 |
| πηγη |
Το μικρό σου φωνάζει και σε χτυπάει. Ο δάσκαλος λέει ότι χρησιμοποίησε μια κακή λέξη την τάξη κι εσύ το έπιασες να λέει (και πάλι) ψέματα. Πώς το διαχειρίζεσαι και τι του λες;
Πιθανότατα έχεις την τάση να επικρίνεις μια κακή συμπεριφορά του παιδιού σου, ρωτώντας κάτι σαν «Γιατί το έκανες αυτό;». Με την συγκεκριμένη ερώτηση προσπαθείς να καταλάβεις τι συνέβη. Προσπαθείς να το κάνεις να συνειδητοποιήσεις ότι δεν είχε μια καλή συμπεριφορά. Και σίγουρα προσπαθείς να το πείσεις, ότι αυτό δεν πρέπει να συμβεί ξανά. Κι όμως αυτό το «γιατί» είναι μια ερώτηση που δεν πρέπει να κάνεις ποτέ στο παιδί σου.
Γιατί μιλάμε για μια απαγορευμένη ερώτηση;
Ο λόγος είναι αρκετά πιο απλός, απ’ ό,τι πιστεύεις. Ουσιαστικά πρόκειται για μια ερώτηση της οποίας κανένα παιδί δεν ξέρει την απάντηση. Με λίγα λόγια: Όταν ρωτάς ένα παιδί γιατί έκανε κάτι, δεν ξέρει πραγματικά το γιατί.
Τα παιδιά κάνουν ό,τι κάνουν για διάφορους λόγους: Aνακαλύπτουν τον κόσμο, δοκιμάζουν τα όριά τους, βρίσκουν την ατομικότητά τους και ούτω καθεξής. Όμως ένα παιδί δεν θα μπορούσε ποτέ να το διατυπώσει αυτό, γιατί ακόμα προσπαθεί να καταλάβει τι είναι η ζωή. Κάτι που αν το καλοσκεφτείς ΟΛΟΙ προσπαθούμε να κάνουμε. Πόσες φορές, ως ενήλικας, αναρωτήθηκες: «Γιατί το έκανα αυτό;».
Και έστω ότι κάνεις αυτή την ερώτηση στον εαυτό σου. Μπορείς να εγγυηθείς ότι θα δώσεις μια ακριβή απάντηση; Ίσως να μην μπορείς καν να προσδιορίσεις τα προσωπικά σου κίνητρα. Επιπλέον, το να ρωτάς «γιατί» απλώς σε κάνει να νιώθεις ντροπή, λάθος και χωρίς καμία σαφή κατεύθυνση για το τι μπορείς να κάνεις διαφορετικά. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά.
Συχνά δεν ξέρουν το γιατί κι έτσι μπορεί να απαντήσουν το οτιδήποτε. Πράγμα που σημαίνει ότι με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, δεν θα λάβεις μια σαφή απάντηση. Ταυτόχρονα, το να ρωτάς «γιατί» ένα παιδί, μπορεί να το κάνει να νιώσει ντροπή ή να μειώσει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα, είναι να σκεφτούν πως δεν είναι αρκετά ικανό ή αρκετά καλό. Καθώς μεγαλώνει, μπορεί να εσωτερικεύσει αυτό το συναίσθημα και να μεγαλώσει ως ενήλικας που αποφεύγει να πάρει ρίσκα, διακατέχεται από αμφιβολία για τον εαυτό του και νιώθει ότι κάτι δεν πάει καλά.
Υπάρχει μια πολύ καλύτερη ερώτηση
Αντί λοιπόν να ρωτάς «γιατί», υπάρχει ένας πολύ καλύτερος τρόπος να ενθαρρύνεις το παιδί σου να αναλογιστεί την κακή συμπεριφορά του και να το βοηθήσεις να κάνει καλύτερες επιλογές. Στο εξής χρησιμοποίησε το «τι» και το «πώς». Φράσεις όπως:
- Τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό;
- Τι σκέφτεσαι;
- Πώς μπορείς να το κάνεις διαφορετικά την επόμενη φορά;
- Τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό που έκανες;
Ρωτώντας «τι» και «πώς» είναι πολύ, πολύ πιο ισχυρό από το «γιατί». Στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο χρήσιμο, γιατί μαθαίνει στο παιδί να αναζητά μόνο του απαντήσεις. Απαντήσεις που δεν θα είσαι πάντα εκεί για να του δώσεις. Και λειτουργεί το ίδιο καλά, τόσο με τα πιο μικρά, όσο και με τα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά.
Μερικές μικρές αλλαγές στην προσέγγισή σου μπορούν να κάνουν στη διαφορά στη ζωή του παιδιού
Αφαιρώντας από την ανατροφή του παιδιού, στοιχεία όπως οι επικρίσεις, οι ενοχές και το αίσθημα ντροπής, είναι εύκολο να μη χρησιμοποιείς την μόνη ερώτηση που δεν πρέπει να κάνεις στο παιδί σου.
Όταν ξεκινήσεις να το ρωτάς «τι» αντί για «γιατί», θα παρατηρήσεις ότι σταδιακά, δεν θα χρειάζεται καν να χρησιμοποιείς και πολύ την ερώτηση. Το παιδί σου θα αναπτύξει την πεποίθηση ότι είναι υπεύθυνο για τη συμπεριφορά του και πως αυτή, αντανακλά πάνω του. Το να ενθαρρύνεις το παιδί σου να αναπτύξει αυτογνωσία, είναι τόσο απλό όσο η επιλογή του «τι» και «πώς».