 |
| πηγη |
Πολλοί από εμάς… τροφοδοτούμαστε καθημερινά με καφεΐνη – πρωινός (και όχι μόνον) καφές, αναψυκτικό κατά το μεσημεριανό γεύμα ή το βράδυ μπροστά από την οθόνη, ίσως και ένα ενεργειακό πότο εάν αισθανθούμε ότι το απόγευμα μας εγκαταλείπουν οι δυνάμεις μας και χρειαζόμαστε λίγο έξτρα ώθηση. Τι γίνεται όμως όταν ο πονοκέφαλος «χτυπάει»; Η καφεΐνη βοηθάει ή επιδεινώνει τον πόνο;
Η απάντηση δεν είναι απλή, καθώς τα δεδομένα δείχνουν πως στην πράξη αυτό που μετράει είναι η ποσότητα. Μάλιστα, τα ίδια στοιχεία καταλήγουν πως η λίγη καφεΐνη διώχνει μακριά τους πονοκεφάλους (ή τουλάχιστον κάποιους τύπους).
Στο πλαίσιο αυτό, ο Emad Estemalik της παγκοσμίου φήμης κλινικής Cleveland, ο οποίος έχει εξειδίκευση στον συγκεκριμένο τομέα, εξηγεί ποια είναι η σωστή ποσότητα καφεΐνης ώστε να αποφύγουμε στο μέλλον τα παυσίπονα.
Ο ίδιος επικαλείται έρευνα που δείχνει ότι περίπου 100 έως 150 χιλιοστόγραμμα καφεΐνης (η ποσότητα αυτή ισοδυναμεί με ένα μικρό φλιτζάνι καφέ) τείνουν να βοηθούν στη μείωση ή και στην πρόληψη των πονοκεφάλων.
«Και αυτό συμβαίνει χάρη στον τρόπο με τον οποίο η καφεΐνη συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλό σας», αναφέρει. «Για παράδειγμα, αν υποφέρετε από ημικρανία, τα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλό σας είναι διεσταλμένα (ή πιο ανοιχτά). Η σωστή ποσότητα καφεΐνης μπορεί να συρρικνώσει (ή να στενέψει) τα αιμοφόρα αγγεία – έτσι η καφεΐνη δρα ως αγγειοσυσπαστικό».
Εάν εντούτοις παραλείψει κάποιος τον δοσομετρητή, τότε οι προβλέψεις διαφοροποιούνται. «Οι μεγαλύτερες ποσότητες καφεΐνης μπορεί να οδηγήσουν στο αντίθετο αποτέλεσμα – να προκαλέσουν δηλαδή πονοκέφαλο και να αυξήσουν τη συχνότητά τους», προειδοποιεί ο ειδικός. Και υπενθυμίζει ότι κανείς οφείλει να συνυπολογίζει και τα άλλα ροφήματα με καφεΐνη (π.χ. το τσάι), τα δροσερά αναψυκτικά κ.ά., ώστε να υπολογίσει την ημερήσια κατανάλωση.
Το ζήτημα όμως περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, καθώς εάν κάποιος κόψει «μαχαίρι» την καφεΐνη αυξάνεται ο κίνδυνος να… πονέσει. Σημειωτέον ότι το ίδιο ρίσκο διατρέχουν και όσοι δεν καταναλώνουν ίδιες ποσότητες καφεΐνης καθημερινά.
«Αν ο οργανισμός σας έχει συνηθίσει στην καθημερινή κατανάλωση καφεΐνης και τη σταματήσετε απότομα, το πιθανότερο είναι να νιώσετε κάποια μικρά συμπτώματα στέρησης, όπως ευερεθιστότητα, διαταραχές ύπνου και πονοκεφάλους. Τα καλά νέα είναι πάντως ότι αυτά τα συμπτώματα συνήθως δεν διαρκούν περισσότερο από λίγες ημέρες», συμπληρώνει ο γιατρός της Cleveland.
Εκτός όμως από την ποσότητα εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι και οι ώρες κατανάλωσης εντός της ημέρας, με τον ίδιο να επιμένει ότι είναι προτιμότερο να αποφεύγουμε την καφεΐνη αργά το απόγευμα ή τη νύχτα. Η αίτια; Λίγο-πολύ γνωστή: η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στον ύπνο.
Η καφεΐνη βοηθάει μόνο σε συγκεκριμένους τύπους πονοκεφάλων;
Η απάντηση είναι «ναι». Η καφεΐνη μπορεί να βοηθήσει στους πονοκεφάλους τάσης (πρόκειται για τον πιο συχνό τύπο που προκαλείται από το στρες, ένταση μυών, κακή στάση σώματος ή καταπόνηση των ματιών) και στις ημικρανίες.
Η αγγειοδιαστολή ή η διαστολή των αιμοφόρων αγγείων συμβαίνει κατά τη διάρκεια αυτών των τύπων πονοκεφάλων. Και η καφεΐνη συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, δρώντας ως αγγειοσυσπαστικό.
Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τις αθροιστικές κεφαλαλγίες. Αντίστοιχα, η καφεΐνη δεν λειτουργεί προστατευτικά ενάντια στους πονοκεφάλους από ιγμορίτιδα.
Αντί επιλόγου…
Οι πονοκέφαλοι μπορεί να διαταράξουν την ποιότητα ζωής. Συνεπώς, παρότι η σωστή ποσότητα καφεΐνης μπορεί να είναι ευεργετική για τη διαχείριση του πόνου ή της εκδήλωσής του δεν θα πρέπει να είναι η μόνη γραμμή άμυνας.
Ο Dr. Estemalik συστήνει σε εκείνους που βιώνουν χρόνιους πονοκεφάλους (με συχνότητα μεγαλύτερη από 15 ημέρες τον μήνα) να αναφέρουν το πρόβλημά τους στον γιατρό.
Εστιάζοντας στο πεδίο της πρόληψης, σημειώνει πως «μπορεί να σας συστήσει ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής, να εντοπίσει πιθανούς παράγοντες που ενεργοποιούν τον πόνο και άρα που πρέπει να αποφεύγονται και να σας συνταγογραφήσει ένα κατασταλτικό ή/και προληπτικό φάρμακο».
Είναι άλλωστε σημαντικό οι ασθενείς να διαπιστώσουν ποιο είναι εκείνο το φάρμακο που τους ταιριάζει – δρα δηλαδή πολύ γρήγορα, ώστε ο πονοκέφαλος να μην εξελιχθεί.
«Αλλά είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε ότι η υπερκατανάλωση οποιουδήποτε από αυτά τα φάρμακα (περισσότερο από δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα) μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην αύξηση του αριθμού των πονοκεφάλων. Οι επιστήμονες αποκαλούν το φαινόμενο αυτό πονοκέφαλο ανάκαμψης ή πονοκέφαλο υπερβολικής χρήσης φαρμάκων».