Η εκπαίδευση στη χρήση της τουαλέτας μπορεί να είναι μια περίοδος την οποία περιμένετε με ανυπομονησία αλλά και μια περίοδος με πολύ άγχος. Μολονότι τόσο εσείς όσο και το παιδί σας μπορεί να ανυπομονείτε να επιτύχετε αυτό το ορόσημο ανάπτυξης, μπορεί να δυσκολεύεστε να αποφασίσετε πως να ξεκινήσετε. Προσπαθήσαμε να απαντήσουμε τις συνηθέστερες ερωτήσεις σχετικά με την εκπαίδευση στη χρήση της τουαλέτας για να σας προετοιμάσουμε για αυτή τη σημαντική αποστολή.
Πότε πρέπει να ξεκινήσουμε την εκπαίδευση στη χρήση της τουαλέτας;
Ορισμένοι ειδικοί χρησιμοποιούν την έκφραση “εκμάθηση χρήσης τουαλέτας” – μια υπενθύμιση ότι, όπως το μπουσούλημα, το περπάτημα και η ομιλία, έτσι και η χρήση της τουαλέτας είναι μια ικανότητα που τα παιδιά αποκτούν με το δικό τους ρυθμό.
Αν και τα περισσότερα παιδιά είναι έτοιμα για εκπαίδευση κάποια στιγμή μεταξύ των 24 και των 36 μηνών, ορισμένα αρχίζουν νωρίτερα ή αργότερα. Γενικά, τα αγόρια αργούν περισσότερο από τα κορίτσια.
Περιμένετε να δείτε κάποια σημάδια ότι το παιδί σας είναι πρόθυμο και ικανό να ξεκινήσει την εκπαίδευση στη χρήση της τουαλέτας. Εάν αφήσετε το παιδί σας να αναλάβει την ευθύνη, μπορεί να αισθανθεί περήφανο για το επίτευγμά του και να επέλθει η επιτυχία πιο γρήγορα. Εάν πιέσετε ένα παιδί να χρησιμοποιήσει το γιο-γιο ενώ δεν είναι ακόμα έτοιμο, είναι πιθανό να αντιδράσει και να επιμηκυνθεί η διαδικασία της εκπαίδευσης.
Είναι προτιμότερο να αναβάλλετε τη διαδικασία της εκπαίδευσης όταν υπάρχουν άλλα έντονα γεγονότα μέσα στην οικογένεια, όπως ο ερχομός ενός νέου μωρού, μια αλλαγή στις ρυθμίσεις για τη φροντίδα του παιδιού, μια αρρώστια ή μια αλλαγή σπιτιού.
Ποια είναι τα σημάδια ότι ένα παιδί είναι έτοιμο να εκπαιδευτεί στη χρήση της τουαλέτας;
Το παιδί σας είναι πιθανώς έτοιμο να εκπαιδευτεί στη χρήση της τουαλέτας όταν κάνει αρκετά από τα παρακάτω:
- Παραμένει στεγνό για 2 ώρες μέσα στην ημέρα ή εάν παραμένει στεγνό μετά από ένα σύντομο υπνάκο.
- Έχει κενώσεις σε προβλέψιμες ώρες κάθε μέρα.
- Δείχνει μια αυξημένη συναίσθηση ότι ουρεί ή ότι υπάρχει κάποια κένωση.
- Ζητάει να χρησιμοποιήσει το γιο-γιο.
- Μπορεί να ακολουθήσει απλές οδηγίες.
- Δείχνει σημάδια ανεξαρτησίας και θέλει να έχει τον έλεγχο.
- Έχει γίνει τακτικό και θέλει να βάζει τα πράγματα στη θέση τους.
- Του αρέσει να είναι καθαρό και είναι ιδιότροπο με τις μυρωδιές. Πιο συγκεκριμένα, δεν του αρέσουν οι βρώμικες πάνες και θέλει να το αλλάζετε.
- Μπορεί να φοράει κάποια βασικά ρούχα.
- Θέλει να φοράει εσώρουχα αντί για πάνες.
- Δείχνει ενδιαφέρον (και ίσως να προσπαθεί να μιμηθεί) τις συνήθειες χρήσης της τουαλέτας των άλλων.
- Καταλαβαίνει αντίθετες έννοιες, όπως βρεγμένος / στεγνός, βρώμικος / καθαρός, επάνω / κάτω.
- Αναγνωρίζει τις λέξεις που χρησιμοποιεί η οικογένειά σας για την τουαλέτα και τα σχετικά μέρη του σώματος.
Πώς μπορώ να προετοιμάσω το παιδί μου για τη χρήση της τουαλέτας;
Όταν έχετε δει κάποια σημάδια ότι το παιδί σας είναι έτοιμο να μάθει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα, αρχίστε να τους μιλάτε με θετικό τρόπο για τις συνήθειες χρήσης της τουαλέτας. Συγχρόνως, αποφύγετε να του μιλάτε με αρνητικό τρόπο για τις πάνες. Αυτό μπορεί να κάνει το παιδί σας εχθρικό προς τη διαδικασία εκμάθησης.
Ο καλύτερος τρόπος εξοικείωσης του παιδιού σας με την ιδέα της χρήσης του γιο-γιο ή της τουαλέτας είναι να το βάλετε να παρακολουθεί μέλη της οικογένειας του ίδιου φύλου. (Εάν παρακολουθεί κάποιον του αντίθετου φύλου, μπορεί να νιώσει σύγχυση).
Οι ειδικοί προτείνουν να ξεκινήσετε με τη χρήση ενός γιο-γιο και όχι με τη χρήση της κανονικής τουαλέτας. Επειδή μπορούν να στερεώσουν τα πόδια τους στο έδαφος, τα παιδιά δε φοβούνται ότι μπορεί να πέσουν μέσα και αισθάνονται πιο ασφαλή.
Αφού επιλέξετε ένα γιο-γιο, τοποθετήστε το στο δωμάτιο του παιδιού ή σε ένα κοντινό μπάνιο. Δώστε χρόνο στο παιδί σας να εξοικειωθεί με το γιο-γιο πριν προσπαθήσει να το χρησιμοποιήσει και εξηγήστε του ότι είναι μόνο δικό του.
Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να αισθανθεί άνετα εξηγώντας του ποια θα είναι η λειτουργία του γιο-γιο όταν νιώσει έτοιμο να το χρησιμοποιήσει. Δίνοντας κάποιο έλεγχο στο παιδί σας, και αφήνοντάς το να μεταφέρει το γιο-γιο μέσα στο σπίτι, το βοηθάτε να χρησιμοποιήσει το γιο-γιο μόνο του.
Ποια είναι τα πρώτα βήματα για την εκπαίδευση στη χρήση της τουαλέτας;
Για τις πρώτες λίγες εβδομάδες εκπαίδευσης, αφήστε το παιδί σας να κάθεται με τα ρούχα του στο γιο-γιο ενώ μιλάτε για τη χρήση της τουαλέτας και τη χρησιμότητα του γιο-γιο. Όταν έχει συνηθίσει να κάθεται, προσπαθήστε χωρίς την πάνα. Όταν το να κάθεται στο γιο-γιο αποτελεί μέρος της ρουτίνας του παιδιού, αυξήστε τις φορές από μια σε αρκετές μέσα στην μέρα.
Μετά, αφήστε το παιδί να σας βλέπει όταν ρίχνετε τα κόπρανα από μια βρώμικη πάνα μέσα στο γιο-γιο και εξηγήστε του ότι τα τσίσα και τα κακά ανήκουν εκεί. Όταν έχει γίνει αυτή η συσχέτιση, το παιδί σας, το οποίο πιθανότατα έχει αρχίσει να βάζει τα πράγματα στη θέση του, θα θέλει μάλλον να χρησιμοποιήσει το γιο-γιο.
Σε αυτό το σημείο μπορείτε να βοηθήσετε αφήνοντας το παιδί σας να παίξει κοντά στο γιο-γιο χωρίς να φοράει πάνα. Παρατηρήστε προσεκτικά για σημάδια που υποδεικνύουν την ανάγκη προς ούρηση ή ότι υπάρχει εντερική δραστηριότητα και μάθετε το παιδί σας να αναγνωρίζει αυτά τα σημάδια. Ακόμα και αν αργήσετε να οδηγήσετε το παιδί σας στο γιο-γιο μερικές φορές, ενισχύετε τη συσχέτιση ανάμεσα στο γιο-γιο και την εκκένωση.
Πρέπει το αγοράκι μου να κάθεται ή να στέκεται όταν ουρεί;
Μάθετε στο γιο σας να ουρεί μέσα στο γιο-γιο καθιστός. Ένα αγόρι που από την αρχή στέκεται ενώ ουρεί μπορεί να θέλει να κάνει και κακά σε αυτή τη θέση. Επίσης, καθώς η σωστή ‘στόχευση’ της ροής των ούρων απαιτεί σημαντικό συντονισμό, είναι προτιμότερο να περιμένετε μέχρι το παιδί σας να έχει αποκτήσει τις βασικές ικανότητες χρήσης της τουαλέτας και μετά να το βάλετε να σταθεί όρθιο.
Όταν ο γιος σας αισθανθεί άνετα να χρησιμοποιήσει τη μεγάλη τουαλέτα, μπορεί να εξασκηθεί για να βελτιώσει τη στόχευσή του ενώ κάθεται επάνω στο κάθισμα κοιτώντας προς τα πίσω. Μετά, με καθοδήγηση από ένα μεγαλύτερο άνδρα, μπορεί να προσπαθήσει να ουρήσει σε όρθια θέση.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα στην εκπαίδευση χρήσης της τουαλέτας;
Όπως οι ενήλικες, έτσι και τα παιδιά έχουν τακτικά μοντέλα ενούρησης και κενώσεων. Αφού ανακαλύψετε το μοντέλο του παιδιού σας, παροτρύνετέ το να πηγαίνει στο γιο-γιο τις κατάλληλες ώρες της ημέρας.
Να θυμάστε ότι δεν πρέπει ποτέ να πιέσετε ένα παιδί να καθίσει στο γιο-γιο εάν δε θέλει ούτε να το αναγκάσετε να συνεχίσει να κάθεται εάν θέλει να σηκωθεί. Εκτός από την καθυστέρηση της προόδου, αυτό μπορεί να προκαλέσει επίσης δυσκοιλιότητα, κατακράτηση και σχισίματα στον πρωκτό.
Αφού το παιδί σας έχει σημειώσει κάποια πρόοδο στη χρήση του γιο-γιο, τοποθετήστε το γιο-γιο δίπλα στην τουαλέτα για να το βοηθήσετε να καταλάβει ότι η διαδικασία αυτή πρέπει να γίνεται στο μπάνιο. Ζητώντας από το παιδί σας να σας βοηθήσει να αδειάσετε το περιεχόμενο του γιο-γιο μέσα στην τουαλέτα το βοηθάτε να κάνετε τη συσχέτιση ανάμεσα στο γιο-γιο και την τουαλέτα.
Τελικά, το παιδί σας θα είναι πλέον έτοιμο να προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει την κανονική τουαλέτα με το ειδικό καθισματάκι. Μπορείτε να ξεκινήσετε αυτή τη μετάβαση προσκαλώντας το παιδί σας να έρθει μαζί σας στην τουαλέτα και προτείνοντάς του στη συνέχεια (χωρίς πίεση) να χρησιμοποιήσει και αυτό την τουαλέτα.
Αφήνοντας το παιδί σας να χρησιμοποιήσει ένα σκαμνάκι για να φτάσει στην τουαλέτα, το βοηθάτε να αποκτήσει ένα αίσθημα ελέγχου και επίσης έχει τη δυνατότητα να στερεώσει κάπου σταθερά τα πόδια του όταν χρησιμοποιεί την τουαλέτα.
Πώς πρέπει να χειριστούμε την υγιεινή στην τουαλέτα;
Από την αρχή της εκπαίδευσης, μάθετε στο παιδί σας τους κανόνες σωστής υγιεινής στην τουαλέτα:
- Δείξτε στα κορίτσια πως να σκουπίζονται από πίσω προς τα εμπρός για να αποφεύγουν τη μετάδοση μικροβίων που μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση της ουροδόχου κύστης ή του κόλπου.
- Μάθετε τα παιδιά σας να σκουπίζονται απαλά, γιατί το έντονο σκούπισμα μπορεί να ερεθίσει το δέρμα και να το καταστήσει ευάλωτο σε μολύνσεις.
- Εάν το παιδί σας δε σκουπίζεται καλά αλλά αρνείται να το βοηθήσετε, ζητήστε του να κάνετε έναν έλεγχο ή ένα τελευταίο σκούπισμα, αφού τελειώσει. Μπορείτε επίσης να του δείξετε, και μετά να ζητήσετε από το παιδί σας να κάνει εξάσκηση, επάνω σε μια κούκλα.
- Μάθετε στο παιδί σας τη συνήθεια να πλένει τα χέρια του κάθε φορά που χρησιμοποιεί το γιο-γιο, ακόμα και αν στη αρχή το σκουπίζετε εσείς.
- Μάθετε στο παιδί σας να προσέχει πολύ όταν χρησιμοποιεί δημόσιες τουαλέτες (π.χ., να καλύπτει πάντα το κάθισμα με χαρτί υγείας ή με το ειδικό κάλυμμα).
Πότε πρέπει το παιδί μου να αρχίσει να φοράει πάνες-βρακάκια;
Αφού το παιδί σας χρησιμοποιεί το γιο-γιο τακτικά και με επιτυχία, μπορείτε να κάνετε μια σταδιακή μετάβαση από τις πάνες στις πάνες-βρακάκια κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι πάνες-βρακάκια μιας χρήσης μπορεί να βοηθήσουν στη διαχείριση των ‘ατυχημάτων’ στην αρχή.
Όταν εσείς και το παιδί σας αισθανθείτε μεγαλύτερη σιγουριά, η μετάβαση στα υφασμάτινα βρακάκια μπορεί να παρακινήσει το παιδί σας καθώς θα έχει καλύτερη συναίσθηση των επιπτώσεων από την καθυστερημένη χρήση του γιο-γιο. Για να αποφύγετε ‘ατυχήματα’, ντύστε το παιδί σας με ρούχα που βγαίνουν εύκολα.
Γιατί το παιδί μου συνεχίζει να έχει τόσα πολλά ατυχήματα;
Τα πισωγυρίσματα και τα ατυχήματα με τις κενώσεις και την ούρηση είναι αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης χρήσης της τουαλέτας. Ωστόσο, τα συνεχή ατυχήματα μπορεί να αποτελούν ένδειξη ότι το παιδί σας δεν είναι ακόμα έτοιμο και πρέπει να επανέλθει στις πάνες για λίγο καιρό.
Επιπλέον, αν και τα συνεχή ατυχήματα συσχετίζονται συχνά με την έλλειψη ετοιμότητας, πρέπει να γνωρίζετε ότι υπάρχουν και άλλες πιθανές αιτίες:
- Γεγονότα μέσα στην οικογένεια που προκαλούν άγχος
- Κόπωση, που οδηγεί σε μειωμένο έλεγχο των ικανοτήτων
- Ενθουσιασμός, με στιγμιαία απώλεια του ελέγχου της κύστης
- Απορρόφηση σε μια άλλη δραστηριότητα
- Αντίδραση στην άσκηση πίεσης από τους γονείς
- Αντίδραση στην ιδέα ότι μεγαλώνει
- Καθυστέρηση στη χρήση του γιο-γιο / της τουαλέτας ή στην αφαίρεση των ρούχων
- Ουρολοίμωξη
Να θυμάστε, το πόσο γρήγορα μαθαίνει το παιδί σας να χρησιμοποιεί την τουαλέτα δεν αποτελεί ένδειξη της ευφυίας του παιδιού σας ούτε της επιτυχίας του σε άλλους τομείς ανάπτυξης.
Πόσο χρόνο διαρκεί συνήθως η εκπαίδευση χρήσης της τουαλέτας;
Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα βρέφος (ίσως μεγαλύτερης ηλικίας) μπορεί να εκπαιδευτεί πολύ γρήγορα και με πολύ λίγα πισωγυρίσματα, γενικά η διαδικασία διαρκεί αρκετές εβδομάδες και πρέπει να αναμένετε ότι θα υπάρξουν πισωγυρίσματα.
Τα περισσότερα παιδιά μαθαίνουν τυπικά να ελέγχουν το έντερό τους πριν αποκτήσουν τον έλεγχο της ούρησης. Η έρευνα έχει δείξει ότι, κατά μέσον όρο, τα παιδιά μαθαίνουν να μένουν καθαρά και στεγνά κατά τη διάρκεια της ημέρας μέχρι τα μισά του τρίτου έτους της ηλικίας τους.
Τα περισσότερα παιδιά συνεχίζουν να βρέχονται κατά τη διάρκεια της νύχτας για περίπου ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση της ημερήσιας εκπαίδευσης επειδή δεν είναι ακόμα έτοιμα από πλευράς ανάπτυξης να κρατηθούν όλο το βράδυ ή να ξυπνήσουν επειδή αισθάνονται την ανάγκη να πάνε στην τουαλέτα.
Ίσως είναι σκόπιμο να συνεχίσετε να φοράτε πάνα στο παιδί σας κατά τη διάρκεια της νύχτας μέχρι να αρχίσει να μένει συνέχεια στεγνό μέχρι το πρωί.