1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το παιδί με αυτισμό λειτουργεί με το δικό του, καθαρά προσωπικό τρόπο μέσα στην Τάξη. Αυτόν τον προσωπικό τρόπο ΟΦΕΙΛΟΥΝ να τον γνωρίζουν οι εκπαιδευτικοί, να τον σεβαστούν και να προσπαθήσουν σε συνεργασία με τους θεραπευτές του παιδιού να τον επιβοηθήσουν για να αυξηθεί η ανταποκριτικότητα του αυτιστικού παιδιού στην Τάξη. Το βασικό δεδομένο γύρω από τη διαχείριση του παιδιού με Αυτισμό στην Τάξη, είναι ότι οι όποιες αλλαγές θα πρέπει να ΩΦΕΛΟΥΝ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. Όλα τα παιδιά χρειάζονται και ωφελούνται από τις τεχνικές της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης.
Παρακάτω παραθέτουμε κάποια παραδείγματα από πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε το πρόγραμμα μάθησης χρησιμοποιώντας επιπρόσθετες τεχνικές και εμπειρίες της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης.
Πριν να ενταχθεί το παιδί με αυτισμό στην Τάξη για πρώτη φορά είναι καλό να έχετε συζητήσει εκτενώς με τους γονείς. Να έχετε μάθει τις ιδιαιτερότητες και τις συγκεκριμένες προτιμήσεις των παιδιών, τις «δύσκολες» συμπεριφορές τους και τους τρόπους που το αντιμετωπίζουν οι γονείς στο σπίτι. ΠΟΤΕ ΜΗΝ βάλετε το παιδί με αυτισμό στην Τάξη από την πρώτη ημέρα για όλο το ωράριο. Αυξείστε σταδιακά τον χρόνο παραμονής τους. Επίσης ζητείστε από τους γονείς να σας προσκομίσουν τα επιβοηθητικά συστήματα που έχουν εφαρμόσει οι θεραπευτές τους. Επικοινωνήστε με τους θεραπευτές του παιδιού ΠΡΙΝ ξεκινήσετε με το παιδί.
Προσπαθείστε να βρείτε να δουλέψετε με τις προτιμήσεις των παιδιών αρχικά προσαρμόζοντάς τες στο περιβάλλον της Τάξης. Προσπαθήστε να κάνετε με ασυνήθιστο τρόπο τις «φυσιολογικές» για την Τάξη δραστηριότητες. Ρωτήστε και τους μαθητές σας για ιδέες. Αυτός ο τρόπος θα ενθουσιάσει όλους τους μαθητές και ταυτόχρονα θα διευκολύνει πάρα πολύ το αυτιστικό παιδί.
Αντί να ξεκινήσετε την ημέρα των παιδιών στο Σχολείο με ελεύθερο παιχνίδι, ξεκινήστε με μία κατευθυνόμενη από εσάς ή το παιδί πολυαισθητηριακή δραστηριότητα. Το «ελεύθερο παιχνίδι» στην αρχή του μαθήματος, είναι συχνά ένας αγχογόνος μηχανισμός για τα παιδιά με αυτισμό για να κάνουν τη μεταβίβαση από τον γονέα /συνοδό στο να ενταχθούν στην ομάδα γιατί το ελεύθερο παιχνίδι είναι γι αυτά συχνά χαοτικό με πολύ δυσδιάκριτους για αυτά όρους. Για παράδειγμα λοιπόν βάλτε πολυαισθητηριακά υλικά στο τραπέζι (πχ πολύχρωμες μπογιές, χρωματιστά χαρτιά, puzzles,τουβλάκια), που να είναι εύκολο να τα παίξουν τα παιδιά και να τα χειριστούν και να τα παίξουν χωρίς επόπτευση. Από την άλλη μπορείτε να φτιάξετε μικρά «σπιτάκια» με παιχνίδια μέσα ώστε τα παιδιά να μπαίνουν εκεί και να παίζουν ελεύθερα μεν αλλά σε περιορισμένους χώρους.
Το παιδί με αυτισμό λοιπόν έχει πάντα κάποιες αισθητηριακές ιδιαιτερότητες που το οδηγούν σε συνεχείς συμπεριφορές «ανεξήγητες» για πολλούς, όμως πάντα με κάποιο συγκεκριμένο νόημα.
Πολλοί αναφέρουν ένα θέμα που είναι απόλυτα λανθασμένο: Λένε πως το «αυτιστικό παιδί δεν επικοινωνεί». Η αλήθεια είναι ακριβώς η αντίθετη: «ΤΟ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟ ΠΑΙΔΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ». Επικοινωνεί όμως με τον δικό του τρόπο ο οποίος πολλές φορές δεν είναι καθόλου κατανοητός για εμάς.
Δεν υπάρχει τίποτα που κάνει ο εγκέφαλός μας χωρίς λόγο. Τα πάντα έχουν ένα νόημα και ένα επικοινωνιακό υπόβαθρο. Ακόμη και η απομόνωση είναι ένα μήνυμα όπως για παράδειγμα: «Άφησέ με ήσυχο γιατί. . . (πχ μιλάς δυνατά και με ζαλίζεις)». Το ίδιο και το αυτιστικό παιδί. Θα πρέπει να προσπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε κάθε συμπεριφορά του ως αρχέγονη ή παράξενη επικοινωνία.
Θα
πρέπει να σεβαστούμε και κάτι άλλο για το παιδί. Τα νευρολογικά του
χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες. Τα περισσότερα παιδιά με αυτισμό
αντιμετωπίζουν την «Διαταραχή Ρύθμισης του Επιπέδου Διέγερσης» (“arousal
modulation disorder”) (Anderson 2001). Αυτό σημαίνει ότι το παιδί δεν
επιτυγχάνει μία συγκεκριμένη διέγερση. Για παράδειγμα το παιδί μπορεί να
είναι την μία στιγμή υπερδιεγερμένο (μία κινητή «ζαλάδα») και ξαφνικά
να γίνεται παθητικό και απόμακρο («χυμένο σαν ένα σακί πατάτες»)
(Shellenberger 2000). Εκείνη την στιγμή χρειάζεται η βοήθειά μας. Η
βοήθεια του περιβάλλοντος για να διατηρήσει την διέγερση του σε ομαλά
επίπεδα.Θα πρέπει λοιπόν να σεβαστούμε τις ιδιαιτερότητές του και να προσπαθήσουμε να το βοηθήσουμε.
Ας δούμε στοιχεία που ερεθίσουν συχνά τα αισθητηριακά Κέντρα των αυτιστικών παιδιών και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε στο Σχολικό Περιβάλλον.
2. ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ΑΜΥΝΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η αισθητηριακή αμυντικότητα είναι μία ομάδα συμπτωμάτων που περιλαμβάνει την αποφευκτική ή αμυντική αντίδραση σε μη-απειλητικό ερέθισμα, μέσω ενός ή περισσοτέρων αισθητηριακών συστημάτων. Τα αισθητηριακά συστήματα που μπορεί να προσβληθούν περιλαμβάνουν το οπτικό, ακουστικό, γευστικό, οσφρητικό, αιθουσαίο (κίνηση και βαρύτητα) και το απτικό. Αυτές οι αμυντικές αντιδράσεις μπορεί να σχετιστούν με την ικανότητα του ατόμου να μεταφέρει καθημερινές ρουτίνες ή δραστηριότητες και προσβάλλει την ικανότητα του ατόμου να ικανοποιηθεί με καινούριες ενέργειες και αισθήσεις. Σημάδια που δείχνουν ότι το παιδί είναι υπερ-ανήσυχο μπορεί να περιλαμβάνουν αυτό-τραυματισμούς, ενόχληση των άλλων, ηχηρές εκρήξεις, γέλια σε απρόσμενες στιγμές κλπ. Ρωτήστε και το περιβάλλον τι σημεία δείχνει το παιδί εμφανώς ότι χρειάζεται να αποσυρθεί από το υπόλοιπο γκρουπ (ένα διάλειμμα).
2. 1. ΣΗΜΑΔΙΑ ΑΠΤΙΚΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ:
Το παιδί με απτική αμυντικότητα ερεθίζεται πιο εύκολα από αισθήσεις «ελαφριάς πίεσης» (πχ από τον αέρα που θα φυσήξει προς το δέρμα του, από το ελαφρύ τρίψιμο από τον συμμαθητή του που πέρασε δίπλα του, από τις ετικέτες στα ρούχα, τα κολάρα στο πουκάμισο κλπ). Η αίσθηση είναι άβολη και διεγερτική και το παιδί θα αντιδράσει αυτόματα για να σταματήσει το ερέθισμα (πχ μπορεί να σπρώξει ένα συμμαθητή του που τον αγγίζει). Το παιδί μπορεί να εμφανίζεται ανήσυχο και υπερκινητικό εξαιτίας του ότι αισθάνεται άβολα με το δέρμα του. Η απτική αμυντικότητα είναι η τάση της αρνητικής αντίδρασης και συναισθηματικής αντίδρασης στο άγγιγμα. Τα χαρακτηριστικά μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
-Δεν του αρέσει να το παίρνουν αγκαλιά ή να το αγγίζουν, ειδικά εάν δεν ήταν αναμενόμενο και δεν το είχαμε προειδοποιήσει.
-Δεν του αρέσει να το χτενίζουν, να του πλένουν τα μαλλιά ΄ή να του τα κόβουν.
-Δεν του αρέσει να το πλένουν, να του κάνουν μπάνιο, να του πλένουν τα δόντια ή να του σκουπίζουν το πρόσωπο.
-Δεν του αρέσει να είναι ξυπόλυτο ειδικά στο γρασίδι ή την άμμο.
-Δεν του αρέσουν συγκεκριμένα ρούχα, ή η αίσθηση από τις ετικέτες τους.
-Προτιμά τα μακριά μανίκια και μακριά παντελόνια ώστε να προστατευτεί από μη αναμενόμενα αγγίγματα ή προτιμά ελαφριά και λίγα ρούχα πάνω του.
-Αποφεύγει συγκεκριμένες υφές και ερεθισμούς (λάσπες, άμμο, χνούδι, επιφάνειες που γδέρνουν, κόλλα, πλαστελίνη κλπ)
-Δεν του αρέσουν συγκεκριμένες τροφές όσον αφορά την υφή τους, μία δυσκολία των μικρών παιδιών να μεταφερθούν στην στερεά τροφή.
-Ανέχεται την βαθειά πίεση καλύτερα από την ελαφριά πίεση (η αγκαλιά είναι καλύτερη από τα χτυπηματάκια στο κεφάλι)
Σχετιζόμενες συμπεριφορές: Συχνά το παιδί με απτική ευαισθησία είναι ακούραστο, συχνά υπερκινητικό, έχει πολύ μικρή αντοχή στην ματαίωση, έχει δυσκολίες με τους συνομηλίκους (μη αναμενόμενα χτυπήματα, το άγγιγμα μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να χτυπήσει ή να φύγει μακριά), συχνά παίζει μόνο του, έχει συμπεριφορές που ποικίλουν στην συμπεριφορά που σχετίζονται με υπερβολική θερμότητα, κούραση, εμφανίζει στρες ή/και ανησυχία.
2. 1. α. ΑΠΤΙΚΗ ΑΠΟΦΥΓΗ
Πρέπει να σεβαστούμε τον φόβο του σε κάποια απτικά ερεθίσματα. Μην βάζετε δια της βίας αυτό το παιδί στο ερέθισμα. Προωθείστε το βαθμιαία σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Όταν οργανώσετε δραστηριότητες στο τραπέζι, προσέξτε τι προσαρμογές θα χρειαστούν να γίνουν για παιδιά με απτική ευαισθησία. Υλικά όπως γκοφρέ χαρτί, κόλλα, δακτυλομπογιές κλπ, μπορεί να κάνουν το παιδί να έχει αρνητική απόδοση. Ενθαρρύνετε τη χρήση εργαλείων.
-Αφήστε στον μαθητή να έχει χώρο τριγύρω του κατά την διάρκεια της ομαδικής σχολικής εργασίας, της σειράς, του φαγητού κλπ. Μειώστε τον χρόνο που θα πρέπει να περιμένει σε σειρά.
-Αποφύγετε γενικά αγγίγματα, όπως το να τον πιάσετε από τον ώμο, να του χαϊδέψετε τα μαλλιά, κα του χαϊδέψετε ξαφνικά την πλάτη κλπ.
-Βάλτε τον μαθητή να καθίσει στην κεφαλή του τραπεζιού, σε γωνιακό θρανίο ή στην αρχή ή το τέλος των σειρών των θρανίων έξω από γενικά δεδομένα αυξημένης κυκλοφορίας των άλλων μαθητών.
-Βάλτε τον μαθητή στην αρχή ή στο τέλος της γραμμής για να αποφύγετε πιθανή κατά λάθος φυσική επαφή με τους άλλους.
-Πλησιάζετε τον μαθητή από μπροστά. Τοποθετηθείτε στο επίπεδο των ματιών του μαθητή έτσι ώστε να μπορεί να βλέπει όλες τις κινήσεις σας. Εάν είναι απαραίτητο να τον πλησιάσετε από πίσω, αναφέρετε πρώτα το όνομά του.
-Εξηγείστε τι πρόκειται να γίνει πριν αγγίξετε τον μαθητή. Χρησιμοποιείστε σταθερή πίεση όταν τον αγγίζετε, αποφύγετε να τον αγγίξετε απαλά.
-Σταδιακά εισαγάγετε δραστηριότητες παιχνιδιού που να έχουν υλικά που τον λερώνουν (δακτυλομπογιές, αφρός ξυρίσματος, κρέμες, ζελέ, πούδρες, κόλλα κλπ). Ποτέ μην αναγκάζετε τον μαθητή να συμμετάσχει.
-Πάρτε στοιχεία από τον μαθητή. Σημειώστε τύπους αγγίγματος που είναι ανεχτά από τον μαθητή και χρησιμοποιείστε αυτά τα υλικά.
-Ενθαρρύνετε τον μαθητή να συμμετάσχει σε φυσικές δραστηριότητες που συνεργάζεται και συχνά αποζητά.
-Προωθείστε δραστηριότητες που προωθούν κίνηση και βαθειά πίεση (σπρώξιμο) ή ερεθισμό αντίστασης (τράβηγμα). Αυτά βοηθούν τον μαθητή να ηρεμεί το νευρικό του σύστημα. Κάποιες ιδέες μπορεί να περιλαμβάνουν: -Μετακίνηση επίπλων, σπρώξιμο τοίχου ή άλλων πολύ σταθερών επιφανειών για λίγη ώρα, κουβάλημα βαρειού αντικειμένου.
-Αφήστε τον μαθητή που υποψιάζεστε ότι έχει απτική αμυντικότητα να φοράει το πουλόβερ ή το μπουφάν του μέσα στην Τάξη εάν το ζητήσει, ή να φορά ρούχα που επιλέγει ως άνετα (πχ μακριά μανίκια, μακριά παντελόνια κλπ).
2. 1. β. ΑΠΤΙΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Πρέπει να σεβαστούμε την ανάγκη του για κάποια απτικά ερεθίσματα. Μην κόβετε αυτά τα ερεθίσματα δια της βίας σε αυτό το παιδί. Μειώστε τα βαθμιαία ή δώστε τα σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Αφού κάποιοι από τους μαθητές μου θέλγονται με παιχνίδια μεταμόρφωσης, τους αφήνω να ζωγραφίζουν με αυτά και να παίζουν με πηλό με αυτά. Απλά οδηγούν τα αυτοκινητάκια τους από την μπογιά που βάζουν δίπλα στο χαρτί τους, ή χρησιμοποιούν τα αυτοκινητάκια τους για να φορμαριστούν στον πηλό.
-Πασπαλίστε παιδική πούδρα σε διαφορετικά μέρη του σώματος και μετά σκουπίστε την πιέζοντας ζωηρά χρησιμοποιώντας μία πετσέτα ή κάποιο άλλο υλικό με υφή. Και η επάλειψη αλλά και το σκούπισμα μπορούν να γίνουν είτε από εσάς είτε από το παιδί.
-Χρησιμοποιείστε μπουκάλι σπρέι για να ψεκάσετε διαφορετικές περιοχές του σώματος και μετά χρησιμοποιείστε ζωηρά μία πετσέτα ή κάποιο άλλο υλικό με υφή για να στεγνώσετε την περιοχή. Η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να ποικίλλει από κρύο σε ανεχτά ζεστό.
-Τρίψτε διαφορετικής υφής υλικά ή αντικείμενα στα μέρη του σώματος του παιδιού. Τα υλικά μπορεί να περιλαμβάνουν βελούδο, λινάτσα, κοτλέ, βούρτσα μαλλιών, πινέλο κλπ.
-Με το παιδί σε πρηνή θέση ή στην ύπτια, κάνετε γκελ με μία μεγάλη μπάλα γυμναστικής σε όλο το σώμα του χρησιμοποιώντας σταθερή και ομαλή πίεση.
-Βάλτε το παιδί να ζωγραφίσει με κιμωλία σε ένα κομμάτι χαλί και μετά ζωηρά τρίψτε και σβήστε τα σημάδια της κιμωλίας.
-Γεμίστε ένα μεγάλο δοχείο με διαφορετικού μεγέθους και σχήματος φασόλια. Κρύψτε μεγάλα αντικείμενα μέσα στα φασόλια και βάλτε το παιδί να «σκάψει» για να τα βρει.
-Πάρτε ένα κουτί (πχ παπουτσιών) κλειστό. Κόψετε δύο τρύπες στο κουτί σε τέτοιο μέγεθος που να μπορεί να χωράνε τα χέρια του παιδιού. Γεμίστε το κουτί με διάφορα υλικά και κρύψτε επίσης μέσα γνωστά υλικά του παιδιού. Βάλτε το παιδί να τα βρει. Μπορεί να είναι αρκετά αποτελεσματικό να ασφαλίσουμε τις τρύπες με κάλτσες. Το παιδί έτσι σπρώχνει τα χέρια του μέσα στις κάλτσες και μέσα στις τρύπες. Αυτό επίσης προστατεύει τα υλικά γεμίσματος από το να βγουν έξω.
-Ζωγραφίστε πρόσωπα σε κάλτσες και βάλτε το παιδί να τις φορέσει και να τις χρησιμοποιήσει σαν κούκλες κουκλοθέατρου. Όσο πιο καλά εφαρμόζουν οι κάλτσες στο χέρι του, τόσο καλύτερο απτικό ερέθισμα παίρνει το παιδί.
-Κρύψτε γνώριμα υλικά του παιδιού σε κάλτσες και βάλτε το παιδί να αισθανθεί αυτό που βρίσκεται μέσα στην κάλτσα και να φανταστεί τι είναι αυτό. Μπορούμε να βάλουμε αντίστοιχα αντικείμενα και έξω από την κάλτσα (ζευγάρι) ώστε το παιδί απλά να ταιριάξει αυτό που φαντάστηκε με αυτό που βλέπει (ταύτιση).
-Τυλίξτε το παιδί με χαρτί κουζίνας και αφήστε το να ξετυλιχτεί ή να σπάσει το χαρτί.
-Ζωγραφίστε φιγούρες στην πλάτη του παιδιού χρησιμοποιώντας ένα μικρό δονητή ή το δάχτυλό σας. Βάλτε το παιδί να προσπαθήσει να βρει ποια φιγούρα ζωγραφίσατε (είτε να ταυτίσει, είτε να ονοματίσει).
-Ρίξτε μικρά αντικείμενα στο πάτωμα σε μία ελεγχόμενη και περιορισμένη περιοχή. Κλείστε τα μάτια του παιδιού και αφήστε το να μπουσουλήσει στον χώρο και να μαζέψει τα αντικείμενα. Εάν μπορεί, ζητείστε του να ονοματίσει ένα-ένα αυτά που βρήκε.
-Φυσήξτε φούσκες σαπουνιού σε μέρη του σώματος του παιδιού και μετά τρίψτε ζωηρά τις περιοχές που άγγιξαν οι φούσκες.
-Φουσκώστε ένα μπαλόνι και αφήστε τον αέρα να βγει προς συγκεκριμένες περιοχές του σώματος του παιδιού.
-Βάλτε κομμάτια χαλιού/μοκέτας στο πάτωμα σε ένα πρότυπο βάδισης. Πείτε στο παιδί να βγάλει τα παπούτσια του και να περπατήσει από το ένα κομμάτι μοκέτας στο άλλο χωρίς να πατήσει ενδιάμεσα σε μέρος χωρίς μοκέτα.
-Φυσήξτε με καλαμάκι σε διάφορα σημεία του σώματος του παιδιού. Βάλτε το παιδί να προσπαθήσει να κάνει το ίδιο σε άλλο παιδί ή σε εσάς.
-Τρίψτε τα μέρη του σώματος του παιδιού με ένα σφουγκάρι χρησιμοποιώντας απαλή ή ισχυρή πίεση. Εάν μπορεί, δείτε εάν το παιδί μπορεί να διακρίνει εάν η πίεση ήταν δυνατή ή αδύνατη.
-Τυλίξτε το γυμνό πόδι του παιδιού με κολλητική ταινία ή με πλεχτό νήμα. Βάλτε το παιδί να το βγάλει με το ελεύθερο χέρι του.
-Πετάξτε σερπαντίνες στο παιδί και αφήστε το να τις τυλίγει ή να παίξει με αυτές.
-Βάλτε το παιδί να κάνει σημάδια με το χέρι του σε πλαστελίνη που έχετε απλώσει καλά
-Βάλτε το παιδί να μπουσουλήσει μέσα και έξω από κουβέρτες.
2. 1. γ. ΑΠΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΗΡΕΜΟΥΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε υπερδιέγερση. Εκείνη η μέρα μπορεί να μοιάζει με κόλαση στο Σχολείο ή / και στο σπίτι. Αναγνωρίστε την υπερδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα απτικής υποδραστηριοποίσης δρουν ηρεμιστικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Απαλές επιφάνειες περιλαμβάνοντας χαλί, ρούχα, κουβέρτες, μαξιλάρια, έπιπλα κλπ
-Ζεστασιά, τυλιγμένο σε φυσικές ύλες (φανέλα, μάλλινο, βαμβακερό) προωθούν την απτική εμπειρία και την τρυφερή ζεστασιά, χλιαρά/καυτά ποτά/φαγητά
-Βαθειά πίεση όπως μία μεγάλη αγκαλιά, να το κρατάμε/κουκουλώνουμε, να βρίσκεται «σάντουιτς» μεταξύ βαρειών στρωμάτων, μαξιλαριών, σακουλιών με φασόλια, στρώμα κρεβατιού, τυλιγμένο με επιδέσμους ή τυλιγμένο με κουβέρτες
-Βάρη όπως ένα βαρύ γιλέκο, ζώνες, βαράκια χεριών ή καρπού, πρότυπα βαρειάς δουλειάς περιλαμβάνοντας σήκωμα, μεταφορά, σπρώξιμο, τράβηγμα, σήκωμα βάρους.
-Βαθειά πίεση στην στοματική περιοχή με μάσημα (τσίχλα, γλυκόριζα, καραμέλα μαλακή), ρούφηγμα (πίνοντας μιλκ-σέικ με καλαμάκι), πίεση στην σκληρή υπερώα.
-Οικεία απτικά ερεθίσματα.
2. 1. δ. ΑΠΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΤΟ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΟΥΝ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε πολύ χαμηλή διέγερση. Εκείνη την ημέρα μπορεί να μοιάζει ότι είναι άρρωστο ή ότι είναι πάρα πολύ υπολειτουργικό. Αναγνωρίστε την υποδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα απτικού ερεθισμού δρουν διεγερτικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Ψυχρή θερμοκρασία, κρύα ποτά/φαγητά, πάγος τριγύρω από το στόμα ή τους αγκώνες.
-Απαλό άγγιγμα, ειδικά εάν δεν το περιμένει, χτυπηματάκια στα μαλλιά, μη φυσιολογικό άγγιγμα, γαργάλημα.
-Αισθάνεται ασυγκράτητο και ελεύθερο από βάρος, φοράει ελαφρά ρούχα ή πολύ λίγα ρούχα, χωρίς παπούτσια και κάλτσες.
-Μη αναμενόμενο άγγιγμα.
Απτικοί νεωτερισμοί
-Σκληρές επιφάνειες, ειδικά όταν το σώμα χτυπά πάνω σε αυτές, τραχειές ύλες ή ύλες που γρατζουνάνε.
2. 2. ΣΗΜΑΔΙΑ ΑΙΘΟΥΣΑΙΟ – ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ:
Η ανασφάλεια της βαρύτητας είναι ένας παράλογος φόβος ή πανικός της κίνησης και/ή της αλλαγής της θέσης σώματος. Τα χαρακτηριστικά μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
-Φόβος της κίνησης σε ασταθείς επιφάνειες (κούνιες, όργανα παιδικής χαράς, βάδιση σε ανώμαλες επιφάνειες—ανώμαλου ύψους γρασίδι).
-Φόβος της κίνησης που περιλαμβάνει διαφορές ύψους (σκαλοπάτια, πηδήγματα προς τα κάτω, σκάλες).
-Φόβος της κίνησης σε προς τα πίσω χώρο ή σε αναστρεφόμενες θέσεις (το κεφάλι κάτω).
-Ανάγκη να έχει τα πόδια σε επιφάνειες υποστήριξης.
-Υπερ-ευαίσθητο στην κίνηση. Μπορεί να του προκληθεί εμετός ή ναυτία από τις κούνιες, τις βόλτες με το αυτοκίνητο, βόλτες διασκέδασης στα πάρκα.
-Η θέση σώματος μπορεί να είναι σφιχτή
-Αποφεύγει τα «άγρια» παιχνίδια στο σπίτι και στην Τάξη
-Μπορεί να έχει δευτερογενείς καθυστερήσεις σε δεξιότητες αδρής κίνησης, εξ αιτίας του δισταγμού να εξερευνήσει τον χώρο.
2. 2. α. ΑΙΘΟΥΣΑΙΟ-ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΗ ΑΠΟΦΥΓΗ
Πρέπει να σεβαστούμε τον φόβο του σε κάποια αιθουσαιο-ιδιοδεκτικά ερεθίσματα. Μην βάζετε δια της βίας αυτό το παιδί στο ερέθισμα. Προωθείστε το βαθμιαία σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Σεβαστείτε τις δυσκολίες του παιδιού και προωθείστε πιο αργά κινητικές δεξιότητες.
-Εάν πχ η Τάξη κάνει τραμπολίνο και το παιδί αποφεύγει, κάντε το βοηθό σας και ζητείστε του να το κουβαλήσει κλπ
-Εάν φοβάται στις κούνιες, βάλτε το να κουνήσει ένα παιδάκι
2. 2. β. ΑΙΘΟΥΣΑΙΟ-ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Πρέπει να σεβαστούμε την ανάγκη του για κάποια αιθουσαιο-ιδιοδεκτικά ερεθίσματα. Μην κόβετε αυτά τα ερεθίσματα δια της βίας σε αυτό το παιδί. Μειώστε τα βαθμιαία ή δώστε τα σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Ενθαρρύνοντας την βοήθεια στην ώρα της καθαριότητας, είναι ένα θαυμάσιο ερέθισμα για το παιδί με ανάγκες να χρησιμοποιήσει τους μεγάλους μυς του σώματός του. Ζητήστε από αυτά τα παιδιά, να μεταφέρουν βαριές καρέκλες ή βιβλία, βοηθώντας τον εγκέφαλό τους να οργανωθεί, κάτι που ταυτόχρονα έχει κατασταλτικό χαρακτήρα στο νευρικό σύστημα (επίσης διατηρεί το δωμάτιο ευπαρουσίαστο!).
-Αφήστε τα παιδιά με Αυτισμό να γίνουν βοηθοί στην Τάξη. Αυτό θα τους δώσει μεγαλύτερες ευκαιρίες για κίνηση που πολλά από αυτά τα παιδιά επιθυμούν. Το σβήσιμο του πίνακα, το καθάρισμα του τραπεζιού, η προσοχή για τα παιδιά που το σκάνε, είναι κάποιες ιδέες.
-Ποτέ μην τιμωρείτε ένα Αυτιστικό που αποζητά την κίνηση βγαίνοντας από την Τάξη για να παίξει εκτός. Αυτό θα αυξήσει το φίτζετ και τις εκρήξεις. Αυτά τα παιδιά χρειάζονται να ΚΙΝΟΥΝΤΑΙ !
2. 2. γ. ΑΙΘΟΥΣΑΙΟ-ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΗΡΕΜΟΥΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε υπερδιέγερση. Εκείνη η μέρα μπορεί να μοιάζει με κόλαση στο Σχολείο ή / και στο σπίτι. Αναγνωρίστε την υπερδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα αιθουσαιο-ιδιοδεκτικής υποδραστηριοποίσης δρουν ηρεμιστικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Τραβήγματα και σπρωξίματα των αρθρώσεων με αργή και ρυθμική κανονικότητα (σπρώξιμο τοίχου).
-Αργή γραμμική κίνηση όπως λικνίσματα ή γλυκό κούνημα σε κούνια, ειδικά με σταθερό και ρυθμικό πρότυπο.
-Οικείες δραστηριότητες κίνησης.
2. 2. δ. ΑΙΘΟΥΣΑΙΟ-ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΤΟ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΟΥΝ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε πολύ χαμηλή διέγερση. Εκείνη την ημέρα μπορεί να μοιάζει ότι είναι άρρωστο ή ότι είναι πάρα πολύ υπολειτουργικό. Αναγνωρίστε την υποδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα αιθουσαιο-ιδιοδεκτικού ερεθισμού δρουν διεγερτικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Σκληρές επιφάνειες, ειδικά όταν το σώμα χτυπά πάνω σε αυτές, τραχειές ύλες ή ύλες που γρατζουνάνε.
-Μη οικείες κινήσεις, νέες αδρές δραστηριότητες.
-Πρότυπα βαρειάς δουλειάς που περιλαμβάνουν συγκρούσεις όπως δραστηριότητες τριψίματος, αεροβική, πηδήγματα πάνω κάτω κλπ.
-Μάσημα σκληρών υλών.
-Γρήγορες ή αστείες κινήσεις όπως γρήγορο κατέβασμα από λογάκι ή κεκλιμένο, περιστροφές, πατίνια και σκειτ, πηδήγματα, σημειωτόν βάδισμα, γρήγορος χορός, γρήγορα/απότομα σταματήματα και ξαναξεκινήματα με μη ρυθμικά πρότυπα.
2. 3. ΣΗΜΑΔΙΑ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ:
Η οπτική αμυντικότητα είναι η τάση να αντιδρά αρνητικά και συναισθηματικά σε οπτικό εισερχόμενο στο περιβάλλον. Τα χαρακτηριστικά μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
-Υπερβολική ευαισθησία σε λαμπερά φώτα και χρώματα.
-Αποφυγή βλεμματικής επικέντρωσης, περισσότερο από ότι τα φυσιολογικά νεογέννητα κλείνουν τα μάτια τους (κλείνουν μάτια ή αποφεύγουν).
-Διαταραχή της οργάνωσης σε «γεμάτο» οπτικό περιβάλλον.
2. 3. α. ΟΠΤΙΚΗ ΑΠΟΦΥΓΗ
Πρέπει να σεβαστούμε τον φόβο του σε κάποια οπτικά ερεθίσματα. Μην βάζετε δια της βίας αυτό το παιδί στο ερέθισμα. Προωθείστε το βαθμιαία σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Πάντα εντυπωσιάζομαι που οι τάξεις είναι γεμάτες με λαμπερά πόστερ και κρεμασμένα κάδρα. Αυτή είναι η Αμερικάνικη κουλτούρα να χρησιμοποιούμε αυτά που αρέσουν στα παιδιά. Η αλήθεια όμως είναι ότι πολλά παιδιά (όχι μόνο με Αυτισμό), διαταράσσονται πλήρως από όλους αυτούς τους οπτικούς ερεθισμούς. Ένας οξυδερκής εκπαιδευτικός που αποζητά την προσοχή των μαθητών του, θα μειώσει σημαντικά τα πόστερ και όλα τα χρωματιστά υπέρ-ερεθίσματα.
2. 3. β. ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Πρέπει να σεβαστούμε την ανάγκη του για κάποια οπτικά ερεθίσματα. Μην κόβετε αυτά τα ερεθίσματα δια της βίας σε αυτό το παιδί. Μειώστε τα βαθμιαία ή δώστε τα σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Αυτά τα παιδιά χρειάζονται οπτικά και φυσικά σημάδια. Είναι υποχρέωσή μας να τα προωθήσουμε.
2. 3. γ. ΟΠΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΗΡΕΜΟΥΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε υπερδιέγερση. Εκείνη η μέρα μπορεί να μοιάζει με κόλαση στο Σχολείο ή / και στο σπίτι. Αναγνωρίστε την υπερδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα οπτικής υποδραστηριοποίσης δρουν ηρεμιστικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Σβησμένα φώτα ή ρυθμιζόμενα, τρεμόπαιγμα ελαφριού φωτός (πυρσοί ή φιλτραρισμένο ηλιακό φως. Αποφύγετε τις λάμπες φθορισμού εάν είναι δυνατόν. Φυσικό φως, του ήλιου εάν είναι δυνατόν είναι το καλύτερο. Κάνετε μόνιμη εγκατάσταση φυσικού φωτός εάν είναι δυνατόν.
-Οικεία αντικείμενα, άνθρωποι.
2. 3. δ. ΟΠΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΤΟ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΟΥΝ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε πολύ χαμηλή διέγερση. Εκείνη την ημέρα μπορεί να μοιάζει ότι είναι άρρωστο ή ότι είναι πάρα πολύ υπολειτουργικό. Αναγνωρίστε την υποδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα οπτικού ερεθισμού δρουν διεγερτικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Φώτα αναμμένα, λαμπερά φώτα, φώτα που τρεμοπαίζουν, ακτινοβολία φωτός από υγρό, κοίταγμα στον ήλιο χωρίς φίλτρο ή γυαλιά ηλίου, γρήγορες κινήσεις σε περιφερικό οπτικό επίπεδο.
-Μη οικεία οπτικά ερεθίσματα, άνθρωποι, μέρη.
2. 4. ΣΗΜΑΔΙΑ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ:
Η ακουστική αμυντικότητα είναι η τάση να αντιδρά αρνητικά και συναισθηματικά στον ήχο. Τα χαρακτηριστικά μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
-Υπερευαισθησία ή υπεραντίδραση σε κάποιους ήχους του περιβάλλοντος (κουδούνια του Σχολείου ηλεκτρικές σκούπες, μπλέντερ, ήχοι της καφετιέρας, βουίσματα εντόμων), ειδικά όταν είναι απρόσμενοι και αφύσικα δυνατοί.
-Δυσκολία να διακρίνουν οικείους από άσχετους ήχους.
-Δυσκολία με την ακουστική προώθηση λεκτικών οδηγιών.
-Διαταραχή της οργάνωσης σε «γεμάτα» ακουστικά περιβάλλοντα.
-Μπορεί να είναι υπερβολικά ομιλητικό ή γενικά θορυβώδες για να καταπνίξει περιβαλλοντικούς ήχους.
2. 4. α. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΥΓΗ
Πρέπει να σεβαστούμε τον φόβο του σε κάποια ακουστικά ερεθίσματα. Μην βάζετε δια της βίας αυτό το παιδί στο ερέθισμα. Προωθείστε το βαθμιαία σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Πολλά αυτιστικά παιδιά έχουν δυσκολίες να φιλτράρουν δυνατούς ήχους. Χρησιμοποιώντας ένα χαλί στο πάτωμα θα τα βοηθήσει να μειώσουν αυτούς τους ήχους.
-Εάν καταλαβαίνετε ότι θα προκληθεί ένας δυνατός θόρυβος, πρέπει να προειδοποιήσετε το αυτιστικό παιδί.
2. 4. β. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Πρέπει να σεβαστούμε την ανάγκη του για κάποια ακουστικά ερεθίσματα. Μην κόβετε αυτά τα ερεθίσματα δια της βίας σε αυτό το παιδί. Μειώστε τα βαθμιαία ή δώστε τα σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Βάλτε παιχνίδια που προωθούν ακουστικά ερεθίσματα (πχ παιχνίδι με σφυρίχτρες)
-Βάλτε ένα ρυθμικό παιχνίδι με δυνατή μουσική (πχ ροκ)
2. 4. γ. ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΗΡΕΜΟΥΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε υπερδιέγερση. Εκείνη η μέρα μπορεί να μοιάζει με κόλαση στο Σχολείο ή / και στο σπίτι. Αναγνωρίστε την υπερδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα ακουστικής υποδραστηριοποίσης δρουν ηρεμιστικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Ήρεμη μουσική με ξεκούραστο ρυθμό και καθησυχαστικό σταθερό τόνο χωρίς ακρότητες στην ένταση και την δυναμική (κλασσική μουσική, μπαρόκ, μουσική φαντασίας).
-Καλύπτρες αυτιών, ακουστικά, γουώκμαν για να μειωθεί η διάσπαση από ακουστικό ερέθισμα (θόρυβος)
-Οικείοι ήχοι.
2. 4. δ. ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΤΟ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΟΥΝ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε πολύ χαμηλή διέγερση. Εκείνη την ημέρα μπορεί να μοιάζει ότι είναι άρρωστο ή ότι είναι πάρα πολύ υπολειτουργικό. Αναγνωρίστε την υποδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα ακουστικού ερεθισμού δρουν διεγερτικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Δυνατή γρήγορη μουσική με δυνατό γρήγορο τέμπο και ακρότητες στην δυναμική.
-Μεγάλες ομάδες ή σε πλήθος (ειδικά και να φωνάζουν).
-Μη οικεία ακούσματα.
2. 5. ΣΗΜΑΔΙΑ ΓΕΥΣΤΙΚΟ-ΟΣΦΡΗΤΙΚΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ:
Η οσφρητική ή γευστική αμυντικότητα είναι τάση της υπεραντίδρασης στις μυρωδιές του περιβάλλοντος ή την γεύση των τροφών. Τα χαρακτηριστικά μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
-Σαφής προτίμηση για πικάντικα ή γλυκά φαγητά.
-Υπερευαισθησία σε συγκεκριμένες οσμές του περιβάλλοντος (αρώματα, υγρά καθαρισμού).
2. 5. α. ΓΕΥΣΤΙΚΟ-ΟΣΦΡΗΤΙΚΗ ΑΠΟΦΥΓΗ
Πρέπει να σεβαστούμε τον φόβο του σε κάποια γευστικό-οσφρητικά ερεθίσματα. Μην βάζετε δια της βίας αυτό το παιδί στο ερέθισμα. Προωθείστε το βαθμιαία σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Συνεχίστε τις ρουτίνες του φαγητού του παιδιού. Μπορείτε να προτείνετε νέα φαγητά αλλά εάν δεν τα θελήσει μην επιμείνετε
-Φοράτε την ίδια κολώνια κάθε ημέρα.
-Εάν υπάρχει κάποια άσχημη οσμή στον χώρο εκείνη την ημέρα να είστε προετοιμασμένοι ότι το παιδί θα είναι ανήσυχο
-Μην χρησιμοποιείτε στην Τάξη αρωματικά σπρέι χώρου
2. 5. β. ΓΕΥΣΤΙΚΟ-ΟΣΦΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Πρέπει να σεβαστούμε την ανάγκη του για κάποια γευστικό-οσφρητικά ερεθίσματα. Μην κόβετε αυτά τα ερεθίσματα δια της βίας σε αυτό το παιδί. Μειώστε τα βαθμιαία ή δώστε τα σε συνεργασία με τον/την θεραπεύτριά του. Δοκιμάστε:
-Χρησιμοποιείστε αρωματικά σπρέι χώρου
-Αφήστε το παιδί να οσμίζεται το παιχνίδι (να το φέρνει στην μύτη του) πριν το παίξει
-Προωθείτε διαφορετικές γεύσεις στα φαγητά του
2. 5. γ. ΓΕΥΣΤΙΚΟ-ΟΣΦΡΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΗΡΕΜΟΥΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε υπερδιέγερση. Εκείνη η μέρα μπορεί να μοιάζει με κόλαση στο Σχολείο ή / και στο σπίτι. Αναγνωρίστε την υπερδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα γευστικό-οσφρητικής υποδραστηριοποίσης δρουν ηρεμιστικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Οικείες τροφές
-Οικείες οσμές
-Ευχάριστες φυσικές μυρωδιές (βανίλια, μπανάνα).
-Γλυκά
-Κρύα ποτά
2. 5. δ. ΓΕΥΣΤΙΚΟ-ΟΣΦΡΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΤΟ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΟΥΝ
Πολύ συχνά το παιδί βρίσκεται σε πολύ χαμηλή διέγερση. Εκείνη την ημέρα μπορεί να μοιάζει ότι είναι άρρωστο ή ότι είναι πάρα πολύ υπολειτουργικό. Αναγνωρίστε την υποδιέγερσή του. Τα παρακάτω παραδείγματα γευστικό-οσφρητικού ερεθισμού δρουν διεγερτικά σε πολλά αυτιστικά παιδιά και τα βοηθούν να είναι πιο οργανωμένα. Δοκιμάστε:
-Μη οικείες οσμές.
-Πικάντικες οσμές (κανέλλα, σκόρδο), αρώματα, μπογιά, καπνός.
3. ΤΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Επιπρόσθετα θα πρέπει να έχουμε υπ’όψιν το μαθησιακό προφίλ (το στυλ μάθησης) του αυτιστικού παιδιού (Fern Sussman 2002).
Ως στυλ μάθησης ορίζεται ο τρόπος που αποκτούμε και συγκρατούμε τις πληροφορίες. Μπορούμε να μάθουμε με το να δούμε, να αγγίξουμε και/ίσως να ακούσουμε. Επίσης έχουμε διαφορετικά είδη μνήμης – κάποιοι από εμάς θυμόμαστε πράγματα ευκολότερα από άλλους. Και κάποιοι από εμάς θυμόμαστε λεπτομέρειες ενώ άλλοι θέλουν να κοιτάζουν όλη την εικόνα. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ένα τύπο και στυλ μάθησης, ένα τρόπο δηλαδή με τον οποίο μαθαίνουν ευκολότερα. Το αυτιστικό παιδί επίσης έχει ένα δικό του τύπο και στυλ μάθησης επίσης.
Τα πιο συνήθη μαθησιακά στυλ των παιδιών με αυτισμό είναι τα εξής:
3. 1. ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ :
Πολλά παιδιά με αυτισμό αποκτούν πληροφορίες με το να θυμούνται πράγματα μηχανικά. Αυτά τα παιδιά μαθαίνουν πολλές πληροφορίες (όπως αριθμούς και γράμματα) από μικρά ακόμη και πολλά δεδομένα σε ειδικά θέματα όταν είναι μεγαλύτερα. Ενώ όμως μπορούν να απαγγείλουν την πληροφορία λέξη προς λέξη, συχνά δεν κατανοούν τι λένε. (πχ ένα παιδί μπορεί να μετράει όλους τους αριθμούς 1-1 ή να αριθμεί πράγματα στην σειρά αλλά να μην μπορεί να απαντήσει στην ερώτηση πόσα δάχτυλα του δείχνουμε, αφού γνωρίζει μεν τους αριθμούς, όχι όμως υποχρεωτικά και την έννοιά τους).
Για το παιδί με αυτόν τον τύπο μάθησης προτείνονται τα εξής:
-Αφού έχει καλή μηχανική μνήμη θα μάθει καλύτερα με δραστηριότητες που γίνονται με τον ίδιο τρόπο κάθε φορά. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν αριθμούς και δραστηριότητες με γράμματα της αλφαβήτου.
3. 2. ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ:
Πολλά παιδιά με αυτισμό θυμούνται προτάσεις ως ολόκληρα κομμάτια χωρίς να κατανοούν την σημασία της καθεμίας ξεχωριστά λέξης. Αντίθετα με άλλα παιδιά που μαθαίνουν να μιλούν χρησιμοποιώντας απλές μεμονωμένες λέξεις και μετά σταδιακά τις μετατρέπουν σε φράσεις των 2 λέξεων και αργότερα σε μικρές προτάσεις, τα παιδιά που είναι ολοκληρωτικοί μαθησιακοί τύποι αρχίζουν να μιλούν χρησιμοποιώντας ολόκληρες προτάσεις. Πολύ συχνά μαθαίνουν τραγούδια ολόκληρα αλλά δεν μπορούν να συντάξουν μία πρόταση. Τα παιδιά με αυτόν τον ολοκληρωτικό τύπο μάθησης έχουν την τάση να θυμούνται τα πάντα γύρω από μια κατάσταση, αλλά συχνά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τι είναι σημαντικό από το τι δεν είναι. Έτσι ηχολαλούν συχνά.
Για το παιδί με αυτόν τον τύπο μάθησης προτείνονται τα εξής:
-Μπορεί να μάθει να λέει ολόκληρες προτάσεις πριν να μάθει συγκεκριμένες λέξεις. Η δουλειά σας είναι να βοηθήσετε το παιδί να κατανοήσει τα κομμάτια του όλου.
3. 3. ΟΠΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ:
Εάν στο παιδί σας αρέσει και το απολαμβάνει να κοιτάζει σε βιβλία ή να κοιτάζει την τηλεόραση, μπορεί να είναι οπτικός τύπος. Τα περισσότερα παιδιά με οποιαδήποτε δυσκολία στην ομιλία μαθαίνουν καλύτερα με το να βλέπουν πράγματα περισσότερο παρά με το να τα ακούν. Από την στιγμή που η όραση είναι η δυνατότερή τους αίσθηση, τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά έλκονται από τα βιβλία με εικόνες και τα βίντεο. Εάν το παιδί είναι οπτικός τύπος, παρουσιάστε πληροφορίες μέσω πραγμάτων που μπορεί να δει. Για παράδειγμα, ενώ λέτε μία λέξη, δείξτε του ταυτόχρονα το ίδιο το αντικείμενο ή μία εικόνα του.
Για το παιδί με αυτόν τον τύπο μάθησης προτείνονται τα εξής:
-Δώστε του ευκαιρίες να μάθει μέσω βιβλίων με εικόνες ή/και βίντεο.
-Πχ σε παιδί που χρειάζεται αυτό το οπτικό σημάδι το χαλάκι ή η τυπωμένη περιοχή δεν είναι αρχικά εντελώς ξεκάθαρα για αυτόν. Έτσι, μπορείγια παράδειγμα μπορείτε να χρησιμοποίησετε ένα μεγάλο κουτί με χρωματιστό χαρτί στο εσωτερικό.
-Ο οπτικός ειρμός είναι πολύ σημαντικός. Το καθετί στο δωμάτιο θα έπρεπε να έχει εικόνα που να εξηγεί τον σκοπό του. Στα τραπέζια που δουλεύουν οι μαθητές, χρησιμοποιείστε φωτογραφία – σύμβολο ενός ατόμου που κάθεται και εργάζεται.
-Βάλτε εικόνες στα κουτιά των αντικειμένων ή τι εμπεριέχεται στο κουτί. Βάλτε τις ίδιες εικόνες στα ράφια που βάζουμε τα κουτιά. Αυτό είναι πολύ βολικό και ευπρόσδεκτο στο παιδί με Αυτισμό.
-Η οδηγία και η πρόβλεψη είναι πολύ σημαντικά, γιατί ή αρχική αίσθηση του Αυτισμού είναι ο φόβος. Αυτά τα οπτικά δεδομένα τα βοηθούν να προβλέψουν τα δεδομένα του περιβάλλοντός τους και μειώνουν τον φόβο του αγνώστου. Επίσης, η χρήση εικόνων για προγραμματισμό και καρτελών του ονόματος του παιδιού τυπωμένο στο πάτωμα όπου θα καθίσει κατά την οργάνωση σε κύκλο, είναι πολύ σημαντικό.
3. 4. «ΧΕΙΡΟΠΙΑΣΤΟΣ» ΤΥΠΟΣ:
Εάν στο παιδί σας αρέσει να πιέζει κουμπιά, να κουνάει τις πόρτες μπροστά-πίσω (σαν να τις ανοιγοκλείνει) και/ή να μορφοποιεί και να χειρίζεται πιο πολύπλοκα παιχνίδια, είναι προφανώς ένας τύπος παιδιού που μαθαίνει καλύτερα «χειροπιαστά», με το να αγγίζει πράγματα.
Για το παιδί με αυτόν τον τύπο μάθησης προτείνονται τα εξής:
-Αφού το παιδί μαθαίνει μέσω των χεριών του, αφήστε το να μάθει τον κόσμο με τον χειρισμό και το άγγιγμα των αντικειμένων.
-Διαλέξτε παιχνίδια που μπορεί να χειριστεί με τα χέρια του.
-Για τις δραστηριότητες κύκλου ή γκρουπ, προσπαθήστε να προωθείτε με σακουλάκια φακής, καρέκλες ή ατομικά χαλάκια ώστε ο Αυτιστικός μαθητής να κατανοεί που είναι η θέση του στο χώρο. Αυτό τον προωθεί με ένα φυσικό ερέθισμα. Εάν το παιδί είναι πιο μικρό, ή έχει μεγαλύτερη δυσκολία στο να καταλάβει το πού βρίσκεται ο χώρος του, η χρήση ενός κουτιού για να κάθεται στις εργασίες βοηθά.
4. ΟΡΓΑΝΩΝΟΝΤΑΣ ΤΑ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
Επαναλαμβάνουμε ότι η πρόληψη βοηθά το παιδί με Αυτισμό να λειτουργεί απαλά και χωρίς φόβο και άγχος. Όσο περισσότερο πληροφορούμε το αυτιστικό παιδί για το περιβάλλον του και τι πρόκειται να συμβεί μετά, τόσο πιο επιτυχημένη συμπεριφορά θα έχουμε.
Ένα «ασφαλές μέρος» στο δωμάτιο, είναι ένα τέλειο εργαλείο για τον μαθητή που εμφανίζει αγχώδη υπεραντίδραση. Δημιουργείστε ένα μέρος για στιγμές που θα πρέπει να ησυχάσει το παιδί. Αυτό θα βοηθήσει το πολύ ανήσυχο παιδί να ηρεμήσει και θα προλάβετε έτσι μια πιθανή παραφορά έκρηξης (tandrum).
Το «ήσυχο μέρος» μπορεί να είναι ένα σημείο που είναι μακριά το ίδιο, όπως ένα τραπεζάκι με παραβάν όπου το παιδί μπορεί να μπει μέσα, το σπιτάκι κουκλοθέατρου, ένα απλό παραβάν κλπ. Φροντίστε ο χώρος να είναι ελκυστικός για το παιδί και μην ξεχνάτε: Ο ΧΩΡΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΩΡΟΣ ΤΙΜΩΡΙΑΣ, ΕΙΝΑΙ ΧΩΡΟΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ.
Αν το παιδί σπρώχνει και χτυπά τους συμμαθητές του κατά τη διάρκεια του κύκλου ή στο τραπέζι, αφήστε τον να κρατά ένα αντικείμενο στα χέρια του, να βάφει, να γράφει ή να χειρίζεται ένα παιχνίδι. Νομίζω ότι για όλα τα παιδιά, περισσότερο στα ανοργάνωτα παιδιά, το να τα αφήσουμε να ασχοληθούν με αυτές τις δραστηριότητες, τα βοηθά να αυξήσουν το επίπεδο συγκέντρωσης και την μνήμη. Οι αντί-στρες μπάλες, είναι πολύ διαδεδομένες για αυτόν τον σκοπό. Άλλες ιδέες περιλαμβάνουν ένα μπαλόνι γεμισμένο με ρύζι, αλεύρι ή άμμο, απαλές μπάλες ζουλήγματος, γενικά ότι ζουλιέται.
Καλύτερο από το απλό παιχνίδι χειρισμών παιχνιδιού ή αντικειμένου, προσπαθήστε να κάνετε όλες τις «ώρες ιστορίας» δραματοποιημένης. Για παράδειγμα, εάν η ιστορία σας είναι γύρω από την Γέννηση του Χριστού, μην πείτε απλά την Ιστορία. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε play-mobile, ή κάνουν χάρτινες φιγούρες ή το δραματοποιούν σαν θεατρικό παιχνίδι (μην ξεχνάτε ότι το αυτιστικό παιδί μαθαίνει καλύτερα με τα μάτια και τα χέρια).
Χρησιμοποιήστε γενικά την φαντασίας σας και την εφευρετικότητά σας. Ταυτόχρονα: (α) Σεβαστείτε τις ανάγκες του αυτιστικού παιδιού και (β) Σκεφτείτε δραστηριότητες που θα ωφελήσουν όλη την Τάξη. Να ξέρετε ότι όλα τα παιδιά βοηθούνται από τους νεωτερισμούς και την φαντασία στην μάθηση.
Μην περιορίζετε τον χώρο διδασκαλίας σας σε ένα τραπέζι ή μια περιοχή. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε για να μαθαίνει στον χώρο. Όχι μόνο στο τραπέζι. Εντάξετε λοιπόν δραστηριότητες χώρου στην μάθηση. Βοηθάει όλα τα παιδιά να συγκεντρώνονται πολύ περισσότερο.
Αυτό φυσικά σημαίνει ότι χρειάζεται πολύ προετοιμασία από το μέρος σας. Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με την συμπεριφορά των παιδιών στην Τάξη σας κατά την διάρκεια της μάθησης, κάντε πρώτα την αυτοκριτική σας θέτοντας ερωτήματα στον εαυτό σας όπως: :
- «Πόσο προετοιμασμένος ήμουν ;»
- «Μήπως επεκταθήκαμε πολύ σε αυτή τη δραστηριότητα ;»
- «Προέβαλλα αρκετά τρισδιάστατα οπτικά ερεθίσματα και θέματα ;»
Ρωτήστε τον εαυτό σας αυτές τις ερωτήσεις πριν προετοιμάσετε το επόμενο μάθημά σας.
Αλλάξτε το μέρος που δουλεύετε συχνά. Γιατί να υπάρχει υποχρεωτικά ένα μέρος για τον κύκλο; Προωθείστε δραστηριότητες που κάνετε κάτι διαφορετικό κάθε 10-15 λεπτά σε διαφορετικό επίπεδο.
Εργαστείτε μαζί με τα παιδιά, όχι εναντίον τους. Αφήστε μερικά παιδιά σε όλες τις δεξιότητες περισσότερο στην όρθια, παρά στην καθιστή θέση. Μερικά παιδιά είναι πιο λειτουργικά όρθια.
Επίσης, γιατί να μην τα αφήσουμε να δουλέψουν στο πάτωμα ή μπρούμυτα; Μπορούμε επίσης να βάλουμε πλαστικά πατάκια γύρω από τα πόδια των καρεκλών για να προωθήσόυμε ένα αισθητηριακό εισερχόμενο που θα βοηθήσει το παιδί να μείνει περισσότερο καθιστό, εάν η εργασία στο τραπέζι απαιτεί αρκετό χρόνος. Συχνά και τα μαξιλάρια βοηθούν τα παιδιά να κάθονται περισσότερη ώρα. Επιτρέπουν ένα ποσό αιώρησης που είναι θετικά επανατροφοδοτικό.
Ρωτήστε τον εαυτό σας αυτές τις ερωτήσεις όταν προετοιμάζετε το μάθημά σας :
«Έχω προωθήσει κάτι που το παιδί μπορεί να μυρίσει;»
«Έχω προωθήσει κάτι που το παιδί μπορεί να δοκιμάσει;»
«Έχω προωθήσει κάτι που το παιδί μπορεί να δει καθαρά;»
«Έχω προωθήσει κάτι που το παιδί μπορεί να αισθανθεί με τα χέρια;»
«Έχω προωθήσει κάτι που το παιδί μπορεί να ακούσει καθαρά χωρίς επιπρόσθετους θορύβους;»
«Έχω προωθήσει κάτι που το παιδί να μπορεί να δει ένα καθαρό πρόγραμμα εικόνων;»
«Έχω αρκετές δραστηριότητες που αφήνουν στα παιδιά πολλές εμπειρίες χωρίς να χρειάζεται να βγουν έξω από την δουλειά τους; (να θυμάστε : ο πολύς ελεύθερος χρόνος μπορεί να είναι πολύ αποδιοργανωτικός και να αυξήσει αρνητικές συμπεριφορές σε όλα τα παιδιά).»
«Θα μπορέσουν οι μαθητές μου με Αυτισμό να συμμετάσχουν σε αυτές τις δραστηριότητες;»
«Πως μπορώ να τις τροποποιήσω ώστε να τις μπορούν όλοι;»
5. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Επικοινωνείτε συχνά με τον θεραπευτή του παιδιού. Για όσα θέματα σας απασχολούν και σας δυσκολεύουν πάντα υπάρχει μία λύση. Μην απογοητεύεστε. Οι ίδιοι οι αυτιστικοί χαρακτηρίζουν τις δυσκολίες τους σαν μία «τραμπάλα» που τους δυσκολεύει να έχουν μία ομαλή μόνιμη απόδοση. Οι «λαμπρές» ημέρες του παιδιού μπορεί να ακολουθούνται από «τραγικές». Αυτή είναι η φύση του αυτισμού. Και αυτός είναι ο αισθητηριακός τους κόσμος.
Διαβάστε επίσης για τον αυτισμό. Υπάρχουν πολλά υπέροχα βιβλία για τον αυτισμό που εξηγούν με πολύ καλό τρόπο την φύση του και τις ιδιαιτερότητες αυτών των παιδιών.
Μετά από κάποιο καιρό και κάποιες επιτυχημένες τάξεις που θα έχετε οργανώσει, θα ανακαλύψετε ότι το να χειριστείτε το παιδί με Αυτισμό, σας έχει κάνει καλύτερο δάσκαλο. Η φαντασία σας θα ερεθιστεί και οι πιθανότητες τροποποιήσεων και η ποικιλία στο μάθημά σας θα σας κάνει να μάθετε εμπειρίες για τους μαθητές ακόμη πιο συναρπαστικές. Γιατί όπως ο κόσμος όλων των παιδιών, έτσι και ο κόσμος του αυτιστικού παιδιού είναι πραγματικά συναρπαστικός.
Πηγή