Η θεραπευτική ικανότητα του παιχνιδιού, παρέχει στο παιδί τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει αγχώδεις εμπειρίες, και το βοηθά να εκφράσει έμμεσα ή συμβολικά τις ανησυχίες, τους φόβους, τις επιθυμίες του.
Σύμφωνα με τον Walt Disney, ο μεγαλύτερος φυσικός πόρος της ανθρωπότητας είναι «το μυαλό των παιδιών μας».Ωστόσο έρευνες υποστηρίζουν πως 1 στα 7 παιδιά παιδικής και εφηβικής ηλικίας έχουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα, όπως προβλήματα στην επικοινωνία και στη γλώσσα, ελλειματική προσοχή, υπερκινητικότητα, τικ, ενούρηση, προβλήματα προσαρμογής, προβλήματα διαγωγής, συναισθηματικά προβλήματα, ψύχωση. Αυτά τα προβλήματα δημιουργούνται είτε από γενετική προδιάθεση είτε από προβληματικό περιβάλλον (π.χ. σπίτι, σχολείο κλπ), είτε από συνδυασμό και των δύο. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η ύπαρξη μιας θεραπείας που δημιουργήθηκε για παιδιά και απευθύνεται αποκλειστικά σε αυτά είναι πλέον υψίστης σημασίας.
Τι είναι η παιχνιδοθεραπεία
Η παιχνιδοθεραπεία (play therapy) αποτελεί μια μορφή θεραπείας που σε αντίθεση με τις «ομιλούσες» θεραπείες, απαιτεί από το θεραπευτή να κατέβει στο επίπεδο του παιδιού και να μιλήσει στη γλώσσα του. Ο πιο οικείος τρόπος έκφρασης για ένα παιδί είναι το παιχνίδι. Στη συγκεκριμένη θεραπεία λοιπόν, τη θέση των λέξεων την καταλαμβάνουν τα παιχνίδια, μέσω των οποίων το παιδί ενθαρρύνεται να εξερευνήσει τα συναισθήματά του, να τα κατανοήσει, να τα αποδεχθεί και να τα επεξεργαστεί, χρησιμοποιώντας την έμφυτη φαντασία και τη δημιουργικότητα που χαρακτηρίζει την ηλικία του.
Τα αποτελέσματα και τα οφέλη αυτής της μορφής θεραπείας στα παιδιά είναι πολλαπλά και έχουν καταγραφεί ερευνητικά. Απώτερος στόχος είναι η προαγωγή της ψυχικής υγείας του παιδιού, η ενίσχυση της αυτοπεποίθησής του και ο αυτοέλεγχος της συμπεριφοράς του.
Έπειτα από τη θεραπεία το παιδί έχει κατακτήσει μεγαλύτερα επίπεδα ψυχικής και πνευματικής ωριμότητας και έχει εφοδιαστεί με τους μηχανισμούς που του είναι απαραίτητοι, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει μόνο του τις δυσκολίες που του παρουσιάζονται.
Η θεραπευτική ικανότητα του παιχνιδιού, παρέχει στο παιδί τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει αγχώδεις εμπειρίες, με έναν συμβολικό τρόπο και το βοηθά να εκφράσει έμμεσα ή συμβολικά τις ανησυχίες, τους φόβους, τις επιθυμίες του. Με τον τρόπο αυτό, το παιχνίδι χρησιμοποιείται ως μέσον ενεργητικής προσαρμογής σε μία υπάρχουσα κατάσταση, ενώ συγχρόνως γίνεται μία εξαιρετική διαγνωστική μέθοδος, προκειμένου να πλησιάσουμε την τρυφερή ψυχή των μικρών παιδιών, για τα οποία η γλώσσα είναι ακόμα ατελές μέσο επικοινωνίας.
Τι μας αποκαλύπτει η παιχνιδοθεραπεία για την προσωπικότητα του παιδιού Αν παρακολουθήσει κανείς τη συμπεριφορά του παιδιού στο παιχνίδι, βλέπει τη στάση του απέναντι στη ζωή και στο περιβάλλον. Το παιχνίδι μάς επιτρέπει να γνωρίσουμε το παιδί καλύτερα από κάθε άλλο μέσο, επειδή πηγάζει από την αυθόρμητη και πολυσύνθετη ενεργητικότητά του.
Χάρη στο παιχνίδι αναγνωρίζονται όχι μόνο οι ατομικές διαφορές αλλά και οι ομαδικές.
Η φιλοδοξία, η ματαιοδοξία, η κοινωνική ένταξη, ο φόβος και η τόλμη έχουν στο παιχνίδι τη δυνατότητα να εξωτερικευτούν και πιθανόν να εξασκηθούν σε λογικές αναλογίες.
Παρατηρούμε πως τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει απομονωμένα αποφεύγουν τα ομαδικά παιχνίδια.
Βλέποντας ένα προβληματικό παιδί να παίζει καταλαβαίνουμε αρκετά για τη φύση του προβλήματος, για τα αίτια (άγχος; επιθετικότητα; κατωτερότητα; κτλ.).
Ένα έντονα αγχωτικό παιδί δυσκολεύεται, συχνά, ή είναι ανίκανο να παίξει.
Ένα νευρωτικό, πάλι, παιδί διαφέρει από τα άλλα στον τρόπο που πλησιάζει τα παιχνίδια, στον τρόπο που παίζει, στις συγκινήσεις που συνοδεύουν το παιχνίδι.
Το νευρωτικό παιδί όχι μόνο δεν είναι δημιουργικό στο παιχνίδι, αλλά κυριαρχείται, συχνότατα, από την τάση της καταστροφής. Και, ακόμη, συμπεριφέρεται γενικά στο παιχνίδι σαν να είναι μικρότερο από όσο είναι.
Σε τι βοηθάει η παιχνιδοθεραπεία;
Η συγκεκριμένη θεραπεία, είναι κατάλληλη για παιδιά από τεσσάρων περίπου ετών και απευθύνεται σε ένα μεγάλο εύρος δυσκολιών που μπορεί να παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους.
Μπορεί να βοηθήσει παιδιά που βρίσκονται σε μια μεταβατική περίοδο στη ζωή τους μετά από ένα διαζύγιο, μια απώλεια, αλλαγή τόπου διαμονής ή σχολικού περιβάλλοντος, ή μετά τον ερχομό ενός νέου μέλους στην οικογένεια.
Ενδείκνυται για παιδιά με δυσκολίες στη διαχείριση των συναισθημάτων, την κοινωνικοποίηση ή παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς.
Αφορά παιδιά που μπορεί να εμπλέκονται σε φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού, είτε βρίσκονται στη θέση του θύματος, είτε του θύτη.
Παιδιά που έχουν υπάρξει μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας ή έχουν υποστεί κάποιας μορφής κακοποίηση.
Επίσης είναι κατάλληλη για παιδιά που παρουσιάζουν κάποιου είδους αναπτυξιακή διαταραχή, όπως αυτισμό ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής
*Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Διεθνούς Οργανισμού Παιγνιοθεραπείας (PTI- Play Therapy International ) www.playtherapy.org
Πηγή