Το παιδί μου δε μίλησε ακόμα. Αργή εξέλιξη στον προφορικό λόγο

πηγη

Πόσες λέξεις πρέπει να παράγει ένα δίχρονο παιδί;
Με βάση δεδομένα από την παγκόσμια βιβλιογραφία ένα ποσοστό περίπου 15% παιδιών ηλικίας 2-21/2 χρόνων παρουσιάζει καθυστέρηση στην ομιλία. Η αργοπορημένη έναρξη έκφρασης λόγου ανιχνεύεται με βάση το περιορισμένο εύρος του εκφραστικού λεξιλογίου (50 λέξεις), την έλλειψη ελάχιστης φραστικής δομής (συνδυασμός δύο τουλάχιστον λέξεων ανά φράση) σε ηλικία περίπου 24 μηνών, παρά τη φυσιολογική γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη. Ερευνητικά δεδομένα εισηγούνται ότι, ενώ αρκετά παιδιά με καθυστέρηση στην ομιλία ξεπερνούν το πρόβλημά τους σε ηλικία 3 χρόνων, πολλά άλλα συνεχίζουν να παρουσιάζουν γλωσσικές διαταραχές που αργότερα εμφανίζονται με μορφή μαθησιακής δυσκολίας . Άρα, η αργοπορημένη έναρξη της έκφρασης λόγου σε νήπια θεωρείται παράγοντας «επικινδυνότητας» διότι μπορεί να αποφέρει μακρόχρονα γλωσσικά ελλείμματα, μαθησιακές δυσκολίες και ακαδημαϊκή αποτυχία.
Σε γενικές γραμμές, εάν ένα παιδί ηλικίας 28 μηνών παρουσιάζει αργοπορία στον λόγο, η ανάκαμψης της γλωσσικής του αυτής αργοπορίας στην ηλικία των 36 μηνών δεν είναι αναμενόμενη, κυρίως εάν το παιδί αυτό παρουσιάζει προβλήματα αντίληψης του λόγου, παράγει ελάχιστα φωνήματα και λέξεις της γλώσσας και παρουσιάζει θετικό οικογενειακό ιστορικό.
Με βάση επιστημονικά δεδομένα, ο μέσος όρος λέξεων που πρέπει να παράγει ένα δίχρονο παιδί κυμαίνεται γύρω στις 200-250 λέξεις.

Το παιδί μου είναι ηλικίας δυόμισι χρόνων όμως παρόλο που παρουσιάζει φυσιολογική εξέλιξη σε όλους τους τομείς εν τούτοις δεν λέει πολλές λέξεις.
Αποτελέσματα διαφόρων μελετών ανά τον κόσμο δηλώνουν ότι 18% των φυσιολογικών παιδιών ηλικίας 2 με 2^1/2 χρονών με καλή αντίληψη του προφορικού λόγου παρουσιάζει περιορισμένο εκφραστικό λεξιλόγιο και δε συνδυάζει λέξεις για την παραγωγή φράσεων (πχ μαμά μήλο).

πηγη

Η αργή εξέλιξη στον προφορικό λόγο είναι ανησυχητική;
Παρόλο που το 50% των παιδιών με αργή εξέλιξη στον λόγο στην ηλικία των 3 με 3^1/2 χρονών καταφέρνει να ξεπεράσει τη γλωσσική αργοπορία, το υπόλοιπο συνεχίζει να παρουσιάζει γλωσσική καθυστέρηση κυρίως σε τομείς όπως είναι η άρθρωση και φωνολογία των λέξεων (η σωστή προφορά των φωνημάτων και λέξεων), η σύνταξη και η μορφολογία του λόγου (η σειρά και σύνδεση των λέξεων στην πρόταση). Η αργή εξέλιξη στον λόγο μερικές φορές είναι προμήνυμα συνεχιζόμενης γλωσσικής καθυστέρησης και σε μεταγενέστερο στάδιο μαθησιακής δυσκολίας. Για παράδειγμα, πολλά παιδιά με δυσλεξία (δυσκολία στην κατάκτηση του μηχανισμού της ανάγνωσης και γραφής), ή ειδική γλωσσική διαταραχή παρουσιάζουν ιστορικό καθυστέρησης του λόγου. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι η αργοπορία στο λόγο απαραίτητα καταλήγει σε δυσλεξία.

Πότε ανησυχούμε για την ομιλία του παιδιού
Μάς είπαν ότι, όταν το παιδί μας μεγαλώσει και όταν πάει σχολείο θα μιλήσει. Να περιμένουμε ή να ζητήσουμε την γνώμη του ειδικού;
Παρόλο που η ένταξη στο σχολείο (π.χ, νηπιαγωγείο) βοηθά το παιδί να αναπτύξει περαιτέρω τη γλωσσική του ικανότητα, η γλωσσική ανάπτυξη και ολοκλήρωση αρχίζει πριν ακόμα το παιδί ενταχθεί στο σχολείο. Αναμένεται ότι στην ηλικία των 3-4 χρόνων τα παιδιά παράγουν σωστά τα περισσότερα φωνήματα της γλώσσας, χρησιμοποιούν ορθές και ολοκληρωμένες προτάσεις και διηγούνται μέρος μικρής ιστορίας. Ή επαγγελματική γνώμη από τον/την λογοπαθολόγο είναι σημαντική αφού μια αξιολόγηση θα ρίξει φως στις αιτίες της γλωσσικής καθυστέρησης. Επίσης η επαγγελματική γνωμάτευση θα προβλέψει τη μελλοντική πορεία της γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού και την ανάγκη θεραπευτικής ή συμβουλευτικής παρέμβασης.

Ποιοι παράγοντες προβλέπουν τα παιδιά πού θα συνεχίσουν να παρουσιάζουν γλωσσική καθυστέρηση;
Η δέσμη προγνωστικών παραγόντων συμπεριλαμβάνει το επίπεδο αντίληψης του προφορικού λόγου, το επίπεδο προσοχής και συγκέντρωσης προς τον προφορικό λόγο, την ταχύτητα γλωσσικής ανάπτυξης και κατάκτησης του λόγου μεταξύ ηλικίας 24 με 36 μηνών, το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο της οικογένειας του παιδιού, το συμβολικό παιγνίδι και την ύπαρξη θετικού οικογενειακού ιστορικού σε θέματα αργοπορίας στο λόγο και μαθησιακής δυσκολίας.
Η έγκαιρη διάγνωση της γλωσσικής καθυστέρησης σε παιδιά μικρής ηλικίας (π.χ. στην ηλικία των 24 με 30 μηνών) θεωρείται πλέον σημαντική αφού σε αυτή την ηλικία το παιδί έχει πολλές δυνατότητες βελτίωσης και ανάκαμψης της γλωσσικής καθυστέρησης εφόσον και εάν ακολουθηθεί η σωστή συμβουλευτική ή θεραπευτική αγωγή. Τα παιδιά ωφελούνται περισσότερο από τη θεραπευτική αγωγή στην ηλικία των 2-4 χρόνων σε σύγκριση με θεραπευτική αγωγή που αρχίζει σε μεγαλύτερες ηλικίες. Η πρώιμη αυτή περίοδος θεωρείται η πιο εύκαιρη και η πιο κρίσιμη για παρέμβαση, λόγω της πλαστικότητας του εγκεφάλου, που επιτρέπει τη βέλτιστη αφομοίωση των ερεθισμάτων που δέχεται το παιδί. Η πρόγνωση του παιδιού με γλωσσική καθυστέρηση διαφέρει από περιστατικό σε περιστατικό.

Οι πληροφορίες βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα από την παγκόσμια βιβλιογραφία και σε αποτελέσματα από έρευνα που έχει εκπονηθεί στην Κύπρο με τίτλο "Γλωσσικοί και γενετικοί παράγοντες στη πρόγνωση παιδιών με αργή εξέλιξη στον προφορικό λόγο" (48/ 2001) με χορηγία από το Ίδρυμα Προώθησης της Έρευνας στα πλαίσια του 4ου ερευνητικού προγράμματος σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Kύπρου, το Μακάρειο Νοσοκομείο, το Σύνδεσμο Λογοπαθολόγων και Λογοθεραπευτών Κύπρου, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το City University of New York , και το Κολέγιο Bryn Mawr

ΠΗΓΗ