 |
| πηγη |
Αναβλητικότητα: Αν υπάρχουν αρκετές φορές που αναβάλλεις κάποια σημαντική δουλειά για να τακτοποιήσεις για παράδειγμα τα συρτάρια σου, δε θα ήταν δίκαιο να πούμε ότι τεμπέλιασες. Άλλωστε δεν ανέβαλλες τη δουλειά σου για να βγεις με τους φίλους σου. Απλά τακτοποίησες και ήταν και αυτό σημαντικό.
Αν πάλι αυτό συμβαίνει συχνά, δηλαδή, να αναβάλλεις κάποια σημαντική δουλειά κάνοντας κάτι λιγότερο επείγον, πάλι δε θα μπορούσε να οφείλεται στην κακή διαχείριση του χρόνου ή στην τεμπελιά αλλά κατά πάσα πιθανότητα στην αναβλητικότητα.
Η διαφορά της τεμπελιάς και της αναβλητικότητας είναι ότι κατά την πρώτη το άτομο είναι ευχαριστημένο αν κάνει όσο το δυνατό λιγότερα. Από την άλλη μεριά, κατά την αναβλητικότητα, το άτομο βιώνει στρες και ενοχές, καθώς γνωρίζει ότι αναβάλλοντας βλάπτει την αποδοτικότητα και την παραγωγικότητά του.
Η αναβλητικότητα ή αλλιώς η συστηματική μετάθεση των υποχρεώσεων σε μελλοντικό χρόνο, είναι μία κατάσταση η οποία ταλαιπωρεί πολλούς ανθρώπους και μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη εσωτερική σύγκρουση.
Σήμερα, στην εποχή που οι απαιτήσεις είναι αυξημένες, οι στόχοι υψηλοί και τα περιθώρια για αναβολές γίνονται ελάχιστα, όσα περισσότερα πράγματα δεν αντιμετωπίζονται άμεσα, συσσωρεύονται, με αποτέλεσμα κανείς να γίνεται ακόμα πιο αναβλητικός νιώθοντας μια συνεχή εσωτερική πίεση.
Μπορεί να συμβεί στον καθένα να αναβάλλει πράγματα για κάποια άλλη μέρα. Όμως, όταν αυτό συμβαίνει πολύ συχνά και για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε οφείλεται στη χρόνια αναβλητικότητα, όπου αποφεύγονται συστηματικά οι δύσκολες υποχρεώσεις σκοπίμως ψάχνοντας λόγους για να μην έρθουν εις πέρας.
Όμως, τι συμβαίνει; Ποιοι είναι οι λόγοι που αναβάλλουμε τις υποχρεώσεις μας;
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους αναβάλλουμε. Μπορεί να αναβάλλουμε γιατί δεν θέλουμε να κάνουμε πράγματα που δεν μας αρέσουν ή μας αναστατώνουν με οποιονδήποτε τρόπο. Επίσης, μπορεί να αναβάλλουμε από τον φόβο της αποτυχίας επειδή μπορεί να νομίζουμε ότι δεν έχουμε τις δυνάμεις και τα προσόντα που απαιτούνται και ανησυχούμε για τα αποτελέσματα μιας πιθανής δράσης. Ένας ακόμη λόγος μπορεί να είναι η ευθυνοφοβία. Η αναποφασιστικότητα και η ευθυνοφοβία που μας δυσκολεύουν να πάρουμε μια απόφαση και να κάνουμε μια δράση μας απαλλάσσουν κατά κάποιον τρόπο από την ευθύνη.
Από την άλλη μεριά, μπορεί να πέφτουμε στην παγίδα της αναβλητικότητας κυνηγώντας έντονες συγκινήσεις περιμένοντας να κινητοποιηθούμε την τελευταία στιγμή, πράγμα που μας εξασφαλίζει την ευφορία της επιτυχίας.
Όποιος και αν είναι ο αρχικός λόγος, η αναβλητικότητα θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα μηχανισμό ο οποίος μας βοηθά να αποφύγουμε δυσάρεστα συναισθήματα όταν χρειάζεται να κάνουμε κάτι δυσάρεστο. Μας βοηθά δηλαδή, αποφεύγοντας τη δράση, να αποφύγουμε και εκείνα τα δυσάρεστα συναισθήματα που τη συνοδεύουν με σκοπό να νιώσουμε στιγμιαία καλύτερα.
Φυσικά αυτό προσφέρει προσωρινή ανακούφιση.
Όμως μπορεί να γίνει ένα μοτίβο συμπεριφοράς και γρήγορα να μας παγιδεύσει σε έναν φαύλο κύκλο. Ο κύκλος της αναβλητικότητας ξεκινά από την αναβολή κάποιας υποχρέωσης. Η αναβολή στη συνέχεια μας γεμίζει άγχος και ενοχές επειδή δε φέραμε εις πέρας την εργασία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μπαίνουμε στη διαδικασία να ψάχνουμε διάφορους λόγους για να δικαιολογήσουμε την αναβλητικότητα που μας έφερε σε αυτήν την κατάσταση. Έτσι καταλήγουμε να νιώθουμε μια προσωρινή ανακούφιση καθώς για άλλη μια φορά καταφέραμε επιτυχώς να αναβάλλουμε μια υποχρέωση.
Η αναβλητικότητα μας κάνει να δίνει την ψευδαίσθηση ότι θα αισθανθούμε καλύτερα. Όμως, κάνοντας οτιδήποτε άλλο για να φτιάξει η διάθεσή μας άμεσα, έχει ως αποτέλεσμα να επιβαρύνει με μακροπρόθεσμο κόστος την παραγωγικότητα, τους στόχους αλλά και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Η αναβλητικότητα έχει και κοινωνικές συνέπειες, διότι υπονομεύει τις προσωπικές σχέσεις και τη συλλογική δουλειά. Μπορεί να αισθανόμαστε προσωρινά καλύτερα αναβάλλοντας κάποιες υποχρεώσεις, όμως αυτό μπορεί να δημιουργεί ψυχολογική πίεση και απογοήτευση στους ανθρώπους του οικογενειακού ή επαγγελματικού μας κύκλου οι οποίοι μπορεί αναγκάζονται να επωμιστούν τις ευθύνες.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να σταματήσουμε να πέφτουμε στην παγίδα της αναβλητικότητας;
Ιεράρχηση στόχων:
Συχνά οι προθέσεις ή/και οι στόχοι είναι ασαφείς ή δεν είναι αρκετά ισχυροί για να σε κινητοποιήσουν. Θέσε ρεαλιστικούς και εφικτούς στόχους. Σημαντικό είναι να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου και να αφαιρέσεις εργασίες που στην πραγματικότητα δεν σκοπεύεις να κάνεις ποτέ. Στη συνέχεια, ιεράρχησε τους στόχους ανάλογα με το βαθμό σημαντικότητας τους, καθώς και πόσο πιεστικοί ή σοβαροί είναι.
Πρόγραμμα για αύριο:
Οι μεγάλες λίστες υποχρεώσεων τείνουν να συσσωρεύουν πράγματα γεγονός που οδηγεί στην αναβλητικότητα. Βλέποντας τη μεγάλη λίστα εργασιών μπορεί να σε απογοητεύσει τόσο πολύ και συνεπώς να εγκαταλείψεις την προσπάθεια γρήγορα. Φτιάχνοντας ένα πρόγραμμα κάθε ημέρας, θα σε βοηθήσει να εκτελείς τις πιο σημαντικές και επείγουσες υποχρεώσεις κάθε μέρα, ενώ ταυτόχρονα σε βοηθά να δίνεις προτεραιότητα στις υποχρεώσεις σύμφωνα με το πρόγραμμά σου και να περιορίσεις τις νέες εργασίες. Με τη βοήθειά του, θα μπορείς να διαχειριστείς πολύ περισσότερα σε μια μέρα, με λιγότερο άγχος και κόπωση.
Χρονοδιάγραμμα:
Υπολόγισε το χρόνο που θα χρειαστείς για την ολοκλήρωση κάθε εργασίας. Χώρισε κάθε μεγάλη εργασία σε μικρότερες δουλειές, ώστε να μην σου φαίνεται βουνό και προγραμμάτισε από πριν μικρά ενδιάμεσα διαλείμματα. Για παράδειγμα, προγραμμάτισε το χρόνο σου και συγκεντρώσου για μία ώρα. Απομονώσου από κάθε περισπασμό και δώσε όλη σου την ενέργεια στην παρούσα εργασία. Ύστερα κάνε ένα μικρό διάλειμμα για 15 λεπτά και συνέχισε.
Κρυμμένα εμπόδια:
Αναρωτήσου τι μπορεί να κρύβεται πίσω από την άρνηση σου να εκτελέσεις συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Εντόπισε και αφαίρεσε τυχόν κρυμμένα εμπόδια που επηρεάζουν τη δράση σου και προσάρμοσε ανάλογα το πρόγραμμα σου. Κατανόησε τις ανησυχίες και τους φόβους που σε οδηγούν σε αναβολή. Προσπαθήστε να αξιολογήσεις πόσο ρεαλιστικοί είναι, καθώς και πόσο μεγάλες συνέπειες θα έχει μια πιθανή αποτυχία.
Επιβράβευση:
Μην αμελείς να επιβραβεύεις τον εαυτό σου τακτικά, για κάθε επίτευγμα, ανά χρονικά διαστήματα που εσύ θα ορίσεις, χωρίς να επηρεάζεις αρνητικά το πρόγραμμά σου. Η προσπάθεια σου θα πρέπει να είναι μια ευχάριστη διαδικασία που θα σε παρακινεί να συνεχίσεις.
Επιλέγοντας τον ευκολότερο δρόμο αναβάλλοντας τις υποχρεώσεις, τελικά καταφέρνεις να υπονομεύεις την παραγωγικότητα, τις προσωπικές σχέσεις και τους στόχους σου. Η αναβλητικότητα είναι μία συνήθεια όπως όλες οι άλλες. Αυτό σημαίνει πως για να σταματήσεις αυτή τη συνήθεια χρειάζεται επιμονή, αποφασιστικότητα και προσπάθεια. Μπορείς πάντα να ξεκινήσεις την προσπάθεια να σπάσεις τον κύκλο της αναβλητικότητας. Πώς; Τακτοποιώντας εκείνα τα συρτάρια σου πριν γίνουν η αιτία της επόμενης αναβολής.