Πόσα νηπιάκια (5 ετών) ακούμε καθημερινά να ζητάνε χαριτωμένα: «Μανούλα, σέλω λίγο νελό.»; Η αντίδρασή μας αμέσως είναι να χαμογελάσουμε ευγενικά σαν απόκριση αυτής της γλυκειάς ομιλίας και να ικανοποιήσουμε την επιθυμία του παιδιού. Μέχρι πότε όμως αυτή η ομιλία χαρακτηρίζεται ως χαριτωμένη; Πότε παύει να είναι γλυκειά και αξιαγάπητη και αρχίζει να γίνεται ανησυχητική;
Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο πολλά παιδάκια ηλικίας 5 ετών να ψευδίζουν, δηλαδή να λένε το «σ» «θ» ή «χιου» ή να μην λένε το «ρ». Παίρνοντας ως δεδομένο οτι τόσο το νοητικό δυναμικό όσο και η γλωσσική και νευρολογική εξέλιξη του παιδιού είναι φυσιολογικά, τότε κάνουμε λόγο για μια περίπτωση αρθρωτικής διαταραχής, η οποία μπορεί να είναι ελαφράς, μέτριας ή ακόμη και σοβαρής μορφής. Ένας ομιλητής, που εμφανίζει διαταραχή άρθρωσης, παρουσιάζει δυσκολία στην παραγωγή και σύνθεση των φωνημάτων σε λέξεις. Κύρια σημεία εκδήλωσης του φαινομένου σε αυθόρμητη ομιλία είναι τα ακόλουθα:
• Παράλειψη: ένας ήχος παραλείπεται ολοκληρωτικά τόσο σε επίπεδο λέξης όσο και σε επίπεδο πρότασης (π.χ. «ρόδα» → «όδα»)
• Αντικατάσταση: ένας ήχος αντικαθίσταται απο έναν άλλον (π.χ. «ρόδα»→ «λόδα»)
• Αλλοίωση: ένας ήχος παράγεται αλλοιωμένος στην προσπάθεια να τοποθετηθεί σωστά μέσα στη λέξη
• Επένθεση: ένας ήχος ή συλλαβή τοποθετείται μέσα στη λέξη (π.χ. «τρομπόνι» → «τορομπόνι»)
Οι διαταραχές άρθρωσης / φωνολογικές διαταραχές πηγάζουν απο τη δυσκολία στην ακουστική διάκριση των λεπτών χαρακτηριστικών διαφοροποιητικών στοιχείων ανάμεσα στους ήχους, που έχουν είτε κοινό τόπο ή τρόπο άρθρωσης. Το ενδεχόμενο ύπαρξης βαρηκοϊας, νοητικής υστέρησης ή γλωσσικής διαταραχής είναι δυνατό να μειώσει την καταληπτότητα της ομιλίας του παιδιού. Για ένα παιδάκι ηλικίας μικρότερης των 4,5 - 5 ετών μπορεί να μην είναι τόσο ανησυχητικό καθώς μπορεί να θεωρηθεί οτι εντάσσεται μέσα στα πλαίσια της φυσιολογικής φωνολογικής ανάπτυξης.
Αν το παιδάκι όμως έχει συμπληρώσει τα 5 έτη και σε μερικούς μήνες ετοιμάζεται να πάει Α’ Δημοτικού, τότε καλό είναι να δούμε πως μπορεί να αλλάξει αυτή η εικόνα της ομιλίας του. Είναι σημαντική η χρονική αυτή στιγμή γιατί ξεκινώντας το παιδάκι σας την φοίτησή του στην Α’ Δημοτικού θα αρχίσει να μαθαίνει ανάγνωση και γραφή. Αν εξακολουθεί ακόμη και τότε να αντικαθιστά ήχους στην ομιλία του τότε το πιο πιθανό είναι να κάνει το ίδιο και κατά την ανάγνωση και κατά την γραφή. Καλό είναι λοιπόν, αρχίζοντας το παιδάκι σας τον Σεπτέμβριο το νηπιαγωγείο και δείτε οτι οι αντικαταστάσεις αυτές δεν έχουν εξαλειφθεί απο μόνες τους να επισκευτείτε έναν ειδικό Λογοθεραπευτή για να αξιολογήσει την ομιλία του παιδιού και να σας ενημερώσει πιο έγκυρα για τις περαιτέρω ενέργειές σας.
Πηγή