Εκπαιδευτικό Υλικό για το Σχολικό Εκφοβισμό (bullying)

Υλικό εκπαιδευτικού και ψυχοπαιδαγωγικού χαρακτήρα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μια προσπάθεια ενημέρωσης εκπαιδευτικών, ειδικών ψυχικής υγείας, γονέων, καθώς και ευαισθητοποίησης μαθητών, παιδιών και εφήβων, μπορείτε να αντλήσετε παρακάτω…

Η ενίσχυση του θετικού κλίματος στο σχολείο και η ενδυνάμωση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών θωρακίζουν πάντα ενάντια στη βία και λειτουργούν αποτελεσματικά ως προς την πρόληψη του φαινομένου.

πηγη

Πέρα από τον παραπάνω σελιδοδείκτη που, ανάλογα με το μέγεθος που θα το τυπώσετε μπορεί να λειτουργήσει και ως ενημερωτική αφίσα για το σχολείο σας, μπορείτε να αξιοποιήσετε και τα εξής:

Από το Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων Ηρακλείου ενημερωτικό φυλλάδιο για τους μαθητές που μπορείτε να βρείτε  

ε δ ώ

και ενημερωτικό φυλλάδιο για τους εκπαιδευτικούς  

ε δ ώ

Επίσης έναν Κατάλογο ταινιών με θέμα το Σχολικό Εκφοβισμό θα τον χρησιμοποιήσετε από

ε δ ώ

και ένα Κατάλογο βιβλίων για παιδιά & εφήβους σχετικά με το bullying  

ε δ ώ  

καθώς και λίστα με βιβλία από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου 

ε δ ώ

πηγη

Κείμενα -Έρευνες:

Οι θετικές σχέσεις στο σχολείο κρατούν μακριά το bullying
Παιδικοί ήρωες παίρνουν θέση κατά του bullying!
Είμαι παιδί και υπερασπίζομαι τα δικαιώματά μου!
“Μη με ακυρώνεις, μη με αφήνεις απ΄ έξω…”
Όλη η εξωτερική βία ξεκινά ως εσωτερική μοναξιά…
Ο αδελφικός εκφοβισμός αφήνει ψυχικά τραύματα…
Ο ψυχολογικός εκφοβισμός στην εργασία λέγεται Mobbing
Έρευνες δείχνουν πως ένας στους τρεις Έλληνες μαθητές είναι θύμα εκφοβισμού
Πρόγραμμα Πρόληψης & Συνεργατικής Μάθησης ενάντια στα ψυχοκοινωνικά προβλήματα, Μέρος 1ο – Σχολική Βία
Πρόγραμμα Πρόληψης & Συνεργατικής Μάθησης ενάντια στα ψυχοκοινωνικά προβλήματα, Μέρος 2ο
Πρόγραμμα Πρόληψης & Συνεργατικής Μάθησης ενάντια στα ψυχοκοινωνικά προβλήματα, Μέρος 3ο
Φέτος, δε θέλουμε βία στο σχολείο μας – Βιβλία που βοηθούν
Δύσκολη ενήλικη ζωή για τους δράστες & τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού
Απέναντι στον Σχολικό Εκφοβισμό: Δε φοβάμαι, δε φοβίζω!
Μάθε μπαμπά μου ψηφιακά γράμματα…
«Καλές πρακτικές» για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας μεταξύ συνομηλίκων
Σε μια βίαιη κοινωνία οι έφηβοι εκφοβίζουν & εκφοβίζονται
Τέταρτη σε περιστατικά ενδοσχολικής βίας η Ελλάδα
Υπάρχει κακοποίηση του εφήβου προς το γονέα;
Τα παιδιά με ψυχολογικές δυσκολίες χρειάζονται άμεση φροντίδα και υποστήριξη
Όταν τα παιδιά “παίζουν” τους μεγάλους
Οι εκπαιδευτικοί θυματοποιούνται;
Συγ-χωρούν όλοι στο σχολείο;
Ρεπορτάζ με εμπειρίες και προσωπικές μαρτυρίες σχολικού εκφοβισμού

Video:

Μοιράσου αυτό το φιλμάκι για να σταματήσει το bullying! 
Ενάντια στο διαδικτυακό bullying, σε πείσμα της δυσμορφίας
«Σε αυτή τη Μέρα»: Μία δυνατή φωνή ενάντια στο bullying
Ενδιαφέρον πείραμα για το Σχολικό Εκφοβισμό
Απλοί θεατές της βίας; Απλώς, σιωπηλοί χειροκροτητές!
Μπάλα και Ναζί, δεν πάνε μαζί
Πρακτικές βίας & απρόσμενες, τραγικές καταλήξεις…
Σε τι κόσμο μπαμπά μ’ έχεις φέρει να ζήσω…
Video της Λεοντείου Σχολής για την ενδοσχολική βία & τη διαφορετικότητα : ε δ ώ 1, ε δ ώ 2, ε δ ώ 3, ε δ ώ 4, ε δ ώ 5
Οι λέξεις πονάνε
Μίλα, μη φοβάσαι
Τα μπλε γυαλιά
Εκφοβισμός στα σχολεία
Bullying: Μια καθημερινή ιστορία από το 1ο Δ.Σ. Πολυγύρου
Anti-Bullying ad
Cyber Bullying
Μίλα, μη φοβάσαι.Τηλεοπτικό spot
Διαδραστικό Εκπ/κό Εργαλείο για την αντιμετώπιση του Εκφοβισμού
Ένα παιδί θύμα ενδοσχολικής βίας μιλάει με τη σιωπή του

Ενημερωτικά Φυλλάδια:

Έφηβοι και Βία 
Προς όλους τους μαθητές

Πηγη

Πρόγραμμα Συναισθηματικής Εκπαίδευσης παιδιού με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος: Αναγνώριση, Έκφραση και Ρύθμιση Συναισθημάτων.

πηγη

Πρόγραμμα Συναισθηματικής Εκπαίδευσης παιδιού με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος: Αναγνώριση, Έκφραση και Ρύθμιση Συναισθημάτων.

πηγη

Εισαγωγή: Η δεξιότητα του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα, να κατανοεί τον κόσμο και να επικοινωνεί αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς του. Τα συναισθήματα ρυθμίζουν τόσο τον εσωτερικό κόσμο, όσο και τις αλληλεπιδράσεις με τον εξωτερικό κόσμο, δηλαδή την επικοινωνία με τα άτομα γύρω μας. Σκοπός: Η παρούσα ερευνητική πρόταση σχεδιάστηκε για να διερευνήσει την αναγνώριση, την έκφραση και τη ρύθμιση των συναισθημάτων σε ένα παιδί που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού. Μεθοδολογία Έρευνας: Για τις ανάγκες τις διερεύνησης του σκοπού της παρούσας έρευνας αξιοποιήθηκε η ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση. Πιο συγκεκριμένα, υλοποιήθηκε ένα πρόγραμμα παρέμβασης διάρκειας 10 εβδομάδων. Το υλικό παρέμβασης έχει αντληθεί από τη σχετική βιβλιογραφία και υλοποιείται μέσω της διδασκαλίας των τριών επιπέδων των πρωτογενών/βασικών συναισθημάτων. Για την διασφάλιση έγκυρων και αξιόπιστων ευρημάτων σχετικά με την αποτελεσματικότητα του προγράμματος διενεργήθηκε τριγωνοποίηση δεδομένων καθώς αξιοποιήθηκαν ευρήματα από τη χορήγηση των κριτηρίων επίδοσης (pre-test και post-test), με τέτοια χρονική απόσταση ώστε να μην υπεισέρχεται αλλοίωση των ευρημάτων (memory effect) και διεξήχθησαν ημι-δομημένες συνεντεύξεις σε έναν εκ των γονέων καθώς και στην ειδική παιδαγωγό του υπό μελέτη παιδιού. Αποτελέσματα: Η ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων κατέδειξε σημαντική αποτελεσματικότητα σχετικά με την αναγνώριση και κατονομασία βασικών-πρωτογενών συναισθημάτων, όπως η χαρά και η έκπληξη. Σημαντική δε δυσκολία υπήρξε ως προς τα συναισθήματα του φόβου, της λύπης και του θυμού. Συμπεράσματα: Εν κατακλείδι, τα αποτελέσματα της έρευνας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά με ΔΑΦ παρά τα ουσιαστικά ελλείμματα που αντιμετωπίζουν σε επίπεδο συναισθηματικής αναγνώρισης και έκφρασης μπορούν να εκπαιδευτούν και να αναπτύξουν τις προαναφερθείσες δεξιότητες τουλάχιστον για τα πρωτογενή συναισθήματα. Ωστόσο, κάτι ανάλογο δεν θα μπορούσε να υποστηριχθεί για τη ρύθμιση των συναισθημάτων.
(PDF) Πρόγραμμα Συναισθηματικής Εκπαίδευσης παιδιού με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος: Αναγνώριση, Έκφραση και Ρύθμιση Συναισθημάτων.. Available from: https://www.researchgate.net/publication/325107666_Programma_Synaisthematikes_Ekpaideuses_paidiou_me_Diatarache_Autistikou_Phasmatos_Anagnorise_Ekphrase_kai_Rythmise_Synaisthematon [accessed Sep 29 2018].

*ΠΑΤΗΣΤΕ ΣΤΟ DOWNLOAD για να κατεβάσετε όλο το αρχείο PDF 30 σελίδες. 

Διαβάστε το άρθρο

Πηγη

  

«Ανακαλύπτοντας τον ελέφαντα» οδηγός εκπαιδευτικού, διαχείρισης της διαφορετικότητας-υλικό

Ο οδηγός είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που μπορεί να ενισχύσει τους δασκάλους ώστε να «ανακαλύψουν» τον ελέφαντα στο δωμάτιο, δηλαδή τις διάφορες μορφές «φανερού» ή «κρυφού» ρατσισμού που είναι πάντοτε παρούσες.

πηγη

Η φράση “elephant in the room” είναι ένα αγγλικό μεταφορικό ιδίωμα για μια φανερή αλήθεια η οποία είτε αγνοείται είτε δεν αντιμετωπίζεται.
Περισσότερα

Ανακαλύπτοντας τον ελέφαντα from Αννα Παππα

Θεατρικά έργα, προτάσεις για δραματοποίηση και αυτοσχεδιασμό για μικρά παιδιά (Υλικό)

πηγη

Πρόκειται για  ένα βιβλίο (1ος τόμος σειράς) της Ερωφίλης Λέκκα και εικονογράφηση 

πηγη

 

Lise-Lotte Iversen.

Απευθύνεται στον εκπαιδευτικό και περιέχει πρωτότυπα θεατρικά έργα, προτάσεις για δραματοποίηση και αυτοσχεδιασμό. για μικρά παιδιά.

Κατεβάστε εδώ το βιβλίο



Πηγη

 

Έντυπα και βιβλία για τον αυτισμό από το ΚΕΔΔΥ Αχαΐας

πηγη

Έντυπα και βιβλία για τον αυτισμό από το ΚΕΔΔΥ Αχαΐας 

Στη σελίδα του ΚΕΔΔΥ  Αχαΐας  μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε 15  έντυπα για τον αυτισμό.

Κάποια από τα έντυπα περιέχουν  συνδέσμους με διαγνωστικά εργαλεία για παιδιά μικρής ηλικίας.

Τα έντυπα είναι τα παρακάτω:

1.Αυτισμός
2. Το φάσμα του αυτισμού. Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές. Ένας οδηγός
για την οικογένεια. Στέργιος Νότας
3. Κατανοώντας τον αυτισμό ΙΚΙΔ
4. Εγχειρίδιο του Γιατρού για τον Αυτισμό
5. Βιβλίο Αυτουποστήριξης για ενήλικες στο φάσμα του αυτισμού
6. ΑΠΠΣ Αυτισμός
7. Η κοινωνική ένταξη σε σχολείο και η μετάβαση σε χώρο εργασίας για τα
άτομα στο φάσμα του αυτισμού: Θεωρητικά ζητήματα και εκπαιδευτικές
παρεμβάσεις. Σοφία Μαυροπούλου
8. Οδηγός για Δασκάλους Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην στήριξη και
εκπαίδευση Μαθητών με Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές – Ατομικό
Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα
9. Οδηγός πρακτικής άσκησης
10. Αυτισμός: ξανα-ανακαλύπτοντας τον τροχό
11. Καλλιόπη Τσακπίνη. Ο Φώτης και η Φωτεινή. Μια ιστορία για ένα παιδί με
αυτισμό.
12. Αρχεία εκπαιδευτικού υλικού και λογισμικού Ειδικής Αγωγής και
εκπαίδευσης που έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο συγχρηματοδοτούμενων
έργων ή άλλων δράσεων για μαθητές με αυτισμό και προβλήματα προσοχής

και συγκέντρωσης
13. Εκπαιδευτικό υλικό για μαθητές και μαθήτριες με αυτισμό
14. Αναπηρία και οδηγός δεξιοτήτων: Αυτισμός
15. 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Ελληνική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Έρευνα».
Βιβλίο περιλήψεων

Δείτε εδώ και κατεβάστε τα έντυπα από το ΚΕΔΔΥ Αχαΐας

 Πηγη

 

Τα καθήκοντα κι ένας οδηγός του εκπαιδευτικού Παράλληλης Στήριξης

πηγη

Ο/Η εκπαιδευτικός ΕΑΕ τοποθετείται στην τάξη του παιδιού ή των παιδιών με ΕΕΑ, ως 2^ος εκπαιδευτικός με τα εξής καθήκοντα (ενδεικτικά):

1. Βοηθά στην προσέλευση και αποχώρηση του παιδιού με ΕΕΑ από την τάξη.
2. Μέσα στην τάξη βοηθά στην εύρεση του κατάλληλου βιβλίου, της σελίδας, της άσκησης κλπ
3. Εξηγεί στο παιδί με ΕΕΑ την εκφώνηση της άσκησης με κατανοητό τρόπο
4. Όταν χρειάζεται διαφοροποιεί την εργασία του μαθητή με σκοπό την επίτευξη του στόχου
5. Βοηθά τον εκπαιδευτικό της τάξης στο σχεδιασμό της διδασκαλίας εμπλουτίζοντας το περιεχόμενο σύμφωνα με τις αρχές της ΔΔ
6. Αναλαμβάνει παράλληλη εργασία στην τάξη. Π.χ. όταν η μία εκπαιδευτικός αφηγείται μια ιστορία, η άλλη σχεδιάζει στον πίνακα το ανάλογο ιστόγραμμα ή διορθώνει τις εργασίες των μαθητών της τάξης
7. Ο εκπαιδευτικός  της ΠΣ δεν κάθεται αποκλειστικά δίπλα στο παιδί με ΕΕΑ. Παρέχει υποστηρικτική διδασκαλία κυρίως στο παιδί με ΕΕΑ, αλλά ταυτόχρονα περιέρχεται στην τάξη και βοηθά και άλλα παιδιά που έχουν ανάγκη.
8. Συμπληρώνει καθημερινά το τετράδιο επικοινωνίας. Στο τετράδιο επισημαίνονται τα θετικά και αρνητικά σημεία της σχολικής ζωής για την ενημέρωση των γονέων. Οι γονείς με τη σειρά τους σημειώνουν δικές τους παρατηρήσεις για την ενημέρωση των Δασκάλων.
9. Στο διάλειμμα και στις εκδρομές σχεδιάζει δραστηριότητες (παιχνίδια) εμπλοκής και κοινωνικοποίησης του παιδιού με ΕΕΑ.
10. Περιοδικά αναλαμβάνει διδακτικό έργο και το ρόλο του 2^ου εκπαιδευτικού αναλαμβάνει ο εκπαιδευτικός της τάξης. Σκοπός είναι να μη φαίνεται ποια είναι η εκπαιδευτικός της τάξης και ποια της ΠΣ σε μια φωτογραφία της τάξης.
11. Εισηγείται και υλοποιεί σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της τάξης Σχέδια Εργασίας με στόχο το σεβασμό της διαφορετικότητας. Το πρόγραμμα παρουσιάζεται σε όλες τις τάξεις.
12. Απώτερος σκοπός της παράλληλης στήριξης είναι η τελική (όσο το δυνατόν), αυτονόμηση του μαθητή.
13. Μία φορά το τρίμηνο συμμετέχει σε σύσκεψη εκτίμησης της προόδου του μαθητή με ΕΕΑ. Στη σύσκεψη συμμετέχουν επίσης ο Δ/ντής του Σχολείου, ο εκπαιδευτικός της τάξης και ο/η γονέας του παιδιού. Συντάσσεται από κοινού αιτιολογημένη έκθεση επίδοσης στον κοινωνικό, επικοινωνιακό και ακαδημαϊκό τομέα. Αν δε σημειωθεί κατάλληλη επίδοση σε 2 διαδοχικά τρίμηνα, το παιδί παραπέμπεται στο ΚΕΔΔΥ για επαναξιολόγηση σε ότι αφορά το κατάλληλο πλαίσιο εκπαίδευσης.

http://blogs.sch.gr/tananias 

Δείτε εδώ  και τον Οδηγό   Παράλληλης Στήριξης

Καθήκοντα εκπαιδευτικού Παράλληλης Στήριξης

Παράλληλη στήριξη αυτιστικών μαθητών

Παράλληλη στήριξη σε μαθητές που δεν αυτοεξυπηρετούνται

Πληρωμή εκπαιδευτικού παράλληλης στήριξης

Υποχρεώσεις οι οποίες χαρακτηρίζουν τη συνεκπαίδευση / παράλληλη στήριξη

Ωράριο εκπαιδευτικού παράλληλης στήριξης

Πηγη

Πώς να μάθω την ιστορία;...Έξυπνες Ιδέες για εύκολη εκμάθηση!

πηγη

«Δεν μπορώ να μαθαίνω από έξω!»
«Δεν μου αρέσει η παπαγαλία!»
«Δεν μπορώ να μάθω την ιστορία!»

Αυτές είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες εκφράσεις που ακούγονται όταν τίθεται το ζήτημα της αποστήθισης. Τι ισχύει όμως πραγματικά; Είναι αλήθεια πως όντως κάποιοι δεν έχουν αυτή την … υπερδύναμη; Ή μήπως είναι μύθος; Σαν έναν από αυτούς του τύπου «δεν είμαι καλός στα μαθηματικά»; Η αλήθεια είναι πως μοιάζει πάντα πιο εύκολο να κολλήσουμε (ή να μας κολλήσουν) ετικέτες στον εαυτό μας ώστε να μπούμε σε μια κατηγορία και συνεπώς να αυτοπροσδιοριστούμε. Μήπως όμως θα μας εξυπηρετούσε καλύτερα αν δεν δίναμε καθόλου ή έστω αν ήμασταν περισσότερο προσεκτικοί  στους χαρακτηρισμούς που επιλέγουμε;
Ουσιαστικά, η διαδικασία της απομνημόνευσης δεν αφορά μόνο τους «θεωρητικούς», αλλά κάθε έναν μαθητή εφόσον η αποστήθιση είναι ένα αλληλένδετο στοιχείο με τη διαδικασία της μάθησης. Η μάθηση με τη σειρά της συνιστά μια καθαρή υποκειμενική διαδικασία κατά την οποία ο μαθητευόμενος  δοκιμάζει διάφορες τεχνικές και τελικά εφαρμόζει και υιοθετεί τις επιτυχέστερες για αυτόν.  Άρα, το ερώτημα το οποίο θα πρέπει να απαντηθεί είναι το εξής: «τι είδους μαθητής είμαι;»  και συνεπώς, ποιες τεχνικές λειτουργούν καλύτερα σε εμένα; 

[Προσοχή! Οι παραδοσιακοί χαρακτηρισμοί “οπτικός” και “ακουστικός” τύπος έχουν πάψει πια να ανταποκρίνονται στα νέα περίπλοκα δεδομένα της μαθησιακής διαδικασίας. Για τον λόγο αυτό έχουν δημιουργηθεί περισσότερες κατηγορίες και, συνεπώς, νέες μέθοδοι εκμάθησης.

Λόγω της μεγάλης έκτασης του θέματος αναφορικά με τη διαδικασία της μάθησης και τους τύπους των μαθητευόμενων, παρακάτω αποδίδονται κάποιες γενικές συμβουλές και tips που μπορούν να εφαρμόσουν όλοι. Παρά τα παραπάνω, θα πρέπει πάντα να έχουμε στο νου μας ότι το κλειδί της επιτυχίας αποτελείται από τρία βασικά στοιχεία: τη συστηματικότητα, την επιμονή και την υπομονή. Συνεπώς, μην αναβάλλετε ποτέ αυτά τα οποία πρέπει να διαβάσετε ΤΩΡΑ και μην τα παρατάτε. Να επιμένετε και να έχετε υπομονή.
Γενικές συμβουλές:

• Εάν έχετε δυσκολίες στη συγκέντρωση, εξασκήστε τη συνειδητότητά σας. Η συνειδητότητα αποτελεί έναν από τους πιο άμεσους και επιτυχέστερους τρόπους εστίασης της προσοχής και αποβολής του άγχους.  Πως εφαρμόζεται; Δοκιμάστε την ώρα που πλένετε τα πιάτα να εστιάσετε ΜΟΝΟ σε αυτό, καθίστε σε ένα ήσυχο μέρος και εστιάστε μόνο σε μία σκέψη χωρίς να αφήσετε καμιά άλλη να περιέλθει, επικεντρωθείτε στην αναπνοή σας αφήνοντας εκτός κάθε προσδοκία, κάθε μνήμη του παρελθόντος και κάθε σκέψη του μέλλοντος. Το κλειδί είναι η επικέντρωση σε ένα μόνο στοιχείο. Εξασκηθείτε αρχικά για 5 -10 λεπτά τη μέρα. Κάθε μέρα θα βελτιώνεστε περισσότερο.
• Χαλαρώστε! Δεν θα καταφέρετε τίποτα με το να ξεκινάτε αγχωμένοι ή στρεσαρισμένοι. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος προσφέρει τη μέγιστη αποδοτικότητά του όταν είναι σε κατάσταση χαλάρωσης και όχι όταν κατακλύζεται από συναισθήματα (είτε αυτά είναι θετικά είτε αρνητικά) διότι καταλαμβάνουν ένα μεγάλο τμήμα του εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο τη σκέψη. Σκεφτείτε πόσο περιορισμένη είναι η διαύγειά σας όταν είστε νευριασμένοι. Το κλειδί είναι το τώρα. Διαβάστε για το τώρα και όχι για το αύριο, ούτε για τις εξετάσεις, ούτε καν για τα επόμενα 5 λεπτά! Να έχετε πάντα στο μυαλό σας το μότο «είμαι στο τώρα, διαβάζω χωρίς να ανησυχώ».
• Το ξέρατε ότι το ανθρώπινο μυαλό μπορεί να σβήσει δεδομένα; Το κλειδί είναι ο ύπνος. Πριν κοιμηθείτε σκεφτείτε αυτά που θα θέλατε να θυμάστε, αυτά στα οποία θέλετε να εστιάσετε. Οπότε, μελετήστε πριν κοιμηθείτε ή απλώς κάντε μια σύντομη επανάληψη όλων όσων μάθατε πριν πέσετε για ύπνο.
• Διαβάστε το κάθε μάθημα για το κάθε μάθημα! Δεν έχει καμιά σημασία εάν θυμάστε τι διαβάσατε χθες ή πριν από 5 λεπτά στην προηγούμενη παράγραφο. Όσο εστιάζετε σε αυτό, πανικοβάλλεστε και δεν μπορείτε να ηρεμήσετε και συνεπώς να διατηρήσετε τις νέες πληροφορίες.

Παρακάτω  αναλύονται οι πιο συνηθισμένες τεχνικές απομνημόνευσης και εκμάθησης και απευθύνονται σε κάθε τύπου μαθητευόμενου. Ωστόσο, ορισμένες από αυτές ενδείκνυνται περισσότερο για κάποιες κατηγορίες και για άλλες λιγότερο.

1. Ακούστε το: μπορείτε να ζητήσετε από κάποιον άλλον να σας διαβάσει το μάθημα ή ακόμα και τον ίδιο σας τον εαυτό χρησιμοποιώντας ένα μαγνητοφωνάκι στο οποίο ηχογραφήσατε τις πληροφορίες.Από αυτή τη μέθοδο επωφελούνται περισσότερο οι ακουστικοί τύποι.
2. Περπατήστε! Διαβάστε και προσπαθήστε να πείτε από έξω το μάθημα περπατώντας. Με αυτό τον τρόπο χρησιμοποιείτε το αριστερό και δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου σας γεγονός που θα διευκολύνει τη μνημονική σας ικανότητα.
3. Κάντε ένα διάλειμμα. Είναι πολύ σημαντικό να διαβάζετε για 30-40 λεπτά και μετέπειτα να κάνετε ένα μικρό διάλειμμα 5-10 λεπτών. Με αυτό τον τρόπο οι πληροφορίες διατηρούνται καλύτερα χωρίς να κατακλύζεται το μυαλό σας από δεδομένα τα οποία δεν μπορεί να «χωνέψει». Όταν επιστρέψετε,  πείτε από έξω για άλλη μια φορά τα όσα μάθατε.
4. Τεχνική της επανάληψης: Διαβάζετε κάθε μία παράγραφο και τη «λέτε» από έξω 3 ή 4 φορές προτού περάσετε στην επόμενη. Εφαρμόστε το για 4 παραγράφους το μέγιστο. Μετέπειτα, πείτε όλα όσα μάθετε από την αρχή, δηλαδή, το περιεχόμενο όλων των παραγράφων. 



πηγη

5. Τεχνική των ακρωνυμίων: αυτό μπορεί να φανεί χρήσιμο σε περιπτώσεις ασύνδετου σχήματος ή εκμάθησης κατηγοριών/ λίστας στοιχείων κλπ. Για παράδειγμα, «οι πόλεις μεγάλωναν χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχαν κάποια ομοιότητα με τα βιομηχανικά, εμπορικά, χρηματιστικά, αστικά κέντρα της Δύσης». Το ασύνδετο σχήμα με τα 4 συνεχόμενα επίθετα δυσχεραίνει την απομνημόνευση. Οπότε, μπορούμε να σχηματίσουμε ένα σύντομο ακρωνύμιο το οποίο θα μας θυμίσει τα αρχικά γράμματα και θα βοηθήσει στην ανάκληση της σωστής λέξης.

6. Βγάλτε από μέσα σας τον καλλιτέχνη! Η οπτικοποίηση βοηθάει κατά κύριο λόγο στην κατανόηση. Δεν αποτελεί καθαρή μέθοδο απομνημόνευσης, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με τη μέθοδο 7. Για παράδειγμα, “Ο Πρωταγόρας αναφέρει την κλοπή της φωτιάς ως ύψιστη πράξη φιλανθρωπίας του Προμηθέα και συγχρόνως ως στάδιο της επίπονης πορείας του ανθρώπου από τα δεσμά της βιολογικής ανάγκης στην αυτονομία του νοήμονος όντος.“

πηγη

7. Φάτε σωστά! Υπάρχουν φαγητά τα οποία βελτιώνουν την μνημονική ικανότητα. Ενσωματώστε τα στην καθημερινή σας διατροφή ώστε να έχετε αποτελέσματα μακροπρόθεσμα. Τα φαγητά των εξετάσεων είναι τα εξής: αβοκάντο, μύρτιλλα, μπρόκολο, σέλινο, λάδι καρύδας, πράσινα λαχανικά, εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, μαύρη σοκολάτα, σολομός, καρύδια.

8. Χρησιμοποιείστε βοηθήματα για να αποκλείσετε τα εξωτερικά ερεθίσματα. Συχνά, οι οπτικοί τύποι αποζητούν ένα ήρεμο περιβάλλον ώστε να συγκεντρωθούν. Συνεπώς, μια προφανή λύση θα ήταν η απομόνωση. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Εναλλακτικά, δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε τα ακουστικά σας ακούγοντας συγκεκριμένους ήχους. Καλές επιλογές αποτελεί ο white noise [π.χ.  celestial white noise ] (ή brown noise)  ή τα brainwaves [ π.χ. Retain Information during study ] [ΠΡΟΣΟΧΗ! Χρησιμοποιήστε ακουστικά] .  Αυτού του είδους οι ήχοι συχνά υπόσχονται πως είναι σε θέση να ενισχύσουν τους γνωσιακούς παράγοντες όπως είναι μνήμη ή η μάθηση. Ακόμα και εάν αυτό δεν επιδράσει τοιουτοτρόπως σε εσάς, αναμφισβήτητα, θα καλύψει όλους τους εξωτερικούς ήχους μεταφέροντας σας σε ένα περιβάλλον επαναλαμβανόμενων ήχων συστηματικής φύσεως που τελικά θα σας ηρεμήσει. Άλλωστε, σε πολλές περιπτώσεις, ο λευκός θόρυβος, χρησιμοποιείται και για τη βελτίωση του ύπνου ή σε περιπτώσεις αϋπνίας.

9. Βάλτε χρώμα στη ζωή σας! Ένας καλός τρόπος για να κατηγοριοποιείτε τα δεδομένα που μαθαίνετε είναι να επιλέξετε ένα συγκεκριμένο χρώμα για κάθε κατηγορία. Για παράδειγμα, κάθε λέξη που αποτελεί έναν όρο μπορείτε να τη χρωματίζετε ροζ ή κάθε τι σχετικό με την περίοδο της Βιομηχανικής επανάστασης να το συγκεντρώσετε σε κόκκινες καρτέλες.

10. Μάθετε να χρησιμοποιείτε και άλλα εργαλεία! Τα σχολικά βιβλία δεν αρκούν. Η ανεπάρκειά τους δεν αφορά την περιορισμένη γνώση που προσφέρουν αλλά σχετίζεται και με το γεγονός ότι πολλές φορές  είναι δυσνόητα. Μη διστάσετε να χρησιμοποιήσετε και άλλες πήγες ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κάποιους βασικούς ορισμούς. Το βασικότερο εργαλείο σας δεν αποτελεί ένα πρόσθετο σχολικό βοήθημα, αλλά ένα λεξικό! Για παράδειγμα, αν διαβάζετε στη λογοτεχνία για τον Ντενί Ντιντερό, προτού προχωρήσετε στο έργο του και τα χαρακτηριστικά του, πρέπει να μελετήσετε πρώτα την περίοδο και το ρεύμα στο οποίο εντάσσεται, στην προκειμένη, τον Διαφωτισμό. Είναι κρίσιμο να γνωρίζετε τι ήταν ο Διαφωτισμός και ποια αποτελέσαν τα βασικότερα χαρακτηριστικά του. Αυτού του είδους η τακτική είναι εξαιρετικά κρίσιμη στο μάθημα της Ιστορίας. Αν γνωρίζετε σε ποια περίοδο βρίσκεστε αλλά και τα βασικότερα χαρακτηριστικά της, έχετε απαντήσει στη μισή ερώτηση!

11. Ζήτω τα Post-it (ή αλλιώς “κολλήστε τα στον τοίχο”): αυτή η μέθοδος αφορά μόνο κάποια πολύ βασικά στοιχεία χωρίς τα οποία δεν μπορείτε να προχωρήσετε στο διάβασμά σας. Για παράδειγμα, αν μελετάτε αρχαία, είναι σημαντικό να βλέπετε συνεχώς την κλίση του λύω –λύομαι ή στην περίπτωση της Έκθεσης, να έχετε συγκεντρωμένη τη θεωρία της διαγραμματικά μπροστά στο γραφείο σας.

12. Κρατήστε σημειώσεις! Δίπλα από κάθε παράγραφο που διαβάζετε, κρατήστε τις δικές σας σημειώσεις! Γράψτε με απλά λόγια –όπως εσείς το καταλαβαίνετε- το περιεχόμενο της παραγράφου. Είναι πολύ χρήσιμο κατά τη διάρκεια της επανάληψης να διαβάσετε πρώτα τα δικά σας σχόλια και μετέπειτα του βιβλίου καθώς τη στιγμή της επανάληψης, αυτόματα θα θυμηθείτε τι ακριβώς περιλαμβάνει.

13. Γίνετε ο δάσκαλος! Έχετε ακούσει ένα ρητό του Einstein που λέει «Αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις με απλά λόγια, τότε δεν το έχεις καταλάβει»; Αλλάξτε για λίγο ρόλους. Συμπεριφερθείτε ως δάσκαλος και όχι ως μαθητής. Φανταστείτε πως απέναντί σας βρίσκεται ο μαθητής σας. Προσποιηθείτε ότι του διδάσκετε το μάθημα. Εξηγήστε το του. Αυτή η μέθοδος είναι εξαιρετικά αποτελεσματική. Επωφελούνται καλύτερα οι ακουστικοί τύποι.

14. Γράψτε τα! Μια παραδοσιακή μέθοδος απομνημόνευσης. Διαβάστε καλά την παράγραφο. Πείτε την από έξω. Και ύστερα γράψτε τη στο χαρτί. Αυτή η τακτική για κάποιους είναι πολύ αποτελεσματική. Το βασικό της μειονέκτημα είναι ότι είναι αρκετά χρονοβόρα. Ενδείκνυται για οπτικούς τύπους. Προσοχή! Μην τα γράψετε στον υπολογιστή, αλλά σε χαρτί!

15. Κάντε συσχετισμούς! Αυτή η μέθοδος συνιστά τη συσχέτιση μιας λέξης (ή έννοιας) με ένα/ κάποια βασικά χαρακτηριστικά της συνειρμικά.

Παράδειγμα 1

«Γύρω από τις πόλεις τα εδάφη ήταν γυμνά, εξαντλημένα από την υπερβόσκηση και την υλοτομία και τα χωράφια έμοιαζαν χέρσα, εξαιτίας της εκτεταμένης αγρανάπαυσης, με την οποία πάσχιζαν οι αγρότες να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους». Εύκολα θα μπέρδευε κάποιος τα «εδάφη» με τα «χωράφια».

Ο συσχετισμός όμως θα βοηθήσει. «Εδάφη»→ γενικός όρος. Υπάρχουν παντού. Τι βρίσκουμε εκεί; Προβατάκια, αγελαδίτσες→υπερβόσκηση. Τι άλλο; Δεντρα. Θάμνους. → υλοτομία. & «Χωράφια»→ το καλλλιεργούμε. → αγρότες.→αγρανάπαυση+υπερβόσκηση.

Παράδειγμα 2

«Η βιομηχανική επανάσταση, η αύξηση της παραγωγής και η δημιουργία μεγάλων πόλεων δεν θα μπορούσαν να προχωρήσουν χωρίς αυτή τη νέα δυνατότητα που θα εξασφάλιζε την τροφοδοσία των πόλεων με τρόφιμα, τα εργοστάσια με πρώτες ύλες και την αγορά με προϊόντα.»

Πως το θυμάμαι; Βιομηχανική επανάσταση = εργοστάσια←→ πρώτες ύλες. Παραγωγή = Παράγω. Γιατί; Για να τα πουλήσω → αγορά. Ανάπτυξη πόλεων= πώς; Έχω φαί να τους θρέψω → τρόφιμα.

Παραπάνω παρουσιάστηκαν οι βασικότερες μέθοδοι απομνημόνευσης και εκμάθησης. Φυσικά, ο μαθητευομένος μπορεί να κινηθεί συνδυαστικά. Ωστόσο, είναι πάντα κρίσιμο να είναι σε θέση να αναγνωρίζει ποια από όλες τις τακτικές είναι αποτελεσματική για αυτόν και να μην διστάσει να γίνει ο ίδιος δημιουργικός ώστε να ανακαλύψει δικές του μεθόδους! Κατά καιρούς θα προστίθενται και άλλες τεχνικές έτσι ώστε να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι ενδιαφερόμενοι.

Πηγή

Mαμά στο σχολείο δεν παίζουν μαζί μου τα άλλα παιδιά...

πηγη

Το παιδί σας παραπονιέται ότι οι συμμαθητές του δεν παίζουν μαζί του ή το περιγελούν. «Μπαμπά, ο Φώτης με κοροϊδεύει, μου λέει συνέχεια ότι είμαι γυαλάκιας, δεν με θέλει στην παρέα… Στενοχωριέμαι πολύ, δεν έχω με ποιον να παίξω».

Γιατί συμβαίνει αυτό;

• Οι αιτίες που βρίσκουν τα παιδιά για να αποκλείουν κάποιους συμμαθητές από την παρέα τους είναι πάρα πολλές. Μερικές από αυτές είναι όταν έχουν μαλώσει ή διαφωνήσει, ή όταν κάποιος είναι επιθετικός και εριστικός. Επίσης, όταν το παιδί είναι δειλό, εσωστρεφές, καλός μαθητής, νέος στην τάξη ή παρουσιάζει κάποια ιδιαιτερότητα είναι παχουλό, φορά γυαλιά κι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο ή δεν αντιδρά στην κοροϊδία.
• Συνήθως, ένας είναι ο αρχηγός στα πειράγματα και κάποιοι άλλοι ακολουθούν. Τα παιδιά θύματα που υφίστανται αυτή την κατάσταση, όπως είναι φυσικό, δυσκολεύονται πολύ να δεχτούν την απόρριψη. Συχνά θυμώνουν, κλαίνε ή αρχίζουν να έχουν αμφιβολίες για τον εαυτό τους.

πηγη

Τι μπορείτε να κάνετε…

• Προσπαθήστε να μάθετε γιατί το παιδί έχει αποκλειστεί από τους φίλους του χωρίς να το κρίνετε.
• Να είστε διακριτικοί στα παράπονά του, να το ακούτε προσεκτικά, αποφεύγοντας όμως τη δική σας ανάμειξη – μην προσπαθήσετε, δηλαδή,
να λύσετε εσείς τις διαφορές του με τα άλλα παιδιά.
• Αντίθετα, προτρέψτε το να αντιδράσει, διδάξτε του τρόπους, δώστε του εναλλακτικές λύσεις και συμβουλέψτε το να κάνει παρέα με κάποιο άλλο παιδί που σίγουρα είναι διαθέσιμο.
• Διαβεβαιώστε το πώς, έστω κι αν δεν γίνεται δεκτό από κάποια παιδιά, αυτό δεν συνιστά πρόβλημα.
• Αν αντιληφθείτε ότι υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι λόγοι, για τους οποίους το αποφεύγουν στο σχολείο, όπως η συμπεριφορά του ή οι επιδόσεις του, η κοινωνική ή οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του, βοηθήστε το να αποδεχθεί τις διαφορές αυτές και, αντίστοιχα,
να εντοπίσει τα δυνατά του σημεία και να νιώθει γι’ αυτά χαρά και υπερηφάνεια.
• Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους είναι να ανακαλέσετε μια δική σας παρόμοια εμπειρία από το παρελθόν. Εξηγήστε του τι είχατε κάνει εσείς σ’ αυτή την περίπτωση. Πώς νιώσατε, πώς αντιδράσατε και πώς διαχειριστήκατε τα αισθήματα απόρριψης.
• Βρείτε εναλλακτικές λύσεις, όπως να γραφτεί σε κάποιον αθλητικό σύλλογο ή να εξασκήσει κάποιο χόμπι.
• Ενθαρρύνετέ το να κάνει παρέα με παιδιά της γειτονιάς ή με παιδιά δικών σας φίλων και συγγενών.
• Αν το παιδί συνεχίσει να έχει δυσκολίες, ζητήστε βοήθεια ψυχολόγου.

Από το βιβλίο μου Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά
http://akappatou.gr/

Πηγη

Πώς μαθαίνουμε ανάγνωση και γραφή; Αναδυόμενος γραμματισμός..

πηγη

Εσείς ξέρατε ότι η εκμάθηση της γραφής και της ανάγνωσης ξεκινά πολύ πριν την Α’ δημοτικού με βιωματικό τρόπο; 

Ένας από τους σημαντικότερους στόχους της εκπαίδευσης είναι η μάθηση του γραπτού λόγου. Στην εποχή μας, η ικανότητα ανάγνωσης είναι ιδιαιτέρως σημαντική αφού, καθημερινά, ο σύγχρονος άνθρωπος καλείται να διαβάσει κείμενα όπως βιβλία, εφημερίδες, ταμπέλες, μηνύματα στο κινητό, σελίδες στο διαδίκτυο. Πλέον, ο γραπτός λόγος παίζει κομβικό ρόλο στην εργασιακή και κοινωνική ζωή του ανθρώπου γιαυτό η έρευνα στο πεδίο της γλωσσικής διδακτικής είναι τόσο γόνιμη και διαρκώς αναδιαμορφώνεται προς το καλύτερο.

Οι σύγχρονες προσεγγίσεις, έχουν στραφεί στην μελέτη της μαθησιακής πορείας που ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου, πολύ πριν πάει στο σχολείο. Πλέον, είναι αποδεκτό ότι τα παιδιά αλληλεπιδρούν με διάφορες όψεις του γραπτού λόγου μέσα στο περιβάλλον τους και όσο πιο ενεργή είναι η εμπλοκή τους, τόσο αποτελεσματικότερα μαθαίνουν να μαθαίνουν και να γράφουν. Αυτή η προσέγγιση ονομάζεται αναδυόμενος γραμματισμός και πρεσβεύει ότι από νωρίς τα παιδιά εκδηλώνουν συμπεριφορές ανάγνωσης και γραφής, ακόμα και αν δεν μπορούν να τις πραγματοποιήσουν με τον συμβατικό τρόπο. Πολύ πριν μάθουν να γράφουν τα γράμματα, τα παιδιά “γράφουν”, ενώ συχνά κάνουν ότι διαβάζουν βιβλία ακόμα και αν δεν μπορούν να αναγνωρίσουν ούτε λέξη.

Επίσης, ο αναδυόμενος γραμματισμός θεωρεί ότι η ανάγνωση, η γραφή και ο προφορικός λόγος είναι αλληλένδετες ικανότητες και δεν πρέπει να ασκούνται απομονωμένα. Ο προφορικός και γραπτός λόγος δεν μπορεί να διαχωριστεί από το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο εντός του οποίου χρησιμοποιείται και για αυτό -πλέον- θεωρούμε ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία όπου το παιδί είναι έτοιμο να διαβάσει και να γράψει. Αντιθέτως, θεωρούμε ότι η ανάπτυξη του γραπτού λόγου είναι συνεχής και ξεκινά από πολύ νωρίς, μιας και τα παιδιά μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα με πληθώρα γραπτών ερεθισμάτων.

πηγη

Ο αναδυόμενος γραμματισμός ολοκληρώνεται ως αναπτυξιακή περίοδος όταν τα παιδιά γίνουν ικανά να διαβάζουν και να γράφουν με τον τυπικό τρόπο. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειώσουμε ότι όλες οι χώρες δεν έχουν την ίδια ηλικία έναρξης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, οπότε ανάλογα διαφέρει και η έναρξη της συστηματικής διδασκαλίας του γραπτού λόγου, άρα διαφέρει και η διάρκεια των συμπεριφορών αναδυόμενου γραμματισμού.

Χωρίς διάθεση να εντρυφήσουμε στις διαφορετικές προσεγγίσεις αλλά με μια τάση ομαδοποίησης των ευρημάτων τους μπορούμε να ορίσουμε ως συμπεριφορές αναδυόμενου γραμματισμού τις παρακάτω:

• Αναγνώριση λογοτύπων σε προϊόντα (αλλά πιθανή αδυναμία αν δούνε την λέξη εκτός πλαισίου).
  
• Αναγνώριση συμβάσεων έντυπου λόγου σε πλαίσιο κειμένου. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσεται η αναγνώριση των γραμμάτων  τωνορίων των λέξεων αλλά και το σωστό κράτημα ενός βιβλίου.
  
• Αναπαράσταση γραφής συνήθως με σκαριφήματα και τυχαία γράμματα.
  
• Χρήση προφορικού λόγου για να αναφερθούν στον γραπτό π.χ με την χρήση των λέξεων βιβλίο, λέξη, γράμμα.
  

Πώς μπορούν να ενισχύσουν οι γονείς τον αναδυόμενο γραμματισμό;

• Καλλιέργεια αντιλήψεων για τις συμβάσεις του γραπτού λόγου. Με λίγα λόγια εκμάθηση των συμβάσεων όπώς η φορά ανάγνωσης, ο τρόπος που κρατάμε ένα βιβλίο, η χρήση του εξωφύλλου, η κατανόηση ότι διαβάζουμε τις λέξεις και όχι τις εικόνες.
  
• Εκμάθηση της γνώσης του ήχου των γραμμάτων. Πολύ συχνά, οι γονείς καμαρώνουν αν τα παιδάκια τους, πριν πάνε καν νηπιαγωγείο, γνωρίζουν το αλφάβητο “απέξω και ανακατωτά”. Στην πραγματικότητα, η ωφέλεια είναι μεγαλύτερη αν δοθεί βάρος στην γνώση του ήχου των γραμμάτων γιατί αυτή θα τα βοηθήσει να διαβάσουν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά όταν έρθει η ώρα.
  
• Ενίσχυση της “ανάγνωσης”. Πολλές φορές, τα παιδιά κάνουν ότι διαβάζουν ένα βιβλίο και αφού δεν μπορούν να διαβάσουν κανονικά, λένε την ιστορία όπώς την θυμούνται ή αναφέρουν διαφορετική εκδοχή της ιστορίας, προσποιούμενα μάλιστα ότι διαβάζουν πχ κρατούν σωστά το βιβλίο και γυρίζουν τις σελίδες. Ενισχύουμε αυτή την συμπεριφορά και διαβάζουμε μαζί τους βιβλία, πινακίδες καταστημάτων, υπότιτλους ταινιών κτλ.
  
• Ανάγνωση λογοτύπων. Το παιδί ξέρει ότι το κουτάκι του αναψυκτικού γράφει πάνω coca cola, αλλά δεν μπορεί να αναγνωρίσει την λέξη coca-cola αν την δει γραμμένη αλλού. Σε αυτή την περίπτωση, το παιδί κατανοεί ότι οι λέξεις μεταφέρουν μηνύματα και μπορεί να αρχίσει την ταύτιση ήχου- γράμματος.
  
• Ενθάρρυνση της γραφής. Τα παιδιά από νωρίς προσπαθούν να γράψουν, άλλοτε με μουτζούρες, άλλοτε με γράμματα, άλλοτε με συνδυασμούς γραμμάτων και αριθμών, άλλοτε με τυχαία σύμβολα. Η επινοημένη γραφή δείχνει ότι τα παιδιά έχουν κατανοήσει ότι οι προφορικοί ήχοι μετατρέπονται σε γράμματα και το αντίστροφο. Ακόμα και αν οι λέξεις που γράφουν δεν είναι κατανοητές, το βασικό είναι να κατανοήσουν ότι γράφουμε από τα αριστερά στα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, αφήνοντας κενό ανάμεσα στις λέξεις. Άλλωστε, μέσα από την παρατήρηση των αναδυόμενων συμπεριφορών μπορούμε να καταλάβουμε το επίπεδο γραφοκινητικής δεξιότητας που έχει κατακτήσει το παιδί.
  
• Καλλιέργεια αγάπης για το βιβλία. Αυτό σημαίνει: ανάγνωση βιβλία με τα παιδιά, ανάγνωση βιβλίων από τους ενηλίκους ώστε να λειτουργήσουν ως πρότυπα, επίσκεψη σε βιβλιοθήκες, παρακολούθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Είναι σημαντική η προσφορά εμπειριών, ακόμα και αν τα παιδιά δεν έχουν ιδιαιτέρως ενεργή συμμετοχή.
  
• Επαφή με διαφορετικά κειμενικά είδη. Δείχνουμε στα παιδιά διαφορετικά είδη κειμένου όπως βιβλία, περιοδικά, λίστες, κατάλογοι εστιατορίου και συζητούμε τις διαφορετικές χρήσεις τους. Ενισχύουμε τα παιδιά να γράφουν χρηστικά κείμενα όπως λίστες για ψώνια ή σημειώματα για μέλη της οικογένειας, ώστε να κατανοήσουν ότι γράφουμε με επικοινωνιακό σκοπό.
  

Όπως είναι σαφές, η έμφαση δίνεται στην επικοινωνιακή λειτουργία της γλώσσας και όχι στην γραμματοκοσυντακτική τυπολογία της. Επίσης, σημαντική είναι η ενθάρρυνση του παιδιού μέσα από την θετική μας  στάση απέναντι στις προσπάθειες για ανάγνωση και γραφή.

πηγη

Πώς μπορούν να ενισχύσουν οι εκπαιδευτικοί τον αναδυόμενο γραμματισμό;

• Επαφή με ποικίλα κειμενικά είδη. Καλό είναι να μην περιοριζόμαστε στα σχολικά βιβλία αλλά να φέρνουμε τα παιδιά επαφή με εφημερίδες, βιβλία συνταγών, επιστολές, αφίσες, προσκλήσεις για να κατανοούν τις πολλαπλές χρήσεις του γραπτού λόγου.
• Ανάγνωση. Στο νηπιαγωγείο και την Α’ Δημοτικού, η ανάγνωση ενός βιβλίου έχει πολλαπλά οφέλη. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επεξηγεί τα εξωτερικά στοιχεία του βιβλίου όπως το εξώφυλλο και με τις σελίδες στραμμένες προς τα παιδιά να διαβάζει δείχνοντας με το δάκτυλο της λέξεις, ώστε να εξοικειωθούν με τις συμβάσεις του γραπτού λόγου. Η εξοικείωση έρχεται με βιωματικό τρόπο.
• Δραστηριότητες ανάπτυξης δεξιοτήτων γραπτού λόγου. Ο εκπαιδευτικός κάνει ερωτήσεις προς τα παιδιά σχετικά με την ιστορία ή τα καλεί να εντοπίσουν ομοιοκαταληξίες και λέξεις που αρχίζουν από τον ίδιο ήχο.
• Ενίσχυση της γραφής. Τα παιδιά καλούνται να γράφουν το όνομα τους στο παρουσιολόγιο, την ημερομηνία στον πίνακα, το όνομα στις ζωγραφιές ακόμα και αν αυτό είναι απλή αντιγραφή ή οι λέξεις είναι ανορθόγραφες και ημιτελείς. Όταν μάθουν όλα τα γράμματα, τα εμπλέκουμε διαρκώς σε γλωσσικές δραστηριότητες με νόημα όπώς δημιουργία αφίσας, συγγραφή επιστολής και ημερολογίου, δημιουργία προσκλήσεων για κάθε πιθανό λόγο.
• Επικοινωνιακή χρήση της γλώσσας. Εμπλέκουμε τα παιδιά σε δραστηριότητες παραγωγής γραπτού και προφορικού λόγου, εντός συγκεκριμένου επικοινωνιακού πλαισίου, με φυσικό τρόπο και για θέματα που έχουν νόημα για τα παιδιά. Διαβάζουμε και συζητούμε αυθεντικά κείμενα των παιδιών, τα οποία γίνονται αποδεκτά ακόμα και με τα λάθη τους, τα οποία θεωρούνται ως στάδια της μαθησιακής πορείας.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να καταλάβουμε ότι τα παιδιά δεν περιμένουν την είσοδο τους στο δημοτικό σχολείο για να αναπτύξουν θεωρίες για τον γραπτό λόγο. Εμείς ως ενήλικες, μπορούμε να τα φέρνουμε καθημερινά σε επαφή με τον γραπτό λόγο, εστιάζοντας στην λειτουργική και επικοινωνιακή χρήση του. Αν μάθουν από νωρίς ότι ο γραπτός λόγος μπορεί να χρησιμοποιηθεί με πολλούς ενδιαφέροντες τρόπους και όχι μόνο για να γράφουμε σχολικές εργασίες, θα δημιουργήσουμε μελλοντικούς αναγνώστες και συγγραφείς.

Φυσικά, με τον όρο συγγραφέας δεν εννοούμε απαραίτητα επαγγελματία του είδους, αλλά ένα άτομο που μπορεί να γράψει με άνεση ένα δομημένο κείμενο, επιστολή, αναφορά, email, αίτηση ακόμα και post στο facebook. Τα παραπάνω φαίνονται εύκολα αλλά στην πραγματικότητα είναι δύσκολα για πολλούς ανθρώπους, ακόμα και πανεπιστημιακής μόρφωσης.

Υλικό για διάβασμα

• Αναδυόμενος γραμματισμός: Μια νέα προσέγγιση του γραπτού λόγου

Πηγη