 |
| πηγη |
Πολλοί αναρωτιούνται εάν είναι η δυσλεξία κληρονομική. Δυσλεξία ονομάζεται η μαθησιακή δυσκολία στην επεξεργασία του γραπτού λόγου, κυρίως στην ανάγνωση, τη γραφή και την ορθογραφία, καθώς και δυσκολίες στη μνήμη, την ακουστική και οπτική αντίληψη. Η παγκόσμια ομοσπονδία της νευρολογίας καθορίζει τη δυσλεξία ως “διαταραχή που φανερώνεται από τις δυσκολίες στην εκμάθηση του διαβάσματος, παρά την επαρκή νοημοσύνη και τις κοινωνικές και πολιτιστικές ευκαιρίες του ατόμου”.
Δεν έχει δοθεί ακόμα σαφής ορισμός για την έννοια της δυσλεξίας. Η Βρετανική εταιρεία δυσλεξίας αναφέρει ότι: «Η δυσλεξία είναι μια χαρακτηριστική, ειδική δυσκολία, οργανικής προέλευσης, στην εκμάθηση μιας ή περισσότερων γλωσσικών διεργασιών, όπως η ανάγνωση, η ορθογραφία και η γραπτή γλώσσα. Είναι δυνατόν να συνοδεύεται από δυσκολία σε ό,τι έχει σχέση με τους αριθμούς (δυσαριθμησία). Συνδέεται ειδικότερα με τη δυνατότητα επεξεργασίας και χρήσης της γραπτής γλώσσας (αλφαβητικής, αριθμητικής και μουσικής), αν και συχνά επηρεάζει σε κάποιο βαθμό και τον προφορικό λόγο.»
Συχνό είναι το φαινόμενο, όπου η δυσλεξία εκδηλώνεται ως αδυναμία ακουστικής και οπτικής αντίληψης και διάκρισης φθόγγων (π.χ. φάρος – γάρος, θεσμός – δεσμός). Πολλές μάλιστα είναι οι περιπτώσεις, στις οποίες τα άτομα με δυσλεξία αντιμεταθέτουν, παραλείπουν, προσθέτουν και παρατονίζουν γράμματα, συλλαβές και λέξεις. Τα συμπτώματα διαφέρουν από παιδί σε παιδί. Ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας τα άτομα παρουσιάζουν προβλήματα:
- στην ορθογραφία,
- στην ανάγνωση και γραφή,
- δυσκολία στον τρόπο γραπτής έκφρασης,
- στη βραχυπρόθεσμη μνήμη και οργάνωση,
- δυσκολίες στα μαθηματικά, ειδικά στην αφομοίωση συμβόλων,
- στην παρακολούθηση και κατανόηση γραπτών οδηγιών.
Η δυσλεξία δεν συνδέεται με εγκεφαλικές βλάβες, αισθητηριακές διαταραχές, ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες ή ελλιπή σχολική εκπαίδευση. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα παραπλανητική. Δεν αναγνωρίζεται στην καθημερινή προφορική επικοινωνία, αφού δεν παρουσιάζονται προβλήματα λόγου. Συχνά μάλιστα τα άτομα με δυσλεξία έχουν εξαιρετική λογική και ευφυΐα.
Το ερώτημα που προκύπτει στην προκείμενη περίπτωση είναι από τι προκαλείται η δυσλεξία;
Σύμφωνα με μία ποικιλία μελετών και ερευνών φαίνεται πως τα γονίδια παίζουν έναν πολύ σημαντικό, ίσως και καθοριστικό ρόλο στην εμφάνισή της. Είναι δηλαδή συχνά κληρονομική και είναι πιθανό αρκετά μέλη σε μία οικογένεια να παρουσιάζουν παρόμοιες δυσκολίες. Ένας λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι δεν δέχονται την κληρονομική βάση της δυσλεξίας είναι γιατί αρκετοί γονείς κατά τη διάρκεια των σχολικών τους χρόνων παρόλο που είχαν παρουσιάσει δυσκολίες στην ανάγνωση ή στη γραφή ποτέ δεν διαγνώστηκαν επίσημα.
Το ποσοστό κληρονομικότητας φτάνει στο 70-80% και υπολογίζεται ότι παρουσιάζεται στα 12-15% του πληθυσμού της γης. Έρευνες έχουν δείξει ότι παρουσιάζεται περισσότερο στα αγόρια από τα κορίτσια, σε αναλογία 4:1. Βέβαια, με την πάροδο του χρόνου μελέτες παρουσιάζουν πως η αναλογία και ο βαθμός δυσλεξίας ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια είναι ίδια.
Όταν λέμε πως η δυσλεξία είναι κληρονομική δεν εννοούμε πως κληρονομείται η ίδια η δυσλεξία. Κληρονομούνται τα διάφορα γονίδια που την προκαλούν. Είναι, επίσης, σημαντικό να έχουμε υπόψη πως η κληρονομικότητα είναι ένας μόνο παράγοντας, μεταξύ άλλων, που καθορίζουν το μέγεθος των δυσκολιών που έχουν τα άτομα με δυσλεξία. Το μέγεθος και η έκταση μιας κληρονομικής προδιάθεσης ελαχιστοποιείται ή μεγιστοποιείται και από διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες, κυρίως από το οικογενειακό περιβάλλον, το είδος του παιδαγωγικού προγράμματος από τα πρώτα χρόνια ζωής του ατόμου ή ακόμα και από τις άσχημες συνθήκες ζωής, όπως τη χρήση τοξικών ουσιών.
Έγκαιρη διάγνωση
Χρειάζεται έγκαιρη διάγνωση από ειδικούς ιατρούς. Οι ειδικοί οφείλουν να ελέγξουν τις ικανότητες του παιδιού, έτσι ώστε να λάβει την κατάλληλη εκπαιδευτική και ψυχολογική υποστήριξη. Για να διαγνωσθεί ότι ένα παιδί έχει δυσλεξία θα πρέπει να έχει φοιτήσει στο σχολείο τουλάχιστον 2 χρόνια. Η ακριβής, έγκαιρη διάγνωση από μικρή ηλικία οδηγούν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση και στην αποφυγή των αρνητικών ψυχο-εκπαιδευτικών συνεπειών (π.χ. χαμηλή αυτοπεποίθηση).Οι ενδείξεις που φανερώνουν ότι το παιδί μπορεί να έχει δυσλεξία δεν πρέπει να τρομάζουν τους γονείς. Πρέπει όμως να παρατηρούνται με προσοχή και να καταγράφονται. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η ύπαρξη πολλών βιβλίων. Η συστηματική και έντονη εξάσκηση στη γραφή, καθώς και η φωναχτή ανάγνωση. Χρειάζεται βέβαια ιδιαίτερη προσοχή. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στη μάθηση δε συνεπάγονται πάντα πρόβλημα δυσλεξίας.
ΠΗΓΗ