Διάγνωση και αντιμετώπιση του αυτισμού προγεννητικά!

Ελπίδες να ξεκινά η θεραπεία των παιδιών, που πάσχουν από αυτισμό, προγεννητικά δίνει μία νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Yale, σύμφωνα με την οποία οι γιατροί μόνο και από την ποιότητα του πλακούντα μπορούν να διαγνώσουν εάν κινδυνεύει να εμφανίσει αυτισμό.


Οι επιστήμονες ερευνούν τις ανώμαλες πτυχές του πλακούντα και μπορούν να διαγνώσουν εάν το βρέφος υπάρχει περίπτωση να πάσχει από αυτισμό. Βλέπουν, λοιπόν, ότι η μη φυσιολογική αναδίπλωση του πλακούντα οφείλεται σε εγκεφαλική διαταραχή και ότι ο αυτισμός μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο, με τον οποίο αναδιπλώνεται ο ιστός στο σώμα.
Αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να ξεκινήσουν από πολύ νωρίς τη θεραπεία με ευεργετικά, όπως όλα δείχνουν, αποτελέσματα.
Η έγκαιρη διάγνωση δίνει ουσιαστικά στους θεράποντες γιατρούς τη δυνατότητα να παρέμβουν στον εγκέφαλο σε μία περίοδο, όταν εκείνος δεν θα έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξή του και θα είναι πιο «εύπλαστος».
Για να αντιληφθεί κανείς τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης, αρκεί να αναλογιστεί πόσο έχουν αυξηθεί τα ποσοστά παιδιών με αυτισμό: από 1 στα 5.000 παιδιά το 1975, έχουμε φθάσει στο 1 στα 50 παιδιά σήμερα (μετρήσεις στις ΗΠΑ).
Οι ερευνητές είναι ιδιαιτέρως αισιόδοξοι, καθώς έως σήμερα δεν είχαν τη δυνατότητα της έγκαιρης διάγνωσης του αυτισμού, αλλά αυτό που τους ανησυχεί είναι εάν τα φάρμακα, που υπάρχουν σήμερα, μπορούν να έχουν αποτέλεσμα και στα νεογνά.
Να σημειωθεί ότι η μελέτη είναι σε πρώιμο στάδιο ακόμα, αλλά η αρχή αποτελεί το ήμισυ του παντός.

Πηγή: http://women.gr.msn.com

Πως να εξασκήσω την μνήμη του παιδιού;

Η μνήμη αποτελεί το πιο βασικό εργαλείο της γνώσης για ένα παιδί. Ωστόσο, πρόκειται για μια δεξιότητα που απαιτεί πολλή εξάσκηση για να λειτουργήσει και να εξελιχθεί.
Τα περισσότερα παιδιά μπορούν να θυμούνται καινούριες λέξεις, μακρύτερες προτάσεις και περισσότερες πληροφορίες όσο μεγαλώνουν. Μερικά όμως έχουν δυσκολία να θυμηθούν τι άκουσαν ή τι είδαν. Αυτή η δυσκολία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ικανότητα τους να επικοινωνήσουν και να μάθουν. Φροντίστε λοιπόν να ενισχύσετε και να βελτιώσετε τη μνήμη του παιδιού με απλούς και αποτελεσματικούς τρόπους χωρίς πίεση.

Όσα θυμάται ένα παιδίΑπό τη βρεφική ηλικία μπορείτε να δείξετε στο μωρό πώς να κάνει κάποια πράγματα και εκείνο θα θυμάται να τα επαναλάβει. Μετά τον πρώτο χρόνο της ζωής του το μωρό καταφέρνει να θυμάται γεγονότα και πράγματα που το ενθουσιάζουν ή το τρομάζουν. Η ικανότητα του να μιλάει ενισχύει και τη μνήμη του. Στην προσχολική ηλικία τα παιδιά αρχίζουν να θυμούνται συγκεκριμένα γεγονότα, αποθηκεύουν αυτές τις πληροφορίες και στη συνέχεια καταβάλλουν αρκετή προσπάθεια προκειμένου να τις ξαναθυμηθούν. Όταν έρχεται η ώρα να θυμηθεί το παιδί πιο πολύπλοκα πράγματα, το πιο χρήσιμο εργαλείο σας είναι η επανάληψη. Καθώς μεγαλώνει μπορεί να θυμάται πράγματα με περισσότερες λεπτομέρειες, ενώ τα μικρότερα παιδιά θυμούνται μόνο βασικές πληροφορίες και χρειάζονται υπενθύμιση και βοήθεια για να θυμηθούν περισσότερες λεπτομέρειες. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, το μυαλό του μπορεί να συγκρατήσει όλο και περισσότερες πληροφορίες.

Πιο συγκεκριμένα:Έως 2 ετών• Τους πρώτους μήνες θυμάται το πρόσωπο της μαμάς και των ανθρώπων που βλέπει καθημερινά. • Ένα παιδί 3 μηνών μπορεί να θυμάται συγκεκριμένα αντικείμενα και τις ιδιότητες τους για περίπου μία εβδομάδα. Αν π.χ. του κρεμάσετε ένα παιχνίδι πάνω από την κούνια του και παίξει με αυτό, μετά από λίγες μέρες θα το επαναλάβει.• Μέχρι την ηλικία των 6 μηνών καταφέρνει να εκτελεί μια απλή δραστηριότητα αν του τη θυμίζετε συχνά.• Το δεύτερο εξάμηνο της ζωής του θυμάται συγκεκριμένες ρουτίνες, ειδικά του ύπνου, του μπάνιου και των γευμάτων, πρόσωπα και λέξεις.• Λίγο πριν τα δύο του χρόνια μπορεί να θυμηθεί λεξιλόγιο σε βιβλία και θα διαμαρτυρηθεί αν επιχειρήσετε να περάσετε λέξεις ή σελίδες την ώρα που του διαβάζετε το αγαπημένο του παραμύθι. 2-5 ετών• Μπορεί να θυμηθεί κάτι που έκανε και να το διηγηθεί με απλά λόγια.• Θυμάται φίλους και συγγενείς που βλέπει αρκετά συχνά.• Ένα παιδί 3 χρόνων μπορεί να θυμάται πράγματα και γεγονότα που έγιναν μέχρι και 18 μήνες πριν. 5 ετών +• Σε ηλικία 5 ετών θυμάται απλούς κανόνες ασφαλείας, όπως ότι δεν πρέπει να περνάει το δρόμο μόνο του.• Θυμάται τον αριθμό του τηλεφώνου και τη διεύθυνση του σπιτιού.• Μπορεί να θυμηθεί απλούς κανόνες όπως: «Όταν θα παίζεις να παραμένεις στην αυλή για να σε βλέπω».• Θυμάται μια λίστα από 4~5 δουλειές και πώς να τις κάνει.• Θυμάται πώς να κινηθεί στη γειτονιά που μένετε.• Θυμάται πότε να περιποιηθεί το κατοικίδιο ζωάκι σας, δηλαδή το τάισμα και τη βόλτα του.

Ασκήσεις μνήμηςΑνεξάρτητα αν το παιδί σας έχει ισχυρή ή ασθενή μνήμη, υπάρχουν πρακτικές που μπορείτε να εφαρμόσετε για να το βοηθήσετε να θυμάται και να μαθαίνει περισσότερα.

Επαναλάβετε τη ρουτίναΤα παιδιά συνήθως ξυπνούν το πρωί, τρώνε πρωινό, πηγαίνουν στο σχολείο, επιστρέφουν σπίτι, τρώνε βραδινό και πάνε για ύπνο περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα. Αυτή η ρουτίνα δίνει προβλεψιμότητα και σταθερότητα στη ζωή τους, στοιχεία που παρέχουν με τη σειρά τους χαλαρότητα και ασφάλεια. Οι σταθερές ρουτίνες απομακρύνουν το άγχος για το τι πρόκειται να συμβεί μετά και ταυτόχρονα αποτυπώνονται στη μνήμη του παιδιού.

Προσαρμοστείτε στο επίπεδο τουΑκούστε με προσοχή το παιδί και δώστε σημασία στον αριθμό των λέξεων που ακούει και θυμάται. Τα περισσότερα παιδιά ηλικίας 1 έως 6 ετών μπορούν να θυμούνται, να επαναλαμβάνουν ή να ανταποκρίνονται στον ίδιο αριθμό λέξεων με τα χρόνια της ηλικίας τους (δηλ. Ένα παιδί ενός έτους σε μια λέξη, ένα παιδί δύο ετών σε δύο λέξεις κ.λ.π.). Βέβαια μπορούν να θυμηθούν λέξεις που σχετίζονται μεταξύ τους (π.χ. παπούτσια και κάλτσες) πιο εύκολα από ό,τι μπορούν θα θυμηθούν άσχετες μεταξύ τους λέξεις. Ένα παιδί τεσσάρων χρόνων είναι σε θέση να θυμηθεί και να επαναλάβει μόνο 4 ή 5 άσχετες μεταξύ τους λέξεις, αλλά μπορεί ταυτόχρονα να επαναλάβει μία πρόταση 7 ή 8 λέξεων οι οποίες σχετίζονται μεταξύ τους. Το παιδί μπορεί πιθανώς να ανταποκριθεί σε μια προφορική εντολή με δύο βήματα αποτελούμενη από 7 λέξεις αν τα δύο βήματα σχετίζονται με κάποιον τρόπο (π.χ. «πάρε το βιβλίο και βάλε το στο τραπέζι» ή «φέρε μου τις κάλτσες και τα παπούτσια σου» που είναι πιο εύκολο να εκτελεστούν από ό,τι «χτύπα τα πόδια σου και γύρνα το κεφάλι σου»).

Δώστε τις κατάλληλες οδηγίεςΔώστε συντομότερες και πιο απλές οδηγίες στο παιδί. Αν οι οδηγίες που δίνετε δεν είναι πολύπλοκες συντακτικά και κατ' επέκταση νοηματικά, το παιδί θα μπορεί να ανταποκριθεί με μεγαλύτερη επιτυχία. Έτσι θα αποκτήσει αυτοπεποίθηση σχετικά με την ικανότητα του να ακούει, να ανταποκρίνεται και να μαθαίνει ευκολότερα. Αυξάνετε σταδιακά το μήκος και την πολυπλοκότητα των οδηγιών που δίνετε στο παιδί.

Χρησιμοποιήστε τη γλώσσα του σώματοςΔείξτε με τα χέρια σας και χρησιμοποιήστε τη γλώσσα του σώματος για να δώσετε στο παιδί οπτικό «στήριγμα» γι' αυτά που ακούει. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει ευκολότερα να επεξεργαστεί και να θυμηθεί αυτά που άκουσε.

Εκμεταλλευτείτε το ρυθμόΧρησιμοποιήστε ρυθμό και τέμπο για να βοηθήσετε το παιδί να θυμηθεί. Αν θέλετε να αποστηθίσει κάτι, δοκιμάστε να το παρουσιάσετε τραγουδιστά με ένα γνώριμο μουσικό σκοπό. Για παράδειγμα, είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να γνωρίζουν το πλήρες όνομα τους, την ηλικία τους, τη διεύθυνση τους και το τηλέφωνο τους. Μπορείτε να βάλετε αυτά τα στοιχεία στο σκοπό ενός τραγουδιού που αρέσει στο παιδί και ταιριάζει ρυθμικά με τις συγκεκριμένες λέξεις. Μετά βοηθήστε το παιδί να τραγουδήσει τα στοιχεία του.

Επιβραβεύστε την προσπάθεια του Όταν το παιδί σας ανταποκρίνεται με επιτυχία, δώστε του άφθονη επιβράβευση. Μερικές φορές η επιβράβευση και μόνο για την προσπάθεια είναι αρκετή για να δώσει στο παιδί το κίνητρο να συνεχίσει να προσέχει αυτά που του λέτε.

Θυμάσαι τι σου είπα να κάνεις;Αν το μικρό σας δυσκολεύεται να θυμηθεί να κάνει αυτά που του ζητάτε, δοκιμάστε τα ακόλουθα βήματα:

Δώστε την εντολήΔώστε τις εντολές την ώρα που θέλετε να τις εκτελέσει. Αν οι οδηγίες αφορούν κάτι που θέλετε να γίνει άμεσα, το παιδί δεν θα φορτωθεί με το βάρος να συγκρατήσει τις πληροφορίες για κάποιο χρονικό διάστημα κι έτσι να διατρέχει τον κίνδυνο να τις ξεχάσει.

Επαναλάβετε τις οδηγίεςΚάποια παιδιά μπορεί να ξεκινήσουν να εκτελούν μια εντολή και μετά να σταματήσουν δείχνοντας αβεβαιότητα για το τι ακριβώς πρέπει να κάνουν μετά. Επαναλάβετε στο παιδί την οδηγία χρησιμοποιώντας ξεκάθαρη και απλή γλώσσα. Μη μιλάτε πολύ γλήγορα. Καλό θα ήταν να δείχνετε την ίδια ώρα το αντικείμενο ή το στόχο της εντολής βοηθώντας το παιδί να θυμηθεί ευκολότερα.

Να είστε αναλυτικοίΔώστε εντολές που περιέχουν λέξεις που δηλώνουν τόπο μία - μία κάθε φορά. Για παράδειγμα: «Βάλε το μεγάλο μπουκάλι με το γάλα στο πάνω ράφι μέσα στο ψυγείο». Αυτή η εντολή μπορεί να είναι πολύ δύσκολη για κάποιο παιδί να την καταλάβει. Εναλλακτικά θα μπορούσατε να πείτε: «Πάρε το μεγάλο μπουκάλι με το γάλα» (δείχνοντας / κάνοντας το σήμα για να δηλώσετε το «μεγάλο»). Μετά «Άνοιξε το ψυγείο». Μετά «Βάλε το στο πάνω ράφι» (πάλι δείχνοντας στο σωστό μέρος).

Ζητήστε να επαναλάβειΜερικές φορές βοηθάει να βάλετε το παίδι να επαναλάβει την οδηγία αμέσως μόλις την ακούσει. Με αυτόν τον τρόπο θα ξέρετε σίγουρα αν κατάλαβε και θυμάται την οδηγία που του δώσατε. Ταυτόχρονα η πρακτική αυτή του δίνει την ευκαιρία να ξανακούσει την οδηγία.Εσείς: «Θέλω να βάλεις τις πιτζάμες σου στο κάτω συρτάρι.»Το 4χρονο παιδί: «Εντάξει» (με κενό βλέμμα)Εσείς: «Πού θα βάλεις τις πιτζάμες;»Το 4χρονο παιδί: «Θα βάλω τις πιτζάμες στο κάτω συρτάρι.»

Παιχνίδια μνήμηςΔοκιμάστε τα παρακάτω δοκιμασμένα παιχνίδια για να κάνετε εξάσκηση στη μνήμη του μικρού σας.

Λίστα για ψώνιαΠριν πάτε στο σούπερ μάρκετ μπορείτε να γράψετε μαζί με το παιδί τη λίστα με τα ψώνια. Από τη λίστα το παιδί πρέπει να θυμηθεί κάποια από τα πράγματα όταν πάτε να ψωνίσετε. Καλό θα ήταν να βεβαιωθείτε πριν φτάσετε στο σούπερ μάρκετ ότι έχετε ήδη ζητήσει από το παιδί κάποιες φορές να ανακαλέσει τα ψώνια που πρέπει να σας θυμίσει. Στην περίπτωση που έχει ξεχάσει κάποια ή ακόμη και όλα, του τα ξαναλέτε. Έτσι δεν θα νιώσει απογοήτευση όταν του ζητήσετε να σας τα πει. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού μπορείτε να αυξήσετε τον αριθμό των αντικειμένων.

Εικόνες αντικειμένωνΚόψτε μικρές εικόνες αντικειμένων και βεβαιωθείτε ότι δεν μπορεί να τις διακρίνει το παιδί όταν είναι γυρισμένες ανάποδα. Παρουσιάστε τις εικόνες δείχνοντας και ονομάζοντας τες ταυτόχρονα (π.χ. μήλο, καρέκλα). Μετά γυρίστε τες ανάποδα και ζητήστε από το παιδί να θυμηθεί ποια αντικείμενα του δείξατε. Αν δεν καταφέρει να τα θυμηθεί όλα, ξαναπαρουσιάστε τα όλα, γυρίστε τα ανάποδα πάλι και ξαναρωτήστε: «Ποια πραγματάκια κρύψαμε εδώ;» Για παιδιά 2-3 ετών χρησιμοποιήστε 2-3 εικόνες και για παιδιά 4-5 ετών χρησιμοποιήστε 4-5 εικόνες. Όταν το παιδί γίνει καλό σε αυτό το παιχνίδι, αποσύρετε την οπτική μνήμη (δηλαδή να τα βλέπει) και δουλέψτε μόνο την ακουστική, δηλαδή θα τοποθετήσετε τις εικόνες ανάποδα από την αρχή κι εσείς απλά θα τις ονομάζετε. Αυξήστε τον αριθμό των εικόνων ανάλογα με την ηλικία και τα ποσοστά επιτυχίας του παιδιού. Η σειρά με την οποία θα θυμηθεί τα αντικείμενα δεν έχει σημασία. Βέβαια ο τρόπος που θα τα ανακαλέσει (από την αρχή προς το τέλος ή από το τέλος προς την αρχή) μας δίνει πληροφορίες για το πώς το παιδί θυμάται.

Κρύψε και βρεςΠάρτε ένα χαρτόνι και ζωγραφίστε πάνω διάφορα αντικείμενα, π.χ. ένα δέντρο, μία λίμνη, ένα σύννεφο, ένα σπίτι, ένα παγκάκι, έναν θάμνο. Στήστε το χαρτόνι σαν «Π» ανάμεσα σε εσάς και το παιδί. Κόψτε ζωάκια, ανθρωπάκια ή άλλα μικρά αντικείμενα τα οποία θα κολλήσετε με velcro ή bluetac πάνω στην εικόνα που έχετε ζωγραφίσει. Πείτε στο παιδί πού έχετε βάλει π.χ. το κάθε ζωάκι: «Η μαϊμού είναι πάνω στο παγκάκι. Η κότα είναι δίπλα στο δέντρο. Πού είναι τα ζώα;». Το παιδί πρέπει να θυμηθεί και να σας πει πού τα έχετε βάλει. Μετά μπορείτε να γυρίσετε το χαρτόνι, το παιδί κρύβει τα ζωάκια και είναι η δική σας σειρά να τα βρείτε!

Θύμισε μου εσύΜπορείτε να ζητήσετε από το παιδί να θυμηθεί τουλάχιστον ένα ή δύο από τα τηλεφωνήματα που δεχτήκατε και δεν ήσασταν εκεί για να μιλήσετε. Αν υπάρχει στο σπίτι κάποιος άλλος ενήλικας που κρατά τα τηλεφωνήματα σας, μπορεί με την καθοδήγηση του να τα θυμηθεί το παιδί και να σας πει όταν έρθετε ποιος σας πήρε και τι ήθελε.

Τι είδες στην τηλεόραση;Καλή ευκαιρία για εξάσκηση είναι η ανάκληση λεπτομερειών από ταινίες ή εκπομπές που βλέπει το παιδί χωρίς εσάς. Κάντε σαφείς και συγκεκριμένες ερωτήσεις για να το βοηθήσετε να θυμηθεί και να σας διηγηθεί.

Πηγή : www.mybabysworld.gr

Καταπληκτική ακρίδα από μανταλάκι!

Μια τέλεια κατασκευή που θα ενθουσιάσει τα πιτσιρίκια σας!

Κάμπιες πολύχρωμες πάνω σε απλά ξύλινα μανταλάκια! Για την κατασκευή θα χρειαστείτε:

- Ξύλινα μανταλάκια
- Τέμπερες και πινέλο
- Σύρμα πίπας
- τσόχα
- τσιμπιδάκι
- Ματάκια

Αρχικά βάφουμε τα μανταλάκια σε χρώματα της επιλογής μας χρησιμοποιώντας τις τέμπερες. στο πλάι περνάμε τα συρματάκια, όπως βλέπετε στην φωτογραφία, αφού πρώτα τα έχουμε τυλίξει με κομμάτι τσόχας στην ίδια απόχρωση με το μανταλάκι. Στην κορυφή θα περάσετε το τσιμπιδάκι για τις κεραίες και θα κολλήσετε τα ματάκια. Η ακρίδουλες σας είναι έτοιμες! Καλή επιτυχία!

Πηγή : http://www.mothersblog.gr

Αυτισμός και λογοθεραπεία

"Πότε πρέπει να αρχίζει η λογοθεραπεία;".

Από τη στιγμή που ο γονιός αντιληφθεί ότι κάτι δεν πάει καλά με την επικοινωνία ή με την ανάπτυξη της γλώσσας του παιδιού. Η υποστήριξη και η εκπαίδευση του γονιού, όσο γίνεται πιο νωρίς, είναι πάρα πολύ σημαντική προκειμένου να βοηθιέται το παιδί στην εκμάθηση βασικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων

"Μπορεί ένα παιδί που δεν μιλάει να κάνει λογοθεραπεία.;"

Είναι απαραίτητο, κυρίως για ένα παιδί που δεν μιλάει, να δέχεται λογοθεραπεία. Ακόμη και αν δεν υπάρχει δυνατότητα ανάπτυξης της γλώσσας είναι δυνατόν το παιδί να διδαχθεί μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας.

"Πως καταλαβαίνεται ότι ένα παιδί έχει αυτισμό;"

Υπάρχουν τυπικές και άτυπες διαδικασίες με τις οποίες ο Λογοπεδικός μπορεί να αξιολογήσει την επικοινωνιακή και γλωσσική ικανότητα ενός παιδιού. Η συνήθης διαδικασία που ακολουθεί ο Λογοπεδικός όταν υποπτευθεί ότι ένα παιδί έχει αυτισμό είναι η παραπομπή του σε Παιδοψυχίατρο ο οποίος θα κάνει και τη διάγνωση.

"Έχει σημασία η γλώσσα ή η επικοινωνία;"

Η γλώσσα και η ομιλία αποτελούν το ένα μέρος της επικοινωνίας, το άλλο είναι τα μη λεκτικά στοιχεία π.χ οι εκφράσεις του προσώπου, οι χειρονομίες κ.λ.π. Συνηθίζουμε να λέμε ότι το πρόβλημα στη γλώσσα που παρουσιάζουν τα παιδιά με αυτό αποτελεί την "κορυφή του παγόβουνου" ενώ η ουσιαστική δυσκολία υπάρχει στις επικοινωνία του παιδιού. Ακόμη και στις περιπτώσεις των παιδιών που έχουν αναπτύξει καλή γλώσσα, αυτή η δεξιότητα δεν χρησιμοποιείται για επικοινωνιακούς σκοπούς.

"Πως προωθείται η λειτουργικότητα της γλώσσας;"

Μέσα από την ενσωμάτωσή της στις καθημερινές δραστηριότητες και ρουτίνες, όπου το παιδί αντιλαμβάνεται ότι η γλώσσα παίζει ένα ρόλο "κλειδί"

"Πώς βοηθάει η ουσιαστική υποστηρικτική επικοινωνία;"

Η υποστηρικτική επικοινωνία είτε με χειρονομίες/νοήματα είτε με κάποιο γραφικό συμβολικό σύστημα είναι μια μορφή οπτικής επικοινωνίας στην οποία τα παιδιά με αυτισμό κατανοούν καλύτερα οπότε μπορούν να την μάθουν ευκολότερα. Παράλληλα η χρησιμοποίηση της οπτικής επικοινωνία κυρίως με τις χειρονομίες/νοήματα βοηθού και την ανάδυση της γλώσσας καθώς οι χειρονομίες αποτελούν πρώιμο στάδιο της ανάπτυξης της γλώσσας

"Πώς μπορούμε εμείς οι γονείς να αναπτύξουμε την επικοινωνία;"

Οι γονείς, κάτω από σωστή καθοδήγηση, είναι οι καλύτεροι "εκπαιδευτές" των παιδιών τους επειδή έχουν τη δυνατότητα να "διδάξουν" επικοινωνιακές δεξιότητες και την γλώσσα σε ένα απόλυτα φυσικό περιβάλλον

"Ο αυτισμός επηρεάζει την ανάπτυξη της γλώσσας. (σε επίπεδο φυσιολογικής νοημοσύνης);"

Η σοβαρότητα του αυτισμού και ο βαθμός νοημοσύνης είναι καθοριστικοί παράγοντες για την ανάπτυξη της γλώσσας ή μπορεί να συνυπάρχουν επιπρόσθετες γλωσσικές διαταραχές

"Οι δεξιότητες που αποκτιούνται μπορεί να χαθούν στην πορεία;"

Σε σχέση, με την ανάπτυξη της επικοινωνίας και της γλώσσας φαίνεται, σε πολλές περιπτώσεις, να συμβαίνει αυτό.

"Ποια είναι η φυσιολογική εξέλιξη της επικοινωνίας;"

Δεν είναι δυνατόν να παραβλέπει κανείς τη σχέση ανάμεσα στην κοινωνικότητα και την ανάπτυξη της επικοινωνίας και τούτο γιατί η επικοινωνία βασίζεται πάνω τις έμφυτες ικανότητες του βρέφους για κοινωνική συναλλαγή . Πάνω σ άυτές τις ικανότητες το βρέφος περνά από τρία διακριτά στάδια ανάπτυξης της επικοινωνίας:

Διαλεκτικό στάδιο: όπου το βρέφος δεν έχει την πρόθεση να επικοινωνήσει κάτι προς τους οικείους του, τα φυσικά όμως τα αντανακλαστικά σήματα (κλάμα, μορφασμοί, χαμόγελο κ.λ.π.) που στέλνει για την ικανοποίηση βασικό αναγκών, συλλαμβάνονται από τους ενήλικες οι οποίοι προσδίδουν σ΄ αυτά επικοινωνιακή πρόθεση.

Προσλεκτικό στάδιο: όπου το παιδί πλέον έχει αντιληφθεί τη σπουδαιότητα χρησιμοποίηση των "σημάτων" του και τα χρησιμοποιεί με πρόθεση προκειμένου να ελκύσει τον ενήλικα, και να ικανοποιήσει ανάγκες του

Εκφωνητικό στάδιο: όπου το παιδί, καθώς αναπτύσσεται το νευρομυικό του σύστημα, χρησιμοποιεί τη γλώσσα ως επικοινωνιακό εργαλείο.

"’τυπη εξέλιξη της επικοινωνίας στον αυτισμό."

Ακολουθεί τα ίδια στάδια αλλά η βασική διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι η ουσία του προβλήματος του αυτισμού αφορά στην απουσία των έμφυτων δεξιοτήτων για κοινωνική συναλλαγή που αποτελούν και την βάση για την ανάπτυξη της επικοινωνίας. Έτσι ενώ περνούν το πρώτο στάδιο, στέλνοντας κάποια σήματα (ποιοτικά όμως διαφορετικά) στην ουσία η μεγάλη δυσκολία βρίσκεται στο δεύτερο στάδιο όπου η πρόθεση για επικοινωνία είναι απούσα. Κάποια παιδιά, με υψηλή λειτουργικότητα ή με σύνδρομο Ασπεργκερ, επικοινωνούν τις ανάγκες τους αλλά δεν εκδηλώνουν την ανάγκη τους για επικοινωνιακή συνδιαλλαγή.

"Στάδια ανάπτυξης επικοινωνίας, σκιαγράφηση των παιδιών των καταρτιζομένων."

Η έννοια του φάσματος του αυτισμού υποδηλώνει την μεγάλη ποικιλομορφία στα συμπτώματα από παιδί σε παιδί. Για το σχεδιασμό ενός προγράμματος παρέμβασης είναι πολύ σημαντικό να καταγράφεται το επίπεδο επικοινωνιακής ικανότητας του παιδιού.

"Τι σημασία έχει ο "εσωτερικός λόγος" για τον αυτισμό;"

Με τον όρο "εσωτερικός λόγος" αναφερόμαστε στη κατανόηση της γλώσσας. Η κατανόηση της γλώσσας προηγείται της γλωσσικής έκφρασης που πραγματώνεται μέσα από την ομιλία. Οι λογοπεδικοί δίνουν όλο το βάρος της εργασίας τους στην κατανόηση της γλώσσας επειδή με αυτό τον τρόπο όταν προκύψει η γλωσσική έκφραση θα μπορεί να χρησιμοποιείται με λειτουργικό τρόπο. Η γνώση αυτή εκφράζεται μέσα από το παιχνίδι που είναι η πρώτη εμφάνιση του εσωτερικού λόγου

"Υπάρχει αναγκαιότητα για παρέμβαση σε θέματα ορθοφωνίας και άρθρωσης;"

Πολλά παιδιά όπως και παιδιά με αυτισμό αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την άρθρωση που καθιστούν την ομιλία τους δυσκατάληπτη. Και τα παιδιά με αυτισμό δικαιούνται να βελτιώνουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες με την επισήμανση ότι οι δυσκολίες τους θα πρέπει να αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο της αυτιστικής τους διαταραχής και όχι σαν μια απλή γλωσσική δυσκολία. Αισθητηριακές δυσκολίες που οδηγούν σε χαλαρή άρθρωση η οποία κάνει το λόγο του παιδιού δυσκατάληπτο

"Συνεργασία με τους Λογοπεδικούς."

Η βασική δυσκολία στην επικοινωνία και τη γλώσσα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό παραπέμπουν στην συνεργασία των γονιών με τους λογοπεδικούς. Η συνεργασία παίρνει τη σωστή της διάσταση όταν ο Λογοθεραπευτής, παράλληλα με την ατομική θεραπεία που παρέχει στο παιδί και τον βοηθά να βρίσκει τρόπους προσέγγισης και τεχνικών για την προώθηση λειτουργικών δεξιοτήτων, εκπαιδεύει και υποστηρίζει το γονιό στην εφαρμογή συγκεκριμένων δραστηριοτήτων στο σπίτι.

"Ένα παιδί που δεν έχει μιλήσει μέχρι τα 11 μπορεί να μιλήσει;"

Είναι δύσκολο να δώσει κανείς μια απόλυτα θετική ή αρνητική απάντηση. Η προσπάθεια κυρίως στην ανάπτυξη της ικανότητας της κατανόησης της γλώσσας δεν θα πρέπει να σταματάει σε συγκεκριμένη ηλικία.

"Μπορεί ένα παιδί με αυτισμό όταν έχει καλή εκπαίδευση να απαλλαγεί από τον αυτισμό του;"

Ο αυτισμός είναι μια ισόβια διαταραχή. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης/θεραπείας των δυσκολιών που παρουσιάζουν τα παιδιά είναι το κατάλληλο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Παρόλο που υπάρχουν πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα που φαίνεται να ανταποκρίνονται στις ανάγκες πολλών παιδιών, κανένα πρόγραμμα δεν έχει βρεθεί που να είναι κατάλληλο για όλα τα παιδιά Γι' αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνεται πολύ καλή αξιολόγηση των παιδιών προκειμένου να εφαρμόζεται το πλέον κατάλληλο πρόγραμμα

"Πρέπει να κόβουμε την ηχολαλία;"

Παλαιότερα η ηχολαλία θεωρείτο ότι ήταν μια ένδειξη απουσίας της ικανότητας για επικοινωνία και μάλιστα ότι δυσκόλευε την ανάπτυξή της. Οι σύγχρονες έρευνες υποστηρίζουν ότι η ηχολαλία είναι πρόδρομος της ανάπτυξης της γλώσσας και ότι πολλές φορές έχει σημαντική επικοινωνιακή χρησιμότητα. Για παράδειγμα ένα παιδί έλεγε "άσε κάτω το τηλεκοντρόλ" κάθε φορά που ήθελα να δει τηλεόραση επειδή αυτό του είπε κάποτε η μητέρα του όταν πήγε να ανοίξει την τηλεόραση.

"Γιατί ένα παιδί που είναι υψηλής λειτουργικότητας μπορεί να μην αναπτύξει και λόγο;"

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη της γλώσσας στον αυτισμό είναι:

Η σοβαρότητα του αυτισμού

Το Νοητικό δυναμικό και

Ειδική γλωσσική διαταραχή.

"Μπορεί να καταλάβει τις χειρονομίες χωρίς να συνοδεύονται από λέξεις;"

Τα παιδιά με αυτισμό δυσκολεύονται να κατανοήσουν το νόημα και μιας συγκεκριμένης χειρονομίας. Φυσικά η οπτική επικοινωνία, στην οποία εντάσσονται και οι χειρονομίες είναι πιο εύκολα κατανοητή από τη γλώσσα. Η συστηματική χρήση χειρονομιών μαζί με την ομιλία βοηθά στην σύνδεση ενός συγκεκριμένου αντικειμένου ή μιας κατάστασης.

"Πώς πρέπει να διδάξουμε στο παιδί την γλώσσα;"

Στο φυσιολογικό παιδί η γλώσσα δε διδάσκεται αλλά κατακτιέται μέσα από την αλληλεπίδραση με τους οικείους κατά την διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων. Σε ορισμένα παιδιά, όπως συμβαίνει και στα παιδιά με αυτισμό, η γλώσσα μπορεί να διδαχθεί προσαρμόζοντας το ίδιο το περιβάλλον και τον τρόπο επικοινωνίας σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού και τον ιδιαίτερο τρόπο μάθησης του.

"Γιατί μερικά παιδιά δεν μιλάνε καθόλου;"

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους κάποια παιδιά με αυτισμό δεν αναπτύσσουν τον λόγο. Οι κυριότεροι παράγοντες που ευθύνονται γι' αυτό είναι:

Η σοβαρότητα του αυτισμού

Το νοητικό δυναμικό του παιδιού

Ειδική γλωσσική διαταραχή

"Εάν θα χρησιμοποιήσει χειρονομίες δεν υπάρχει κίνδυνος να μην μάθει να λέει τις λέξεις;"

Η χρησιμοποίηση της χειρονομίας αποτελεί μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης της γλώσσας. Οι χειρονομίες προηγούνται της ομιλίας. Υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που υποστηρίζουν ότι η χρησιμοποίηση των χειρονομιών όχι μόνο δε δυσκολεύει την ανάπτυξη της γλώσσας αλλά αντίθετα τη διευκολύνει

"Μπορούμε να δώσουμε φάρμακα που να βοηθήσουν την προσοχή τους;"

Δεν γνωρίζω.

"Τι θα μπορούσαν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν την γλωσσική ανάπτυξη;"

Στη φυσιολογική εξέλιξη οι γονείς είναι οι πιο σημαντικοί άνθρωποι για την ανάπτυξη της γλώσσας επειδή αυτή αναδύεται μέσα από τις καθημερινές δραστηριότητες καθώς αλληλεπιδρούν οι γονείς με τα παιδιά τους. Στην περίπτωση των παιδιών με αυτισμό η αλληλεπίδραση μεταξύ των γονιών και των παιδιών είναι σοβαρά διαταραγμένη καθώς τα παιδιά δεν χρησιμοποιούν τα απαιτούμενα "σήματα" για να κινητοποιήσουν τους γονείς με αποτέλεσμα να μην έχουν τη δυνατότητα να τα βοηθήσουν. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί ειδικά προγράμματα πρώιμης παρέμβασης τα οποία παρέχουν εκπαίδευση σε γονείς για να προωθούν αυτές τις δεξιότητες όσο γίνεται πιο νωρίς με την υποστήριξη των ειδικών στην επικοινωνία και τη γλώσσα

"Μέχρι πότε θα πρέπει να κάνουν λογοθεραπείες;"

Η επικοινωνία και η γλώσσα αποτελούν τον πλέον σημαντικό παράγοντα στην λειτουργικότητα του ανθρώπου. Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε αυτούς τους τομείς θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα υποστήριξης από τους ειδικούς επαγγελματίες για όλης τους τη ζωή.

"Γιατί σταματά η ομιλία στα 3 χρόνια;"

Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια επιστημονικά τεκμηριωμένη απάντηση. Υπάρχει περίπτωση να επανέλθει η ομιλία που είχαν κατακτήσει μέχρι τα 3 χρόνια.

"Πώς πρέπει να είναι η συνεργασία μας με τους δασκάλους;"

Ο δάσκαλος είναι ο κατεξοχήν ειδικός για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος των παιδιών. Το σχολείο είναι ο χώρος ο οποίος μπορεί να ελεγχθεί και να οργανωθεί κατάλληλα έτσι ώστε να δίνει τη δυνατότητα στο παιδί με αυτισμό να μαθαίνει σύμφωνα με το δικό του ρυθμό και εξελικτικό πρότυπο. Είναι κυρίως ένας καλός χώρος για την εκμάθηση κοινωνικών κανόνων και συμβάσεων. Η συνεργασία μεταξύ γονιών και δασκάλων είναι επιβεβλημένη καθώς τα παιδιά με αυτισμό δεν έχουν τη δυνατότητα να γενικεύουν τις δεξιότητες που αποκτούν. Έτσι ενώ οι γονείς δίνουν πληροφορίες στους δασκάλους για τις ανάγκες των παιδιών τους, οι δάσκαλοι υποστηρίζουν τους γονείς στην εφαρμογή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στο σπίτι. 

 

ΜΑΡΙΤΣΑ ΚΑΜΠΟΥΡΟΓΛΟΥ

http://www.autismhellas.gr

 

Ερωτήσεις για τον αυτισμό (μέρος 2 )...Τα παιδιά με αυτισμό μέχρι πού μπορούν να φτάσουν στην επικοινωνία τους;

Τα παιδιά με αυτισμό μέχρι πού μπορούν να φτάσουν στην επικοινωνία τους;

Ανάλογα με το επίπεδο της κοινωνικής τους ανάπτυξης είναι και το επίπεδο της λειτουργικής τους επικοινωνίας. Συνηθίζουμε να λέμε ότι τα άτομα με αυτισμό ταξινομούνται σε σχέση με τη λειτουργική επικοινωνίας τους σε: α) άτομα που επικοινωνούν χωρίς της χρήση προφορικής ομιλίας και μόνο για βασικές καθημερινές τους ανάγκες, β) σε άτομα που αναπτύσσουν προφορική ομιλία με χρήση όμως ηχολαλικών φράσεων και μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις φράσεις αυτές για να εκφράσουν συναισθήματα και να σχολιάσουν και γ) σε άτομα που επικοινωνούν με προφορική ομιλία σχεδόν φυσιολογικά. ’ρα αντίστοιχη της έννοιας του φάσματος του αυτισμού είναι και το επίπεδο της επικοινωνιακής τους λειτουργικότητας.

Γιατί αφού η κοινωνικότητα αναπτύσσεται δεν αναπτύσσεται παράλληλα και η γλωσσική εξέλιξη;

Αν σκεφτούμε το γιατί μιλάμε με τους άλλους και γιατί χρησιμοποιούμε τον προφορικό ή και τον γραπτό λόγο, τότε ίσως γίνει κατανοητό γιατί τα παιδιά με αυτισμό ενώ μπορούν να αναπτύξουν προφορική ομιλία, παρόλα αυτά δεν τη χρησιμοποιούν όπως οι συνηθισμένοι άνθρωποι. Η χρήση της γλώσσας καλύπτει τις κοινωνικές μας ανάγκες, όσο πιο πολλές κοινωνικές ανάγκες έχει κάποιος τόσο περισσότερο χρησιμοποιεί την προφορική ομιλία και τον γραπτό λόγο. Τα παιδιά με αυτισμό εξαιτίας της περιορισμένης κοινωνικής τους ανάπτυξης έχουν και περιορισμένη χρήση της προφορικής ομιλίας. Είναι σαν να λέμε ότι δεν μιλούν όσο θα θέλαμε γιατί δεν έχουν τι να πουν και όχι γιατί δε ξέρουν να μιλούν.

Μπορούμε να κάνουμε κάτι για να κινητοποιήσουμε την κοινωνικότητα;

Αναλόγως του βαθμού σοβαρότητας της αυτιστικής διαταραχής και της συνύπαρξης άλλων αναπτυξιακών διαταραχών, μπορούμε να βοηθήσουμε τα άτομα με αυτισμό να αντιληφθούν τι σημαίνει κοινωνική αλληλεπίδραση και πως μπορούν να την επιτύχουν. Κάποια παιδιά θα πρέπει να βοηθηθούν να κατανοήσουν γιατί πρέπει να συνεργάζονται με τους άλλους, ενώ κάποια άλλα πώς να συμπεριφερθούν κατάλληλα σε κάποιες κοινωνικές δραστηριότητες, η εκπαίδευση σε αυτούς τους τομείς είναι εξατομικευμένη και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Το σημαντικό είναι όμως ότι τα παιδιά με αυτισμό μαθαίνουν και αναπτύσσουν στάδια της κοινωνικής αλληλεπίδρασης ανάλογα με το επίπεδο λειτουργικότητάς τους.

Γιατί επικοινωνούν όποτε θέλουν;

Δεν επικοινωνούν όποτε θέλουν άλλα όποτε έχουν καταλάβει τι πρέπει να κάνουν για να αποκτήσουν αυτό που θέλουν. Η επικοινωνία τους είναι περιορισμένη όπως περιορισμένη είναι και η αντίληψη του τι συμβαίνει τόσο στον υλικό κόσμο όσο και στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Περιορίζονται λοιπόν να επικοινωνούν κυρίως για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους και όχι για να διατηρήσουν την κοινωνική αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους .

Ποια είναι η βασική δυσκολία η οποία ευθύνεται για την έλλειψη επικοινωνίας;

Τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, έχουν δυσκολίες στην επικοινωνία ως αποτέλεσμα της διαταραγμένης κοινωνικότητας. Μερικές φορές οι δυσκολίες αυτές είναι πολύ σοβαρές και χαρακτηρίζονται από έλλειψη των λεκτικών και μη λεκτικών επικοινωνιακών εκφράσεων. Σε άλλα παιδιά οι δυσκολίες είναι πιο ήπιες και χαρακτηρίζονται από δυσκολίες στις λεπτές πτυχές της κατανόησης των σκέψεων και των συναισθημάτων των άλλων. Η επικοινωνία είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να συντηρούμε τη σχέση μας με τους άλλους ανθρώπους, και μέσα από την επικοινωνία μπορούμε να αλλάξουμε τη συμπεριφορά των άλλων και οι άλλοι τη δική μας, γιατί με αυτό τον τρόπο η σχέση θα είναι πιο αποτελεσματική. Συνήθως, τα παιδιά με αυτισμό δυσκολεύονται να κατανοήσουν αυτή την πλευρά της επικοινωνίας, η οποία έχει σημαντικό κοινωνικό ενδιαφέρον και έτσι φαίνεται να επικοινωνούν μόνο για να καλύψουν τις ανάγκες τους και όχι για να αλλάξουν τη συμπεριφορά των άλλων.

Πώς μπορώ να μάθω στο παιδί να παίζει;

Αυτό που επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών με αυτισμό στο παιχνίδι και τη δημιουργικότητα είναι η έλλειψη ενός δημιουργικού νου για την κατανόηση του κοινωνικού και επικοινωνιακού κόσμου. Αυτό ίσως είναι και το κλειδί για να βοηθήσουμε τα παιδιά με αυτισμό στην αποτελεσματική εκμάθηση. Για να γίνει αυτό, το παιδί πρέπει να εμπλέξει δημιουργικά και ευέλικτα τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις προθέσεις των άλλων. Τα παιδιά με αυτισμό χρειάζεται να αναπτύξουν τις δημιουργικές ικανότητές τους, έτσι ώστε να μπορούν να σκέφτονται πιο ευέλικτα με αφηρημένες ιδέες και, επίσης, θα πρέπει να μάθουν πως συσχετίζονται με τον κόσμο, πως οι άλλοι συσχετίζονται με αυτό και πως όλοι συσχετιζόμαστε με τον καθένα. Μέσα από το παιχνίδι και τη δημιουργικότητα τα παιδιά με αυτισμό έχουν ευκαιρίες να δουν τον κόσμο από διαφορετικές οπτικές γωνίες και να αναπτύξουν κατανόηση της περιπλοκότητας του κοινωνικού κόσμου και των προθέσεών του .

Πώς να το κάνω να μιλήσει;

Ο βασικός στόχος για τα παιδιά με αυτισμό δεν είναι να τα κάνουμε να μιλήσουν αλλά να τους διδάξουμε πώς να επικοινωνήσουν. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με εκπαίδευση στην κοινωνική αλληλεπίδραση και με τη χρήση εναλλακτικών συστημάτων επικοινωνίας όπως είναι το Picture Exchange Communication System (PECS) και το MAKATON.

Πώς μπορώ να βρω τι άλλο μπορεί να του αρέσει να κάνει;

Δίνοντας την ευκαιρία στο παιδί να γνωρίσει νέες δραστηριότητες και ωθώντας το να δοκιμάσει να ασχοληθεί με αυτές.

Ποια προσέγγιση είναι πιο σωστή για την ανάπτυξη της επικοινωνίας;

Η προσέγγιση εκείνη που λαμβάνει υπόψη της τη βασική δυσκολία των παιδιών με αυτισμό, η οποία είναι η δυσκολία στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Για να επικοινωνήσει κάποιος θα πρέπει πρώτα να μάθει τι έχει να κερδίσει από αυτό, για ποιο πράγμα μπορεί να επικοινωνήσει και με ποιο τρόπο μπορεί να επικοινωνήσει. Βασική επίσης προϋπόθεση είναι η προσαρμογή οποιουδήποτε επικοινωνιακού συστήματος στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου παιδιού και του περιβάλλοντός του.

Τι ποσοστό παιδιών με αυτισμό δεν θα μιλήσουν ποτέ;

Παλαιότερα υπήρχε η πληροφορία ότι το 70% των παιδιών με αυτισμό δεν αναπτύσσουν προφορική ομιλία. Μετά την διεύρυνση του φάσματος του αυτισμού το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί επειδή ακριβώς ένα μεγάλο μέρος παιδιών που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού παρουσιάζει καλή γνωστική ανάπτυξη. Το ποσοστό του 70% αφορά παιδιά με σοβαρή ή μέτρια αυτιστική διαταραχή και νοητική καθυστέρηση.

Καταλαβαίνουν αυτά που λέμε ή όσα θέλουν;

Αν και μερικά παιδιά στο φάσμα του αυτισμού καταλαβαίνουν το κυριολεκτικό νόημα των λέξεων συχνά στερούνται την κατανόηση των περίπλοκων νοημάτων. ’λλα παιδιά δεν κατανοούν τα συμφραζόμενα ή τις αφηγηματικές προτάσεις, στις οποίες οι λέξεις χάνουν το νόημα τους, μέσα από τα περίπλοκα νοήματα και αποτυγχάνουν να διαβάσουν ανάμεσα στις γραμμές. Η δυσκολία τους έγκειται στο γεγονός ότι δεν μπορούν να αντιληφθούν την πρόθεση του ομιλητή η οποία συνήθως είναι κρυμμένη πίσω από τη γλωσσολογική δομή της πρότασης και από τα μη λεκτικά και παραλεκτικά στοιχεία που την περιβάλλουν.

Βοηθάει η λογοθεραπεία;

Ένας εξειδικευμένος λογοπεδικός μπορεί να είναι ένας απόλυτα σημαντικός ειδικός για την αποτελεσματική εκπαίδευση ενός παιδιού με αυτισμό . Οι γνώσεις και οι ικανότητες του θεραπευτή είναι κεντρικής σημασίας . Οι πληροφορίες σε εναλλακτικές και επιπρόσθετες στρατηγικές βοηθούν το παιδί να επικοινωνήσει πιο αποτελεσματικά . Η εις βάθος γνώση της φυσιολογικής και της μη-φυσιολογικής ανάπτυξης της επικοινωνίας και της κοινωνικής ανάπτυξης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το σχεδιασμό λεπτομερούς στρατηγικής και προγράμματος για παιδιά στο φάσμα του αυτισμού . Τέλος , ο λογοπεδικός μπορεί να παρέχει ακριβείς πληροφορίες για το επίπεδο της επικοινωνίας και της γλώσσας του παιδιού μέσα από μια ειδική και λεπτομερή αξιολόγηση . Αυτό μπορεί να χρησιμεύσει στο σχεδιασμό μιας ακριβούς , κατευθυνόμενης εκπαιδευτικής παρέμβασης . Ο εξειδικευμένος λογοπεδικός στον αυτισμό έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει και να οργανώσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του παιδιού, να βοηθήσει την οικογένεια στην συμπεριφορά της απέναντι στο συγκεκριμένο παιδί και να συμβουλέψει τους άλλους ειδικούς γι α τους τρόπους κατανόησης και έκφρασης του παιδιού. Επίσης με τις εξειδικευμένους του γνώσεις στις υπόλοιπες γλωσσικές διαταραχές μπορεί να βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει την γλωσσική κατανόηση και έκφραση αφού πρώτα έχει προωθήσει την κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνιακή πρόθεση του παιδιού με αυτισμό.

Είναι σωστό να του μάθουμε να γράφει;

Ένα παιδί με αυτισμό θα πρέπει να μάθει να γράφει αν αυτό έχει κάποια λειτουργική αξία για το ίδιο το παιδί. Κάποια παιδιά προτιμούν να επικοινωνούν με γραπτές λέξεις παρά με την προφορική ομιλία, όπως και κατανοούν καλύτερα ότι τους δίνεται με γραπτό λόγο παρά με προφορική ομιλία. Αν λοιπόν το παιδί χρησιμοποιεί λειτουργικά το γραπτό λόγο τότε θα πρέπει να βοηθηθεί να τον χρησιμοποιεί κατάλληλα.

Πότε περιμένουμε ένα παιδί με αυτισμό να μιλήσει αν δεν έχει μιλήσει μέχρι τα πέντε του χρόνια;

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες πληροφορίες για την ηλικία έναρξης της ομιλίας των παιδιών με αυτισμό. Το αν κάποιο παιδί με αυτισμό θα μιλήσει εξαρτάται από πολλούς παράγοντες αλλά κυρίως από το βαθμό σοβαρότητας του αυτισμού και από τη συνύπαρξη μαζί με αυτόν και νοητικής καθυστέρησης.

Γιατί τα παιδιά με αυτισμό ξεκινούν να μιλούν και μετά σταματούν;

Σε πολλά παιδιά με αυτισμό έχει αναφερθεί ότι ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν κάποιες λέξεις στην περίοδο πριν τα δυο τους χρόνια οι οποίες όμως εξαφανίστηκαν αργότερα. Η εξήγηση που μπορεί να δοθεί σχετίζεται με την κατανόηση της επικοινωνιακής δύναμης των λέξεων από το παιδί με αυτισμό. Πιθανόν τα παιδιά με αυτισμό σταματούν να χρησιμοποιούν τις λέξεις που είχαν κατακτήσει επειδή δεν κατανοούν το λόγο για τον οποίο πρέπει να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις λέξεις αυτές εξαιτίας της σοβαρά διαταραγμένης κοινωνικής τους αλληλεπίδρασης.

Τι να διδάξω σε ένα παιδί με αυτισμό που μιλάει, στον τομέα της γλώσσας;

Σημαντικός δείκτης ετοιμότητας για την έναρξη της γλωσσικής εκπαίδευσης είναι η ύπαρξη τριών δεξιοτήτων στο άτομο με διάχυτη διαταραχή της ανάπτυξης: α) να βλέπει (εννοώντας, να έχει ικανοποιητικά ανεπτυγμένη κοινωνική αλληλεπίδραση, δηλ. να αντιλαμβάνεται τον θεραπευτή ή τον γονιό ως ότι πιο σημαντικό σε αυτόν τον κόσμο), β) να ακούει (δηλ. να προσπαθεί να επεξεργαστεί την ακουστική πληροφορία) και γ) να περιμένει (δηλ. να αντιλαμβάνεται ότι ο άλλος είναι εκεί για να συνεργαστεί μαζί του). Οι γλωσσικές δεξιότητες που πρέπει να διδάξουμε θα πρέπει να είναι σχετικές με τη χρήση της γλώσσας του για να: ονομάζει, να ζητάει, να ρωτάει, να απαντάει, να δίνει οδηγίες, να επιλέγει, να διεκδικεί, να περιγράφει, να συζητάει, να κατανοεί, να εξάγει συμπεράσματα και να αφηγείται.

Πώς αντιμετωπίζεται η ανυπομονησία για κάτι που θέλει να κάνει και θα γίνει; αργότερα;

Στα περισσότερα παιδιά με αυτισμό υπάρχει σημαντική δυσκολία στην επεξεργασία πληροφοριών που προέρχονται από λεκτική πηγή, ενώ επεξεργάζονται καλύτερα οτιδήποτε τους δίνεται με οπτικό τρόπο. Οι οπτικές υπενθυμίσεις συχνά χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν τα παιδιά να παραμένουν συγκεντρωμένα στη δραστηριότητα, για να γνωρίζουν τι περιμένουν οι άλλοι από αυτά, για να τους δοθεί η αίσθηση της συνέχειας και του καθημερινού προγράμματος, για να ξέρουν τι θα κάνουν μετά και για να κατανοούν καλύτερα τις εντολές που τους δίνονται. Ο οπτικός τρόπος παροχής πληροφοριών γίνεται με τη χρήση μικρών αντικειμένων, φωτογραφιών, συμβόλων κ.λ.π. ανάλογα με το επίπεδο κατανόησης του παιδιού. Οι κάρτες οργάνωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δομήσουν μια ολόκληρη μέρα, ένα μέρος της ή τα επόμενα λεπτά της εργασίας. Η χρήση τους πρέπει να υπαγορεύεται από τις ανάγκες των παιδιών. Εάν ένα παιδί έχει μια συγκεκριμένη δυσκολία στο να θυμάται πώς να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα, οι κάρτες οργάνωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να τα κατευθύνουν. Αυτό το οπτικό σύστημα είναι χρήσιμο επειδή παρέχει ένα περιεκτικό περιβάλλον οπτικής πληροφόρησης, σχετικά με τη δομή της ημέρας, τι δουλειά πρέπει να κάνουν και που να πάνε για να ολοκληρώσουν αυτήν. Αυτός ο τρόπος προσέγγισης παρέχει ένα σταθερό περιβάλλον στα άτομα με αυτισμό που το έχουν ανάγκη, αποκαθιστά την βασική επικοινωνία του ατόμου με το περιβάλλον εργασίας και περιορίζει τις άσχημες συμπεριφορές ή την έλλειψη συνεργασίας.

Περισσότερες πληροφορίες για την οπτική οργάνωση μπορείτε να βρείτε στο πρόγραμμα TEACCH (Schopler et all, 1980) του πανεπιστημίου της Β. Καρολίνας.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΟΓΙΝΔΡΟΥΚΑΣ

http://www.autismhellas.gr

Ο πολλαπλασιασμός....... εύκολος τρόπος εκμάθησης.

Παίζοντας μπορείς να θυμηθείς την προπαίδεια!
Πατάς το κουμπί play, διαλέγεις επίπεδο 0-5 , 2-9 , 3-12.
Σέρνεις το ανθρωπάκι στο σωστό τζάμι...ουπς στο σωστό πολλαπλασιασμό ήθελα να πω και...καλή διασκέδαση! Ανέβα όλους τους ορόφους!


Πολλαπλασιασμός 

Επίσης 

 
Πολλαπλασιασμός με επεξήγηση ακουστική 


Ασκήσεις πολλαπλασιασμού με εκτύπωση

Ασκήσεις 

 

Πώς επιτυγχάνεται η εκμάθηση της αυτοεξυπηρέτησης των παιδιών με αυτισμό;

Εκπαίδευση τουαλέτας

Το πρόγραμμα εκπαίδευσης ενός μικρού παιδιού δεν βασίζεται απλώς σε λειτουργικές τεχνικές. Είναι μια διαδικασία στην οποία εμπλέκεται άμεσα ο γονιός ή ο εκπαιδευτής, ο οποίος δημιουργεί τις προϋποθέσεις που θα κάνουν το παιδί να νιώσει άνετα, χαλαρά χωρίς άγχος και με την στάση του ενθαρρύνει κάθε του προσπάθεια και επιβραβεύει κάθε επιτυχία. Εδώ για πολλοστή φορά επισημαίνω: όχι τιμωρία. Η εκπαίδευση τουαλέτας δεν είναι μια άκαμπτη, τυποποιημένη διαδικασία, πρέπει ο ενήλικας που εμπλέκεται σ΄ αυτήν να είναι ευέλικτος και να δώσει μεγάλη βαρύτητα στην εδραίωση της σχέσης του με το παιδί.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παιδιού με αυτισμό που μπορεί να παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανεξαρτητοποίηση του στο θέμα της τουαλέτας είναι:
1. Η δυσκολία του πάρει ικανοποίηση και ευχαρίστηση από το αποτέλεσμα της κοινωνικής σχέσης, δηλαδή από την χαρά των γονιών για το γεγονός. Δεν το ενδιαφέρει αν είναι ευχαριστημένοι ή δυσαρεστημένοι.
2. Οι δυσκολίες στην κατανόηση του λόγου ή στην μίμηση προτύπου είναι ο λόγος πολλές φορές, που το παιδί αδυνατεί να καταλάβει ακριβώς αυτό που πρέπει (ζητάνε) να κάνει.
3. Έχει δυσκολία στο να ακολουθήσει βήμα - βήμα τις οδηγίες.
4. Η πάνα είναι ένα γεγονός, μια κατάσταση ρουτίνας την οποία αρνείται και δυσκολεύεται ν΄ αλλάξει.
5. Μπορεί να μην ξέρει πως να αναγνωρίζει τις σωματικές ενδείξεις που του υπαγορεύουν να πάει στην τουαλέτα.
6. Μπορεί να του δίνουν μεγάλη ευχαρίστηση οι αισθητηριακοί ερεθισμοί της αφόδευσης, των κοπράνων και των ούρων.
7. Μπορεί να το τρομάζει το περιβάλλον της τουαλέτας. Ένας κλειστός χώρος γεμάτος αισθητηριακούς ερεθισμούς: πολλά πράγματα, δυνατοί ήχοι από το καζανάκι, η ηχώ του νερού που τρέχει και ένα άβολο για παιδιά κάθισμα με μια μαύρη τρύπα στην μέση.
Για να οργανώσουμε καλλίτερα την παρέμβαση μας χωρίζουμε την εκπαίδευση σε στάδια συνθήκες.
’ρνηση να φορέσουν τα συγκεκριμένα ρούχα
Συνδέεται συνήθως με τις εμμονές, την αντίσταση στις αλλαγές , την ρουτίνα και ενίοτε με δυσάρεστες εμπειρίες.

Φαγητό

Τα περισσότερα παιδιά του κόσμου κυρίως στις μικρές ηλικίες περνούν αναπτυξιακά στάδια κατά τα οποία παρουσιάζουν δυσκολίες στο φαγητό και ανεπιθύμητες συμπεριφορές. Οι δυσκολίες αυτές με το πέρασμα του χρόνου παρέρχονται σε σημαντικό βαθμό με τις ευχάριστες επιβραβεύσεις του παιδιού, με τον αυτοέλεγχο που αναπτύσσει το παιδί καθώς θυμάται τις υποδείξεις των γονέων ή των δασκάλων και θέλει να είναι συνεπές. Τα παιδιά εκφράζουν τις επιθυμίες τους και τις ανάγκες, τους λόγους που δεν θέλουν να φάνε και αυτό είναι κάτι που βοηθάει στην κατανόηση και διευκολύνει τον διάλογο.
Οι δυσκολίες των παιδιών με αυτισμό στην επικοινωνία την κοινωνική αλληλεπίδραση και την κατανόηση καθιστούν σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικές τις συνήθεις τεχνικές εκπαίδευσης.
Οι ασυνήθιστες αντιδράσεις τους στη γεύση , στην μυρωδιά, στην αφή και στο χρώμα, στα χαρακτηριστικά της τροφής που μπορεί να επικεντρώσουν αποκλειστικά την προσοχή τους, είναι έντονες και μεταβάλλονται με μεγάλη δυσκολία.
Αλλο ένα σοβαρό πρόβλημα είναι η αντίσταση στην αλλαγή που συνοδεύεται από τελετουργική συμπεριφορά. Οι γονείς πρέπει να ελέγχουν μήπως το παιδί τους έχει κάποια σωματικά προβλήματα υγείας (στοματική κοιλότητα, οισοφάγος, γαστρεντερικό σύστημα, αντιδράσεις αλλεργικού τύπου κλπ)
Αφού αυτά αποκλειστούν αρχίζει η συστηματική παρατήρηση. Όσο περισσότερο καταλαβαίνετε το παιδί τόσο πιο εύκολα βρίσκετε λύσεις, μόνοι ή με την βοήθεια του ειδικού, ο οποίος όμως έχει πληθώρα πληροφοριών από εσάς που ξέρετε το παιδί καλλίτερα. Βασικές αρχές :
Πρέπει να σεβαστούμε το δικαίωμα να μην θέλει κάποιες τροφές.
Να είναι κατανοητό τι ζητάμε από το παιδί.
Δεν πρέπει να υπάρχει ένταση, πίεση και τιμωρία.
Επιβραβεύονται όλες οι προσπάθειες του.

Ύπνος

Σε σπάνιες περιπτώσεις αναφέρονται παιδιά που κοιμούνται πάρα πολύ.
Τα προβλήματα συνήθως είναι :
Προβλήματα όταν πρόκειται να πάει για ύπνο
Ξυπνούν και έχουμε άσκοπη νυχτερινή περιφορά
Πρωινά προβλήματα : α) παιδιά που δεν ξυπνάει για να πάει στο σχολείο, β) παιδιά που ξυπνούν πολύ νωρίς, ετοιμάζονται και ανυπομονούν να φύγουν.
Τα προβλήματα μπορεί να οφείλονται σε διάφορα αίτια γι αυτό πρέπει να συζητηθούν με ειδικό.
Αρκετοί γονείς αναζητούν λύσεις σε φάρμακα αλλά αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται σε έσχατη περίπτωση και αφού έχουν αποτύχει άλλες μέθοδοι όπως :

ειδικά προγράμματα όσον αφορά τον ύπνο με επαρκείς και προβλέψιμες ρουτίνες,

κατά την διάρκεια της ημέρας επαρκής δραστηριοποίηση και άσκηση του παιδιού,

απομάκρυνση αυτών που ενοχλούν (αντικείμενα, φώτα, θόρυβοι κλπ), διαμόρφωση συνθηκών περιβάλλοντος,

τεχνικές χαλάρωσης. 

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΝΟΤΑΣ

"Γιατί κάνουν στερεοτυπίες τα παιδιά με αυτισμό; Πρέπει να τις σταματάμε τις στερεοτυπίες; Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις εμμονές και τις στερεοτυπίες;"....απαντήσεις και σε άλλες ερωτήσεις σας!

Οι στερεοτυπίες (απλές επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες) και οι εμμονές (εντατική ενασχόληση με συγκεκριμένες δραστηριότητες κατ'επανάληψη) είναι ίσως ο πιο χαρακτηριστικός τύπος συμπεριφοράς, που τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν. Η διαχείριση των επαναλαμβανόμενων δραστηριοτήτων, είτε αυτές είναι απλές (στερεοτυπίες), είτε είναι σύνθετες (τελετουργίες), θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη λειτουργία, που αυτές οι συμπεριφορές εξυπηρετούν, ή τις βαθύτερες ανάγκες, που μπορεί να εκφράζουν. Συνήθως, οι εμμονές και οι στερεοτυπίες εκφράζουν αυξημένο άγχος και ανάγκη του αυτιστικού ατόμου να διατηρήσει σταθερότητα και ομοιογένεια σε ένα κόσμο που το ίδιο αντιλαμβάνεται ως συνεχώς μεταβαλλόμενο και απρόβλεπτο (Frith, 1996). Από μία άλλη άποψη, οι εμμονές και οι στερεοτυπίες ή τελετουργίες εκφράζουν κάποια γνήσια ενδιαφέροντα του παιδιού, τα οποία θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε, προκειμένου να μειώσουμε τον άκαμπτο τρόπο που το παιδί συμπεριφέρεται, διευρύνοντας τα ενδιαφέροντά του και εμπλουτίζοντας το φάσμα των πιθανών εναλλακτικών συμπεριφορών που θα μπορούσαν να τις αντικαταστήσουν. Αν, για παράδειγμα, σε ένα παιδί με αυτισμό αρέσει να χοροπηδάει πάνω στο κρεβάτι, θα μπορούσαμε να του διδάξουμε να παίζει με το τραμπολίνο, ή, αν σε ένα παιδί αρέσει η στερεοτυπική ρίψη αντικειμένων στο πάτωμα, θα μπορούσαμε να του διδάξουμε να ρίχνει τα αντικείμενα σε κάδους διαφορετικού χρώματος, προκειμένου να μάθει να κατηγοριοποιεί τα αντικείμενα βάσει μεγέθους, χρώματος, κ.ο.κ. Γενικά, σήμερα η τάση είναι να αντιμετωπίζονται οι στερεοτυπίες και οι εμμονές με θετικό τρόπο, στο πλαίσιο της σταδιακής διαμόρφωσης της συμπεριφοράς και όχι να απαγορεύονται, με δεδομένο ότι τα παιδιά με αυτισμό ως ένα βαθμό μόνο μπορούν να ελέγξουν την ανάγκη τους να εκδηλώνουν τέτοιου τύπου συμπεριφορές. Ακόμη και αν καταφέρουμε να εξαλείψουμε μία στερεοτυπικού ή εμμονικού τύπου συμπεριφορά, το πιθανότερο είναι ότι κάποια άλλη ανάλογη θα εμφανισθεί. Ο καλός προγραμματισμός της ζωής του παιδιού και η ενασχόληση του με ευχάριστες δραστηριότητες βοηθά ουσιαστικά στη μείωση του άγχους του και άρα στην μείωση της ανάγκης του να εκδηλώνει στερεοτυπίες. Σε πολύ ακραίες περιπτώσεις, όταν οι εμμονές είναι τόσο έντονες που κάνουν αδύνατη τη συμβίωση του αυτιστικού ατόμου με την οικογένεια συνίσταται και η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, ανάλογης με αυτής που χορηγείται σε διαταραχές ψυχαναγκαστικού τύπου (Cohen, 2004).

"Η τιμωρία είναι καλός τρόπος χειρισμού των συμπεριφορών;"

Η διαχείριση των δύσκολων συμπεριφορών του αυτιστικού παιδιού (επιθετικότητα προς τον εαυτό ή τους άλλους, καταστροφή αντικειμένων, εμμονές), θεωρείται σήμερα ότι θα πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο θετικής υποστήριξης της συμπεριφοράς του παιδιού και όχι μέσα από παραδοσιακές μεθόδους εξάλειψης ή τιμωρίας. Η διαδικασία θετικού σχεδιασμού περιλαμβάνει αξιολόγηση και ανάλυση των προβλημάτων συμπεριφοράς, προκειμένου να σχεδιαστούν συνολικές παρεμβάσεις θετικής υποστήριξης της συμπεριφοράς, τέτοιες που να μπορούν να εφαρμοστούν καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους γονείς. Πιο συγκεκριμένα, η θετική υποστήριξη της συμπεριφοράς αναφέρεται στην κατανόηση της λειτουργίας ή του σκοπού των συμπεριφορών που χαρακτηρίζονται ως προβληματικές, και στο σχεδιασμό ενός προγράμματος παρέμβασης, που στόχο έχει, αφενός την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, και αφετέρου την ελαχιστοποίηση της ανάγκης του ατόμου να εμφανίζει προβλήματα συμπεριφοράς, κάνοντας αυτές τις συμπεριφορές μη αποτελεσματικές και μη απαραίτητες.

"Πως μπορούμε να διαχειριστούμε προβλήματα στο φαγητό (υπερεπιλεκτικότητα, άρνηση λήψης τροφής);"

Συχνά τα παιδιά αλλά και οι ενήλικες με αυτισμό παρουσιάζουν διαταραχές στο φαγητό, οι οποίες κυρίως συνδέονται με:

Δυσκολία στο να μασήσουν στερεά τροφή με αποτέλεσμα να την καταπίνουν αμάσητη. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι στερεές τροφές θα πρέπει να εισαχθούν σταδιακά στο διαιτολόγιό τους.

Υπερεπιλεκτικότητα στο φαγητό, με αποτέλεσμα να τρώνε πολύ συγκεκριμένα φαγητά. Συνήθως προτιμούνε τροφές που δε χρειάζονται ιδιαίτερο μάσημα ή τροφές που έχουν ιδιαίτερη υφή, (π.χ. είναι τραγανές). Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια σταδιακής εισαγωγής καινούριων τροφών στο διαιτολόγιο τους, σε τακτά χρονικά διαστήματα. Συνήθως οι περιορισμένες δίαιτες είναι μία περαστική φάση που βελτιώνεται με το πέρασμα του χρόνου.

Μερικές φορές χάνουν γεύματα (π.χ., τρώνε μία φορά την ημέρα ή αρνούνται να λάβουν τροφή καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας). Σε αυτές τις περιπτώσεις, και εφόσον αποκλειστεί ο παράγοντας ασθένεια ή παρατεταμένη άρνηση λήψης τροφής), δεν υπάρχει λόγος σοβαρής ανησυχίας από τους γονείς, οι οποίοι θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, όσον αφορά το βαθμό πίεσης, που ασκούν στο παιδί τους, προκειμένου να φάει κάποιο γεύμα, καθώς αυτή μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα (Wing, 2000).

"Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις θυμού;"

Οι κρίσεις θυμού είναι έντονα συναισθηματικά ξεσπάσματα που μπορεί να συνοδεύονται από δυνατές φωνές, δαγκώματα, γρατσουνίσματα ή άλλου τύπου επιθετικότητα προς τους άλλους ή προς τον εαυτό. Η διαχείριση των κρίσεων θυμού θα πρέπει να γίνεται υπό το πρίσμα μιας λειτουργικής ανάλυσης και αξιολόγησης, η οποία θα επιτρέπει στους γονείς να κατανοήσουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτές οι συμπεριφορές συμβαίνουν, προκειμένου, έτσι, να κατανοήσουν και το σκοπό που αυτές εξυπηρετούν, καθώς και τους ενεργοποιητικούς παράγοντες που τις προκαλούν και τις διαιωνίζουν. Αν, για παράδειγμα, ένα παιδί εκδηλώνει κρίση θυμού, όταν ζητάει να πάει βόλτα και οι γονείς του δεν του το επιτρέπουν, είναι εμφανές ότι η λειτουργία της κρίσης είναι επικοινωνιακή, ενώ αν οι γονείς, μετά την κρίση θυμού του παιδιού τους, το πάνε βόλτα, διαιωνίζουν με αυτόν τον τρόπο τη συμπεριφορά. Η καλλίτερη αντιμετώπιση μίας κρίσης θυμού είναι η πρόληψή της μετά από αναγνώριση της λειτουργίας ή του σκοπού που εξυπηρετεί. Βελτιώνοντας τις συνθήκες ζωής του παιδιού, εμπλουτίζοντας το πρόγραμμά του με δραστηριότητες που το ευχαριστούν και το χαλαρώνουν, εισάγοντας εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας, ώστε το παιδί να μπορεί να δηλώνει με ένα κοινωνικά αποδεκτό τρόπο τις επιθυμίες και τις ανάγκες του, μειώνονται οι πιθανότητες για εκδήλωση κρίσεων θυμού. Επίσης, είναι ιδιαίτερα σημαντική η αναγνώριση μιας επικείμενης κρίσης θυμού από τους γονείς, έτσι ώστε να τροποποιήσουν οι ίδιοι τη συμπεριφορά τους ή το περιβάλλον του παιδιού προκειμένου να την αποφύγουν. Πιο συγκεκριμένα συνιστάται τους γονείς να:

αποφύγουν να κάνουν οτιδήποτε θα διεγείρει ακόμη περισσότερο το παιδί (φωνές, απειλές, σωματική εγγύτητα, έντονες χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου).

μιλάνε με ήρεμο τόνο και να προσπαθούν να βοηθήσουν το παιδί να ηρεμήσει, δείχνοντας του ότι βρίσκονται κοντά του για ό,τι χρειασθεί.

να απομακρυνθούν τελείως από το οπτικό του πεδίο, αν αυτό βοηθά το παιδί να ηρεμήσει. Είναι σημαντικό, επίσης, οι γονείς να μην θέτουν στο παιδί απαιτήσεις, όταν αυτό είναι ήδη εκνευρισμένο, προσπαθώντας να του δώσουν τρόπους για να χαλαρώσει (μουσική, μαξιλάρια, μασάζ, χυμό). (Donnellan, et al., 1988; O'Neil, et al., 1997).

"Πώς θα βάλω όρια στην συμπεριφορά του παιδιού μου;"
"Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε τη σημασία των ορίων στον παππού και την γιαγιά;"

Η αποτελεσματική διαχείριση των προβλημάτων συμπεριφοράς των παιδιών με αυτισμό προϋποθέτει ότι όλοι όσοι εμπλέκονται με το παιδί στην καθημερινότητά του έχουν συμφωνήσει ποια θα είναι η δική τους αντίδραση σε αυτές τις συμπεριφορές. Η σταθερότητα και η συνέπεια όλων των μελών της οικογένειας είναι πολύ σημαντική, γιατί βοηθά το παιδί να συνειδητοποιήσει με σαφήνεια τα όρια και τις απαιτήσεις που θέτει το περιβάλλον του. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό τόσο οι γονείς όσο και η ευρύτερη οικογένεια (παππούς γιαγιά, αδέλφια) να συναποφασίσουν για το ποια θα είναι η δική τους στάση απέναντι σε συγκεκριμένες συμπεριφορές του παιδιού (Γενά, 2003). Τα όρια που θέλει μία οικογένεια να θέσει στη συμπεριφορά του παιδιού είναι πολύ υποκειμενικά και επηρεάζονται από συγκεκριμένους κοινωνικούς και πολιτιστικούς παράγοντες. Τα κριτήρια για να τεθούν τα όρια της συμπεριφοράς του παιδιού έχουν να κάνουν με το προσωπικό στυλ διαπαιδαγώγησης, που η κάθε οικογένεια έχει επιλέξει. Για ένα αυτιστικό παιδί, όμως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό η θέση των ορίων και των απαιτήσεων από το περιβάλλον, να γίνεται με έναν τρόπο που θα είναι κατανοητός από το ίδιο και που θα παρουσιάζει σταθερότητα και συνέπεια. Η χρήση των ίδιων χειρονομιών, ή οπτικών συμβόλων, προκειμένου να κατανοήσει το παιδί το "όχι" του γονέα ή το "απαγορεύεται", εφόσον γίνεται με τρόπο σταθερό από όλους όσους εμπλέκονται με το παιδί, μπορεί να βοηθήσει στην αποτελεσματική οριοθέτηση της συμπεριφοράς του. Αυτό που θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, όμως, σε οποιαδήποτε περίπτωση είναι το αν τα όρια στη συμπεριφορά του παιδιού βοηθούν στην καλύτερη προσαρμογή του, άμεση ή μακροπρόθεσμη, στο κοινωνικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, αν ένα πεντάχρονο παιδί σηματοδοτεί την ανάγκη του να πάει τουαλέτα με το να κατεβάζει το παντελόνι του σε οποιοδήποτε χώρο, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να είναι λειτουργική και γενικώς αποδεκτή για αυτήν την ηλικία, οι γονείς όμως θα πρέπει να αναλογισθούν αν, μεγαλώνοντας το παιδί, θα εξακολουθεί μια τέτοια συμπεριφορά να είναι βοηθητική στην κοινωνική ένταξη και προσαρμογή του. Το κριτήριο της κοινωνικής προσαρμογής, ωστόσο, δε θα πρέπει να οδηγεί την οικογένεια στη θέση πολύ αυστηρών ορίων, τα οποία επιβαρύνουν το παιδί με απαιτήσεις "καλής συμπεριφοράς" στις οποίες δεν μπορεί να αντεπεξέλθει, λόγω της φύσης των νευροβιολογικών του διαταραχών. Γενικά, μία καλή συζήτηση μεταξύ όλων των μελών της οικογένειας, που θα επιτρέπει την από κοινού συμφωνία για τα όρια που θα τεθούν στη συμπεριφορά του παιδιού και τους τρόπους με τους οποίους αυτό θα επιτευχθεί, είναι ίσως η καταλληλότερη προσέγγιση, προκειμένου να αποφευχθούν συγκρούσεις και διαφωνίες, οι οποίες και ένταση προκαλούν στην οικογένεια αλλά και διαιωνίζουν τα προβλήματα συμπεριφοράς του παιδιού, λόγω της σύγχυσης που του δημιουργούν (Cooper, Heron & Heward, 1988; O'Neill, et al., 1997).

"Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε "χειριστικές" συμπεριφορές;"

Το αυτιστικό παιδί παρουσιάζει ένα εύρος συμπεριφορών (στερεοτυπίες, τελετουργίες, εμμονές, κρίσεις θυμού, επιθετικότητα ή αυτοτραυματισμούς, καταστροφές αντικειμένων, διαταραχές ύπνου ή φαγητού, φοβίες) (Wing, 2000). Τα βαθύτερα ελλείμματα που ευθύνονται για αυτές τις ιδιαιτερότητες αφορούν διαταραχές στην ικανότητα για επικοινωνία, σύναψη κοινωνικών σχέσεων και κατανόηση κοινωνικών κανόνων, αισθητηριακές-αντιληπτικές διαταραχές. Οι βαθύτερες αυτές μειονεξίες δημιουργούν στο αυτιστικό παιδί αυξημένο άγχος, σύγχυση και δυσφορία, με αποτέλεσμα συχνά να αντιδρά με δύσκολες συμπεριφορές. Μία συμπεριφορά, όμως, δε μπορεί ποτέ να γίνει κατανοητή αν δεν λάβουμε υπόψη και το πλαίσιο μέσα στο οποίο εμφανίζεται. Έτσι, οι αντιδράσεις των μελών της οικογένειας σε αυτές τις συμπεριφορές μπορεί να αποτελέσουν έναν κρίσιμο παράγοντα που μπορεί να διαιωνίζει ή και να επιδεινώνει κάποιες από αυτές (Donnellan, et al., 1988; Μοrris, et al., 1996). Η προσοχή που δίνουν οι γονείς σε κάποιες συμπεριφορές του παιδιού, σε συνδυασμό με τη μείωση των απαιτήσεων των γονέων προς το παιδί, εξαιτίας των συμπεριφορών του, αποτελεί έναν από αυτούς τους παράγοντες. Αν, για παράδειγμα, ένα αυτιστικό παιδί καταλάβει ότι με το να εκδηλώσει μία κρίση θυμού, το αποτέλεσμα είναι να ικανοποιηθεί το αίτημά του να πάει βόλτα, όσο συχνά εκείνο επιθυμεί, η συμπεριφορά αυτή θα υιοθετηθεί από το παιδί ως ένας αποτελεσματικός τρόπος να επικοινωνήσει το αίτημά του για βόλτα, αλλά και να "χειρισθεί" το περιβάλλον του προκειμένου να το πετύχει. Είναι πολύ σημαντικό, οι γονείς να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο οι δικές τους αντιδράσεις στις συμπεριφορές του παιδιού συντελούν στη διατήρηση αυτών των συμπεριφορών, ώστε να σπάσουν αυτό το φαύλο κύκλο, αγνοώντας ή μην υποχωρώντας σε κάποιες συμπεριφορές. Παράλληλα, όμως, είναι εξίσου σημαντικό το να δίνονται ευκαιρίες στο παιδί να αναπτύξει εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας των αναγκών του. Συγχρόνως θα πρέπει να προλαμβάνονται δύσκολες συμπεριφορές, μέσα από τη δημιουργία ενός προγράμματος καθημερινών δραστηριοτήτων, που θα ικανοποιεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις ανάγκες του παιδιού, ώστε να μην συντρέχουν πλέον σοβαροί λόγοι εκδήλωσης δύσκολων συμπεριφορών (O'Neill, et al., 1997).

"Πως μπορούμε να διαχειριστούμε προβλήματα με τον ύπνο; (Το παιδί θέλει να κοιμάται μαζί με τους γονείς);"

Μερικά παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν προβλήματα με τον ύπνο τους: δεν θέλουν να πάνε στο κρεβάτι το βράδυ, ξαπλώνουν αλλά δεν κοιμούνται, σηκώνονται τη νύχτα και περιπλανιούνται στο σπίτι ή θέλουν να κοιμούνται μαζί με τους γονείς τους, ή ξυπνούν πολύ πρωί και αρνούνται να πάνε ξανά στο κρεβάτι τους. Οι διαταραχές στον ύπνο μπορεί να αντιμετωπισθούν με ένα οργανωμένο πρόγραμμα ύπνου, που έχει να κάνει με την θέση ορίων κοινών για όλα τα μέλη της οικογένειας, όσον αφορά την ώρα που το παιδί θα πάει στο κρεβάτι του για ύπνο και την ώρα που θα σηκωθεί. Σε περίπτωση που το παιδί παραβιάζει αυτά τα όρια οδηγείται και πάλι στο κρεβάτι του, με σταθερότητα και χωρίς ιδιαίτερη ένταση. Ιδιαίτερα σημαντικός, όμως, είναι και ο εμπλουτισμός του ημερήσιου προγράμματος του παιδιού με δραστηριότητες, προκειμένου το παιδί να κουράζεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να θέλει να κοιμάται τη νύχτα. Ιδιαίτερα βοηθητική είναι η φυσική άσκηση σε αυτές τις περιπτώσεις. Η ανάγκη του παιδιού να κοιμάται μαζί με τους γονείς του μπορεί να αντιμετωπισθεί με ένα οργανωμένο πρόγραμμα ύπνου, που στόχο έχει να μείνει το παιδί για σταδιακά όλο και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο κρεβάτι του το βράδυ, χωρίς την παρουσία του γονιού. Ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες, καθώς και τη διαρρύθμιση του χώρου στο σπίτι, θα πρέπει ο γονιός σταδιακά να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το παιδί και για όλο και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, μέχρι να καταφέρει να μένει το παιδί στο δωμάτιο μόνο του κατά τη διάρκεια της νύχτας. Για παράδειγμα, αρχικά μπορεί ο στόχος να είναι ο γονιός να κοιμάται σε ξεχωριστό κρεβάτι, αλλά στο ίδιο δωμάτιο, και το κρεβάτι του γονιού σταδιακά να απομακρύνεται από αυτό του παιδιού. Σε επόμενη φάση στόχος μπορεί να είναι ο γονιός να κοιμάται έξω από το δωμάτιο του παιδιού με ανοιχτή την πόρτα, κ.ο.κ.. Η διαδικασία μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο. Γενικά, θα πρέπει να τονισθεί ότι τα προβλήματα ύπνου τείνουν να είναι πιο σοβαρά στην προσχολική ηλικία, ενώ καθώς το παιδί μεγαλώνει σταδιακά βελτιώνονται από μόνα τους, καθώς το παιδί πηγαίνει σχολείο και δομείται το πρόγραμμα της ημέρας του καλύτερα (Wing, 2000).

"Πως αντιμετωπίζουμε τις εμμονές του αυτιστικού παιδιού σε σχέση με το να τοποθετεί αντικείμενα σε συγκεκριμένες θέσεις;"

Η ανάγκη του παιδιού για διατήρηση της σταθερότητας και της ομοιογένειας στον περιβάλλοντα χώρο είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές αυτιστικές συμπεριφορές, η οποία σχετίζεται με το άγχος που βιώνει το αυτιστικό παιδί, μη μπορώντας να επεξεργαστεί (λόγω των νευροβιολογικών του διαταραχών) με ένα οργανωμένο τρόπο τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος (Frith, 1996). Είναι γεγονός ότι η εμμονή του αυτιστικού παιδιού στη σταθερότητα και στην ομοιογένεια μπορεί να δυσκολέψει πάρα πολύ την καθημερινότητα της οικογένειας, η οποία συχνά αναγκάζεται να υποκύπτει στις απαιτήσεις του παιδιού όσον αφορά τη θέση αντικειμένων στο χώρο. Το αν και κατά πόσο η οικογένεια θα παρέμβει, για να τροποποιήσει τέτοιου είδους συμπεριφορές εξαρτάται κάθε φορά από την ένταση και τη συχνότητα της συμπεριφοράς, καθώς και το βαθμό που αυτή η συμπεριφορά επηρεάζει τη λειτουργικότητα της οικογενειακής ζωής (Wing, 2000). Για παράδειγμα, η διατήρηση της σταθερότητας στο χώρο παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις, όταν το παιδί εμπλέκει και άλλους ανθρώπους στη ρουτίνα του (π.χ. θέλει οι γονείς του να κάθονται με συγκεκριμένο τρόπο σε μία συγκεκριμένη θέση την ώρα του φαγητού). Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς του παιδιού σε αυτήν την περίπτωση κρίνεται απαραίτητη. Η άρνηση των γονιών να συμμετέχουν σε αυτήν την ρουτίνα θα πρέπει να είναι απόλυτη, ξεκάθαρη για το παιδί και σταθερή παρά τις όποιες αντιδράσεις του παιδιού. Αυτό που έχει εμπειρικά παρατηρηθεί είναι ότι το παιδί, ενώ μπορεί αρχικά να αντιδράσει πολύ άσχημα, σιγά-σιγά η αντίδραση του μειώνεται και σταδιακά εξαλείφεται, εφόσον, όμως, οι γονείς διατηρήσουν μία σταθερή και άκαμπτη στάση. Στο προηγούμενο παράδειγμα, οι γονείς αλλάζουν συνέχεια θέση παρά τις διαμαρτυρίες του παιδιού, και μέχρι το παιδί να το πάρει απόφαση ότι αυτή του η απαίτηση δεν μπορεί να ικανοποιηθεί (Wing, 2000).

"Πώς προετοιμάζουμε το παιδί όταν πρόκειται να αλλάξει κάτι στην καθημερινή του ρουτίνα;"

Το αυτιστικό παιδί έχει ανάγκη, λόγω των χαοτικού τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του, την σταθερότητα και προβλεψιμότητα στη ζωή του και στην καθημερινότητα του. Όσο πιο γρήγορα οι γονείς του παιδιού αναπτύξουν ρουτίνες λειτουργικές, για το ίδιο το παιδί και για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, τόσο πιο εύκολη και αρμονική θα είναι η συμβίωση. Είναι πολύ σημαντικό, το ίδιο το παιδί να γνωρίζει το ημερήσιο ή εβδομαδιαίο πρόγραμμα δραστηριοτήτων του (χρήση προγράμματος δραστηριοτήτων με αντικείμενα, φωτογραφίες, σύμβολα ή και με λέξεις) ανάλογα με το λειτουργικό επίπεδο του παιδιού. Εφόσον το παιδί χαλαρώσει μέσα από την σταθερότητα που του προσφέρει ένα βασικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων, τότε μπορεί να ξεκινήσει και μία προσπάθεια εκπαίδευσης του παιδιού στο να διαχειρίζεται το απρόβλεπτο ή το διαφορετικό, χωρίς να εμφανίζει κρίσεις θυμού ή άλλες έντονες συμπεριφορές. Εάν για παράδειγμα, λόγω άσχημου καιρού μία προγραμματισμένη βόλτα ακυρωθεί, σκόπιμο είναι να γίνει μία προσπάθεια ενημέρωσης από πολύ νωρίτερα του παιδιού για την αλλαγή στο πρόγραμμα, χρησιμοποιώντας μέσα επικοινωνίας απλά και κατανοητά για το παιδί. Η αντικατάσταση μίας δραστηριότητας, που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, με μία άλλη εξίσου ή και περισσότερο ευχάριστη μειώνει τις πιθανότητες εκδήλωσης δύσκολης συμπεριφοράς. Είναι επίσης πολύ σημαντικό το να κατανοήσει το παιδί ότι για πολλά πράγματα έχει τη δυνατότητα επιλογής (π.χ. μπορεί το απόγευμα να πάει βόλτα ή να κάνει κούνια στην αυλή). Θα πρέπει τέλος οι γονείς σιγά-σιγά να εμπεριέχουν στο πρόγραμμα του παιδιού το απρόβλεπτο με τη μορφή έκπληξης. (Για παράδειγμα, σε ένα δομημένο ημερήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων θα μπορούσε να υπάρχει και η σχετική σηματοδότηση για άγνωστη δραστηριότητα (π.χ. ένα ερωτηματικό), ώστε σιγά -σιγά το παιδί να κατανοήσει ότι δεν μπορούμε να προγραμματίζουμε κάθε τι στη ζωή μας (Wing, 2000).

"Πώς αντιμετωπίζεται η επιθετική συμπεριφορά;"

Σε περιπτώσεις έντονων κρίσεων θυμού, που ενέχουν επιθετικότητα, αυτό που πρέπει να έχουμε υπόψη είναι ότι πολλές από αυτές τις συμπεριφορές είναι αποτέλεσμα αυξημένης έντασης και άγχους, τα επίπεδα του οποίου ξεπέρασαν κάποια στιγμή ένα οριακό σημείο και οδήγησαν σε έντονα συναισθηματικά ξεσπάσματα. Στο πλαίσιο της λειτουργικής ανάλυσης της συμπεριφοράς είναι πολύ σημαντικό να ανακαλύψουμε, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, ποιοι είναι οι ενεργοποιητές της συμπεριφοράς ή οι συνθήκες που αυξάνουν την πιθανότητα εκδήλωσης της επιθετικής συμπεριφοράς. Κρατώντας σημειώσεις και παρατηρώντας τι ακριβώς συμβαίνει πριν και μετά τις κρίσεις θυμού και επιθετικότητας του παιδιού, μπορούμε να οργανώσουμε καλύτερα τη συμπεριφορά μας, προκειμένου να προλάβουμε μία επικείμενη κρίση. Ο παράγοντας πρόληψη είναι πολύ κρίσιμος, όταν το παιδί βρίσκεται σε οριακό σημείο συναισθηματικής διέγερσης. Αν μπορούμε να αναγνωρίσουμε ενδείξεις εκνευρισμού ή άγχους μπορούμε να προλάβουμε την εκδήλωση της έντονης ή επικίνδυνης συμπεριφοράς.
Γενικά σε αυτές τις περιπτώσεις:

Αποφεύγουμε να κάνουμε οτιδήποτε θα διεγείρει ακόμη περισσότερο το παιδί φωνές, απειλές, σωματική εγγύτητα, έντονες χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου.)

Μιλάμε με ήρεμο τόνο και προσπαθούμε να βοηθήσουμε το παιδί να ηρεμήσει και να του δείξουμε ότι βρισκόμαστε κοντά του για ό,τι χρειαστεί.

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να απομακρυνθούμε τελείως από το οπτικό του πεδίο, αν διαπιστώσουμε ότι επίκειται μία έκρηξη θυμού.

Δεν θέτουμε απαιτήσεις όταν το παιδί είναι ήδη εκνευρισμένο.

Προσπαθούμε να δώσουμε στο παιδί τρόπους για να χαλαρώσει, όταν αρχίζει να δείχνει νευρικό και ανήσυχο (μουσική, μαξιλάρια, μασάζ, χυμό).

Προσπαθούμε να διοχετεύσουμε την αυξημένη ενεργητικότητα του παιδιού σε "κοινωνικά αποδεκτές" διεξόδους. (π.χ. καθημερινή φυσική άσκηση.) (Wing, 2000)

"Τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε αυτοτραυματισμούς;"

Η αυτοτραυματική συμπεριφορά εμφανίζεται κυρίως σε άτομα με αυτιστική διαταραχή και βαριά νοητική καθυστέρηση. Μπορεί να κυμαίνεται από ήπια μέχρι και αρκετά σοβαρή. Αυτοτραυματισμούς μπορεί επίσης να εκδηλώσει ένα αυτιστικό άτομο κατά τη διάρκεια κρίσεων θυμού (δάγκωμα των καρπών, χτύπημα του κεφαλιού). Συχνά ένας αυτοτραυματισμός μπορεί να συνδέεται με πόνο ή φυσική ασθένεια, κάτι το οποίο θα πρέπει να διερευνηθεί λεπτομερώς, πριν οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία ή αντιμετώπιση της συμπεριφοράς. Σε άλλες περιπτώσεις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές με ένταση και διάρκεια μπορεί να πάρουν αυτοτραυματικό χαρακτήρα (π.χ. πρόκληση εμετού, κατάποση μεγάλης ποσότητας υγρών). Τα αίτια του αυτοτραυματισμού μπορεί να συνδέονται με εσωτερικές βιοχημικές ανωμαλίες και αισθητηριακές διαταραχές. Η έλλειψη ενός λειτουργικού συστήματος επικοινωνίας των βασικών αναγκών φαίνεται να είναι ένας επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας για την ανάπτυξη αυτοτραυματικής συμπεριφοράς (Wing, 2000). Υπάρχουν, όμως, και περιβαλλοντικοί παράγοντες, συνθήκες που προηγούνται ή έπονται του αυτοτραυματισμού, που μπορεί να συμβάλουν στην διατήρησή της. Η λειτουργική ανάλυση συμπεριφοράς προσπαθεί, μέσω της διερεύνησης αυτών των συνθηκών να αντικαταστήσει την αυτοτραυματική συμπεριφορά με άλλες κατάλληλες που εξυπηρετούν την ίδια λειτουργία για το αυτιστικό άτομο. Αν, δηλαδή, γνωρίζουμε ότι η λειτουργία του αυτοτραυματισμού συνδέεται με την επικοινωνία βασικών του αναγκών (αίτηση ή άρνηση αντικειμένων ή δραστηριοτήτων), τότε μια καλή προσέγγιση θα ήταν να προσπαθήσουμε να διδάξουμε εναλλακτικές συμπεριφορές, που εξυπηρετούν την ίδια λειτουργία, προκειμένου να προλάβουμε τον αυτοτραυματισμό. Η χρήση προστατευτικών εξαρτημάτων (κράνη, γάντια, κ.λ.π.) δεν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά, γιατί ο περιορισμό της κίνησης του ατόμου ή το μπλοκάρισμα του αισθητηριακού ερεθίσματος, που ένας αυτοτραυματισμός προκαλεί δεν βοηθά στην ουσιαστική λύση του προβλήματος και πολλές φορές αναστατώνει περισσότερο το άτομο. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση του αυτοτραυματισμού είναι επίσης συχνή, αλλά δεν αποτελεί παρά ένα προσωρινό μέτρο, καθώς δεν λύνει το πρόβλημα παρά μόνο το καταστέλλει, ενώ δημιουργεί αρκετά ηθικά διλήμματα, κυρίως λόγω των παρενεργειών που μπορεί να φέρει στο άτομο. Γενικότερα θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι μία καλή παρατήρηση και καταγραφή των συνθηκών κάτω από τις οποίες συμβαίνει ένας αυτοτραυματισμός και της λειτουργίας, την οποία μπορεί να εξυπηρετεί, είναι ίσως η καλύτερη προσέγγιση προκειμένου αφενός να προλάβουμε την εκδήλωση του και αφετέρου να εκπαιδεύσουμε το άτομο σε εναλλακτικές συμπεριφορές, που θα έχουν την ίδια λειτουργία Donnellan, et al., 1988; O'Neill, et al., 1997). 

http://www.autismhellas.gr

Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Comenius Ειδικού Γυμνασίου και Λυκείου Αθηνών (30/04/2013)

Ειδικό Γυμνάσιο και Λύκειο Αθηνών [http://www.eidikogl.gr/]
Συμμετοχή σε Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Comenius.
- Δείτε το τελικό κείμενο του προγράμματος εδώ.

http://www.specialeducation.gr

Οδηγός για την εκμάθηση της ορθογραφίας

 

Ορθογραφία by eidikidiapaidagogisi