Τα παιδιά με δυσορθογραφία κάνουν αρκετά λάθη στο θέμα, αλλά κυρίως στην κατάληξη των λέξεων λόγω αδυναμία εκμάθησης των γραμματικών κανόνων και του τρόπου γραφής (δυσγραφίας ή κακογραφίας). Η δυσορθογραφία οφείλεται σε ψυχολογικά αίτια ή σε διορθωμένη αριστεροχειρία που έγινε με βίαιο τρόπο.
Έξυπνα βήματα για την αντιμετώπιση της δυσορθογραφίας:
1ο βήμα:Μαθαίνω το θέμα των λέξεων:
Παίρνω διάφορα περιοδικά ή βιβλία (που να ανταποκρίνονται στην ηλικία του παιδιού) και βρίσκω εικόνες με τις λέξεις που θέλω να διδάξω στο παιδί.
Κόβω τις εικόνες, γράφω τις λέξεις σε διάφορα χρωματιστά καρτελάκια και τις τοποθετώ κάτω από τις εικόνες.
Ζητάω από το παιδί να διαβάσει τις λέξεις και να χρωματίσει, με χρώμα της αρεσκείας του, το θέμα (αφού του έχω εξηγήσει ποιο είναι το θέμα της λέξης) των λέξεων.
Ανακατεύω τις λέξεις, του ζητώ να τις τοποθετήσει κάτω από τις αντίστοιχες εικόνες και να μου τις περιγράψει.
Υπαγορεύω τις λέξεις (με νοιάζει μόνο η ορθογραφία του θέματος των λέξεων).
Ζητάω από το παιδί στο γράμμα του θέματος της λέξης που είναι λάθος γραμμένο να ζωγραφίσει αυτό που λέει η λέξη, π.χ.) στη λέξη ‘σύκο’, στο –ύ- να ζωγραφίσει ένα σύκο.
Αν τα λάθη επιμένουν στις ίδιες λέξεις, τότε ζητάω από το παιδί να τις πλάσει με πλαστελίνη και το γράμμα που κάνει λάθος να το πλάσει με διαφορετικό χρώμα.
Φυλάω τις λέξεις που μαθαίνει κάθε φορά σ’ ένα κουτί.
2ο βήμα: Μαθαίνω τις καταλήξεις των λέξεων:
· Ομαδοποιώ τις καταλήξεις των λέξεων:
Π.Χ.) Ουσιαστικά σε –εις και ρήματα σε –εις (π.χ. αρσενικά – οι γονείς,
θηλυκά – οι ερωτήσεις και ρήματα – εσύ παίζεις).
Ουσιαστικά σε –ώ και –ο και ρήματα σε –ω (-ώ) (π.χ. θηλυκά- η Ηρώ,
Ουδέτερα – το παγωτό, ρήματα –εγώ παίζω).
Επίθετα σε –ινός, -εινός, -υνός, -ηνός, -οινός
Ρήματα σε –ώνω και ουσιαστικά σε –ώμα (π.χ., εγώ στρώνω
–το στρώμα).
· Παίρνω μια ομάδα ( π.χ. ουσιαστικά και ρήματα σε –εις) και πάνω σε χαρτόνι γράφω όσες περισσότερς λέξεις μπορώ με τις διδασκόμενες καταλήξεις (π.χ. αρσενικά: οι γονείς, θηλυκά: οι τάξεις, ρήματα: εσύ τρέχεις). Του εξηγώ πως η κατάληξη –εις μπορεί να τη βρει στα αρσενικά σε –έας, όπου ο πληθυντικός αριθμός είναι -εις και στα θηλυκά σε –η, όπου ο πληθυντικός αριθμός είναι -εις αλλά και στα ρήματα.
· Ζητάω από το παιδί να διαβάσει τις λέξεις και να τις αντιγράψει σε χαρτί ή στον υπολογιστή, ξεχωρίζοντας την κατάληξη. Ύστερα, με κόκκινο χρώμα χρωματίζει την κατάληξη –εις των ουσιαστικών, λέγοντας πότε το ουσιαστικό είναι αρσενικό και πότε θηλυκό και με πράσινο χρώμα χρωματίζει την κατάληξη –εις των ρημάτων.
· Γράφω προτάσεις χρησιμοποιώντας λέξεις της ομάδας και ζητάω από το παιδί να χρωματίσει με κόκκινο τις καταλήξεις των ουσιαστικών σε –εις και με πράσινο τις καταλήξεις των ρημάτων σε –εις.
· Γράφω προτάσεις, αφήνοντας κενό την κατάληξη των λέξεων και ζητάω από το παιδί με κόκκινο χρώμα να συμπληρώσει την κατάληξη –εις, όταν η λέξη είναι ουσιαστικό και με πράσινο χρώμα να συμπληρώσει την κατάληξη –εις, όταν η λέξη είναι ρήμα.
· Ζητάω από το παιδί να πλάσει με πλαστελίνη κάποιες από τις λέξεις της ομάδας, πλάθοντας, πάντα την κατάληξη των ουσιαστικών με κόκκινη πλαστελίνη και την κατάληξη των ρημάτων με πράσινη πλαστελίνη.
· Συνεχίζω με τον ίδιο ρυθμό και στις άλλες ομάδες των καταλήξεων. Προχωράω, όμως, μόνο όταν έχω σιγουρευτεί πως το παιδί έχει εμπεδώσει τις συγκεκριμένες καταλήξεις και γνωρίζει τους γραμματικούς κανόνες.
· Φυλάω σε κουτί τις ομάδες των λέξεων που έχω διδάξει.
3ο βήμα: Μαθαίνω την ορθογραφία του σχολείου:
· Διαβάζω δυνατά την ορθογραφία που έχει το παιδί. Αργότερα, το ίδιο κάνει και το παιδί.
· Παίρνω τις βασικές λέξεις της ορθογραφίας και ξεχωρίζω το θέμα από την κατάληξη.
· Ζητάω από το παιδί με ένα χρώμα να χρωματίσει το θέμα της λέξης και με άλλο χρώμα την κατάληξη.
· Ύστερα, αν π.χ.) έχει για ορθογραφία τη λέξη ‘κατεβ-αίνω’, ζητάω από το παιδί στο πάνω από το ‘-εβ-΄ να ζωγραφίσει ένα παιδάκι που κατεβαίνει τα σκαλιά. Για την κατάληξη της λέξης, το παιδί μου εξηγεί το γραμματικό κανόνα, ότι δηλαδή η λέξη ‘κατεβαίνω΄ είναι ρήμα σε –αίνω.
· Αφού ολοκληρώσω με τον ίδιο τρόπο όλες τις λέξεις, του υπαγορεύω την ορθογραφία δυνατά και καθαρά.
· Μόλις τελειώσω, το παιδί παίρνει ένα μαρκαδοράκι και κάνει αυτοδιόρθωση.
· Το παιδί αντιγράφει τις λέξεις που έκανε λάθος, κάνοντας το ή τα γράμματα που δεν έγραψε σωστά λίγο μεγαλύτερα και τα χρωματίζει.
· Φτιάχνουμε μαζί μια μικρή ιστορία, χρησιμοποιώντας τις λέξεις που έκανε λάθος και κάτω από την ιστορία κάνει την αντίστοιχη ζωγραφιά.
· Το πρωί, πριν φύγει το παιδί για το σχολείο, του υπαγορεύω πάλι την ορθογραφία.
Η αλήθεια είναι πως το φαινόμενο της Δυσορθογραφίας ταλαιπωρεί πολύ τα παιδιά με δυσλεξία και μαθησιακές δυσκολίες. Η σωστή, όμως, ενημέρωση και καθοδήγηση βοηθούν τα παιδιά να γίνουν λειτουργικά και να ανακτήσουν την αυτοπεποίθησή τους, καθώς η γραφή αποτελεί ένας σημαντικός τρόπος έκφρασης. Τα παραπάνω έξυπνα βήματα για την αντιμετώπιση της δυσορθογραφίας είναι ασκήσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κυρίως από τους γονείς και έχουν τη δυνατότητα εμπλουτισμού.
Ιωάννα Δημητριάδου
Πηγή