 |
| πηγη |
Ανακάλυψε τι πρεσβεύει κάθε προσέγγιση της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης και κάνε την επιλογή σου έχοντας αποφασίσει ποια "σχολή" σου ταιριάζει περισσότερο.
Μπορεί να τους αναφέρουμε με το συνολικό όρο "ψυχολόγοι", οι επιστήμονες όμως που ασχολούνται με την ψυχολογία μπορεί να έχουν διαφορετικές κατευθύνσεις και να προέρχονται από διαφορετικές "σχολές", όπως ονομάζονται. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως ο τρόπος με τον οποίο θα σε αντιμετωπίσει ο ψυχολόγος και θα προσπαθήσει να σε βοηθήσει να βρεις τις απαντήσεις που ζητάς εξαρτάται από την προσέγγιση που ακολουθεί. Μπερδεύτηκες ήδη; Διάβασε τη συνέχεια και θα γίνουν όλα πιο σαφή και ξεκάθαρα στο μυαλό σου τα διαφορετικά είδη ψυχοθεραπείας και όχι μόνο.
Ανθρωπιστική-υπαρξιακή ψυχοθεραπεία
Αυτός ο τύπος ψυχοθεραπείας τοποθετείται χρονικά στις αρχές του 1950. O Carl Rogers, ο Irvin Yalom και άλλοι περιλαμβάνονται στους εκπροσώπους του. Τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά δίνεται μεγάλη έμφαση στο υποκειμενικό βίωμα, δηλαδή στο πώς αντιλαμβάνεται ο καθένας συνειδητά και βιώνει την κάθε κατάσταση. Η θεραπεία: Στη συνεδρία στόχος είναι να αποκτήσεις καλύτερη επαφή με τον εαυτό σου. Ο θεραπευτής σε παροτρύνει να αναλογιστείς έννοιες όπως η ελευθερία, η επιλογή, η ευθύνη των πράξεών σου, η προσωπική και κοινωνική σου ταυτότητα και ο θάνατος. Ο στόχος είναι η αξιοποίηση του δυναμικού σου και η προσωπική σου ανάπτυξη. Σε αυτή τη διαδικασία, η οποία γίνεται σε ατομικό ή ομαδικό πλαίσιο, ο θεραπευτής δεν έχει τη θέση του "παντογνώστη", αλλά εκείνου που σε διευκολύνει να βρεις τι είναι καλύτερο για εσένα. Ποιοι μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο: Αυτή η μορφή ψυχοθεραπείας εφαρμόζεται σε ανθρώπους με εξαρτητικές συμπεριφορές, χαμηλή αυτοπεποίθηση, έντονο αίσθημα θυμού ή ενοχών, αλλά και σ’ εκείνους που νιώθουν ότι έχει "παγώσει" το συναίσθημά τους.
Συστημική ψυχοθεραπεία
Ο συστημικός ή "οικογενειακός" ψυχοθεραπευτής δουλεύει σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο, αλλά και με ολόκληρη την οικογένεια. Η συστημική προσέγγιση αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο ως μέρος ενός συστήματος και θεωρεί ότι η αλληλεπίδρασή του με τα άλλα μέλη τον επηρεάζει άμεσα, αλλά και ο ίδιος επηρεάζει το σύστημα στο οποίο ανήκει. Γι’ αυτό ο ρόλος μας στην πατρική οικογένεια, η δομή της, οι σχέσεις μας με τα υπόλοιπα μέλη και τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα αποτελούν δομικά στοιχεία της ψυχοθεραπείας.
Η θεραπεία: Ο συστημικός θεραπευτής θα προσπαθήσει να καταλάβει πώς επιδρούν τα θέματα που του αναφέρεις στα μέλη του συστήματος στο οποίο ανήκεις, είτε αυτό είναι στο οικογενειακό, είτε στο εργασιακό, είτε στο φιλικό σου περιβάλλον. Στη συνέχεια θα διερευνήσει τη λειτουργία που έχει αυτή η δυσκολία τόσο σ’ εσένα όσο και στους υπολοίπους και τελικά θα την αναπλαισιώσει, δηλαδή θα διευρύνει τον τρόπο με τον οποίο την αντιλαμβάνεσαι. Ο στόχος είναι να παρατηρείς το "πώς" εξελίσσεται κάτι αντί για το "γιατί" και να βρίσκεις λειτουργικούς τρόπους για να βιώνεις την καθημερινότητά σου.
Ποιοι μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο: Η συστημική θεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε οικογενειακές κρίσεις, ψυχοσωματικά συμπτώματα, θέματα σχέσεων και προσωπικές δυσκολίες.
Ψυχοθεραπεία μέσω τέχνης
Σε αυτή συγκαταλέγονται η δραματοθεραπεία, το ψυχόδραμα, η εικαστική ψυχοθεραπεία, η θεραπεία μέσω μουσικής και η χοροθεραπεία. Σε όλες αυτές τις μεθόδους η τέχνη είναι ένα μέσο έκφρασης των ασυνείδητων συναισθημάτων, σκέψεων, αναμνήσεων και επιθυμιών μας. Ο στόχος είναι να γίνουν συνειδητά, να καταλάβουμε ποιοι είμαστε και τι θέλουμε.
Η θεραπεία: Ο θεραπευτής, που δεν είναι αναγκαστικά ψυχολόγος, αλλά έχει μεγάλη εμπειρία στην τέχνη, αλληλεπιδρά με το θεραπευόμενο και μαζί δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα με στόχο την "ανακατασκευή". Είναι μια ιδιαίτερα βιωματική θεραπεία, όπου ο συμβολισμός, η διαίσθηση και το συναίσθημα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο.
Ποιοι μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο: Ως μέθοδος λειτουργεί πολύ καλά σε ανθρώπους που δυσκολεύονται να εκφραστούν λεκτικά ή που ντρέπονται να αποκαλύψουν δύσκολα κομμάτια της ζωής τους. Εφαρμόζεται σε ενήλικες ή σε παιδιά, σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο και ίσως είναι μακροχρόνια.
Ψυχανάλυση
Η ψυχανάλυση δεν εμπίπτει στην κατηγορία των ψυχοθεραπειών, όμως είναι μια πολύ διαδεδομένη μέθοδος αυτογνωσίας και επίλυσης προβλημάτων. Την ανέπτυξε ο "παππούς" της ψυχολογίας, ο Sigmund Freud, ο οποίος ξεκίνησε τις μελέτες του το 1885. Ο Freud θεωρεί πως αυτό που βιώνουμε στο παρόν είναι το αποτέλεσμα των άλυτων ασυνείδητων συγκρούσεων του παρελθόντος μας. Γι’ αυτό και η παιδική ηλικία παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας.
Η θεραπεία: Στην κλασική ψυχανάλυση ο αναλυτής (όπως λέγεται ο θεραπευτής) κάθεται πίσω από εμάς, τον "αναλυόμενο" (δηλαδή το θεραπευόμενο). Αυτό γίνεται προκειμένου να μπορεί να του μιλάει ελεύθερα και να μην επηρεάζεται από τις εκφράσεις του προσώπου και του τρόπου που κάθεται ή κινείται ο αναλυτής. Συχνά υπάρχει ντιβάνι στο οποίο ξαπλώνει ο αναλυόμενος για να χαλαρώνει και να γίνεται πιο εύκολα ο ελεύθερος συνειρμός, δηλαδή να λες ό,τι έρχεται στο νου σου χωρίς να τα λογοκρίνουμε. Κατά την ψυχανάλυση γίνεται εκτενής ανάλυση των ονείρων, των συναισθημάτων που αναδύονται για τον αναλυτή μας, ο οποίος με τη σειρά του τα ερμηνεύει.
Ποιοι μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο: Ως είδος θεραπείας είναι μακροχρόνια και αποτελεσματική στην κατάθλιψη, τις αγχώδεις διαταραχές (π.χ. κρίσεις πανικού), τις τραυματικές εμπειρίες, τις σεξουαλικές δυσλειτουργίες και σε άλλες περιπτώσεις, ενώ δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στις ψυχώσεις.
Γνωσιακή-συμπεριφοριστική
Η γνωσιακή - συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και επικεντρώνεται στις σκέψεις και τις αντιλήψεις που έχουμε σχετικά με αυτό που μας προβληματίζει.Η βασική αρχή της είναι πως η συμπεριφορά μας είναι αποτέλεσμα εκμάθησης. Με άλλα λόγια, μας διαμορφώνουν οι εμπειρίες μας και ό,τι μαθαίνουμε από αυτές. Γι’ αυτό και η θεραπεία εστιάζει στο παρόν και το μέλλον. Κοιτάζει μεν το παρελθόν για να γίνουν κατανοητά τα μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς, όμως δεν το αναλύει σε βάθος. Στη συνέχεια ο θεραπευτής μάς καθοδηγεί/μαθαίνει να αλλάξουμε τη συμπεριφορά μας και να υιοθετήσουμε μια πιο λειτουργική στάση απέναντι στο ζήτημα που μας απασχολεί. Προκειμένου να γίνει αυτό, ο θεραπευτής μας βάζει "δουλειά για το σπίτι", δηλαδή ασκήσεις τις οποίες θα αναλύουμε σε κάθε επόμενη συνάντηση.
Ποιοι μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο: Αυτή είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που έχει σύντομη διάρκεια. Μπορεί, μάλιστα, να υπάρχει συγκεκριμένος και προκαθορισμένος αριθμός συναντήσεων. Πρόκειται γα θεραπεία που είναι αποτελεσματική στις φοβίες, τη διαχείριση του άγχους αλλά και των εμμονών.
Τι να περιμένεις από τη θεραπεία: Ο πρώτος στόχος αυτής της μορφής ψυχοθεραπείας είναι να αντικαταστήσουμε τις σκέψεις, που συνήθως είναι αρνητικές, με πιο θετικές αντιλήψεις.
Ψυχολογος VS Ψυχιατρος
Εκπαίδευση
Ο ψυχίατρος έχει τελειώσει ιατρική σχολή και έχει πάρει ως ειδίκευση την ψυχιατρική. Ο ψυχολόγος έχει σπουδάσει ψυχολογία και μετά έχει κάνει μετεκπαίδευση στον τομέα με τον οποίο ασχολείται, π.χ. ψυχοθεραπεία, εργασιακή ψυχολογία, σχολική ψυχολογία ή ψυχολογία της υγείας.
Πηγή ψυχικών διαταραχών και μέθοδος
Οι ψυχικές διαταραχές με τις οποίες ασχολείται ο ψυχίατρος έχουν οργανική βάση και γι’ αυτό συνταγογραφεί φαρμακευτική αγωγή. Το σύμπτωμα είναι πολύ σημαντικό. Στην περίπτωση του ψυχολόγου, οι ψυχικές διαταραχές ίσως έχουν οργανική βάση (και τότε ο ψυχολόγος συνεργάζεται με ψυχίατρο), αλλά η διαδικασία της ψυχοθεραπείας και της συμβουλευτικής εστιάζει στο πώς αισθάνεται ο θεραπευόμενος, πώς σκέφτεται και συμπεριφέρεται σε σχέση με ένα θέμα που τον ταλαιπωρεί. Σε αυτά παρεμβαίνει και προσπαθεί να δουλεύει μαζί του, ώστε να είναι λειτουργικός και ικανοποιημένος με την καθημερινότητά του.
Αντικείμενο
Συνήθως ο ψυχίατρος ασχολείται με πιο σοβαρά περιστατικά. Για παράδειγμα, οξεία κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, με ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με ψυχαναγκασμούς, σχιζοφρένεια κ.λπ. Ο ψυχολόγος ασχολείται με θέματα σχέσεων, επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφορών, ζητήματα αυτοπεποίθησης κ.λπ.