Οπτική αντίληψη (visual perception) και χάρτες
Tο οπτικό µας σύστηµα, µπορεί να µας δώσει στοιχεία για τις επιπτώσεις των αποφάσεων µας στη µορφή των συµβόλων, στο χρώµα, στο µέγεθος, κ.ο.κ
Το πώς δουλεύει η ανθρώπινη όραση δεν είναι, βέβαια, εντελώς κατανοητό.
Αυτό, όµως, που έχει γίνει καθαρό, είναι το ότι το σύστηµα δε µεταφέρει µικρές
εικόνες του κόσµου από τον οφθαλµό στον εγκέφαλο. Οι «αντιλήψεις» µας
κατασκευάζονται (ή ανακατασκευάζονται) από ένα πλήθος τεµαχισµένων πληροφοριών,
κάποιες από τις οποίες είναι χωρικά οργανωµένες (π.χ. µια άµεση αποτύπωση από
θέσεις στο περιβάλλον, σε θέσεις στον εγκέφαλο) και κάποιες από τις οποίες
οργανώνονται σύµφωνα µε άλλες ιδιότητες των ερεθισµάτων (π.χ. χρώµα,
προσανατολισµός, υφή, κίνηση, κ.λ.π.). Η όραση είναι ένα πολύπλοκο σύστηµα
παράλληλης επεξεργασίας, στο οποίο εκατοντάδες εκατοµµύρια από αισθητήρια
κύτταρα αντιδρούν στο εισαγόµενο, µέσα από τους φακούς των οφθαλµών, φως. Μέσα
από πολλαπλές διασυνδέσεις, αυτές οι αντιδράσεις προκαλούν διαδοχικές αντιδράσεις µεταξύ των δεκάδων δισεκατοµµυρίων εγκεφαλικών κυττάρων που λειτουργούν
για την όραση. Και οι ψυχοφυσικές και οι νευροφυσιολογικές έρευνες δείχνουν ότι
γίνεται αρκετή ασυνείδητη επεξεργασία των σηµάτων µεταξύ της αρχικής εισόδου
του φωτός στην κόρη τουµατιού και της
τελικής αντιληπτικής εµπειρίας που αποκτιέται.
Για να αναγνωρίζονται τα σύµβολα
στην περιφερειακή όραση,
πρέπει να γίνονταιµεγαλύτερα. Εποµένως, αν οι διαφορές
µεταξύ δυο συµβόλων
είναι µικρές, απαιτείται η «συγκέντρωση»
των οφθαλµών στο σύµβολο για να διακριθούν. Επιπροσθέτως, η ευαισθησία στα
χρώµατα του χάρτη καταλήγει στο ότι η δυνατότητα να παρατηρηθεί και να
αναγνωρισθεί ένα σύµβολο σε συγκεκριµένες περιοχές της περιφερειακής όρασης θα
διαφέρει µε την απόχρωση του συµβόλου.
Εάν γίνει
αποδεκτή η άποψη ότι η όραση και η οπτική γνώση αποτελούν συστήµατα
επεξεργασίας πληροφοριών σαν µια χρήσιµη εννοιολογική δοµή, τότε οι έννοιες που
προκύπτουν από τους χάρτες µπορούν να ειδωθούν ως µια σειριακή ακολουθία
αυτόνοµων
µονάδων επεξεργασίας. Αρκετοί συγγραφείς έχουν τονίσει αυτό το σηµείο
και δίνουν την δική τους εκδοχή για το πώς µπορεί να διαιρεθεί η όλη
διαδικασία. Η πρώτη τέτοιου είδους οµαδοποίηση είναι η διαδικασία των επιπέδων
επεξεργασίας της Olson (1976), στην οποία διακρίνονται τρία επίπεδα:
1) η σύγκριση ζεύγους συµβόλων,
2) η αναγνώριση χαρακτηριστικών οµάδων συµβόλων και
3) η χρησιµοποίηση συµβόλων σαν σηµάτων για την πληροφορία που απεικονίζουν.
Ασκήσεις οπτικής αντίληψης για παιδιά
 |
| πηγη |
 |
| πηγη |
 |
| πηγη |
 |
| πηγη |
 |
| πηγη |
 |
| πηγη |
 |
| πηγη |
 |
| πηγη |