Η ΔΕΠ (Υ) χωρίζεται σε τρεις διαφορετικούς τύπους

πηγη

 

Η διαταραχή αυτή υπολογίζεται ότι προσβάλλει περίπου το 8-10 % των παιδιών σχολικής ηλικίας. Προσβάλλει συχνότερα τα αγόρια (3-4 φορές). 

Πού οφείλεται η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα; 
Για την κατάσταση αυτή δε φταίει κανένας από το περιβάλλον του παιδιού (ούτε οι γονείς ούτε οι δάσκαλοι) και το πιο πιθανό το παιδί γεννιέται με αυτό το πρόβλημα (διαταραχή που κληρονομείται). Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι οφείλεται σε ανισορροπία ή ανεπάρκεια των ορμονών που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος για τη λειτουργία του. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο εγκέφαλος των παιδιών με αυτή την αρρώστια χρησιμοποιεί τη γλυκόζη (ενεργειακό υλικό) σε πιο αργούς ρυθμούς σε σχέση με τα υγιή παιδιά.  Η  ΔΕΠ (Υ) έχει στατιστικά συσχετιστεί με πολλούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης.

Σε ποια ηλικία εκδηλώνεται η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα; 
Η διαταραχή αυτή μπορεί να εκδηλωθεί από βρεφική ηλικία αλλά είναι πολύ δύσκολο να σκεφτεί κανείς τη διάγνωση αυτή τόσο νωρίς. Τα συμπτώματα που συνήθως έχουν τα βρέφη είναι τα ακόλουθα, χωρίς να σημαίνει πως κάθε παιδί που έχει ένα ή περισσότερα από τα συμπτώματα αυτά έχει και ΔΕΠ (Υ) : 
• Έντονο κλάμα. 
• Κοιμούνται λίγο. 
• Ανησυχία. 
• Κτυπούν το κεφάλι συνήθως στο κρεβάτι. 
• Δυσκολίες στη σίτιση. 
• Έντονη δίψα. 

Η υποψία της αρρώστιας τίθεται όταν το παιδί αρχίζει να μεγαλώνει και παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά συμπτώματα.

 

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της ΔΕΠ (Υ) 
Τα κύρια χαρακτηριστικά είναι η ελλειμματική προσοχή, η υπερκινητικότητα και η παρορμητική συμπεριφορά. 

Ελλειμματική προσοχή 
Το παιδί αδυνατεί να συγκεντρωθεί σε ένα παιχνίδι ή μια συγκεκριμένη εργασία για πολλή ώρα. Πολλές φορές δείχνει να μη σας ακούει όταν του μιλάτε ή δεν ακολουθεί τις οδηγίες που του δίνετε.

Υπερκινητικότητα 
Το παιδί αδυνατεί να κάτσει για πολλή ώρα σε ένα τόπο. Κινείται συνεχώς. Μπορεί να μιλά συνέχεια. 

Παρορμητική συμπεριφορά 
Δίνει απαντήσεις πριν καν συμπληρωθεί η ερώτηση. Διακόπτει συνεχώς τους άλλους.

Η ΔΕΠ (Υ) χωρίζεται σε τρεις διαφορετικούς τύπους 
A. ΔΕΠ με κυρίως σύμπτωμα την ελλειμματική προσοχή. 
Τα συμπτώματα του τύπου αυτού είναι τα ακόλουθα: 
• Αδυνατεί να προσηλωθεί σε λεπτομέρειες ή κάνει απρόσεκτα λάθη. 
• Δυσκολεύεται να κρατηθεί προσηλωμένο σε μια συγκεκριμένη εργασία για πολλή ώρα. 
• Δεν φαίνεται να παρακολουθεί αυτό που του λες. 
• Δυσκολεύεται να οργανώσει τα πράματα γύρω του. 
• Αποφεύγει ή δυσκολεύεται να συμμετάσχει σε δραστηριότητες που απαιτούν πνευματική προσπάθεια. 
• Χάνει εύκολα να πράγματα του. 
• Ξεχνά πολύ εύκολα. 
• Δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες. 
• Χάνει εύκολα την προσοχή του. 

Β. ΔΕΠ με κυρίως σύμπτωμα την υπερκινητικότητα και την παρορμητική συμπεριφορά. 
Τα συμπτώματα του τύπου αυτού είναι τα ακόλουθα: 
• Δυσκολεύεται να μείνει καθιστό σε μια καρέκλα για πολλή ώρα. 
• Όταν κάθεται κινεί συνέχεια τα χέρια και πόδια. 
• Τρέχει και σκαρφαλώνει συνέχεια μέσα στο σπίτι. 
• Δυσκολεύεται να συμμετάσχει ήρεμα σε μια δραστηριότητα. 
• Συμπεριφέρεται σαν να έχει μέσα του ένα μηχανάκι. 
• Μιλά ασταμάτητα. 
• Απαντά πριν συμπληρωθεί η ερώτηση. 
• Δυσκολεύεται να περιμένει στη σειρά του. 
• Διακόπτει τους άλλους όταν μιλούν. 

Γ. Μεικτός τύπος ΔΕΠ. 
Στον τύπο αυτό το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα και από τους δυο πιο πάνω τύπους. 

Πώς διαγιγνώσκεται η ΔΕΠ (Υ); 
Δυστυχώς δεν υπάρχει εξέταση που να θέτει τη διάγνωση του ΔΕΠ (Υ). Όταν κάποιος υποψιαστεί την διαταραχή, τότε αφού πρώτα ο γιατρός εξετάσει το παιδί, στη συνέχεια θα πρέπει να συλλέξει πληροφορίες από τους γονείς, τους δασκάλους και από οποιοδήποτε έρχεται σε επαφή με το παιδί για πολλή ώρα. Ο γιατρός θα αξιολογήσει όλες αυτές τις πληροφορίες και ταυτόχρονα θα αποκλείσει άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα που να μοιάζουν με ΔΕΠ (Υ), όπως είναι οι πιο κάτω:

Σύνδρομο Tourette
Μαθησιακές δυσκολίες
Άγχος
Κατάθλιψη

 

Για να υποψιαστεί κάποιος  η ΔΕΠ (Υ) θα πρέπει να πληρούνται τα πιο κάτω:

Το παιδί να παρουσιάζει κάποιο από τα συμπτώματα η ΔΕΠ (Υ) πριν την ηλικία των 7 χρονών.
Η συμπεριφορά – συμπτώματα πρέπει να έχουν διάρκεια τουλάχιστο 6 μήνες.
Η συμπεριφορά – συμπτώματα θα πρέπει να επηρεάζουν τη ζωή του παιδιού σε ένα τουλάχιστο από τους πιο κάτω χώρους δραστηριοποίησης

Σχολείο
Σπίτι
Σχέσεις με φίλους

Πώς αντιμετωπίζεται η ΔΕΠ (Υ); 
Η αντιμετώπιση του παιδιού με ΔΕΠ (Υ) είναι πολύπλευρη. Θα πρέπει να στραφεί στους εξής τομείς: 
1. Εκπαίδευση των γονιών. 
2. Προγράμματα παρέμβασης στη συμπεριφορά του παιδιού. 
3. Καταρτισμός κατάλληλου εκπαιδευτικού προγράμματος. 
4. Φαρμακευτική αγωγή. 
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των παιδιών με ΔΕΠ (Υ) δε θεραπεύουν την διαταραχή. Βελτιώνουν τα συμπτώματα για όσο χρόνο διαρκεί η δράση του φαρμάκου. Τα φάρμακα που συνήθως χρησιμοποιούνται ανήκουν στις πιο κάτω κατηγορίες. 
Α. Μεθυλφενιδάτη 
Β. Προϊόντα αμφεταμίνης και δεξτροαμφεταμίνης. 
Οι φαρμακευτικές εταιρείες κυκλοφορούν φάρμακα μακράς δράσεως και στις δυο αυτές κατηγορίες, δηλαδή φάρμακα που ο χρόνος δράσης τους είναι σχετικά μεγάλος έτσι δίνεται η δυνατότητα χορήγησης του φαρμάκου μια φορά την ημέρα. 
Να θυμάστε να ρωτάτε πάντα τον γιατρό σας για τις πιθανές παρενέργειες και για την ακριβή δόση του φαρμάκου. 

Μερικά παραδείγματα παρέμβασης στη συμπεριφορά του παιδιού

Α. Δημιουργήστε μια ρουτίνα. Προσπαθήστε να ακολουθήσετε το ίδιο πρόγραμμα κάθε μέρα, από την ώρα αφύπνισης το πρωί μέχρι την ώρα του ύπνου το βράδυ. Βάλτε το πρόγραμμα σε περίοπτη θέση στο σπίτι (πχ στο ψυγείο), έτσι ώστε το παιδί να μπορεί να δει τι περιμένει στη διάρκεια της ημέρας (ώρα για μελέτη, παιχνίδι, και δουλειές).

Β. Οργανώστε το χώρο του. Βάλτε τα σχολικά είδη, είδη ένδυσης και παιχνίδια στον ίδιο χώρο κάθε μέρα, έτσι ώστε το παιδί να έχει λιγότερες πιθανότητες να χάσει κάτι από τα πιο πάνω.

Γ. Αποφύγετε πράγματα που θα μπορούσαν να του αποσπάσουν τη προσοχή. Απενεργοποιήστε την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ειδικά όταν το παιδί μελετά.

Δ. Περιορίστε τις επιλογές που δίνετε στο παιδί. Δώστε στο παιδί τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε δύο πράγματα (πχ αυτό το ντύσιμο ή το άλλο, αυτό το γεύμα ή το άλλο).

Ε. Αλλάξτε τον τρόπο επαφής με το παιδί σας. Αντί μακροσκελής και χαοτικές εξηγήσεις, χρησιμοποιήστε σαφείς, σύντομες οδηγίες.

Στ. Βάλτε ρεαλιστικούς στόχους και χρησιμοποιήστε την ανταμοιβή για να ενθαρρύνετε το παιδί σας και να το ανταμείβετε για κάθε προσπάθεια ή οποιαδήποτε θετική συμπεριφορά.

Η. Πειθαρχία. Αντί να φωνάζετε ή να ειρωνεύεστε το παιδί καλύτερα να βάζετε χρονικά όρια και να του αφαιρείτε προνόμια για κάποια ανάρμοστη συμπεριφορά (πχ Δεν θα φάει παγωτό σήμερα γιατί είχε τη τάδε κακή συμπεριφορά).

 

Ποια είναι η πρόγνωση της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα; 
Τα παιδιά με ΔΕΠ (Υ) έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα αποτυχίας στο σχολείο. Περίπου τα δυο τρίτα των παιδιών θα συνεχίσουν να έχουν συμπτώματα και στην ενήλικη ζωή τους. Μελέτες όμως απέδειξαν πως τα παιδιά που αντιμετωπίζονται έγκαιρα με τη σωστή πολύπλευρη θεραπεία έχουν λιγότερα προβλήματα στο σχολείο και μόνο οι μισοί από αυτούς παρουσιάζουν προβλήματα μέσα στην οικογένεια τους και στη δουλειά τους.

ΠΗΓΗ