Ειδική Διαπαιδαγώγηση : Τι αποκαλύπτει η ζωγραφιά του παιδιού σου;

Οι παιδικές ζωγραφιές δεν αποτελούν μόνον δημιουργική έκφραση αλλά κι ένα χρήσιμο εργαλείο για τους παιδοψυχολόγους που διερευνά την συναισθηματική, ψυχική και νοητική κατάσταση των παιδιών.

Τα παιδιά αποτυπώνουν τα συναισθήματά τους αλλά και τα προβλήματα τους πάνω στο χαρτί και η παιδική ζωγραφιά είναι ένα σπουδαίο εργαλείο διάγνωσης για τον χαρακτήρα του παιδιού. Μπορεί να δείξει τη νοητική και συναισθηματική του κατάσταση καθώς και τις διαπροσωπικές του σχέσεις, όπως και τον δεσμό με τα άλλα μέλη της οικογένειάς του.

Πώς ζωγραφίζει ένα παιδί

1,5 – 3 ετών: Ξεκινά να μουτζουρώνει και σταδιακά εξελίσσει τις μουτζούρες σε ευθείες, ελικοειδείς και ζιγκ ζαγκ γραμμές.

3 – 4 ετών: Σχεδιάζει μεμονωμένες «φιγούρες» όπως γραμμές, σπείρες, κύκλους δίνοντάς του όνομα.

,5 - 5 ετών: Αρχίζουν οι γραμμικές αποτυπώσεις, ζωγραφίζει αντικείμενα ή ανθρώπους από το κοντινό του περιβάλλον.

5 ετών και πάνω: Προσθέτει περισσότερες λεπτομέρειες στο σχέδιό του.

Παιδί και οικογένεια: Τι σημαίνει η ζωγραφιά του παιδιού;

Οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν την παιδική ζωγραφιά ως συμπληρωματικό εργαλείο στην αξιολόγηση όχι μόνο των δεξιοτήτων αλλά και της νοημοσύνης των παιδιών. «Για μας τους ψυχολόγους, όταν ένα παιδί δεν μπορεί να εκφράσει λεκτικά τα συναισθήματά του, έχει ιδιαίτερη σημασία να μας ζωγραφίσει την οικογένεια του» λέει η ψυχολόγος Ειρήνη Ν. Γιαννόπαπα, Msc.in Special Education και συνεχίζει: «Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να διαπιστώσουμε τι σχέση υπάρχει μεταξύ του παιδιού με τα μέλη της οικογένειας αλλά και με τον εαυτό του. Συνήθως όταν ένα παιδί ζωγραφίζει αυτό που προσέχουμε είναι:

Η σειρά: σε ποια σειρά βάζει τα μέλη της οικογένειας του. Αν το παιδί ζωγραφίσει πρώτα εκείνο, τότε θεωρεί τον εαυτό του το κέντρο της οικογένειας.

Η τοποθέτηση του εαυτού του. Βάζει τον εαυτό του μέσα στην οικογένεια ή δεν τον βάζει καθόλου; Αν ζωγραφίζει τον ίδιο πιο κοντά σε ένα συγκεκριμένο άτομο είναι περισσότερο συναισθηματικά δεμένο ή ίσως αποζητά περισσότερο προσοχή από αυτό. Αν μπαίνει ανάμεσα στους γονείς του νιώθει ότι το αγαπούν εξίσου.

Το μέγεθος των ατόμων. Το άτομο που ζωγραφίζει μεγαλύτερο από τα άλλα μέλη δείχνει ότι το παιδί επενδύει σε αυτό συναισθηματικά περισσότερο ή ταυτίζεται πιο πολύ. Αν κάνει τον εαυτό του μεγαλύτερο δείχνει μεγάλη αυτοπεποίθηση και ότι είναι εξωστρεφές. Αν τον ζωγραφίζει μικρότερο συνήθως δείχνει ένα δειλό, μαζεμένο παιδί.

Την παράληψη ατόμων της οικογένειάς του. Αν το παιδί θέλει να υποβιβάσει ένα μέλος της ή υπάρχει κάποιο πρόβλημα στην οικογένεια, τότε το ζωγραφίζει πολύ μικρό ή το παραλείπει.

Τις «δυσαναλογίες». Αν στα σχήματα των ανθρώπων ζωγραφίζει μεγάλα κεφάλια φανερώνει έντονη ανάγκη για τροφής και επικοινωνία. Αν ζωγραφίζει μικρό κεφάλι μπορεί να αποτελεί ένδειξη δυσάρεστων εμπειριών που βιώθηκαν κατά τις περιόδους της πρώτης διατροφής και του απογαλακτισμού. Αν κάνει μεγάλα χέρια έχει ανάγκη από χάδια και αγκαλιές αλλά μπορεί να σημαίνει και χειροδικία. Αν τα σκέλη είναι μακριά απεικονίζουν την ανάγκη σταθερότητας και ασφάλειας.

Τα χρώματα. Τα πιο ανοιχτά χρώματα υποδηλώνουν ένα ευαίσθητο, τρυφερό και ντροπαλό χαρακτήρα, ενώ τα έντονα χρώματα έναν πιο ζωηρό, παρορμητικό και εξωστρεφή. Τα σκούρα χρώματα δείχνουν αρνητικά συναισθήματα (φόβος, ενοχή, περιθωριοποίηση). Συνήθως, το παιδί ζωγραφίζει με περισσότερες λεπτομέρειες και χρώματα τα άτομα που έχουν γι’ αυτό μεγαλύτερη σημασία.

Όχι στις βιαστικές ερμηνείες

«Εκείνο που έχει σημασία και πρέπει να κατανοήσουν οι γονείς είναι να μην ανησυχούν για τα σχέδια του παιδιού, αν χρησιμοποιεί π.χ. μόνον το μαύρο χρώμα ή ζωγραφίζει μόνον τρένα» λέει η Ειρήνη Γιαννόπαπα. «Μόνον αν επαναλαμβάνει κάποιο σχέδιο συνεχώς, μουτζουρώνει αμέσως μετά το σχέδιό του, ζωγραφίζει συνεχώς περίεργα θέματα (π.χ. μνήματα) ή κάνει πολύ φτωχά σχέδια σε συνδυασμό με αλλαγή της γενικότερης συμπεριφοράς του χρειάζεται διερεύνηση. Ας μη δίνουν οι γονείς βιαστικές ερμηνείες μεμονωμένα μέσα από τις ζωγραφιές του παιδιού τους» καταλήγει η ειδικός.