 |
| ΠΗΓΗ |
Πανδημία και άγχος
Τα δεδομένα για την νέα αναπνευστική ασθένεια (CoVid-19) αλλάζουν μέρα με τη μέρα, και η έλλειψη σταθερών και επίσημων οδηγιών αφήνει μεγάλο περιθώριο να εκδηλωθούν παράλογοι φόβοι και συμπεριφορές. Για τους ενήλικες με διαταραχές άγχους η επίδραση είναι ιδιαίτερα έντονη.
Παρακάτω θα βρείτε συμβουλές ειδικών ώστε να βελτιώσετε την ψυχική σας υγεία κατά την διάρκεια αυτής της δύσκολης εποχής.
«Το αρχαιότερο και το πιο δυνατό συναίσθημα του ανθρώπινου είδους είναι ο φόβος, και ο αρχαιότερος και πιο δυνατός φόβος είναι ο φόβος για το άγνωστο» H.P Lovecraft, συγγραφέας
Η νέα αναπνευστική ασθένεια (CoVid-19) που αντιμετωπίζουμε είναι άγνωστη για εμάς – και εξαιρετικά τρομακτική. Διεθνείς καταξιωμένοι επιδημιολόγοι δεν μπορούν να μας πουν πόσο θα εξαπλωθεί. Διεθνείς οικονομολόγοι δεν μπορούν να προβλέψουν το μέγεθος της οικονομικής ύφεσης που θα επιφέρει. Τα κατά τόπους σχολεία δεν είναι σε θέση να ορίσουν ημερομηνία επαναλειτουργίας τους. Και κανείς δεν γνωρίζει πότε θα είμαστε σε θέση να βρούμε χαρτί υγείας και αντισηπτικά χεριών πάλι. Αυτή η ανασφάλεια – σε συνδυασμό με τα δίχως τέλος ρεπορτάζ που σοκάρουν- προκαλούν παγκόσμια ανησυχία.
Για πολλούς ανθρώπους με ΔΕΠΥ, το να ανησυχούν μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα υγείας.
Έρευνες δείχνουν ότι περίπου το 40% των ατόμων με ΔΕΠΥ έχουν και Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή που εκδηλώνεται με σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα όπως:
-
Απώλεια ύπνου λόγω ανησυχίας
-
Δυσκολίες στην συγκέντρωση, ιδιαίτερα κατά την προσπάθεια εργασίας από το σπίτι
-
Αλλαγές στην όρεξη που πολλές φορές συνοδεύονται με το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου
-
Κατάχρηση ουσιών και αλκοόλ ως τρόπος διαχείρισης του στρες
Για κάποιους ανθρώπους, το άγχος εκδηλώνεται ως μικροβιοφοβία ή Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Ι.Ψ.Δ), μια σοβαρή διαταραχή άγχους που χαρακτηριστικό της είναι οι έμμονες σκέψεις και οι τελετουργικές συμπεριφορές οι οποίες αν μείνουν χωρίς να αντιμετωπιστούν, μπορούν να περιορίσουν την ικανότητα του ατόμου να διατηρήσει μια υγιή ποιότητα ζωής.
«Όταν υπάρχει αβεβαιότητα για το τι μέλει γενέσθαι –όπως έχει παρατηρηθεί σε άλλες τέτοιου είδους καταστάσεις ( όπως κατά τις σφοδρές νεροποντές)- οι άνθρωποι συχνά ξεχύνονται στα σουπερμάρκετ αγοράζοντας χαρτί υγείας και τροφές σε κονσέρβες» παρατηρεί η κλινική ψυχολόγος Laurie Perlis, PsyD που ειδικεύεται στην αξιολόγηση και στην θεραπεία της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής, της Γενικευμένης Αγχώδης Διαταραχής αλλά και των ειδικών φοβιών.
«Η συμπεριφορά αυτή μας δίνει ένα αίσθημα ελέγχου και ανακούφισης κάνοντας μας να νιώθουμε όσο το δυνατόν πιο προετοιμασμένοι, υπάρχει όμως μια διαφορά ανάμεσα σε αυτή την συμπεριφορά και στην παθολογική συμπεριφορά όπου παρατηρείται υπερβολικό πλύσιμο των χεριών και υπερβολική συσσώρευση αγαθών».
Το θετικό στην κατάσταση αυτή είναι ότι αυτές οι πρωτόγνωρες καταστάσεις είναι προσωρινές, ενώ οι ειδικοί λένε ότι δεν είμαστε ανήμποροι μπροστά σε αυτές. «Υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν ώστε να ελέγξει κανείς τις σκέψεις που του προκαλούν άγχος ώστε να νιώσει καλύτερα» εξηγεί ο ειδικός στην ΔΕΠΥ William Dodson, M.D.
Για να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε τις δύσκολες συγκυρίες που υπάρχουν και το άγχος που πηγάζει από την ΔΕΠΥ και για να μπορέστε να ανταποκριθείτε, με σχετικά λογικό τρόπο σε μια στρεσογόνα κατάσταση προτείνουμε τα παρακάτω.
10 συμβουλές για να κατανοήσουμε και να ελέγξουμε το άγχος σήμερα
#1 Αντιλαμβανόμαστε ότι τα επίπεδα του άγχους και του στρες οφείλονται στην επικείμενη απειλή και ότι δεν είναι δείκτες κάποιας διαταραχής
«Ο εγκέφαλος μας χρησιμοποιεί το άγχος ως μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης που μας οδηγεί στο να εστιάσουμε τις σκέψεις μας και τις πράξεις μας στην επικείμενη απειλή και να δράσουμε ώστε να προστατευτούμε» εξηγεί η Perlis. «Για παράδειγμα μας δίνεται οδηγία να πλένουμε τα χέρια μας πολύ πιο συχνά ώστε να μετριάσουμε την πραγματική απειλή. Το άγχος του να μην αρρωστήσουμε εμείς ή να μην μεταδώσουμε την ασθένεια σε κάποιον άλλον οδηγεί τους περισσότερους από εμάς να ακολουθήσουμε αυτή την οδηγία με σύνεση και μέτρο. Σε αντίθεση, ένας άνθρωπος με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, ο οποίος μπορεί να έχει ειδικές φοβίες που αφορούν την μετάδοση μολύνσεων μπορεί να πλένει τα χέρια του σε υπερβολικό βαθμό χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη απειλή ή να έχει υπερεκτιμήσει την πιθανότητα ή την δριμύτητα της απειλής. Εξυπακούεται πως η παρούσα κατάσταση είναι πολύ πιθανόν να πυροδοτεί πολύ έντονες τέτοιες καταστάσεις σε άτομα όπου υπάρχει αυτή η διαταραχή.
#2 Δημιουργήστε μια ρουτίνα και ακολουθήστε την πιστά
Η εκπαίδευση των παιδιών στο σπίτι αλλά και το να δουλεύετε και εσείς από το σπίτι είναι η νέα, ίσως στενάχωρη, πραγματικότητα για τους περισσότερους. Το κλειδί ώστε να μετριάσετε το άγχος που προκύπτει από αυτή την πραγματικότητα, είναι να δομήσετε την ημέρα σας με θρησκευτική ευλάβεια. Πρέπει να βρείτε έναν τρόπο ώστε να μετατρέψετε το σπίτι σας σε ένα γαλήνιο μέρος και να δώσετε μια κανονικότατα στο πρόγραμμα σας. Είναι πολύ εύκολο να παραλείψουμε κάποιες συνήθειες που αφορούν την υγιεινή του σώματος, όπως για παράδειγμα να μην κάνουμε μπάνιο όταν δεν έχουμε κάπου να πάμε, όμως θα νιώσετε πολύ καλύτερα όταν προσπαθήσετε να διατηρήσετε την τυπική σας ρουτίνα όσο το δυνατόν πιο πολύ γίνεται. Κατά την διάρκεια αυτής της προσωρινής αλλά απαιτητικής κατάστασης, πρέπει να τρώτε τα γεύματά σας κανονικά και να διατηρείτε το πρόγραμμα του ύπνου και τους κανόνες υγιεινής τους σώματος
#3 Να ασκήστε καθημερινά ώστε να προστατέψτε την ψυχική σας υγεία
Τα οφέλη της καθημερινής άσκησης στην φυσική κατάσταση είναι καλά τεκμηριωμένα, όμως γνωρίζατε ότι βελτιώνει επιπλέον το νου και την διάθεση; Η φυσική άσκηση απελευθερώνει πρωτεΐνες που βελτιώνουν τη λειτουργία του εγκεφάλου. Επιπρόσθετα προάγει τον πιο ξεκούραστο και εποικοδομητικό ύπνο. Η άσκηση δεν κάνει καλό μόνο στο σώμα, μειώνει και τα επίπεδα του άγχους και της κατάθλιψης. Ένας γρήγορος περίπατος 15 λεπτών βοηθάει πολύ. Κάποιες εφαρμογές και σελίδες στο ιντερνέτ όπως το Peleton and Beachbody on Demand, προσφέρουν δωρεάν δοκιμή για δυο ή περισσότερες εβδομάδες.
#4 Αντιμετωπίστε τους παράλογους φόβους σας με λογική
Είναι αλήθεια ότι ο κίνδυνος μόλυνσης είναι πραγματικός και αυτός ο ιός είναι εξαιρετικά μεταδοτικός, αλλά υπάρχουν πολλά και ουσιαστικά μέτρα προστασίας που μπορείτε να πάρετε. Μπορείτε να λάβετε σημαντικά μέτρα για να μειώσετε τον κίνδυνο έκθεσης του εαυτού σας, της οικογένειάς σας και των ευάλωτων πληθυσμών-τους ηλικιωμένους, τους καπνιστές και εκείνους με υποκείμενες καταστάσεις υγείας. «Κατά την διάρκεια της δουλειάς μου με οικογένειες και ενήλικες, χρησιμοποιώ την ιδέα ότι ο εγκέφαλος έχει δυο πλευρές- τον σκεπτόμενο νου και τον νου της ανησυχίας- για να βοηθήσω τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι έχουν δύναμη πάνω στις σκέψεις τους και δεν είναι απόλυτα αδύναμοι» σημειώνει η Perlis.
#5 Εμπιστευτείτε τις συμβουλές αξιόπιστων πηγών
Εάν ακολουθείτε τις οδηγίες του ΕΟΔΥ (Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας) και μένετε σπίτι, τηρείτε τις ασφαλείς και ενδεδειγμένες αποστάσεις αναμεταξύ σας και αποφεύγετε να αγγίξετε το πρόσωπό σας, ειδικά τη μύτη και το στόμα σας, τότε κάνετε αυτό που πρέπει να κάνετε για να προστατευτείτε, κι αυτό μπορεί να είναι ανακουφιστικό.
#6 Έχετε γνώση των αριθμών
«Ακόμη και αν γίνει το χειρότερο πράγμα και αρρωστήσετε με την ασθένεια, θυμηθείτε ότι περίπου το 98% των ανθρώπων αναρρώνουν και αποκτούν ανοσία και αντισώματα απέναντι στον ιό μετά από αυτό» εξηγεί ο Dodson. «Είναι μια πολύ μεταδοτική ασθένεια, αλλά οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που έχουν πεθάνει μέχρι στιγμής ήταν άνω των 70 ετών ή είχαν σοβαρό υποκείμενο νόσημα.
#7 Βάλτε τα πράγματα στην σωστή προοπτική όσον αφορά τον ιό
Η τήρηση της κοινωνικής απόστασης και της απομόνωσης δεν είναι τόσο μεγάλη υπόθεση μακροπρόθεσμα. «Αν σκεφτούμε τους παππούδες μας που πήγαν να πολεμήσουν έναν πόλεμο που κατέβαλλε ολόκληρο τον κόσμο, το να μείνουμε σπίτι μας για μερικές εβδομάδες που είναι το ζητούμενο, δεν είναι και τόσο δύσκολο» λέει ο Dodson. «Αυτή είναι μια δοκιμασία για την κοινωνία μας και μπορούμε όλοι να ανταποκριθούμε σε αυτήν την πρόκληση»
#8 Χαρείτε που είστε υπεύθυνοι πολίτες
«Μην ξεχνάτε ότι ο λόγος που βρισκόσαστε σε καραντίνα δεν είναι μόνο για να προστατέψετε τους εαυτούς σας, αλλά και για να προστατέψετε τις ευάλωτες ομάδες. Είναι η στιγμή που ορθώνετε το ανάστημα σας και σταματάτε να είσαστε τόσο εγωκεντρικοί ενώ αρχίζετε να ενδιαφέρεστε για το κοινό καλό. Πρέπει να συμπεριφερόμαστε με κοινό αίσθημα ευθύνης» μας εξηγεί ο Dodson.
#9 Εάν έχετε Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Ι.Ψ.Δ ) «πηγαίνετε με τα νερά της»
«Οι άνθρωποι με αυτή την διαταραχή γνωρίζουν ότι οι φόβοι τους είναι παράλογοι, όμως εξακολουθεί να τους πονά και να τους επηρεάζει. Αν προσπαθήσετε να αντισταθείτε στις καταναγκαστικές συμπεριφορές (όπως το υπερβολικό πλύσιμο των χεριών), δυσχεραίνετε την κατάσταση καθώς η τελετουργική συμπεριφορά, στην πραγματικότητα, ανακουφίζει το άγχος» εξηγεί ο Dodson και συνεχίζει «προσπαθήσετε να αποδεχτείτε ότι θα αφιερώστε μεγάλο μέρος της ημέρας σας στις τελετουργίες και στις εμμονές σας. Προσπαθήστε να περάσετε πιο αναίμακτα αυτή την δύσκολη περίοδο- χωρίς να προσπαθήσετε να πολεμήσετε την διαταραχή. Ανακουφίστε τον εαυτό σας με την γνώση ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν και ότι το μέλλον σας δεν θα χαθεί για πάντα. Τώρα σκέφτεστε την παρούσα κατάσταση και αυτό προκαλεί περισσότερο άγχος» Αν είσαστε σε θεραπεία είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσετε τις συνεδρίες με τον θεραπευτή σας, αν αυτό δεν είναι εφικτό σε τετ-α-τετ συναντήσεις διερευνήστε εναλλακτικές μεθόδους όπως με τηλεδιάσκεψη ή μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας.
#10 Μάθετε περισσότερα για τη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) στην θεραπεία της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής (Ι.Ψ.Δ ) και των σοβαρών περιπτώσεων άγχους
«Τα άτομα με προϋπάρχουσα Ι.Ψ.Δ και άλλες διαταραχές άγχους είναι πιθανόν να αισθάνονται χειρότερα κατά τη διάρκεια αυτής της παγκόσμιας κρίσης», λέει ο Dodson. «Χωρίς να έχουν κάπου να πάνε και έχοντας επιπλέον χρόνο στο σπίτι, είναι η κατάλληλη στιγμή για να εξασκηθείτε σε τεχνικές Γνωστικής Συμπεριφορικής Θεραπείας (CBT), οι οποίες είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές. Για τα άτομα με Ι.Ψ.Δ. οι θεραπευτές ή οι ψυχολόγοι είναι η πιο σωστή λύση. Ο Dodson προτείνει το αγαπημένο του εγχειρίδιο Stop Obsessing: How to Overcome Your Obsessions and Compulsions της Edna Foa, Ph.D.