 |
| πηγη |
Όσο και να θέλουμε να προστατέψουμε τα παιδιά από αρνητικές ειδήσεις, αυτό είναι αδύνατο. Μια αναφορά στην τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, μια συζήτηση μεταξύ των γονιών οι άλλων ενηλίκων που θα ακούσουν, ακόμα και η ενημέρωση από συνομήλικους είναι αρκετά για να προκαλέσουν φόβο, άγχος, στεναχώρια, θυμό ή αβεβαιότητα. Για τους σκοπούς αυτού του άρθρου ο όρος δυσάρεστο συμβάν ή δυσάρεστη είδηση θα χρησιμοποιείται για συγκρούσεις όπως πόλεμος αλλά και τις συγκρούσεις απόψεων που δημιουργήθηκαν εντός της κοινωνίας, όπως για παράδειγμα οι απόψεις σε σχέση με τα εμβόλια κατά την διάρκεια της πανδημίας.
Ορισμένα παιδιά που θα ακούσουν μια δυσάρεστη είδηση, θα έχουν απορίες και θα εκφράσουν συναισθήματα ανησυχίας. Άλλα παιδιά θα το αγνοήσουν και άλλα θα κρύψουν την ανησυχία τους. Κάποια ίσως εκφραστούν μέσω του παιχνιδιού ή μέσω ζωγραφικής. Ίσως παρουσιάσουν συμπτώματα όπως στομαχόπονος, πονοκέφαλος, αλλαγές στην συμπεριφορά ή την διάθεση, εφιάλτες ή δυσκολίες στον ύπνο. Μικρά παιδιά ίσως παρουσιάσουν μεγαλύτερο άγχος αποχωρισμού, ενώ μεγαλύτερα παιδιά να είναι στεναχωρημένα ή θυμωμένα. Αν οποιοδήποτε από τα ακόλουθα παραμείνουν για εκτεταμένο χρονικό διάστημα, συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σας. Είναι πιθανό παιδιά της ίδιας οικογένειας να εκφραστούν με διαφορετικό τρόπο. Οι γονείς είναι το σημείο στήριξης των παιδιών, ιδιαίτερα όταν βιώνουν τα πιο πάνω συναισθήματα, και από αυτούς θα αναζητήσουν στήριξη και σιγουριά.
Πώς θα μιλήσουν οι γονείς στο παιδί
- Μάθετε τι γνωρίζει ήδη το παιδί.
- Δώστε χρόνο και χώρο για να απαντήσει.
- Ρωτήστε πως νιώθει και απαντήστε με συμπόνια.
- Προσπαθήστε να αποφύγετε τέτοιες συζητήσεις πριν τον ύπνο, όμως αν δεν είναι εφικτό, ολοκληρώστε με κάτι ευχάριστο.
- Προτιμήστε να μιλήσετε κάποια ώρα που συνηθίζετε να συζητάτε έτσι και αλλιώς.
- Τονίστε τα θετικά που βγαίνουν από την κατάσταση.
- Προφέρετε τρόπους στήριξης.
- Αποφύγετε τους χαρακτηρισμούς για να μην προωθείτε η διάκριση.
Όταν το παιδί σας προσεγγίσει με μια ερώτηση για ένα δυσάρεστο συμβάν, δώστε του προσοχή και βοηθήστε το να νιώσει ασφαλές. Προσπαθήστε πρώτα να μάθετε τι γνωρίζει ήδη το παιδί λέγοντας για παράδειγμα «Έκανες την τάδε ερώτηση. Τι γνωρίζεις ήδη για αυτό;» Δώστε χρόνο και χώρο στο παιδί να απαντήσει. Μπορείτε να συνεχίσετε ρωτώντας πως νιώθει για αυτά που ακούει, αν δεν σας το έχει πει ήδη, και ευχαριστείστε το που σας μίλησε. Αναγνωρίστε τα συναισθήματά του, μην τα μειώνετε και απαντήστε με συμπόνια, λεξιλόγιο και περιεχόμενο που είναι κατάλληλα για την ηλικία του. Αποφεύγετε την χρήση σαρκασμού καθώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην αναγνωρίσουν τον σαρκασμό τα παιδιά και να μπερδευτούν.
Προσπαθήστε να αποφύγετε τέτοιες συζητήσεις πριν την ώρα του ύπνου για να μην προκληθεί αχρείαστο άγχος στο παιδί. Σε περίπτωση που το παιδί επιμένει να συζητήσει για το δυσμενές συμβάν πριν την ώρα του ύπνου φροντίστε το τέλος της συζήτησης να είναι θετικό. Εάν εσείς θα ξεκινήσετε την συζήτηση προσπαθήστε να το κάνετε σε κάποιο χρονικό διάστημα κατά το οποίο συζητάτε έτσι και αλλιώς όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια ενός γεύματος. Με αυτό το τρόπο η συζήτηση θα γίνει πιο ομαλά χωρίς να προκαλέσει επιπλέον άγχος. Φροντίστε η συζήτηση να τελειώνει πάντα με θετικό τρόπο και ότι το παιδί έχει καθησυχαστεί. Παρατηρήστε τι σας δείχνει το παιδί με το σώμα του, την αναπνοή του, τον τόνο της φωνής του για να σιγουρευτείτε ότι έχει ηρεμήσει.
Είναι εντάξει να μην γνωρίζετε όλες τις απαντήσεις, όπως επίσης είναι εντάξει να σας ξαφνιάσει η ερώτηση του παιδιού σας. Σε τέτοιες περιπτώσεις απαντήστε με ηρεμία, ότι χρειάζεστε λίγο χρόνο να μάθετε για νέες εξελίξεις και θα μιλήσετε μετά. Καλό θα ήταν το «μετά» να μην αργήσει για να μην προκαλέσει επιπλέον ανησυχίες στο παιδί ή να το κάνει να νιώσει ότι δεν έπρεπε να σας ρωτήσει. Επιπρόσθετα είναι σημαντικό να γνωρίζετε εσείς οι ίδιοι πως νιώθετε για το δυσμενές συμβάν και πιο μήνυμα θέλετε να περάσετε στα παιδιά, φροντίζοντας πάντα ότι το λεκτικό και το περιεχόμενο είναι κατάλληλο για την ηλικία του παιδιού.
Τονίζοντας τα θετικά μηνύματα
Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, είναι σημαντικό να εξηγούμε στα παιδιά και τα θετικά που βγαίνουν από ένα δυσάρεστο συμβάν. Ενημερώστε τα παιδιά ότι πολλοί άνθρωποι εργάζονται έτσι ώστε για να βελτιωθεί το συμβάν. Για παράδειγμα σε θέματα κορωνοϊού μιλήστε για τους γιατρούς, το νοσηλευτικό προσωπικό που βοηθούν τους αρρώστους και επιστήμονες που εργάζονται για να βρουν θεραπείες. Για το πως διάφορες κοινότητες βρήκαν καινούριους τρόπους να είναι παρών ο ένας για τον άλλο. Για πόλεμο, δώστε παραδείγματα για την προσφορά τροφίμων και ρούχων που γίνεται από άλλες χώρες. Αν το ζητήσει το παιδί ή γνωρίζετε ότι θα το βοηθήσει, μπορείτε να πάρετε ή να δωρίσετε κάποια πράγματα σε ένα καλό σκοπό για να δει το παιδί πως γίνεται έμπρακτα η φιλανθρωπία. Άλλες χρήσιμες δραστηριότητες θα μπορούσαν να είναι οι εξής:
- Να ζωγραφίσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματα τους μέσα από τη ζωγραφική.
- Να γράψουν μια μικρή ιστορία ή ποίημα το οποίο να φέρει μηνύματα ελπίδας και αλληλεγγύης.
- Μπορείτε να παίξετε κάποιο παιχνίδι με το παιδί για να του δείξετε πως κάποιος λαμβάνει βοήθεια και στήριξη.
Προσοχή στα εξής:
Αν το θέμα που απασχολεί τα παιδιά έχει φέρει διχασμό στην κοινότητα, είναι πολύ πιθανόν να γνωρίζουν και τα παιδιά για αυτό τον διχασμό. Σαν οικογένεια όμως καλό θα ήταν να αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε έντονους χαρακτηρισμούς όπως «εκείνοι οι κακοί άνθρωποι» γιατί ασχέτως από τις πεποιθήσεις των ενηλίκων, ο διχασμός και το μίσος δεν πρέπει να διεισδύσει στα σχολεία οπού θα εκφραστεί ως σχολικός εκφοβισμός και διάκριση. Όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα να νιώθουν ασφαλή εντός και έκτος του σχολείου, μακριά από στερεότυπα και διαχωρισμό, λεκτική και σωματική βία.
Η έκθεση των παιδιών στις ειδήσεις είναι κάτι που επίσης θα πρέπει να προσέξετε. Να θυμάστε ότι στόχος των τίτλων ειδήσεων και των εικόνων είναι να δημιουργήσουν έντονα συναισθήματα για να τραβήξουν το ενδιαφέρον του ενήλικα τηλεθεατή. Αυτό όμως ενδεχομένως να είναι υπερβολικό για τα μικρότερα παιδιά και καλύτερα να αποφεύγεται. Σε μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να γίνει πηγή συζήτησης, ως προς τον τρόπο που παρουσιάζουν τις ειδήσεις τα διάφορα μέσα μαζικής ενημέρωσης και για το ποιες πηγές είναι έγκυρες.
Σε περιπτώσεις όπου το δυσμενές συμβάν συνεχίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα ρωτήστε ανά διαστήματα αν το παιδί έχει καινούριες ερωτήσεις ή αν θέλει να μιλήσει για το θέμα.
Πώς να βοηθήσουμε τα παιδιά να μειώσουν το άγχος
Η συζήτηση που θα κάνετε με το παιδί ήδη θα το βοηθήσει να καθησυχαστεί. Οργανώστε ποιοτικές δραστηριότητες σαν οικογένεια όπως βόλτα στην εξοχή, προετοιμασία γεύματος όπου θα λάβουν όλοι μέρος στην προετοιμασία, επιτραπέζια παιχνίδια, δημιουργικές δραστηριότητες (ζωγραφική, κατασκευές κλπ) ή ανάγνωση βιβλίων.
Ένας απλός τρόπος για να βοηθήσετε τα παιδιά να μειώσουν το άγχος είναι οι βαθιές εισπνοές από την μύτη και αργές εκπνοές από το στόμα. Σε αυτή την άσκηση ζητήστε από τα παιδιά να πάρουν μια αργή και βαθιά εισπνοή από την μύτη για διάρκεια 5 δευτερολέπτων και να εκπνεύσουν αργά από το στόμα για 5 δευτερόλεπτα. Την ώρα της εισπνοής η κοιλιά φουσκώνει αργά και την ώρα της εκπνοής ξεφουσκώνει αργά. Επαναλάβετε για 3 μέχρι 5 φορές. Για μικρότερα παιδιά ίσως να είναι δύσκολο να εισπνεύσουν για 5 δευτερόλεπτα, γι’ αυτό προσαρμόστε για 3 ή 4 δευτερόλεπτα. Το σημαντικό της άσκησης είναι η εισπνοή και εκπνοή να έχουν την ίδια διάρκεια.
Επίσης ποτέ μην ξεχνάτε την θεραπευτική δύναμη μιας μεγάλης αγκαλιάς!
Τέλος, μην ξεχνάτε να φροντίζεται τον εαυτό σας. Μπορεί να έχουν επηρεαστεί η εργασία σας, τα έξοδα, και να έχετε και εσείς ανησυχίες. Τα παιδιά θα κοιτάξουν προς εσάς για να δουν πως να ανταποκριθούν. Εάν εσείς είσαστε πολύ αγχωμένοι ή θυμωμένοι για κάποιο συμβάν, πιθανόν να σας μιμηθούν ή να νιώσουν ακόμη πιο έντονα συναισθήματα.
Μείνετε ενημερωμένοι για την υγεία του παιδιού σας
Εισάγετε την ημερομηνία γέννησης του παιδιού σας