 |
| πηγή |
Εργοθεραπεία: Βελτιώστε τις δεξιότητές του!
Είναι υπερκινητικό; Δεν μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή του; Ο γραφικός του χαρακτήρας.. δεν διαβάζεται; Η εργοθεραπεία μπορεί με δημιουργικό και ευχάριστο τρόπο να βοηθήσει το παιδί σας να καλύψει τις αδυναμίες του και να ενισχύσει τις καθημερινές του δεξιότητες.
Συνήθως, νομίζουμε ότι η εργοθεραπεία έχει να κάνει
είτε με παιδιά που αντιμετωπίζουν σοβαρή νοητική καθυστέρηση ή αυτισμό,
είτε με ενηλίκους που έχουν ψυχιατρικά, ορθοπεδικά ή άλλα προβλήματα. Η
αλήθεια όμως είναι διαφορετική. Η εργοθεραπεία μπορεί να αποδειχτεί
ιδιαίτερα ωφέλιμη για παιδιά που αντιμετωπίζουν πολύ λιγότερο σοβαρά
προβλήματα.
Ορισμένα παιδιά, που όχι μόνο είναι φυσιολογικά
αλλά ενδέχεται να είναι και ιδιαίτερα έξυπνα, τυχαίνει να συναντούν
δυσκολίες (π.χ., στο σχολείο) και χρειάζονται βοήθεια. Η εργοθεραπεία
μπορεί να βοηθήσει αυτά τα παιδιά να ενισχύσουν την ικανότητά τους να
οργανώνουν την καθημερινή ζωή τους.
Δύο παραδείγματα
Η εργοθεραπεία δεν είναι και δεν λειτουργεί ως
μάθημα, γι’ αυτό άλλωστε και αρέσει πολύ στα παιδιά που έρχονται σε
επαφή μαζί της. Με ειδικά επιλεγμένες δραστηριότητες οι εργοθεραπευτές
προσπαθούν να βελτιώσουν τις δεξιότητες που δεν έχουν καταφέρει αυτά τα
παιδιά να αναπτύξουν: Την ικανότητα για συντονισμένες κινήσεις και για
έλεγχο των κινήσεων, τη σωστή αντίληψη του σώματος, τη διευθέτηση του
χρόνου, τη συγκέντρωση της προσοχής, τον προσανατολισμό, τη μνήμη, κ.ά..
Ας δούμε όμως μερικά παραδείγματα, για να αποκτήσουμε μια ιδέα για το πώς μπορεί να βοηθήσει η εργοθεραπεία τα παιδιά μας:
1. Δεν κάνει «καλά» γράμματα;
Αν, για παράδειγμα, έχουμε ένα παιδί που δεν κάνει
«καλά» γράμματα. Ο εργοθεραπευτής δεν θα προσπαθήσει να του μάθει να
κάνει ωραία γράμματα, αντίθετα θα ψάξει την αιτία του προβλήματος:
Μπορεί να μην έχει καλό προσανατολισμό στο χώρο και το χρόνο, καλή μνήμη
ή αντίληψη της σωστής «κατευθυντικότητας» των γραμμάτων, δηλαδή ένα
παιδί δεν έχει στο νου του ότι η κατεύθυνση για την ανάγνωση είναι από
τα αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, και γι αυτό μπορεί
να μη γράφει καλά. Για να του μάθει ο εργοθεραπευτής την κατεύθυνση της
ανάγνωσης και της γραφής θα δουλέψει μέσα από ειδικά
παιχνίδια-δραστηριότητες. Από την άλλη πλευρά, ίσως χρειαστεί επίσης να
δουλέψει μαζί του τη λεπτή κίνηση, που χρειάζεται για να κρατάμε το
μολύβι και να γράφουμε, να το βοηθήσει να κατανοήσει ότι χρησιμοποιούμε
μόνο το ένα χέρι (το «καλό» μας) όταν γράφουμε, να του μάθει τον
αμφίπλευρο συντονισμό, που σημαίνει ότι με το ένα χέρι γράφουμε και με
το άλλο κρατάμε το χαρτί, κ.ά..
 |
| πηγή |
2. Είναι υπερκινητικό ή δεν μπορεί να «συγκεντρωθεί»;
Ο εργοθεραπευτής θα προσπαθήσει να βοηθήσει το
παιδί αυτό να ρυθμίσει την υπερκινητικότητά του και να συγκεντρώνεται,
να οργανώνει το χρόνο του, να κάνει συχνά διαλείμματα ώστε να μην
κουράζεται, ή να καλύψει την ανάγκη του για συνεχή κίνηση (π.χ.,
βάζοντάς το να κάθεται σε μία μπάλα ώστε να κινείται συνεχώς) και έτσι
να μπορεί να συγκεντρωθεί ώστε να κάνει κάτι άλλο.
Προσοχή: Όλα αυτά δεν γίνονται
μόνο από τον εργοθεραπευτή, χρειάζεται και η συνεργασία των γονιών.
Έτσι, μετά τη συνεδρία στο θεραπευτήριο θα πρέπει και οι γονείς,
ακολουθώντας τις οδηγίες του εργοθεραπευτή, να συνεχίζουν την πρακτική
αυτή εξάσκηση και στο σπίτι.
Πού, πώς και πόσο
Αφού δώσαμε ορισμένα παραδείγματα για το πώς η
εργοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει, τώρα ας προσπαθήσουμε να
«εξοικειωθούμε» με την ίδια τη διαδικασία της εργοθεραπείας και κάποιες
λεπτομέρειές της.
Το θεραπευτήριο
Το θεραπευτήριο, όπου γίνεται η εργοθεραπεία, είναι
λοιπόν ένας χώρος εκμάθησης και βελτίωσης δεξιοτήτων. Στη διαδικασία
αυτή χρησιμοποιούνται πολλά παιχνίδια, όπως μπάλες, πλαστελίνη, υλικά
για κατασκευές και ζωγραφική, παζλ, κούνιες, σχοινάκια, υπολογιστές,
κ.ά.. Το παιδί, λοιπόν, το οποίο θα παρατηρήσει ο δάσκαλος, ο γιατρός
του ή οι γονείς του ότι έχει κάποιες δυσκολίες ή προβλήματα, θα
συναντήσει τη διεπιστημονική ομάδα του θεραπευτηρίου και, ανάλογα με τις
ανάγκες του, ένας εργοθεραπευτής, λογοθεραπευτής, ψυχολόγος, ειδικός
παιδαγωγός, ψυχίατρος ή νευρολόγος θα αξιολογήσουν το παιδί, τις
ελλείψεις και τις ανάγκες του μέσα από την παρατήρηση και κάποια ειδικά
τεστ (που περιλαμβάνουν δραστηριότητες). Ο εργοθεραπευτής θα προσπαθήσει
να προσεγγίσει το παιδί, να του προκαλέσει το ενδιαφέρον και, στη
συνέχεια, να του δώσει τα κίνητρα που χρειάζεται για να κάνει τις
διάφορες δραστηριότητες που θα το βοηθήσουν να συμπληρώσει τις ελλείψεις
του και να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του.
Πόσο διαρκεί;
Η κάθε συνεδρία εργοθεραπείας διαρκεί 3/4 της ώρας
και τα «μαθήματα» γίνονται μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Το πόσο
διάστημα θα χρειαστεί το κάθε παιδί να κάνει εργοθεραπεία είναι κάτι που
εξαρτάται από τη δυσκολία που αντιμετωπίζει καθώς και κάτι που εκτιμά ο
εργοθεραπευτής.
Που γίνεται και πόσο κοστίζει;
Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν μέρος από τα έξοδα
της εργοθεραπείας και, συνήθως, η κάθε συνεδρία κοστίζει περίπου Ε 25.
Εργοθεραπεία μπορεί ένα παιδί να κάνει σε ένα ειδικό τέτοιο κέντρο ή σε
ιδιαίτερα μαθήματα με έναν εξειδικευμένο εργοθεραπευτή. Συνήθως, στα
κέντρα όπου γίνεται η εργοθεραπεία γίνεται επίσης λογοθεραπεία,
ψυχοπαιδαγωγικά μαθήματα ή ειδικά μαθήματα, που στοχεύουν στο να
βοηθήσουν παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.
Πότε πρέπει να πάμε το παιδί μας σε εργοθεραπευτή;
Με βάση τον Αμερικανικό Σύλλογο Εργοθεραπευτών, αν
το παιδί μας παρουσιάζει 3 ή περισσότερες από τις παρακάτω δυσκολίες, θα
πρέπει να ζητήσουμε μία εργοθεραπευτική αξιολόγηση:
-
Δεν παίζει με τα παιχνίδια της ηλικίας του, πράγμα που σημαίνει ότι ένα παιδί μπορεί να μην ενδιαφέρεται για τα εν λόγω παιχνίδια (π.χ., να αντιμετωπίζει κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα) ή να μην τα καταφέρνει (π.χ., να είναι λίγο πιο πίσω αναπτυξιακά σε σχέση με την ηλικία του).
-
Δυσκολεύεται να αυτοεξυπηρετηθεί. Να μην έχει δηλαδή, ανάλογα με την ηλικία του, τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να φάει μόνο του, να βάλει τα ρούχα ή τα παπούτσια του, να πάει στην τουαλέτα, κ.λπ..
-
Έχει ελαττωμένο μυϊκό τόνο (μοιάζει αδύναμο). Πρόκειται για ένα παιδί που φαίνεται να μην έχει αντοχή, να είναι χαλαρό–πλαδαρό.
-
Πέφτει εύκολα κάτω.
-
Δυσκολεύεται να υπολογίσει τη θέση του σώματός του στο χώρο (χτυπάει εύκολα). Σπάει συχνά τα παιχνίδια του.
-
Δυσκολεύεται να ζωγραφίσει μέσα σε πλαίσιο (ένα παιδί πριν γράψει θα πρέπει να μπορεί να συντονίσει την κίνηση του χεριού του, ώστε να ζωγραφίσει μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο), να φτιάξει παζλ (η δυσκολία καθορίζεται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού), να κόψει με το ψαλίδι στο νηπιαγωγείο.
-
Υπάρχει εμφανής καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του ή η ομιλία του είναι δυσνόητη και δεν αρθρώνει σωστά.
-
Είναι πολύ υπερκινητικό και δεν μπορεί να ησυχάσει.
-
Είναι πολύ ευαίσθητο σε οσμές, γεύσεις, θορύβους ή αγγίγματα.
-
Αποφεύγει την παιδική χαρά.
-
Έχει δυσκολίες στον ύπνο.
-
Έχει δυσκολίες στο φαγητό, λερώνεται υπερβολικά ή δεν τρώει κάποιες βασικές τροφές. Μπορεί, για παράδειγμα, το παιδί να μην έχει τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να χρησιμοποιήσει το πιρούνι για να μπορεί να φάει.
-
Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή συγκεντρώνεται υπερβολικά σε μία δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συνεχίζει σε άλλη. Για παράδειγμα, μπορεί να πρόκειται για ένα παιδί που διασπάται εύκολα η προσοχή του και έτσι δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί.
-
Χρειάζεται περισσότερη εξάσκηση από άλλα παιδιά για να μάθει καινούργια πράγματα.
-
Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς, δεν αφήνει διαστήματα μεταξύ των γραμμάτων και των λέξεων που γράφει. Μπορεί να μην έχει, για παράδειγμα, καλή αντίληψη στο οπτικό του σύστημα. Ο γραφικός του χαρακτήρας είναι πολύ κακός.
-
Κουράζεται εύκολα κατά τη σχολική του εργασία. Μπορεί, για παράδειγμα, να πρόκειται για ένα παιδί που είναι υπερκινητικό, έχει διάσπαση προσοχής, είναι υποτονικό κ.ά..
-
Δυσκολεύεται να ακολουθήσει προφορικές οδηγίες. Μπορεί, για παράδειγμα, να μην έχει καλή ακουστική αντίληψη.
-
Δυσκολεύεται να κάνει φίλους της ίδιας ηλικίας και προτιμά να παίζει με μικρότερα ή με μεγαλύτερα παιδιά. Μπορεί να πρόκειται για ένα παιδί που είναι πίσω αναπτυξιακά, είναι πολύ ντροπαλό, έχει κάποια ψυχολογικά προβλήματα, κ.ά..