Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα ξαφνικά ξεσπάσματα των παιδιών μας όταν ανεβαίνουν οι στροφές και τα πράγματα γίνονται ζόρικα!
Ξεσπάσματα πριν βγουν από το αβγό
Τα ξεσπάσματα παρατηρούνται ακόμα και σε νήπια κάτω των δυο ετών. Κι όμως ακούστε τι φωνάρες βγάζουν πιο μεγάλες κι απ το μπόι τους! Σύμφωνα με έρευνες, το ποσοστό των παιδιών που ξεσπάνε δυναμικά, από δυο ετών και άνω φτάνει το 60- 90% ενώ από τριών χρονών και πάνω η συχνότητα μπαίνει πλέον στην ημερήσια διάταξη. Τα πνεύματα αρχίζουν να ηρεμούν μετά από τα πέντε! Μέχρι τότε, οι γονείς αξίζει να εξετάζουν τις περιστάσεις και τις συνθήκες που πυροδοτούν το παιδικό ξέσπασμα, έτσι ώστε να μπαίνει φρένο σε αυτού του είδους τις αντιδράσεις πριν το σύννεφο γίνει βροχή! Σίγουρα πάντως μερικά παιδιά έχουν μεγαλύτερη τάση για ξεσπάσματα από άλλα.
Πρώτη αιτία: Ο γητευτής των γονιών
Το παιδί που προσπαθεί να χειραγωγήσει μπαμπά και μαμά, στην περίπτωση που δεν του έχουν θέσει ποτέ όρια, αλλά του επιτρέπουν να κατευθύνει εκείνο τα πράγματα γίνεται υπέρ- απαιτητικό. Όταν τυχαίνει να του αρνηθούμε κάτι, καταλήγει σε ξεσπάσματα που μπορεί να φτάσουν μέχρι του να ουρλιάζει απαιτώντας πως αυτό που ζητάει το θέλει «τώρα, τώρα, τώρα»! Την ίδια στάση κρατάει κι όταν του στερήσουμε αυτό που επιθυμεί, πόσο μάλλον όταν τις περισσότερες φορές σπεύδουμε να προλάβουμε κάθε επιθυμία του! Αν ξέρει, πως σαν αντίπαλοι υποχωρούμε εύκολα, σίγουρα θα πιέσει την κατάσταση γκρινιάζοντας περισσότερο. Αν είμαστε σταθεροί χαρακτήρες και δεν συνηθίζουμε να κάνουμε πίσω τότε θα υποχωρήσουν.
Δεύτερη αιτία: Εκ των έσω
Σε έκρηξη οργής οδηγείται επίσης το νήπιο, όταν κατακλύζεται από συναισθήματα που δεν μπορεί να ελέγξει. Τα πράγματα επιδεινώνονται αν είναι κουρασμένο, αν κρυώνει ή αν πεινάει. Κανένα παιδί άλλωστε δεν συμπεριφέρεται καλά όταν είναι εξαντλημένο.
Τρίτη αιτία: «Είμαι κι εγώ εδώ»
Πολλά μικρά παιδιά, ξεσπάνε την οργή τους για να τραβήξουν την προσοχή ενός αδιάφορου γονιού. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πρέπει ποτέ να αδιαφορούμε όταν μας μιλάει το παιδί μας ή όταν ζητάει κάτι. Δεν σημαίνει πως με την πρώτη παιδική κουβέντα, θα σταματάμε ό,τι κάνουμε και θα τρέχουμε για να ικανοποιήσουμε την επιθυμία του. Απλά, την ώρα της «απαίτησης» θα του εξηγήσουμε πως θα έχει την προσοχή μας αφού όμως πρώτα τελειώσουμε αυτό που κάνουμε.
Έχετε «διαφημίσει» την κορούλα σας, σε φίλους και συναδέλφους γιατί είναι ένα καλό, πανέξυπνο παιδάκι. Όταν όμως την παίρνετε μαζί σας μια μέρα στο γραφείο η μικρή με το παραμικρό εκνευρίζεται. Όταν μια συνάδελφος σας πάει να την αγκαλιάσει, στριγγλίζει και όταν της δίνουν χρώματα για να ζωγραφίσει χτυπιέται γιατί ο κόκκινος μαρκαδόρος δεν γράφει! Σε αυτήν την περίπτωση αντί να ντρέπεστε, σκύψτε προς το παιδί σας, και εξηγείστε του με ήρεμο τρόπο, για ποιο λόγο δεν πρόκειται να γίνει αυτό που θέλει. Αν επιμείνει του ξεκαθαρίζετε πως «ως εδώ» κι αν κλάψει, έκλαψε! Μην του μιλάτε πάντως με πάθος με την υπογράμμιση: «μας βλέπει τόσος κόσμος, πώς κάνεις έτσι» καθώς με τόσες απειλές, θα κλαίει ακόμα περισσότερο. Σκεφθείτε, καλύτερα πως το παιδί σας δεν είναι ένας άνθρωπος που ήρθε στον κόσμο για να σας εκθέσει σε φίλους και συγγενείς, δεν ξέρει καν τι σημαίνει κοινωνική συμπεριφορά. Για να το βοηθήσετε, αντί να νευριάζετε, μείνετε ψύχραιμοι, αγνοείστε τα κακόβουλα σχόλια, αγκαλιάστε το, εξηγείτε του πως δεν μπορείτε να του επιτρέψετε να κάνει αυτό που ζητάει για αυτούς και για αυτούς τους λόγους. Το θέμα σε αυτές τις καταστάσεις είναι να μην αφήνετε την ένταση να ανεβαίνει. Εξηγείτε με ήρεμη φωνή προσέχοντας να μην έχετε παραμορφωμένο πρόσωπο από το θυμό, πως δεν θα του επιτρέψετε να κάνει αυτό που ζητάει παραθέτοντας τους λόγους και δίνοντας επιλογές για να προλάβετε την έκρηξη.
Τσίτα τα γκάζια
Το παιδί που είναι εκτός εαυτού, δείχνει σίγουρα πως έχει σπασμένα νεύρα. Σε αυτήν την περίπτωση το αγκαλιάζουμε μαλακά και το χαϊδεύουμε μέχρι να ηρεμήσει. Να υπογραμμίσουμε, πως τα παιδιά, όταν έχουν αποσυντονισμένη συμπεριφορά, δεν ξέρουν πώς να αποφορτιστούν με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να ξεσπάνε σε αναφιλητά. Σε αυτήν την περίπτωση μια κομπρεσούλα στο κεφαλάκι τους τα βοηθάει να ηρεμήσουν. Στο μεταξύ εννοείται πως το ζήτημα που έχει κάνει όλη τη ζημιά δεν το συζητάμε σε μια τέτοια φάση καθόλου. Όταν το παιδί συνέλθει, του εξηγούμε ήρεμα πως δεν θέλουμε να το ξαναδούμε σε αυτήν την κατάσταση. Από δω και πέρα θα πρέπει ακόμα κι όταν θυμώνει να προσπαθεί ήρεμα με κουβέντα μαζί μας να βρίσκει λύσεις σε όσα το απασχολούν. Είναι απαραίτητο σε τέτοιες συζητήσεις να μην θίγουμε το ίδιο μας το παιδί, αλλά τη συμπεριφορά του δείχνοντας την ανησυχία μας και προσπαθώντας να εκτονώσουμε την ένταση χωρίς να το βάλουμε τιμωρία. Γενικά δεν είμαστε ποτέ ακραίοι στην αντιμετώπισή του.
Αν όμως αυτό το «στιλάκι», επαναληφθεί ξανά και ξανά, τότε προχωράμε σε άλλα μέτρα όπως στην τιμωρία. Η καλύτερη μέθοδος είναι η γωνιά της σκέψης όπου θα καθίσει το παιδί μας το πολύ για τέσσερα λεπτά μόνο του για να σκεφτεί.
Στο… κρατητήριο!
Όταν το παιδί μας ξεσπάει ξαφνικά για ένα θέμα και δεν λέει να ελέγξει το θυμό του, του εξηγούμε πως η συμπεριφορά του δεν είναι σωστή. Αν ήμαστε έξω, αντί για τις κούνιες που μπορεί να του είχαμε υποσχεθεί, γυρίζουμε σπίτι. Βάζουμε το παιδί μας να καθίσει στην «καρεκλίτσα της σκέψης», πάντα όμως σε μια γυμνή γωνιά στο καθιστικό ή στο σαλόνι (χωρίς παιχνίδια, βιβλία ή οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να του κρατήσει ευχάριστη συντροφιά). Ανάλογα με την ηλικία το παιδί μας μένει εκεί για να σκεφτεί το πολύ μέχρι 4 λεπτά.
Δεν του λέμε ποτέ:
• «Αν ξαναφωνάξεις, θα έρθει η αστυνομία να πιάσει τη μαμά να τη βάλει φυλακή». Με αυτό τον τρόπο το παιδί νιώθει ένοχο και γεμίζει άγχος.
• «Δεν ξέρω αν μπορώ να σε συγχωρήσω». Μια τέτοια φράση το γεμίζει ανασφάλεια και νευρικότητα.
Τα ξεσπάσματα ξεκινούν κατά το τέλος του πρώτου χρόνου, φτάνουν στην αποκορύφωσή τους στην ηλικία των 2 ετών και σιγά-σιγά αρχίζουν να περιορίζονται. Για μερικά παιδιά πάντως συνεχίζουν και μετά τα 4 χρόνια τους.
Οι 3 αιτίες:
• Η ανάγκη ενός μικρού παιδιού για αυτονομία και κυριαρχία συχνά προσκρούει στις απαγορεύσεις των ενηλίκων αλλά και στις δικές του περιορισμένες δυνατότητες.
• Το μικρό παιδί αισθάνεται έντονη την ανάγκη να εκφράσει τα αισθήματα, τις ανάγκες και τα θέλω του. Συνήθως όμως δεν έχει ακόμα αποκτήσει το λεξιλόγιο που χρειάζεται για να το πετύχει. Έτσι, μια έκρηξη θυμού μιλά πιο δυνατά από τις λέξεις…
• Τα παιδιά αισθάνονται ότι δεν μπορούν να ελέγξουν τη ζωή τους. Με τους μεγάλους να λένε τι πρέπει να κάνουν και όχι, μια έντονη αντίδραση είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να πουν: «αρκετά μέχρι εδώ».
Πυξίδα η συμπεριφορά των γονιών
• Αποφύγετε να λέτε συχνά «όχι».
Ο αρνητισμός ενός γονιού ρίχνει λάδι στη φωτιά όσον αφορά στη συμπεριφορά του παιδιού του. Σε θέματα που δεν θεωρείτε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικά, προσπαθήστε να απαντάτε καταφατικά. Μην κάνετε το λάθος να απαντάτε στο παιδί σας αόριστα με διάφορα «μπορεί» και «ίσως» προκειμένου να αποφύγετε τη σύγκρουση. Θα πετύχετε είναι να την αναβάλλετε για λίγο.
• Κρατήστε την ψυχραιμία σας.
Τίποτα δεν πυροδοτεί περισσότερο τις εκρήξεις από ένα εξαγριωμένο γονιό. Τα ουρλιαχτά σας που καλύπτουν τα ουρλιαχτά του παιδιού θα το κάνουν να ουρλιάξει ακόμα περισσότερο. Αντιθέτως ένα ήρεμος τόνος φωνής θα ηρεμήσει και το παιδί σας.
Υπόθεση αυστηρά προσωπική
Οι εκρήξεις θυμού του παιδιού σας αφορούν αποκλειστικά εσάς τους δύο, ακόμα και αν συμβαίνουν στη μέση του πιο πολυσύχναστου δρόμου. Προσπαθήστε να ξεχάσετε τον κόσμο που βρίσκεται γύρω σας. Μην υποκύψετε στις απαιτήσεις του παιδιού γιατί αν το κάνετε μια φορά, αυτό είναι βέβαιο ότι θα τροφοδοτήσει την επόμενη έκρηξη.
Και για το σχολείο....