Oι μαθησιακές δυσκολίες ανά ηλικία και πώς θα τις προλάβεις
 |
| πηγη |
Οι πρόσφατες επιστημονικές μελέτες της νευροαναπτυξιολογίας μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι μαθησιακές ικανότητες ενός παιδιού αρχίζουν από την γέννηση έως και την ηλικία των 6 χρόνων και κατακτούν το 70% του δυναμικού τους.
Ένας έμπειρος θεραπευτής, όταν έρθει σε επαφή με ένα παιδί, μπορεί να μας δώσει μια ασφαλή εκτίμηση για το αν είναι μαθησιακά έτοιμο και ποιες θα είναι οι μελλοντικές του επιδόσεις στα μαθήματα.
Ο κος Στέλιος Μαντούδης, Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής και Επιστημονικός Συνεργάτης του Πανεπιστήμιου Αθηνών, μας εξηγεί ότι η διαδικασία της μάθησης αρχίζει από την γέννηση του παιδιού και όχι από την έναρξη του στο σχολείο. Σε συνέχεια θα μας μιλήσει για τα παράθυρα ευκαιριών μάθησης και με ποιο τρόπο μαθαίνει ο βρεφικός εγκέφαλος.
Το βρέφος γεννιέται με κάποιες έμφυτες ικανότητες που αποτελούν τις βάσεις στις οποίες θα αναπτυχτεί το μελλοντικό μαθησιακό δυναμικό του στο σχολείο. Κατά τη διάρκεια των σχολικών χρόνων, το παιδί αναπτύσσει αυτές του τις ικανότητες και τις εξελίσσει σε δεξιότητες. Κανένας δεν γεννιέται με τη δεξιότητα να παίζει πιάνο, όμως μετά την ηλικία των 4 χρόνων αναπτύσσει διάφορες ικανότητες όπως συγκέντρωση μνήμης, ακουστική διάκριση του ρυθμού της οπτικής αντίληψης και του οπτικοκινητικου συντονισμού, οι οποίες το καθιστούν ικανό να αναπτύξει τις μουσικές του δεξιότητες.
Ο βρεφικός εγκέφαλος, με τα κατάλληλα ερεθίσματα από τους γονείς και το περιβάλλον, μελλοντικά θα ενεργοποιήσει και θα αναπτύξει τις μαθησιακές του ικανότητες. Μέχρι και τα έξι χρόνια, είναι η ηλικία όπου οι έμφυτες ικανότητες ενός παιδιού έχουν ωριμάσει και τότε αρχίζει η σχολική εκπαίδευση, σε νέες δεξιότητες. Ο άνθρωπος, προκειμένου να σπουδάσει και να εξελιχθεί χρειάζεται βασικούς τομείς ικανοτήτων όπως ο συναισθηματικός, ο κινητικός, η ομιλία, η οπτική αντίληψη, τα μαθηματικά και η μουσική .
Οι νεότερες επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι η έλλειψη εξάσκησης των ικανοτήτων ενός παιδιού έχουν αρνητικές επιπτώσεις, για την μετέπειτα μαθησιακή πρόοδο του και δεν είναι εύκολα αναστρέψιμες. Για την τεκμηρίωση αυτής της έρευνας, έγιναν μετρήσεις σε παιδιά που μεγάλωσαν σε ορφανοτροφεία όπου δεν είχαν την ευκαιρία να εξασκήσουν τον εγκέφαλο τους τη γόνιμη περίοδο.
Ο κ. Στέλιος Μαντούδης, επισημαίνει ότι η συνάψω γένεση, είναι μια σημαντική λειτουργία, μέσα στον εγκέφαλο και αρχίζει αμέσως μετά τη γέννηση. Τα νευρικά κύτταρα, ενεργοποιούνται μέσα από τα ερεθίσματα που δίνουν οι γονείς. Αυτά στη συνέχεια, μεταφέρουν την πληροφορία σε ανάλογα κέντρα του εγκεφάλου και έτσι αρχίζουν να δημιουργούνται δίκτυα επικοινωνίας μεταξύ του εξωτερικού περιβάλλοντος και του εγκεφάλου. Μια διαδικασία ανάλογα με το πόσο πολύπλοκη είναι, καθορίζει και πόσα μέρη του εγκεφάλου θα ενεργοποιηθούν. Η συνάψω γένεση γίνεται μια συγκεκριμένη περίοδο η οποία σύμφωνα με τους νεύροεπιστήμονες, είναι η γόνιμη περίοδος ευκαιριών μάθησης για τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος καταργεί τις λειτουργίες που δεν ασκεί και οι συνάψεις που δεν χρησιμοποιούνται, τις αδρανοποιεί. Σύμφωνα με τον κ. Στέλιο Μαντούδη και με απλά λόγια, εάν ένα παιδί παρουσιάσει καθυστέρηση στην γόνιμη περίοδο της ανάπτυξης του λόγου, οι συνάψεις θα ατροφήσουν με αποτέλεσμα η ανωριμότητα στον λόγο να το συνοδεύει σε όλη του τη ζωή. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα των ερευνών, αναγνωρίστηκε ο σημαντικός ρόλος της πρώιμης παρέμβασης σε αναπτυξιακές διαταραχές και καθυστερήσεις.
Πώς να ενθαρρύνετε την μάθηση του παιδιού σας στο σπίτι
0-3 μηνες
•Προκειμένου να αναπτυχθεί ο συναισθηματικός τομέας του παιδιού σας φερθείτε με τρυφερότητα και προσφέρετε του χάδια και αγκαλιές
•Χαλαρώστε και αποκτήστε επαφή σώμα με σώμα μαζί του.
•Νανουρίστε το με τραγουδάκια και αναπτύξτε μαζί του τη Βλεμματική επικοινωνία
6-12 μήνες
• Ταχταρίσματα με τραγούδια, πετάγματα, αγγίγματα ζουλίσματα κα.
12-24 μηνών
• Επικοινωνία μέσα από την μίμηση απλών καθημερινών δραστηριοτήτων, διάβασμα βιβλίων, εμπλουτισμός ήχων, συλλάβων και λεξιλογίου.
2-3 χρονών
• Επικοινωνία με αλλά παιδιά σε παιδικές χάρες
• Εμπλουτισμός του λόγου μέσα από συζήτηση και βιβλία
• Παιχνίδι και δραστηριότητες με το σώμα και τα χεριά.
3-4 χρονών
• Παρακολούθηση παιδικού σταθμού και παράλληλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες στο σπίτι π.χ. δημιουργία χειροτεχνιών ζωγραφικής, διάβασμα βιβλίων, επισκέψεις σε μουσεία εκθέσει
4-5 χρονών
• Ασκήσεις μνήμης, συγκέντρωσης, παρατηρητικότητας, οπτικής αντίληψης, ασκήσεις λογικής, κουΐζ, σκέψεις.
• Πρώτη επαφή με γράμματα και αριθμούς με προγραφικές, προ μαθηματικές και προ αναγνωστικές ασκήσεις
5-6 χρονών
• Παρατήρηση φυσικών και κοινωνικών φαινόμενων, συζήτηση, ανάλυση και γενίκευση
• Μαθητική οργάνωση, επιμέλεια και συνέπεια
• Τα πρώτα μου μαθηματικά, η πρώτη ανάγνωση και γραφή
Γράφει ο Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής Στέλιος Μαντούδης. (www.mandou.gr)
Πηγή