Χαρακτηριστικά Δυσλεξίας ανα ηλικία

πηγη

 

Προσχολική Ηλικία

Ο εντοπισμός της δυσλεξίας κατά την προσχολική ηλικία, είναι σχεδόν αδύνατος. Η δυσλεξία ως ειδική αναγνωστική δυσκολία, εξ ορισμού, προϋποθέτει ότι το παιδί θα πρέπει να έχει έρθει σε επαφή με την αναγνωστική λειτουργία, ώστε να μπορέσουμε να δούμε ότι υπάρχει δυσκολία να μάθει ανάγνωση. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποια δεδομένα που η επιστημονική έρευνα των τελευταίων χρόνων έχει συνδέσει με τις μαθησιακές δυσκολίες και τα οποία μπορεί να αποτελούν προάγγελο μαθησιακών δυσκολιών. Παρόλο που από μόνα τους αυτά τα γεγονότα δεν αποτελούν κριτήρια διάγνωσης, εντούτοις, η ύπαρξη τους, αυξάνει την πιθανότητα το παιδί να αναπτύξει στο μέλλον μια μαθησιακή δυσκολία. Λέμε δηλαδή ότι αυτά τα παιδιά είναι «σε κίνδυνο να αναπτύξουν Μαθησιακές Δυσκολίες ». Μερικά από τα δεδομένα αυτά μπορεί να είναι:

• Επιπλοκές κατά τον τοκετό, όπως για παράδειγμα περιστατικά υποξίας (περιτύλιξη ομφάλιου λώρου, μειωμένη οξυγόνωση)
• Αργοπορία στην κατάκτηση σημαντικών αναπτυξιακών ορόσημων (π.χ ομιλία, βάδιση)
• Ιστορικό κληρονομικότητας Μαθησιακών Δυσκολιών (γονείς ή άλλοι στενοί συγγενείς)
• Ύπαρξη Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής με / χωρίς υπερκινητικότητα
• Ξεχνάει πράγματα που νομίζατε ότι τα ξέρει, ή, δυσκολεύεται να μάθει τραγουδάκια στο νηπιαγωγείο
• Δυσκολεύεται να ακολουθήσει απλές ή πολύπλοκες οδηγίες που προϋποθέτουν σειριακή επεξεργασία (π.χ πήγαινε στο δωμάτιο και φέρε τα παπούτσια σου… ή φέρε τα παπούτσια σου και το κασκόλ σου και κλείσε το φως από το δωματίου του αδερφού σου καθώς έρχεσαι…)
• Μέχρι την προδημοτική, το παιδί δεν έχει μάθει τα βασικά χρώματα και σχήματα
• Συγχύζει τις λέξεις που δηλώνουν κατεύθυνση (αριστερά δεξιά) ή χρόνο (πριν, μετά) ή χώρο (εδώ, εκεί)
• Δυσκολία στο συγχρονισμό των κινήσεων, οι οποίες μπορεί να εκδηλώνονται ως τάση του παιδιού να σκοντάφτει, να παραπατάει ή να πέφτει (αδεξιότητα)
• Δυσκολία στο ντύσιμο (να κουμπώσει σωστά τα κουμπιά, να βάλει σωστά τα παπούτσια)
• Δυσκολία να χρησιμοποιήσει ψαλίδι, να δέσει τα κορδόνια του, να πιάσει το μολύβι, να ιχνογραφήσει σχέδια, να χαράξει γραμμές, να ενώσει τελείες ή να βάψει μια εικόνα χωρίς να ξεφύγει από τις γραμμές

Πρώτες τάξεις δημοτικού

• Δυσκολία στο να μάθει ανάγνωση, ή να ακολουθήσει το ρυθμό της τάξης
• Δυσκολία στο να θυμάται την ορθογραφία που έμαθε
• Δυσκολία στο να αντιγράψει σωστά από τον πίνακα
• Το παιδί θεωρείται έξυπνο και τείνει να είναι πολύ καλός όταν τον ρωτούν προφορικά
• Δυσχέρεια στην αποστήθιση ποιημάτων ή τραγουδιών με ομοιοκαταληξία (ιδιαίτερα στο νηπιαγωγείο)
• Δισταγμός όταν πρόκειται να αποφασίσει ποιο χέρι θα χρησιμοποιήσει για να πιάσει το μολύβι, την μπάλα κλπ
• Ανοργάνωτος. Δυσκολία στο να βάλει και να βγάλει τα βιβλία του από την τσάντα, να βρει το μολύβι ή τη γόμα του ή να τακτοποιήσει το γραφείο του
• Τάση να χάνει εύκολα τα βιβλία και τα τετράδιά του ή να ξεχνάει τα πράγματά του στο σχολείο
• Δυσκολία να χρησιμοποιήσει ψαλίδι, να δέσει τα κορδόνια του, να πιάσει το μολύβι
• Δυσνόητη γραφή
• Αντιστροφές γραμμάτων ή αριθμών (π.χ ‘3’ αντί ‘ε’, ‘9’ αντί ‘ρ’)
• Δυσκολία στην προφορά πολυσύλλαβων λέξεων, σύνθετων προτάσεων
• Όταν διαβάζει, συχνά προφέρει διαφορετική λέξη από αυτό που βλέπει (π.χ ‘πλέκω’ αντί ‘πλένω’, ‘τάξη’ αντί ‘τόξο’)
• Απροθυμία ή/και άρνηση για την παρακολούθηση των σχολικών μαθημάτων και το διάβασμα

Πρωτοβάθμια Ηλικία

• Σε επίπεδο ανάγνωσης, τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας, είναι κυρίως η διστακτική, επίπονη, μονότονη, αργή και διακεκομμένη (συλλαβική) ανάγνωση
• Μπορεί να παρατηρηθούν επίσης επαναλήψεις ή προσθέσεις γραμμάτων και συλλαβών (π.χ κουκλάκι ή κουκούλα αντί κούκλα)
• Σύγχυση παρόμοιων οπτικά ή ακουστικά γραμμάτων όπως «α» με «ο» ή «θ» με «δ», ή «β» με «φ»
• Παραλείψεις μικρών λέξεων ή συλλαβών μέσα στη λέξη (π.χ ταξί ή τάδι αντί ταξίδι)
• Δυσκολία στην αναγνώριση διφθόγγων και συλλαβισμός δίψηφων ή τρίψηφων συμφώνων. Δυσκολία ανάγνωσης μεγάλων λέξεων, ιδιαίτερα λέξεις με πολύπλοκα συμπλέγματα συμφώνων (π.χ ποδοσφαιριστής, γκρίζο)
• Ελλιπής κατανόηση κειμένου, κυρίως στις λεπτομέρειες
• Λανθασμένη ή καθόλου χρήση σημείων στίξης (π.χ κόμματα, τελείες, τόνοι)
• Παραλείψεις γραμμάτων καθώς διαβάζει (π.χ ‘τη’ αντί ‘της’, ‘το’ αντί ‘του’, ‘σπίτι’ αντί ‘σπιτιού’)
• Πολλές φορές φαίνεται να «μαντεύουν», να συμπληρώνουν το κείμενο με παραπλήσιες φωνητικά ή νοηματικά λέξεις (π.χ διαβάζει «πα-ράθυρο» αντί «πα-ρατηρώ»)
• Υπάρχει αντικατάσταση λέξεων ή παρόμοιων γραμμάτων (πλένω-πλέκω), αντιστροφή (τα – ατ), πρόσθεση ή παράλειψη συλλαβών ή/και λέξεων και συντακτικά λάθη
• Σε επίπεδο γραφής/γραπτής έκφρασης, μπορεί να παρατηρηθούν αντικαταστάσεις (βράβυ αντί βράδυ), αντιστροφές (τνύνω αντί ντύνω), παραλείψεις (κάκι αντί καπάκι), προσθέσεις (ποταμάκι αντί ποτάμι)
• Μπορεί επίσης να υπάρχει δυσανάγνωστη γραφή, δυσκολία να γράψει πάνω στη γραμμή ή/και να ενώνει ή να διαχωρίζει λέξεις
• Βλέπουμε επίσης ηχητική γραφή (ανορθογραφία) (π.χ πέζο αντί παίζω)
• Μη τήρηση γραμματικών κανόνων π.χ να ξεκινά μια πρόταση με μικρό γράμμα, να σμίγει μικρά και κεφαλαία μέσα στις λέξεις
• Φτωχό λεξιλόγιο
• Επαναλήψεις λέξεων όταν γράφει (χρησιμοποιεί συνέχεια λέξεις που νιώθει ότι ξέρει)
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Απροθυμία για το σχολείο, το διάβασμα και το γράψιμο
• Προβλήματα με μαθήματα που απαιτούν από το μαθητή να απομνημονεύσει μηχανικά π.χ κανόνες γραμματικής, ή πίνακες πολλαπλασιασμού
• Απουσία οργάνωσης και τάξης στα βιβλία και τα τετράδιά του
• Απογοήτευση, αισθήματα κατωτερότητας, έλλειψη αυτοπεποίθησης και συχνά απότομη και βίαιη συμπεριφορά στο σπίτι ή στο σχολείο
• Καλλιτεχνικές τάσεις και δημιουργικά ταλέντα

Δευτεροβάθμια Ηλικία

Εάν δεν έχει γίνει διάγνωση μέχρι αυτή την ηλικία, πιθανόν αρκετά απ’ τα χαρακτηριστικά που έχουν ήδη αναφερθεί να ισχύουν και τώρα. Κάποια παιδιά όμως μπορεί να έχουν καταφέρει να βρουν τρόπους ώστε να μη φαίνονται τόσο έντονα. Αν δούμε αρκετά καλά όμως μπορεί να ανακαλύψουμε πως μπορεί να έχουν μάθει να ξεγλιστρούν από “εργασίες” που θα μπορούσαν να εκθέσουν το πρόβλημα τους. Γενικά:

• Προσπαθούν να αποφύγουν όσο περισσότερο γίνεται να διαβάσουν ένα κείμενο στην τάξη, ή να γράψουν
• Συνήθως παραμένει η «αταξία» στα προσωπικά τους αντικείμενα
• Συχνές εναλλαγές στη διάθεση
• Παραμένει η διαφορά μεταξύ αντίληψης, γνώσεων και ακαδημαϊκών επιδόσεων (δηλαδή φαίνονται έξυπνοι, μπορεί να αποδώσουν προφορικά αλλά δεν αποδίδουν γραπτώς και αποτυγχάνουν στα διαγωνίσματα)

 

Ειδικότερα, σ’ αυτές τις ηλικίες μπορεί να εξακολουθούν να υπάρχουν:

• Δυσκολία στην ανάγνωση, ιδιαίτερα στις μεγάλες, πολυσύλλαβες και δύσκολες λέξεις
• Παράλειψη και εσφαλμένη ανάγνωση λέξεων όταν διαβάζουν δυνατά
• Δυσκολεύονται να κατανοήσουν αυτό που διαβάζουν και μπορεί να ζητούν από άλλους να τους το διαβάσουν
• Μπορεί να εξακολουθεί να υπάρχει δυσκολία στη συγκέντρωση της προσοχής
• Κατά τη διάρκεια του διαβάσματος ή όταν γράφουν παρασύρονται από τις σκέψεις τους και μοιάζουν να ονειροπολούν
• Στα γραπτά τους μπορεί να παρουσιάζονται ακόμη παραλείψεις γραμμάτων ή και λέξεων (π.χ τελικά ‘ς’ ‘ν’, ‘το’ αντί ‘του’)
• Απουσία τόνων στα γραπτά τους
• Πολλά και συχνά περίεργα, για την ηλικία τους, ορθογραφικά λάθη (π.χ πέζο, εγό, είμε)
• Φτωχή χρήση λεξιλογίου. Χρησιμοποιούν απλές και συνήθεις λέξεις για ν’ αποφύγουν τα ορθογραφικά λάθη
• Απουσία συνοχής και ροής των κειμένων που συντάσσουν. Συνήθως τα γραπτά τους είναι σύντομα και μ’ αρκετές μουτζούρες, αρκετές φορές δυσανάγνωστα. Δίνουν την αίσθηση ότι γνωρίζουν κάτι αλλά αδυνατούν να το περιγράψουν και να το εκφράσουν σωστά
• Δυσκολεύονται με τις ξένες γλώσσες, ιδιαίτερα με το λεξιλόγιο ενώ τα πηγαίνουν πολύ καλά στα προφορικά
• Συχνά κάνουν “επιπόλαια” λάθη δίνοντας την αίσθηση ότι “δεν ήταν εκεί όταν έγραφαν”
• Έλλειψη προγραμματισμού κι οργάνωσης σε ότι κάνουν, καθώς γράφουν, μπορεί να “πετάνε” από το ένα θέμα στο άλλο, για να τελειώνουν πιο γρήγορα
• Αδυνατούν να διαχειριστούν σωστά το χρόνο τους
• Χάνουν ή ξεχνούν και δεν μπορούν να βρουν τα πράγματά τους
• Σε αρκετές περιπτώσεις δίνουν την αίσθηση της αδιαφορίας
• Δυσκολία καταγραφής των καίριων σημείων του μαθήματος
• Αποτυχία στα διαγωνίσματα, καθώς η απόδοση μειώνεται όταν ο μαθητής αισθάνεται την πίεση του χρόνου
• Ανάλογα με το πλήθος των προβλημάτων που αντιμετώπισαν στο Δημοτικό Σχολείο, τις επιπρόσθετες αποτυχίες που πιθανόν να βιώνουν στη μέση εκπαίδευση, αλλά και την έλλειψη κατανόησης στο σπίτι, οδηγούν σε απογοήτευση, έλλειψη αυτοπεποίθησης, χαμηλή αυτοεικόνα που πολύ συχνά, στους έφηβους, εκφράζονται με άρνηση κι επιθετικότητα

  ΠΗΓΗ