 |
| πηγη |
Αναπτυξιακός έλεγχος: Όλες οι απαντήσεις στους γονείς
Τι είναι η ανάπτυξη του παιδιού;
Γιατί πρέπει να ανησυχείτε σε περίπτωση που ένα μωρό εμφανίζει σημάδια αναπτυξιακής καθυστέρησης;
Πώς μπορώ να αποτρέψω την αναπτυξιακή καθυστέρηση;
Τι είναι η έγκαιρη παρέμβαση παιδικής ηλικίας (early childhood intervention);
Ανησυχώ ότι το παιδί μου μπορεί να παρουσιάζει αναπτυξιακή καθυστέρηση. Πού πρέπει να αποταθώ;
Επισκεφτείτε τον γιατρό σας
Τι να κάνω ως γονιός;
- Βρεφική ηλικία (0-1 έτους)
- Νηπιακή ηλικία (1-2 ετών)
- Νηπιακή ηλικία (2-3 ετών)
- Προσχολική ηλικία (3-5 ετών)
- Μέσης παιδική ηλικία (6-8 ετών)
- Μέση παιδική ηλικία (9-11 ετών)
- Πρώιμη εφηβεία (12-14 ετών)
Τι είναι η ανάπτυξη του παιδιού;
Τα παιδιά μεγαλώνουν, αναπτύσσονται και μαθαίνουν από τη γέννηση και τη βρεφική ηλικία έως την ενηλικίωσή τους. Η ανάπτυξη ενός παιδιού προσδιορίζεται μέσω κοινωνικών, σωματικών και γνωστικών αναπτυξιακών δεικτών μέτρησης. Η πλημμελής ανάπτυξη κάποιων παιδιών, μπορεί να τα αποτρέψει από τη βέλτιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους. Ωστόσο, οι επαγγελματίες φροντίδας υγείας και οι γονείς μπορεί να συνεργαστούν με σκοπό την άρτια και υγιή ανάπτυξη των παιδιών.
Γιατί πρέπει να ανησυχείτε σε περίπτωση που ένα μωρό εμφανίζει σημάδια αναπτυξιακής καθυστέρησης;
Η αναπτυξιακή καθυστέρηση μπορεί να έχει μελλοντικές επιπτώσεις στο παιδί, όπως προβλήματα λόγου και ομιλίας, συμπεριφορικά προβλήματα και μαθησιακές δυσκολίες.
Πώς μπορώ να αποτρέψω την αναπτυξιακή καθυστέρηση;
Δεν υπάρχει ένας και μόνο τρόπος αποτροπής της αναπτυξιακής καθυστέρησης. Συμβουλευτείτε κάποιον παιδίατρο σχετικά με συγκεκριμένες δραστηριότητες που μπορεί να έχουν θετική επίδραση στο παιδί σας. Μερικές δραστηριότητες όπως το να τραγουδάτε και να διαβάζετε στο παιδί σας, το βοηθούν να αποκτήσει επίγνωση και τρόπους αναγνώρισης της φωνής σας.
Τι είναι η έγκαιρη παρέμβαση παιδικής ηλικίας;
Ο στόχος της έγκαιρης παρέμβασης παιδικής ηλικίας, σε συνδυασμό με την οικογένεια, είναι να θέσει τα θεμέλια που θα υποστηρίζουν τα βρέφη κατά την ανάπτυξή τους, ώστε να εξελιχθούν σε υγιείς ενήλικες. Με τον όρο υγιής εννοούμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα σε ό,τι αφορά τις σωματικές, νοητικές και κοινωνικές λειτουργίες ενός ατόμου.
Ανησυχώ ότι το παιδί μου μπορεί να παρουσιάζει αναπτυξιακή καθυστέρηση. Που πρέπει να αποταθώ;
Συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας, σε περίπτωση που ανησυχείτε για την ανάπτυξη του παιδιού σας. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχνάτε ότι υπάρχει ένα ευρύ φάσμα αναπτυξιακών διαδικασιών που θεωρούνται φυσιολογικές. Κάποια μωρά επιτυγχάνουν συγκεκριμένους στόχους και προσεγγίζουν ορισμένους αναπτυξιακούς δείκτες πιο γρήγορα ή πιο αργά από άλλα.
Επισκεφτείτε τον γιατρό σας
Οι επισκέψεις στο γιατρό σας επιτρέπουν τη διάγνωση αναπτυξιακών και άλλων προβλημάτων υγείας, επομένως και την έγκαιρη θεραπεία τους. Είτε το πρόβλημα είναι ιατρικό ή συμπεριφορικό είτε και τα δύο, η έγκαιρη εντόπιση και θεραπεία του μπορούν να βελτιώσουν σε μεγάλο βαθμό τις πιθανότητες του παιδιού να αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητές του για σωματική, ψυχική και κοινωνική υγεία και ευεξία. Οι προμηθευτές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν συνολική, συντονισμένη φροντίδα με επίκεντρο την οικογένεια, όπως μια πιο ολοκληρωμένη ιατρική αξιολόγηση, σε περίπτωση που οι εξετάσεις δείχνουν ότι το παιδί βρίσκεται σε κίνδυνο να εμφανίσει κάποιο αναπτυξιακό πρόβλημα. Ο προμηθευτής μπορεί να προβεί σε περαιτέρω αξιολόγηση του παιδιού σχετικά με κάποια ή κάποιες διαγνώσιμες αναπτυξιακές καταστάσεις (για παράδειγμα τα προβλήματα ομιλίας, η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, ο αυτισμός και η νοητική καθυστέρηση), καθώς και με εν δυνάμει συνυπάρχουσες νευρολογικές, μεταβολικές ή γενετικές διαταραχές, οι οποίες ίσως να απαιτούν τις δικές τους συγκεκριμένες θεραπείες ή παρεμβάσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο προμηθευτής φροντίδας υγείας μπορεί να επιλέξει να παραπέμψει το παιδί και την οικογένεια σε κάποιον ειδικό για επιπρόσθετη αξιολόγηση και διάγνωση, π.χ. σε κάποιον νευροαναπτυξιακό παιδίατρο, παιδονευρολόγο, γενετιστή ή σε ένα πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης που παρέχει υπηρεσίες αξιολόγησης.
 |
| πηγη |
Σταθμοί ανάπτυξης:
Η γνωστική ανάπτυξη του μωρού σας σημαίνει την μαθησιακή διαδικασία της μνήμης, της ομιλίας, της σκέψης και της εκλογίκευσης. Το μωρό σας μαθαίνει να αναγνωρίζει τον ήχο της φωνής σας. Επίσης, μαθαίνει να επικεντρώνει την όρασή του από την περιφέρεια ή την άκρη του ματιών του, στο κέντρο. Η ομιλία αναπτύσσεται πέρα από τους άναρθρους ήχους (μωρουδιακή γλώσσα), ή το μαμά/μπαμπά.
Η ακοή, η κατανόηση και η εκμάθηση των ονομάτων των ανθρώπων και των πραγμάτων αποτελούν συστατικά μέρη της ανάπτυξης της ομιλίας. Επίσης, σ’ αυτό το στάδιο το μωρό σας αναπτύσσει δεσμούς αγάπης και εμπιστοσύνης προς εσάς. Ο τρόπος που αγκαλιάζετε, κρατάτε ή παίζετε με το μωρό σας, θα δημιουργήσει τη βάση για το πώς θα αλληλεπιδρά με σας και τους άλλους.
Τι να κάνω ως γονιός;
Μιλάτε στο παιδί σας. Η φωνή σας δρα κατευναστικά.
Όταν το μωρό σας βγάζει ήχους, απαντήστε αναπαράγοντας τους ίδιους ήχους και προσθέτοντας μερικές λέξεις. Αυτό θα το βοηθήσει να μάθει να μιλάει.
Διαβάζετε στο μωρό σας. Το βοηθά να αναπτύξει και να κατανοήσει τη γλώσσα και τους ήχους.
Τραγουδάτε στο μωρό σας.
Παίζετε μουσική. Αυτό βοηθά το μωρό σας να αγαπήσει τη μουσική και τα μαθηματικά.
Επαινείτε το μωρό σας και δώστε του πολλή προσοχή και στοργή.
Αγκαλιάζετε και κρατάτε το μωρό σας για πολλή ώρα. Το βοηθά να νιώσει σιγουριά και ασφάλεια.
Η καλύτερη ώρα για να παίζετε με το μωρό σας είναι όταν είναι ξύπνιο και χαλαρό. Παρατηρείτε το προσεχτικά έτσι ώστε όταν εμφανίσει σημάδια κόπωσης ή ενόχλησης, να διακόψετε το παιχνίδι.
Το να είσαι γονιός μπορεί να απαιτεί πολύ κόπο! Προσέξτε τους εαυτούς σας σωματικά, ψυχικά και συναισθηματικά. Είναι ευκολότερο να ευχαριστηθείτε το μωρό σας και να είστε θετικοί, στοργικοί γονείς, όταν αισθάνεστε καλά.
Πρώτα η ασφάλεια του παιδιού
Tο πρώτο πράγμα για το οποίο πρέπει να μεριμνήσετε είναι η διαμόρφωση ενός ασφαλούς οικιακού περιβάλλοντος για το νεογέννητο. Σιγουρευτείτε ότι δεν υπάρχουν αντικείμενα στο σπίτι που μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο για το μωρό σας. Ως γονιός, έχετε την αποκλειστική ευθύνη να δημιουργήσετε ένα ασφαλές περιβάλλον για το μωρό σας. Επίσης, είναι σημαντικό να πάρετε τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσετε την ψυχική και συναισθηματική ετοιμότητά σας αναφορικά με το νεογέννητό σας.
Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για την καλύτερη ασφάλεια του μωρού σας κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του:
Είναι σημαντικό να μην ταρακουνάτε το νεογέννητο μωρό σας. Τα νεογέννητα έχουν πολύ αδύναμους μυς στο λαιμό, οι οποίοι δεν μπορούν να υποστηρίξουν τα κεφάλια τους. Εάν ταρακουνήσετε το μωρό σας μπορεί να προκαλέσετε εγκεφαλική βλάβη ή καθυστέρηση της φυσιολογικής ανάπτυξής του.
Για να αποτρέψετε το Σύνδρομο Ξαφνικού Βρεφικού Θανάτου, συνίσταται να βάζετε το μωρό σας να κοιμάται ανάσκελα.
Βάζετε το μωρό σας σε ειδικό καθισματάκι ασφαλείας κάθε φορά που ταξιδεύει με αυτοκίνητο. Το ασφαλέστερο μέρος για να τοποθετήσετε το καθισματάκι, είναι το πίσω κάθισμα. Υπάρχουν πολλοί τύποι. Επιλέξτε εκείνον που ταιριάζει στο αυτοκίνητό σας και παρέχει τη μεγαλύτερη ασφάλεια.
Για να μην πνιγεί το μωρό σας κατά το τάισμα, κόβετε πάντα το φαγητό σε μικρά κομμάτια. Μην αφήνετε το μωρό σας να παίζει με οτιδήποτε μπορεί να καλύψει το πρόσωπό του ή είναι εύκολο να καταπωθεί.
Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να κρατάτε καυτά υγρά ή φαγητό όταν το μωρό σας είναι κοντά σας ή στην αγκαλιά σας.
Τα εμβόλια είναι σημαντικά για να προστατευθεί η υγεία και η ασφάλεια του παιδιού σας. Επειδή τα παιδιά είναι ευάλωτα σε πολλές εν δυνάμει επικίνδυνες νόσους, είναι καίριο το παιδί σας να εμβολιαστεί με τα κατάλληλα εμβόλια. Παρακαλώ συμβουλευτείτε κάποιον προμηθευτή φροντίδας υγείας για να διασφαλίσετε τον έγκαιρο εμβολιασμό του παιδιού σας.
Τι να κάνω ως γονιός; (Nηπιακή ηλικία 1-2 ετών)
Σταθμοί ανάπτυξης:
Σε αυτό το διάστημα, το παιδί σας γίνεται ολοένα και πιο κινητικό και αναπτύσσει καλύτερη αντίληψη για τον εαυτό του και τον περιβάλλοντα χώρο του. Η επιθυμία του να εξερευνήσει νέα αντικείμενα και ανθρώπους είναι επίσης αυξημένη. Κατ’ αυτό το στάδιο, το νήπιό σας θα γίνει πιο ανεξάρτητο και η συμπεριφορά του θα αρχίσει να είναι πιο απείθαρχη. Επίσης, θα αρχίσει να αναγνωρίζει τον εαυτό του σε φωτογραφίες ή στον καθρέφτη και να μιμείται τη συμπεριφορά των άλλων, ειδικά των ενηλίκων και των μεγαλύτερων παιδιών.
Επίσης, το νήπιο σας θα είναι σε θέση να αναγνωρίζει ονόματα από οικεία πρόσωπα και αντικείμενα, να παράγει απλές φράσεις και προτάσεις και να ακολουθεί απλές οδηγίες και καθοδηγήσεις.
Τι να κάνω ως γονιός;
Διαβάζετε καθημερινά στο νήπιό σας.
Ζητάτε του να βρίσκει αντικείμενα για σας ή να λέει τα ονόματα αντικειμένων και μερών του σώματος.
Παίζετε μαζί του παιχνίδια που έχουν σκοπό το ταίριασμα αντικειμένων.
Ενθαρρύνετε το νήπιο σας να εξερευνά και να δοκιμάζει καινούρια πράγματα.
Μιλάτε του, ώστε να βοηθήσετε στην ανάπτυξη της ομιλίας του.
Κεντρίζετε την περιέργεια και ενισχύετε την ικανότητα του νηπίου σας να αναγνωρίζει κοινά αντικείμενα πηγαίνοντας το για βόλτα στο πάρκο ή με το λεωφορείο.
Πρώτα η ασφάλεια του παιδιού:
Καθώς το παιδί σας γίνεται ολοένα και πιο κινητικό, αυξάνονται και οι κίνδυνοι που μπορεί να συναντήσει. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις που συντελούν στην αύξηση της ασφάλειας του νηπίου σας:
Αποκλείστε τις σκάλες με κάποιο πορτάκι ή φράχτη. Κλειδώνετε τις πόρτες που οδηγούν σε επικίνδυνα μέρη, όπως το γκαράζ ή το υπόγειο.
Καλύψτε όλες τις πρίζες που δεν χρησιμοποιείτε.
Φυλάτε μακριά από το νήπιό σας όλες τις ηλεκτρικές συσκευές της κουζίνας, το ηλεκτρικό σίδερο και τα αερόθερμα. Το χερούλι της κατσαρόλας πρέπει να είναι στραμμένο προς το πίσω μέρος της ηλεκτρικής κουζίνας.
Φυλάτε αιχμηρά αντικείμενα, όπως ψαλίδια και στυλό σε ασφαλές μέρος.
Φυλάτε σε κλειδωμένο μέρος όλα τα φάρμακα, τα οικιακά καθαριστικά και τα δηλητήρια.
Ποτέ μην το αφήνετε μόνο του στο αυτοκίνητο, ούτε για δευτερόλεπτα.
Φυλάτε οποιαδήποτε όπλα σε ασφαλές μέρος μακριά από το νήπιό σας.
Τι να κάνω ως γονιός; (Νηπιακή ηλικία 2-3 ετών)
Σταθμοί ανάπτυξης:
Εξαιτίας της αυξημένης επιθυμίας του παιδιού σας να διεκδικεί την ανεξαρτησία του, αυτό το στάδιο μερικές φορές χαρακτηρίζεται ως «τα τρομερά δύο» χρόνια. Ωστόσο, αυτό το διάστημα μπορεί να είναι συναρπαστικό για σας και το νήπιό σας. Θα βιώσει τεράστιες νοητικές, συναισθηματικές και κοινωνικές αλλαγές, που θα το βοηθήσουν να εξερευνήσει το νέο του κόσμο και να αποκτήσει αντίληψη γι’ αυτόν.
Σε αυτό το στάδιο, το νήπιό σας θα είναι σε θέση να ακολουθεί οδηγίες 2-3 φράσεων, να κατηγοριοποιεί αντικείμενα κατά χρώμα και σχήμα, να μιμείται τις πράξεις των ενηλίκων και των φίλων και να εκφράζει ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων.
Τι να κάνω ως γονιός;
Καθιερώστε μια συγκεκριμένη ώρα για να διαβάζετε στο νήπιό σας.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να παίζει παιχνίδια που εξασκούν τη φαντασία.
Βοηθάτε το παιδί σας να εξερευνά τον περιβάλλοντα χώρο του, πηγαίνοντας μαζί του βόλτα.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας λέει το όνομα του και την ηλικία του.
Μαθαίνετε στο παιδί σας απλά τραγούδια.
Πρώτα η ασφάλεια του παιδιού:
Ελέγχετε τα παιχνίδια του παιδιού για τυχόν σπασμένα ή λασκαρισμένα κομμάτια ή εξαρτήματα.
Ενθαρρύνετε το νήπιό σας να μη βάζει στο στόμα του μολύβια ή κηρομπογιές όταν σχεδιάζει ή ζωγραφίζει.
Ποτέ μην αφήνετε το νήπιό σας κοντά σε νερό (δηλαδή μπανιέρες, πισίνες, λίμνες, θάλασσες κλπ) χωρίς επιτήρηση.
Ποτέ μην πίνετε κάτι ζεστό όταν το παιδί σας κάθετε πάνω σας. Απότομες κινήσεις μπορεί να το κάνουν να χυθεί.
Τι να κάνω ως γονιός; (Παιδιά προσχολικής ηλικίας 3-5 ετών)
Σταθμοί ανάπτυξης:
Καθώς το παιδί σας διανύει την πρώιμη παιδική ηλικία, ο κόσμος του αρχίζει να διευρύνεται. Θα γίνει πιο ανεξάρτητο και θα αρχίσει να επικεντρώνει περισσότερο την προσοχή του σε ενήλικες και παιδιά εκτός της οικογένειας. Η επιθυμία του να εξερευνά και να γνωρίζει τον περιβάλλοντα χώρο του θα ενταθεί ακόμη περισσότερο.
Οι αλληλεπιδράσεις με την οικογένεια και τα προσφιλή της πρόσωπα θα βοηθήσουν το παιδί σας να διαμορφώσει την προσωπικότητά του και να εξατομικευτεί σε ό,τι αφορά τον τρόπο σκέψης και κίνησης. Σε αυτό το στάδιο, το παιδί σας θα είναι σε θέση να κάνει ποδήλατο με βοηθητικές, να χρησιμοποιεί ψαλίδι ασφαλείας, να έχει συνείδηση του φύλου του, να ντύνεται και να γδύνεται, να παίζει με άλλα παιδιά, να θυμάται αποσπάσματα από μια ιστορία και να τραγουδάει.
Τι να κάνω ως γονιός;
Συνεχίστε να μιλάτε στο παιδί σας. Καλλιεργείτε την αγάπη του για τα βιβλία με επισκέψεις σε βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία.
Αφήνετε το παιδί σας να βοηθάει στις απλές δουλειές.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να παίζει με άλλα παιδάκια. Έτσι, το βοηθάτε να κατανοήσει την αξία της συντροφικότητας και της φιλίας.
Βοηθάτε το παιδί σας να αναπτύξει την ομιλία του, μιλώντας του με ολοκληρωμένες προτάσεις στη «γλώσσα των ενηλίκων». Επίσης, βοηθάτε το να χρησιμοποιεί τις σωστές λέξεις και φράσεις.
Να είστε σαφείς και συνεπείς στις μεθόδους πειθαρχίας που χρησιμοποιείτε. Οικοδομήστε τη συμπεριφορά που περιμένετε από το παιδί σας.
Πρώτα η ασφάλεια του παιδιού:
Εξηγήστε στο παιδί σας γιατί πρέπει να προσέχει τα αυτοκίνητα και γιατί δεν πρέπει να παίζει ή να κυνηγάει μπάλες στο δρόμο.
Παίρνετε τις απαραίτητες προφυλάξεις όταν το παιδί σας κάνει ποδήλατο. Σιγουρευτείτε ότι είναι στο πεζοδρόμιο, μακριά από το δρόμο.
Ελέγχετε τις παιδικές χαρές όταν πηγαίνετε το παιδί σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει τίποτα επικίνδυνο, όπως αιχμηρές επιφάνειες ή λασκαρισμένα εξαρτήματα.
Όταν το παιδί σας παίζει έξω, μην το αφήνετε από τα μάτια σας.
Μάθετε το παιδί σας να κολυμπάει, ώστε να είναι ασφαλές στο νερό.
Μαθαίνετε στο παιδί σας τρόπους συναναστροφής με ξένους.
Τι να κάνω ως γονιός; (Μέση παιδική ηλικία 6-8 ετών)
Σταθμοί ανάπτυξης:
Η μέση παιδική ηλικία επιφέρει πολλές αλλαγές στη ζωή ενός παιδιού. Φτάνοντας σε αυτήν την ηλικία τα παιδιά μπορούν να ντύνονται μόνα τους, να πιάνουν με μεγαλύτερη ευκολία την μπάλα χρησιμοποιώντας μόνο τα χέρια τους και να δένουν τα κορδόνια τους. Τώρα, η ανεξαρτητοποίηση από την οικογένεια αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Γεγονότα όπως το ξεκίνημα του σχολείου φέρνουν τα παιδιά αυτής της ηλικίας σε συχνότερη επαφή με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Οι φιλίες αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Σωματικές, κοινωνικές και νοητικές ικανότητες αναπτύσσονται ταχύτατα σε αυτήν την περίοδο. Το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό αναφορικά με την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης των παιδιών σε πολλούς τομείς της ζωής μέσω φίλων, σχολικής εργασίας και αθλητικών δραστηριοτήτων.
Ακολουθούν μερικές αλλαγές που μπορεί να συντελεστούν κατά τη μέση παιδική ηλικία:
Νοητικές/γνωστικές αλλαγές
Ταχεία ανάπτυξη των νοητικών ικανοτήτων.
Μεγαλύτερη ευχέρεια στην περιγραφή εμπειριών, σκέψεων και συναισθημάτων.
Το παιδί σταματάει να επικεντρώνεται τόσο στον εαυτό του και αρχίζει να δείχνει ενδιαφέρον για τους άλλους.
Τι να κάνω ως γονιός;
Δείχνετε στοργή στο παιδί σας. Αναγνωρίζετε τα επιτεύγματα του.
Βοηθάτε το παιδί να αναπτύξει αίσθημα ευθύνης – ζητάτε του να σας βοηθάει στις δουλειές του σπιτιού, όπως το στρώσιμο του τραπεζιού.
Συζητάτε με το παιδί σας σχετικά με το σχολείο, τους φίλους και τα πράγματα που περιμένει με ανυπομονησία.
Μάθετε το παιδί σας να αναπτύξει σεβασμό για τους άλλους. Ενθαρρύνετέ το να βοηθά όσους έχουν ανάγκη.
Βοηθάτε το παιδί σας να θέτει τους δικούς του επιτεύξιμους στόχους, έτσι θα αποκτήσει αυτοπεποίθηση και θα εξαρτάται λιγότερο από την έγκριση και την ανταμοιβή των άλλων.
Διαμορφώστε σαφείς κανόνες και φανείτε συνεπείς απέναντί τους, όπως για παράδειγμα πόση τηλεόραση μπορεί να βλέπει ημερησίως ή τι ώρα πρέπει να πηγαίνει για ύπνο. Να είστε ξεκάθαροι σχετικά με την επιτρεπόμενη και την ανεπίτρεπτη συμπεριφορά.
Βοηθάτε το παιδί σας να αποκτήσει υπομονή. Ορισμένοι τρόποι είναι να μάθει να περιμένει τους άλλους να κάνουν κάτι πριν από αυτό ή να τελειώνει μια δουλειά πριν αρχίσει το παιχνίδι. Ενθαρρύνετέ το να λογαριάσει τις πιθανές συνέπειες μια πράξης πριν την εκτελέσει.
Διασκεδάζετε όλοι μαζί ως οικογένεια, με παιχνίδι, διάβασμα ή εξόδους.
Δραστηριοποιηθείτε στα σχολικά δρώμενα του παιδιού σας. Γνωρίστε τους δασκάλους και το προσωπικό του σχολείου για να κατανοήσετε τους εκπαιδευτικούς στόχους τους και για να βρείτε τρόπους γόνιμης συνεργασίας μαζί τους, ώστε να βοηθήσετε το παιδί σας να έχει καλές επιδόσεις.
Εξακολουθείτε να διαβάζετε στο παιδί σας. Για να βελτιώσει την ανάγνωσή του, διαβάζετε ο ένας στον άλλον εναλλακτικά.
Χρησιμοποιείτε πειθαρχία για την καθοδήγηση και την προστασία του παιδιού σας και όχι τιμωρία για να νιώσει δυσάρεστα ή μειονεκτικά.
Βοηθάτε το παιδί σας να δοκιμάζει νέες προκλήσεις. Ενθαρρύνετέ το να επιλύει προβλήματα, όπως διαφωνίες με κάποιο άλλο παιδί, μόνο του.
Πρώτα η ασφάλεια του παιδιού:
Οι μεγαλύτερες σωματικές ικανότητες και η περισσότερη ανεξαρτησία μπορεί να θέσουν τα παιδιά σας σε κίνδυνο πτώσεων ή άλλων ατυχημάτων. Οι συγκρούσεις μηχανοκίνητων τροχοφόρων αποτελούν την πιο συνηθισμένη αιτία θανάτου από ακούσιο τραυματισμό μεταξύ των παιδιών αυτής της ηλικίας.
Φροντίζετε για την κατάλληλη προστασία των παιδιών σας στο αυτοκίνητο.
Μάθετε στα παιδιά σας πώς να διασχίζουν προσεκτικά το δρόμο και πώς να είναι ασφαλή όταν πηγαίνουν με τα πόδια στο σχολείο, κάνουν ποδήλατο ή παίζουν έξω.
Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας έχει καταλάβει ότι πρέπει να προσέχει όταν είναι στο νερό. Ποτέ μην το αφήνετε ανεπιτήρητο όταν κολυμπάει ή παίζει κοντά στο νερό.
Επιτηρείτε το παιδί σας όταν συμμετέχει σε δραστηριότητες που εγκυμονούν κινδύνους, όπως π.χ. η αναρρίχηση.
Συζητάτε με το παιδί σας σχετικά με το πώς πρέπει να αναζητήσει βοήθεια σε περίπτωση που τη χρειαστεί.
Φυλάτε μακριά από το παιδί σας επιβλαβή οικιακά προϊόντα, εργαλεία και όπλα.
Τι να κάνω ως γονιός; (Μέση παιδική ηλικία 9-11 ετών)
Σταθμοί ανάπτυξης:
Η μεγαλύτερη ανεξαρτησία του παιδιού σας από την οικογένεια και το αυξημένο ενδιαφέρον του προς τους φίλους ίσως να έχουν γίνει πρόδηλα έως τώρα. Οι υγιείς φιλίες είναι πολύ σημαντικές για την ανάπτυξη του παιδιού σας, όμως η πίεση από τους συνομήλικους μπορεί να γίνει πιο έντονη αυτήν την περίοδο. Τα παιδιά με αυτοπεποίθηση είναι καλύτερα εξοπλισμένα για να αντιμετωπίσουν την αρνητική πίεση από τους συνομήλικούς τους και για να επιλέξουν φιλίες που τους ταιριάζουν. Αυτό το διάστημα είναι σημαντικό για να αποκτήσουν τα παιδιά αίσθημα ευθύνης, παράλληλα με την αυξανόμενη ανεξαρτησία τους. Επίσης, οι σωματικές αλλαγές της εφηβείας μπορεί πλέον να είναι ορατές, ιδιαίτερα στα κορίτσια. Μια άλλη μεγάλη αλλαγή στη ζωή των παιδιών αυτής της ηλικίας, για την οποία πρέπει να προετοιμαστούν, είναι ότι θα ξεκινήσουν το γυμνάσιο.
Σε αυτό το διάστημα, το παιδί σας μπορεί:
Να αναπτύσσει πιο δυνατές και σύνθετες φιλίες και σχέσεις με τους συνομήλικους. Οι φίλοι, ιδιαίτερα του ίδιου γένους, αποκτούν μεγαλύτερη συναισθηματική σημασία.
Να βιώνει μεγαλύτερη πίεση από τους συνομήλικούς του.
Να αποκτά μεγαλύτερη ανεξαρτησία από την οικογένεια.
Να αποκτά σαφέστερη αντίληψη του σώματός του, καθώς προσεγγίζει την εφηβεία. Μερικές φορές, προβλήματα σχετικά με την εμφάνιση και διατροφικές διαταραχές ξεκινούν σε αυτήν την ηλικία.
Να αντιμετωπίζει μεγαλύτερες ακαδημαϊκές προκλήσεις.
Τι να κάνω ως γονιός;
Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να γίνει περισσότερο ανεξάρτητο, παράλληλα με την οικοδόμηση αίσθησης ευθύνης και αυτοπεποίθησης. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις:
Αφιερώνετε περισσότερο χρόνο στο παιδί σας. Συζητάτε μαζί του σχετικά με τους φίλους του, τα επιτεύγματά του και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει.
Δραστηριοποιηθείτε στα σχολικά δρώμενα του παιδιού σας. Πηγαίνετε σε σχολικές εκδηλώσεις και γνωρίστε τους δασκάλους του. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να προσχωρήσει σε σχολικές και κοινοτικές ομάδες (π.χ. μια αθλητική ομάδα) ή να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες εθελοντισμού.
Βοηθάτε το παιδί σας να αναπτύξει τη δική του αντίληψη για το τι είναι σωστό ή λάθος. Συζητάτε μαζί του για επικίνδυνα πράγματα, στα οποία μπορεί να ωθηθεί από φίλους, όπως το κάπνισμα ή οι ριψοκίνδυνες σωματικές δραστηριότητες.
Βοηθάτε το παιδί σας να αναπτύξει αίσθημα ευθύνης – ενθαρρύνετέ το να συμμετέχει σε οικιακές εργασίες. Συζητάτε με το παιδί σας για το πώς να αποταμιεύει ή να ξοδεύει τα χρήματά του με σωφροσύνη.
Γνωρίστε τις οικογένειες των φίλων των παιδιών σας.
Μάθετε το παιδί σας να αναπτύξει σεβασμό για τους άλλους. Ενθαρρύνετέ το να βοηθά όσους έχουν ανάγκη. Συζητάτε μαζί του σχετικά με το τι να κάνει όταν οι άλλοι είναι αγενείς ή ασεβείς.
Βοηθάτε το παιδί σας να θέτει τους δικούς του στόχους. Ενθαρρύνετέ το να σκεφτεί γύρω από τις δεξιότητες και τις ικανότητες που θα ήθελε να έχει και πώς να τις αποκτήσει.
Διαμορφώστε σαφείς κανόνες και φανείτε συνεπείς απέναντί τους. Γνωστοποιήστε στο παιδί σας τι περιμένετέ από αυτό, όταν δεν επιτηρείται από ενήλικες. Εάν του αιτιολογήσετε τους κανόνες, θα βοηθήσετε το παιδί σας να καταλάβει τι πρέπει να κάνει σε αυτές τις περιπτώσεις.
Χρησιμοποιείτε πειθαρχία για την καθοδήγηση και την προστασία του παιδιού σας και όχι τιμωρία για να νιώσει δυσάρεστα ή μειονεκτικά.
Συζητάτε με το παιδί σας για τις φυσιολογικές σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές της εφηβείας.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να διαβάζει καθημερινά. Συζητάτε μαζί του για τα μαθήματά του.
Να είστε στοργικοί και ειλικρινείς με το παιδί σας και να κάνετε πράγματα όλοι μαζί ως οικογένεια.
Πρώτα η ασφάλεια του παιδιού:
Η μεγαλύτερη ανεξαρτησία και η μειωμένη επιτήρηση μπορεί να θέσουν τα παιδιά σας σε κίνδυνο τραυματισμού από πτώσεις ή άλλα ατυχήματα. Οι συγκρούσεις μηχανοκίνητων τροχοφόρων αποτελούν την πιο συνηθισμένη αιτία θανάτου από ακούσιο τραυματισμό μεταξύ των παιδιών αυτής της ηλικίας.
Προστατεύετε το παιδί σας στο αυτοκίνητο. Όλα τα παιδιά κάτω των 12 ετών πρέπει να κάθονται στο πίσω κάθισμα και να φορούν τη ζώνη ασφαλείας. Παιδιά με ύψος έως 1,45 πρέπει να κάθονται σε ειδικό κάθισμα, γιατί οι ζώνες ασφαλείας του αυτοκινήτου δεν υποστηρίζουν άτομα μικρότερου ύψους.
Είναι απαραίτητο να γνωρίζετε πού βρίσκεται το παιδί σας και αν εκεί πού βρίσκεται υπάρχει κάποιος ενήλικας. Κάνετε σχέδια μαζί του για το πότε θα τηλεφωνηθείτε, πού μπορείτε να το βρείτε και τι ώρα θα πρέπει να γυρίσει στο σπίτι.
Πολλά παιδιά επιστρέφουν από το σχολείο στο σπίτι πριν γυρίσουν οι γονείς τους από τις εργασίες τους. Είναι σημαντικό να υπάρχουν σαφείς κανόνες και σχέδια για το τι πρέπει να κάνει το παιδί σας όταν είναι μόνο στο σπίτι.
Τι να κάνω ως γονιός; (Πρώιμη εφηβεία 12-14 ετών)
Σταθμοί ανάπτυξης:
Η πρώιμη εφηβεία είναι μια περίοδος πολλών σωματικών, νοητικών, συναισθηματικών και κοινωνικών αλλαγών. Οι ορμόνες μεταβάλλονται κατά το ξεκίνημα της εφηβείας. Τα αγόρια βγάζουν τρίχες στο πρόσωπο και τα γεννητικά όργανα και η φωνή τους χοντραίνει. Τα κορίτσια εμφανίζουν τρίχες στα γεννητικά όργανα και το στήθος και ξεκινούν την έμμηνο ρήση. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία στα παιδιά και ανασφάλεια ως προς το πώς τις βλέπουν οι άλλοι. Επίσης, κατά την περίοδο αυτή, μπορεί ο έφηβός σας να αντιμετωπίζει πίεση από τους συνομήλικούς του για να κάνει χρήση αλκοόλ, καπνού και παραγώγων του, ναρκωτικών ή να έχει ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές. Άλλες προκλήσεις που μπορεί να ανακύψουν είναι οι διατροφικές διαταραχές, η κατάθλιψη, οι μαθησιακές δυσκολίες και τα οικογενειακά προβλήματα.
Σε αυτήν την ηλικία, οι έφηβοι έχουν περισσότερο προσωπικές επιλογές αναφορικά με τους φίλους τους, τα αθλήματα, τη μελέτη και το σχολείο. Αποκτούν μεγαλύτερη ανεξαρτησία και έχουν τη δική τους προσωπικότητα και ενδιαφέροντα. Μερικές αλλαγές που συντελούνται σε αυτήν την ηλικία είναι:
Συναισθηματικές/κοινωνικές αλλαγές:
Περισσότερο ενδιαφέρον για την εμφάνιση, την ενδυμασία και το στιλ.
Επικέντρωση της προσοχής στον εαυτό. Ταλάντωση μεταξύ υψηλών προσδοκιών και χαμηλής αυτοπεποίθησης.
Δυσθυμία.
Μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις ομάδες των συνομήλικών τους και αυξημένη επιρροή από αυτές.
Επιδεικνύουν λιγότερη στοργή προς τους γονείς.
Κάποιες φορές γίνονται αγενείς και ευέξαπτοι.
Άγχος από την πιο απαιτητική σχολική εργασία.
Οι διατροφικές διαταραχές ξεκινούν μερικές φορές σε αυτήν την ηλικία.
Νοητικές/γνωστικές αλλαγές:
Μεγαλύτερη ικανότητα σύνθετων συλλογισμών.
Βελτιωμένη έκφραση των συναισθημάτων μέσω της ομιλίας.
Ενισχυμένη αίσθηση του σωστού και του λάθους.
Πολλοί έφηβοι νιώθουν μερικές φορές θλίψη ή έχουν κατάθλιψη. Η κατάθλιψη μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα προβλήματα, όπως τις φτωχές σχολικές επιδόσεις, τη χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών και το σεξ χωρίς προφυλάξεις.
Τι να κάνω ως γονιός;
Η εμπιστοσύνη είναι πολλή σημαντική για τους εφήβους. Ακόμα και την περίοδο που γίνονται όλο και περισσότερο ανεξάρτητοι, θα θέλουν να γνωρίζουν ότι έχουν
την υποστήριξή σας. Παράλληλα, θα θέλουν να σέβεστε την ανάγκη τους για ιδιωτικότητα.
Να είστε ειλικρινείς και ευθείς με τον έφηβό σας, όταν συζητάτε για ευαίσθητα θέματα, όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, το κάπνισμα και το σεξ.
Ενθαρρύνετε τον έφηβό σας να ασκείται. Θα μπορούσε να γίνει μέλος μιας αθλητικής ομάδας ή να ασχοληθεί με κάποιο ατομικό άθλημα. Η συνεισφορά σε οικιακές εργασίες που απαιτούν σωματική προσπάθεια, επίσης βοηθούν τον έφηβό σας να ασκείται.
Η ώρα του φαγητού είναι πολλή σημαντική για την οικογένεια. Όταν η οικογένεια συντρώγει, οι έφηβοι ωφελούνται ως προς τη βελτίωση των επιλογών τους σχετικά με τις τροφές που καταναλώνουν και τη διατήρηση υγιούς βάρους, και δίνεται η δυνατότητα στα μέλη της να συνομιλήσουν.
Γνωρίστε τους φίλους του εφήβου σας.
Δείχνετε ενδιαφέρον για τη σχολική ζωή του εφήβου σας.
Βοηθάτε τον έφηβό σας να κάνει υγιείς επιλογές και παράλληλα ενθαρρύνετέ τον να παίρνει τις δικές του αποφάσεις.
Σεβαστείτε τη γνώμη του εφήβου σας και συνυπολογίζετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι τον ακούτε.
Πρώτα η ασφάλεια του παιδιού:
Οι συγκρούσεις μηχανοκίνητων τροχοφόρων αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου μεταξύ των παιδιών ηλικίας 12-14 ετών. Οι τραυματισμοί από αθλήματα ή άλλες δραστηριότητες είναι επίσης συνηθισμένοι.
Βεβαιωθείτε ότι ο έφηβός σας γνωρίζει πόσο σημαντικό είναι να φοράει ζώνη ασφαλείας.
Ενθαρρύνετε τον έφηβο σας να φοράει κράνος όταν οδηγάει ποδήλατο ή επιβαίνει σε μοτοσικλέτα.
Συζητάτε με τον έφηβό σας για τους κινδύνους από τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, το κάπνισμα και τη ριψοκίνδυνη σεξουαλική δραστηριότητα. Ρωτήστε τον τι γνωρίζει γύρω από αυτά τα ζητήματα και μοιραστείτε μαζί του τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Ακούτε ό,τι λέει και απαντάτε στις ερωτήσεις του με ειλικρίνεια και ευθύτητα.
Συζητάτε με τον έφηβό σας για το πόσο σημαντικό είναι να έχει φίλους με θετικό προσανατολισμό. Ενθαρρύνετέ τον να αποφεύγει όσους τον πιέζουν να κάνει μη υγιείς επιλογές.
Γνωρίζετε πού βρίσκεται ο έφηβός σας και εάν υπάρχει κάποιος ενήλικας εκεί πού βρίσκεται. Κάνετε σχέδια μαζί του για το πότε θα τηλεφωνηθείτε, πού μπορείτε να τον βρείτε και τι ώρα θα πρέπει να γυρίσει στο σπίτι.
Θέστε σαφείς κανόνες που πρέπει να εφαρμόζονται όταν ο έφηβός σας είναι μόνος στο σπίτι. Συζητάτε για θέματα, όπως το να έχει φίλους στο σπίτι, το πώς να χειρίζεται μη ασφαλείς καταστάσεις (επείγοντα περιστατικά, φωτιά ναρκωτικά, σεξ κλπ) και τις δουλειές του σπιτιού ή τις σχολικές εργασίες.
Πηγη