Η Αναπτυξιακή Διαταραχή του κινητικού Συντονισμού (Α.Δ.Σ.) είναι μία από τις πλέον διαδεδομένες αναπτυξιακές διαταραχές στα παιδιά εντός του σχολικού περιβάλλοντος. Από τα αποτελέσματα της ανασκόπησης της βιβλιογραφίας φαίνεται ότι η συχνότητα της Α.Δ.Σ. στα παιδιά είναι ιδιαίτερα υψηλή, ότι βελτιώνεται μέσω παρεμβατικών προγραμμάτων αλλά δεν θεραπεύεται, συνυπάρχει με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές και ότι επιφέρει δευτερογενείς επιπτώσεις (ψυχοκοινωνικές-υγείας). Συμπερασματικά καταλήγουμε στην ανάγκη εισαγωγής της κινητικής αξιολόγησης στα Κ.Ε.Δ.Υ. έτσι ώστε να αξιολογούνται όλοι οι τομείς ανάπτυξης των παιδιών γνωστικοί και κινητικοί, όπως επίσης προτείνεται η διεξαγωγή προγραμμάτων επιμόρφωσης των Κ.Φ.Α. για τη αναγνώριση της Α.Δ.Σ. και για το σχεδιασμό παρεμβατικών προγραμμάτων.
Τα τελευταία 100 χρόνια παιδιά τα οποία παρουσιάζουν δυσκολίες στη κίνηση είναι γενικά αποδεκτό ότι παρουσιάζουν και προβλήματα ανάπτυξης (Coleman, Piek, Livesey, 2001). Το 1994 σε ένα διεθνές συνέδριο το οποίο αφορούσε παιδιά με αδεξιότητα καθιερώθηκε ο όρος Αναπτυξιακή Διαταραχή του κινητικού Συντονισμού (Α.Δ.Σ.), για να περιγράψει παιδιά με φτωχό κινητικό συντονισμό. Η παρούσα εργασία έχει σκοπό να παρέχει πληροφορίες μέσω της βιβλιογραφικής ανασκόπησης για την Αναπτυξιακή Διαταραχή του κινητικού Συντονισμού σε σχέση με : α) την ιστορική αναδρομή-ορισμό, β) τα χαρακτηριστικά, γ) τη συχνότητα, δ) την αιτιολογία, ε) την συνύπαρξη με άλλες διαταραχές, στ) την αξιολόγηση, ζ)την ικανότητα αναγνώρισης της διαταραχής από τους εκπαιδευτικούς) τις επιπτώσεις, θ) την αντιμετώπιση, ι) τα συμπεράσματα-προτάσεις.
Ιστορική αναδρομή-Ορισμός
Ο Orton (1937), χρησιμοποίησε πρώτος τον όρο απραξία για τα παιδιά τα οποία παρουσιάζουν δυσκολίες στη κίνηση. Στη συνέχεια στη βιβλιογραφία γίνονται αναφορές σε πολλούς και διαφορετικούς όρους, συναντάμε τον όρο αναπτυξιακή απραξία και αγνωσία (Gubbay, Ellis, Walton & Court,1965; Walton. Ellis & Court, 1962), ενώ μερικές δεκαετίες αργότερα o Adams (1983), χρησιμοποίησε τους όρους αναπτυξιακή δυσπραξία και σύνδρομο του αδέξιου παιδιού. Στο τέλος της δεκαετίας του 1980 στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ο όρος γνωστική κινητική δυσλειτουργία (Lazlo, Bairslow, Bartrip & Rolfe, 1988). Η ορολογία όμως η οποία επικράτησε είναι αυτή της Αναπτυξιακής Διαταραχής του κινητικού Συντονισμού (Α.Δ.Σ.), η οποία συμπεριλαμβάνεται στο εγχειρίδιο της Αμερικάνικης Ψυχολογικής Εταιρείας (American Phychiatric Association- A.P.A., D.S.M. IV ,1994). Επιπλέον, είναι αυτή που συναντάται συχνότερα στη διεθνή βιβλιογραφία (Henderson, 1994; Hoare, 1994; Κουρτέσης, 1997; Visser,2003; Piek, Bayman, & Barrett.2006;).
Η Αναπτυξιακή Διαταραχή του κινητικού Συντονισμού (Α.Δ.Σ.) αναφέρεται σε παιδιά τα οποία χωρίς γνωστά νευρολογικά, νοητικά ή μυοσκελετικά προβλήματα αποτυγχάνουν να εκτελέσουν με αποδεκτή απόδοση, ανάλογες με το περιβάλλον στο οποίο ζουν κινητικές δεξιότητες (Wall,1982). Επιπροσθέτως, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα τέσσερα κριτήρια τα οποία έχουν θεσπιστεί από το D.S.M. IV (1994):
Α) Η εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων οι οποίες απαιτούν κινητικό συντονισμό είναι σημαντικά κατώτερη του αναμενόμενου (σε σχέση με την ηλικία και τη νοητική ικανότητα του παιδιού).Μπορεί να εκδηλώνεται με σημαντική καθυστέρηση στη κατάκτηση κινητικών οροσήμων (περπάτημα, σύρσιμο), με ζημιές, με αδεξιότητα, με χαμηλή επίδοση στα σπορ ή με αδυναμίες στη γραφή.
Β) Τα προαναφερόμενα επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα του παιδιού.
Γ) Η διαταραχή δεν οφείλεται σε μια γενικότερη ιατρική κατάσταση
(εγκεφαλική παράλυση, ημιπληγία, ή μυϊκή δυστροφία) ή σε Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή.
Δ) Εάν συνυπάρχει νοητική καθυστέρηση, οι κινητικές δυσκολίες είναι επιπλέον αυτών που σχετίζονται με τη νοητική καθυστέρηση.
Χαρακτηριστικά
Τα παιδιά με Α.Δ.Σ. χαρακτηρίζονται από ετερογένεια, κάποια από αυτά μπορεί να παρουσιάζουν δυσκολίες σε αρκετούς τομείς όπως λεπτή δεξιότητα, αδρή δεξιότητα, ισορροπία κλπ, ενώ κάποια άλλα μόνο σε συγκεκριμένες δραστηριότητες (Missiuna,2003). Τα συνηθέστερα χαρακτηριστικά των παιδιών με Α.Δ.Σ .:
Κινητικά χαρακτηριστικά
- Το παιδί μπορεί να εμφανίζει αδεξιότητα στις κινήσεις (να ρίχνει αντικείμενα, να χτυπά πάνω σε αντικείμενα).
- Προβλήματα στις λεπτές δεξιότητες (χέρια), στην αδρή δεξιότητα ( όλο το σώμα) ή και στα δύο.
- Καθυστέρηση στη κατάκτηση συγκεκριμένων κινητικών δεξιοτήτων όπως ποδήλατο, σύλληψη μπάλας, χρήση μαχαιροπήρουνων, κούμπωμα κουμπιών κλπ.
- Απόκλιση μεταξύ κινητικών ικανοτήτων και ικανοτήτων σε άλλους τομείς (ενώ αντιληπτικά είναι σε πολύ καλά επίπεδα υπάρχει καθυστέρηση στη ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων).
- Δυσκολία εκμάθησης νέων κινητικών δεξιοτήτων. Μετά τη κατάκτηση των κινητικών δεξιοτήτων κάποιες εκτελούνται ικανοποιητικά ενώ κάποιες άλλες όχι.
- Το παιδί μπορεί να παρουσιάζει μεγαλύτερες δυσκολίες σε δραστηριότητες που απαιτούν συνεχείς αλλαγές του σώματός του, ή προσαρμογή του σώματος στο περιβάλλον (τένις, σχοινάκι).
- Δυσκολίες σε δραστηριότητες που απαιτούν καλό συντονισμό και των δύο πλευρών του σώματος (κόψιμο με ψαλίδι, πηδήματα, χειρισμός ρόπαλου μπέϊζμπωλ).
- Φτωχή ισορροπία ή μπορεί να αποφεύγει δραστηριότητες που απαιτούν ισορροπία.
- Δυσκολίες στη γραφή. Κατά την εκτέλεση αυτής της δεξιότητας απαιτείται συνεχής ανατροφοδότηση των κινήσεων του χεριού κι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα παιδιά με Α.Δ.Σ να δυσκολεύονται ιδιαίτερα.
- Έλλειψη ενδιαφέροντος ή αποφυγή συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα αυτών που απαιτούν ενεργή συμμετοχή. Για το παιδί με Α.Δ.Σ. οι κινητικές δεξιότητες είναι εξαιρετικά δύσκολες και απαιτούν μεγάλη προσπάθεια, έτσι οι επαναλαμβανόμενες αποτυχίες οδηγούν το παιδί σε αποφυγή των κινητικών δεξιοτήτων.
- Μπορεί να παρουσιάζονται δευτερογενή συναισθηματικά προβλήματα όπως απογοήτευση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απόσυρση από καθημερινές δραστηριότητες.
- Απομόνωση και έλλειψη κοινωνικοποίησης ιδιαιτέρως όταν βρίσκεται στη παιδική χαρά λόγω χαμηλής αυτοαποτελεσματικότητας στις κινητικές δεξιότητες
- Δυσκολίες προσαρμογής σε ρουτίνες και το περιβάλλον. Λόγω της μεγάλης προσπάθειας που καταβάλλει για το προγραμματισμό της εκτέλεσης μιας δεξιότητας, η παραμικρή αλλαγή μπορεί να του προκαλέσει ιδιαίτερη σύγχυση.
- Δυσκολία χειρισμού της ταχύτητας για δεξιότητες που απαιτούν ακρίβεια (δεξιότητες γραφής, ενώ γράφει ευανάγνωστα, γράφει αργά).
- Ακαδημαϊκές δυσκολίες (αριθμητική, ορθογραφία, γραπτός λόγος όταν απαιτείται οργάνωση της σελίδας).
- Δυσκολίες σε καθημερινής δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης (ντύσιμο, χρήση μαχαιροπήρουνου, δίπλωμα ρούχων, δέσιμο κορδονιών, κούμπωμα κουμπιών, βούρτσισμα δοντιών κλπ).
- Δυσκολία αποπεράτωσης μιας εργασίας σε συγκεκριμένο χρόνο (επειδή η δεξιότητα απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, τα παιδιά μπορεί να διασπώνται και να εκνευρίζονται καθόσον εκτελούν τη δεξιότητα).
- Δυσκολίες οργάνωσης (γραφείο, δωμάτιο, καθώς και δυσκολίες οργάνωσης της σχολικής τους δουλειάς).
Η συχνότητα της Αναπτυξιακής Διαταραχής του κινητικού Συντονισμού κυμαίνεται σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία μεταξύ 5%-7% του σχολικού πληθυσμού (Gubbay, 1975; Henderson & Sugden, 1992; Kadesjo & Gilbert, 1999). Σε μια πρόσφατη έρευνα που αφορούσε την Ελλάδα το ποσοστό κυμάνθηκε στο 10% (Ελληνούδης, Κουρτέσης, Κυπαρίσσης & Παπαλεξοπούλου, 2008). Η αναλογία μεταξύ αγοριών και κοριτσιών αναφέρεται ότι είναι 2:1 (A.P.A., 1994). Ερευνητές αναφέρουν ότι τα τελευταία 15 χρόνια η Α.Δ.Σ. δεν συναντάται σαν μια κατάσταση η οποία αφορά μόνο στη παιδική ηλικία, αλλά 30%-87% των παιδιών με Α.Δ.Σ. θα εξακολουθήσει να επιδεικνύει φτωχό κινητικό συντονισμό και στην ενήλικη ζωή (Cousins & Smyth, 2003; Hellgren, Gillberg, Bagenholm & Gillberg,1994).
Αιτιολογία
Η Κουτσούκη αναφέρει ότι ο κληρονομικός παράγοντας φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην επιδέξια κίνηση (2001).Με αυτή την άποψη δείχνει να συμφωνεί και ο Gubbay (1975), ο οποίος υποστηρίζει ότι η Α.Δ.Σ. έχει σχέση με γενετικές επιρροές. Επιπλέον, από τα αποτελέσματα έρευνας των Johston, Crawford, Short, Smyth & Moller (1987), το ποσοστό κληρονομικότητας σε παιδιά με αδεξιότητα αναφέρεται ότι ανέρχεται σε 16,5%. Έχουν διατυπωθεί πολλές άλλες θεωρίες για τη αιτιολογία της Α.Δ.Σ. όμως δεν είναι δυνατόν να δοθεί μια τελική απάντηση για τη προέλευση της (Flouris, Faught, Hay & Cairney, 2005).Μια θεωρία που έχει αναφερθεί για την αιτιολογία της Α.Δ.Σ. είναι αυτή της «ελάχιστης εγκεφαλικής δυσλειτουργία» (Clements, 1966), σύμφωνα με την οποία ο φτωχός κινητικός συντονισμός οφείλεται σε μικρή νευρολογική δυσλειτουργία. Η Ayres (1985), αναφέρει ότι οι κινητικές δυσκολίες οφείλονται σε «αισθητηριακή δυσλειτουργία», ισχυριζόμενη ότι το παιδί με δυσκολίες κίνησης αδυνατεί να σχετίσει την αισθητηριακή ή την αντιληπτική πληροφορία που αφορά στη κίνηση και να τη μετατρέψει σε επιδέξια κίνηση. Πολλές είναι οι υποθέσεις για την αιτιολογία της Α.Δ.Σ., όμως τα στοιχεία τα οποία συλλέγονται από αυτές τις υποθέσεις δεν είναι ικανά να στηρίξουν αυτές τις θεωρίες (Flouris et.al., 2005). Έρευνες οι οποίες αφορούν στη λειτουργία της παρεγκεφαλίδας στη Δυσλεξία φαίνεται να έχουν κάποια σχέση και με την Α.Δ.Σ. (Geuze, 2005; Fawcet & Nicholson, 1992), αυτές αναφέρονται στην υπόθεση του αυτοματισμού (Fawcet & Nicholson, 1992; Fawcet, Nicholson & Dean, 1995). Το παιδί με Α.Δ.Σ. όταν δυσκολεύεται να αυτοματοποιήσει δεν είναι δυνατόν να επεξεργαστεί και να μεταφέρει πολλαπλές πληροφορίες για μια δεξιότητα γιατί μπορεί να χειριστεί μία μόνο πληροφορία τη φορά. Αυτή η υπόθεση που αφορά στη λειτουργία της παρεγκεφαλίδας και του αυτοματισμού, φαίνεται να έχει κάποια εγκυρότητα (Missiuna, Gaines, Sousie & McLean, 2006).Σε μια τελευταία μελέτη των Zwicker, Missiuna & Harris, (2010),αναφέρεται ότι τα παιδιά με Α.Δ.Σ. ενεργοποιούν την οπτικό- χωρική επεξεργασία για να εκτελέσουν δραστηριότητες λεπτής επιδεξιότητας (σχεδιασμός μονοπατιού), σε αντίθεση με τα «τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά» τα οποία ενεργοποιούν μόνο τη χωρική επεξεργασία. Αυτό υποδηλώνει μια διαφορετική λειτουργία του εγκεφάλου μεταξύ παιδιών με Α. Δ.Σ. και «τυπικού πληθυσμού».
Συνύπαρξη με άλλες διαταραχές
Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Αναπτυξιακής διαταραχής του κινητικού Συντονισμού είναι η ετερογένεια όχι μόνο σε σχέση με το αντιληπτικοκινητικό προφίλ δυσλειτουργίας αλλά και σε σχέση με τη παρουσία συνοδών διαταραχών όπως ΔΕΠΥ, Δυσλεξίας, προβλημάτων συμπεριφοράς και ψυχιατρικές διαταραχές (Missiuna, 2001; Sugden & Wright, 1998).Ο Visser (2003), αναφέρει ότι η Συνύπαρξη της Α.Δ.Σ. με άλλες διαταραχές αποτελεί το κανόνα και όχι την εξαίρεση. Τελευταία στοιχεία από έρευνες αναφέρουν τη συνύπαρξη της Α.Δ.Σ. με τη ΔΕΠΥ, τη Δυσλεξία και γενικότερα με τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες σε ένα ποσοστό περίπου στο 50% (Cruddace & Riddell,2006; Visscher, Howwen, Scherder, Moolenaar & Hartman, 2007; Kaplan, Wilson, Dewey & Crawford, 1998). Στις λίγες σχετικές έρευνες στη Ελλάδα τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν τη διεθνή βιβλιογραφία (Kourtessis, Thomaidou, Liveri- Kantere, Michalopoulou, Kourtessis & Kioumourtzoglou, 2008; Τζίβα-Κωσταλά, Γίτσας, Κουρτέσης, Δέρρη & Αντωνίου,2010). Η συνύπαρξη της Α.Δ.Σ. έχει παρατηρηθεί ότι συνδέεται με πιο αρνητικές ψυχιατρικές προγνώσεις ( Rasmunssen, Gillberg, 1999).
Αξιολόγηση
Πολλοί είναι οι επιστήμονες οι οποίοι έχουν αναφερθεί στη σημασία της ανίχνευσης και αξιολόγησης των παιδιών με Α.Δ.Σ. (Wall, Reid & Paton,1990; Henderson &Sugden, 1992; Visscher, Houwen, Scherder, Molenaar & Hartman, 2007). Η έγκαιρη διάγνωση των παιδιών με Α.Δ.Σ. μπορεί να οδηγήσει στο κατάλληλο σχεδιασμό παρεμβατικών προγραμμάτων, έτσι ώστε να μπορούν να αποφευχθούν τα δευτερογενή προβλήματα, τα οποία μπορεί να επέλθουν από την Α.Δ.Σ. ( Wright & Sugden, 1998; Polatojko, Fox & Missiuna,1995). Για την αξιολόγηση της Α.Δ.Σ. χρησιμοποιούνται κατάλληλα σταθμισμένα κινητικά τεστ. Οι Wiart & Darrah (2001), παρουσίασαν και συνέκριναν τέσσερα ερευνητικά εργαλεία τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση της Α.Δ.Σ.: α) Bruininks-Oseretsky test of Motor Proficiency (BOTMP) (Bruiniks, 1978), to Movement Assessment Battery for Children (MABC) (Henderson & Sugden, 1992), το τεστ Gross Motor Development Scales (TGMD) (Ulrich, 1985) και δ) το Peabody Developmental Motor Scales (PDMS) (Folio & Fewel, 1983). Σύμφωνα με τους Wiart & Darrah (2001) τα τέσσερα παραπάνω ερευνητικά εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της Α.Δ.Σ. λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του καθενός από αυτά.
Το πλέον διαδεδομένο τεστ για τη αξιολόγηση της Α.Δ.Σ. είναι το
Movement Assessment Battery for Children (Henderson & Sugden, 1992),
μια και στη διεθνή βιβλιογραφία είναι αυτό που χρησιμοποιείται από τους
περισσότερους ερευνητές (Chow & Henderson,2003; Cruddace &
Riddell,2006; Ελληνούδης, Κουρτέσης, Κυπαρίσσης & Παπαλεξοπούλου,
2008; D” Hondt, Deforche, De Boureaudhuij,& Lenoir, 2009; Vuijk.
Hartman, Scherder & Visscher, 2010). Το κινητικό τεστ Movement ABC
(Henderson & Sugden, 1992) Αποτελεί τη βελτιωμένη μορφή του Test of
Motor Impairment (Stott et al., 1984). Το 2007 εμφανίστηκε το κινητικό
τεστ Movement Assessment Battery for Children-2 (MABC-2, Henderson,
Sugden & Barnett, 2007), το οποίο είναι η ανανεωμένη μορφή του
κινητικού τεστ Movement Assessment Battery for Children (MABC, Henderson
& Sugden, 1992), το οποίο υπέστη τροποποιήσεις και βελτιώσεις. Το
περιεχόμενο του MABC-2 (Henderson, Sugden & Barnett, 2007) είναι
συναφές με το παλαιότερο τεστ καθώς οι μελέτες της αξιοπιστίας της
προηγούμενης έκδοσης μπορούν να επιβεβαιώσουν την αξιοπιστία της
ανανεωμένης έκδοσης. Το Movement Assessment Battery for Children είναι
σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από
μια μεγάλη μερίδα επαγγελματιών (καθηγητών Φυσικής Αγωγής,
φυσιοθεραπευτών, εργοθεραπευτών, ψυχολόγων κλπ), επιπλέον, το γεγονός
ότι είναι εύκολο στη μεταφορά του το καθιστά ως ένα εύχρηστο εργαλείο.Ικανότητα αναγνώρισης της Αναπτυξιακής Διαταραχής του κινητικού Συντονισμού από τους εκπαιδευτικούς.
Πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της Αναπτυξιακής Διαταραχής του κινητικού Συντονισμού παίζει η ικανότητα αναγνώρισης της συγκεκριμένης διαταραχής από τους εκπαιδευτικούς. Εκπαιδευτικοί προσχολικής αγωγής και Α/βαθμιας εκπαίδευσης περνούν πολλές ώρες μαζί με τα παιδιά, τα διδάσκουν και τα επιβλέπουν καθόσον προσπαθούν να εκτελέσουν πολλές δεξιότητες., συνεπώς κρίνεται αναγκαίο οι εκπαιδευτικοί να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι και ενημερωμένοι όσον αφορά στην Α.Δ.Σ διότι μόνο έτσι θα μπορέσουν να αναγνωρίσουν τη Α.Δ.Σ στο αρχικό στάδιο και θα παραπέμψουν τα παιδιά για αξιολόγηση και παρέμβαση (Henderson & Hall, 1982).Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών φαίνεται ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν χαμηλή ικανότητα αναγνώρισης της Α.Δ.Σ. (Gubbay, 1975; Ελληνούδης, 2001; Κουρτέσης, 1997; Μαχαιρίδου, 2001).Ο κύριος λόγος για την χαμηλή αναγνώριση της Α.Δ.Σ. από τους εκπαιδευτικούς φαίνεται να είναι η ελλιπής ενημέρωση και εκπαίδευση των επαγγελματιών της εκπαίδευσης αναφορικά με την Α.Δ.Σ. (Ελληνούδης, 2001; Κουρτέσης, 1997; Revie & Larkin, 1993). Σύμφωνα με τους Revie & Larkin (1993), οι εκπαιδευτικοί της Α/Βαθμιας εκπαίδευσης φαίνεται να παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις σε θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις κινητικής ανάπτυξης και ιδιαίτερα στην παρατήρηση των παιδιών. Με αυτή την άποψη φαίνεται να συμφωνούν και οι Τζίβα-Κωσταλά, Κωσταλά, Γιαννόπουλος, Αθανασίου & Κουρτέσης, (2008), οι οποίοι επεχείρησαν να καταγράψουν την γνώση των δασκάλων σε σχέση με την Α.Δ.Σ.
Επιπτώσεις
Οι επιπτώσεις τις οπoίες μπορεί να έχει ένα παιδί με Αναπτυξιακή Διαταραχή του κινητικού Συντονισμού είναι πολυποίκιλες. Κάποιες αφορούν στο ψυχοκοινωνικό τομέα του παιδιού ενώ κάποιες άλλες έχουν σχέση την υγεία του.
Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις
Οι Skinner & Piek (2001), αναφέρουν ότι τα παιδιά με Αναπτυξιακή Διαταραχή του κινητικού Συντονισμού λόγω μειωμένης κινητικής ικανότητας παρουσιάζονται με χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, μικρότερη κοινωνική αποδοχή και υψηλότερα επίπεδα άγχους. Επιπλέον, αναφέρουν ότι μεγαλύτερο πρόβλημα σε όλους τους προαναφερόμενους τομείς, φαίνεται να έχουν τα μεγαλύτερα παιδιά σε σχέση με τα νεότερα. Τα ποσοστά κατάθλιψης στα παιδιά με Α. Δ. Σ. δείχνουν να είναι υψηλότερα σε σχέση με τον «τυπικό πληθυσμό» (Francis & Piek 2003) . Από αναφορές γονέων παιδιών με Α.Δ.Σ. φαίνεται ότι η ψυχοπαθολογία των παιδιών με τη συγκεκριμένη διαταραχή τα κατατάσσει σαν μια ομάδα υψηλού κινδύνου για επερχόμενες ψυχικές διαταραχές (Green, Baird & Sugden. 2006) Επίσης, οι ερευνητές επισημαίνουν τη χαμηλή αυτοαποτελεσματικότητα που παρουσιάζουν αυτά τα παιδιά, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα την απόσυρση τους από την ενασχόληση τους με τη Φυσική Δραστηριότητα (Cairney, Hay, Faught, Mandigo & Flouris, 2005). .Σύμφωνα με τους Piek, Barrett, Allen, Jones & Louise (2005), τα παιδιά με Α.Δ.Σ. είναι πιθανότερο να βρεθούν στη θέση του θύματος σε σχέση με τον «τυπικό πληθυσμό», και επιπλέον σε αυτή τη θέση μπορούν να βρεθούν ευκολότερα τα κορίτσια το οποία φαίνεται να είναι πιο επιρρεπή στη λεκτική κακοποίηση.
Επιπτώσεις στην υγεία
Τα παιδιά με Αναπτυξιακή Διαταραχή του κινητικού Συντονισμού λόγω της χαμηλής αυτοαποτελεσματικότητάς τους στις φυσικές δραστηριότητες (Cairney, Hay, Faught, Mandigo & Flouris, 2005) παρουσιάζουν υψηλότερους δείκτες παχυσαρκίας απ” ότι ο «τυπικός πληθυσμός» (Cairney, Hay, Velduizen, Missiuna, Mahleberg & Faught, 2010; D” Hondt, Deforche, De Boureaudhuij,& Lenoir, 2009; Tsiotra. 2010). Επιπλέον, η καρδιοαναπνευστική λειτουργία των παιδιών με Α.Δ.Σ. είναι σε χειρότερο επίπεδο σε σχέση με τα παιδιά χωρίς τη διαταραχή. Παχυσαρκία και χαμηλή καρδιαναπνευστική λειτουργία είναι επιβαρυντικοί παράγοντες για καρδιακή νόσο, όποτε τα παιδιά με Α.Δ.Σ θεωρούνται ομάδα υψηλού κινδύνου για μελλοντική ανάπτυξη καρδιοαγγειακών παθήσεων (Faught, Hay, & Flouris, 2005).
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση της Αναπτυξιακής Διαταραχής του κινητικού Συντονισμού γίνεται μέσω κατάλληλων σχεδιασμένων παρεμβατικών προγραμμάτων, κι αυτό γιατί όπως προαναφέρθηκε η Α.Δ.Σ. χαρακτηρίζεται από ετερογένεια, έτσι τα προγράμματα συνήθως είναι εξατομικευμένα και τελευταία εφαρμόζονται εντός του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής για να επιτευχθεί και η ενσωμάτωση του παιδιού στην ομάδα. Κάθε είδους παρέμβαση για την Α.Δ.Σ. είναι προτιμότερη από την επιλογή της μη συμμετοχής σε προγράμματα παρέμβασης (Hillier, 2007).Δύο είναι οι βασικές μέθοδοι παρέμβασης α) η μέθοδος η οποία είναι προσανατολισμένη στη δεξιότητα, η οποία βασίζεται στο δυναμικό σύστημα και έχει σαν στόχο τη βελτίωση της απόδοσης στη συγκεκριμένη δεξιότητα β) η μέθοδος η οποία βασίζεται στην επεξεργασία της πληροφορίας και σε νευρογνωστικές μεθόδους ελέγχου καθώς επίσης και τις αρχές της κινητικής μάθησης, όπου ο στόχος της είναι να θεραπεύσει κάποια υποβόσκοντα ελλείμματα επεξεργασίας, με τη παρέμβαση να επικεντρώνεται σε νευρικές δομές. Έχουν διεξαχθεί πολλές πειραματικές έρευνες που αφορούν αυτές τις δύο μεθόδους παρέμβασης για τη θεραπεία παιδιών με Α.Δ.Σ. Ωστόσο, τα στοιχεία που έχουμε δεν μας επιτρέπουν να αποφανθούμε σχετικά με τη χρησιμότητα των συμπερασμάτων των ερευνών αυτών. Η πλειονότητα αυτών των παρεμβάσεων βασίζεται σε μία από τις δύο μεθόδους, με κάποια παρεμβατικά προγράμματα να χρησιμοποιούν σε συνδυασμό και τις δύο μεθόδους. Τελευταία εμφανίστηκε και η οικολογική μέθοδος παρέμβασης, η οποία βασίζεται στο γνωστικό μοντέλο της κίνησης. Αυτή η μέθοδος συγκεντρώνει τη προσοχή των ερευνητών γιατί χρησιμοποιεί σε συνδυασμό και τις δύο προαναφερθείσες μεθόδους, για να αντιμετωπίσει τα κινητικά ελλείμματα σε ένα ευρύτερο οικολογικό περιβάλλον (σχολείο, οικογένεια, κοινότητα) με στόχο τη συμμετοχή των παιδιών σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους σε δραστηριότητες τέτοιου τύπου (Sugden, 2007).
Συμπεράσματα-Προτάσεις
Η Αναπτυξιακή Διαταραχή του κινητικού Συντονισμού είναι μία από τις συνηθέστερες διαταραχές ανάμεσα στα παιδιά του σχολικού περιβάλλοντος. Συνυπάρχει σε μεγάλο βαθμό και με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές (ΔΕΠΥ, Δυσλεξία, Γενικευμένες Μαθησιακές Δυσκολίες, κλπ),επιπλέον, χωρίς παρέμβαση τα παιδιά είναι πιθανόν να επιδείξουν και δευτερογενή προβλήματα (ψυχοκοινωνικά, υγείας). Είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή η οποία με το πέρασμα του χρόνου δεν θεραπεύεται, ωστόσο, μετά από την εφαρμογή κατάλληλων παρεμβατικών προγραμμάτων βελτιώνεται, έτσι ώστε το παιδί να μπορεί να συμμετέχει σε περισσότερες ομαδικές κινητικές δραστηριότητες και να εισπράττει μεγαλύτερη κοινωνική αποδοχή.
Προτείνεται: α) η εισαγωγή της κινητικής αξιολόγησης στα Κ.Ε.Δ.Υ. έτσι ώστε τα παιδιά να αξιολογούνται σε όλους τους τομείς της ανάπτυξης, γνωστικούς και κινητικούς β) στη δημιουργία κλινικών κίνησης στις αναπτυξιακές παιδιατρικές κλινικές στα πρότυπα των αντιστοίχων κλινικών του εξωτερικού γ) η διεξαγωγή επιμορφωτικών σεμιναρίων που να αφορούν στη συγκεκριμένη διαταραχή. Με αυτό τον τρόπο οι Κ.Φ.Α. και γενικότερα οι εκπαιδευτικοί θα μπορούν να αναγνωρίσουν την Α.Δ.Σ. έγκαιρα, και να παραπέμψουν το παιδί για αξιολόγηση για να αποφευχθούν οι πιθανές δευτερογενείς επιπτώσεις, δ) η εισαγωγή της κινητικής παρέμβασης από εξειδικευμένους Κ.Φ.Α. στα τμήματα ένταξης των Δημοτικών Σχολείων μια και η Α.Δ.Σ. έχει υψηλό δείκτη συσχέτισης και με άλλες μαθησιακές διαταραχές, ε) στη επιμόρφωση των Κ.Φ.Α. να σχεδιάζουν κατάλληλα παρεμβατικά προγράμματα, υλοποιήσιμα εντός του μαθήματος με στόχο τη βελτίωση των κινητικών δεξιοτήτων, την ενσωμάτωση και την κοινωνικοποίηση του παιδιού.
Πηγή
