 |
| πηγη |
Στη ζωή ενός παιδιού με Μαθησιακές Δυσκολίες έρχεται πάντα η στιγμή της ερώτησης: «Γιατί πρέπει να μάθω ορθογραφία;» Ή συχνά οι γονείς αγανακτούν: «Ας μη μάθει ποτέ ορθογραφία!» Τι συμβαίνει όμως όταν η ορθογραφία απουσιάζει; Και γιατί τη χρειαζόμαστε;
Για να μπορέσουμε να απαντήσουμε στα
ερωτήματα αυτά, θα πρέπει να δούμε τι είναι η ορθογραφία και αν τελικά
είναι απαραίτητη τόσο στα σχολικά χρόνια ενός παιδιού όσο και στην
ενήλικη ζωή του.
Η ορθογραφία, η ορθή γραφή δηλαδή, είναι
μια σύνθετη διαδικασία που αποτελείται από την εφαρμογή φωνολογικών,
μορφολογικών-γραμματικών και ετυμολογικών κανόνων με σκοπό την ορθή
γραφή.
Ο γραπτός λόγος είναι ένα σύστημα, ένας
κώδικας που αποτελείται από σύμβολα τα οποία αντιπροσωπεύουν ήχους. Όταν
μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε με ευχέρεια αυτά τα σύμβολα, τότε έχουμε
κατακτήσει τον μηχανισμό της ανάγνωσης, και όταν μαθαίνουμε να τα
αναπαράγουμε κι εμείς γραπτά, έχουμε κατακτήσει τη γραφή.
Κάθε λέξη που υπάρχει στη γλώσσα μας –ή
σε άλλες γλώσσες- φέρει, κουβαλά επάνω της, μία σημασία, μία
συγκεκριμένη έννοια. Ας δούμε πώς γίνεται αυτό: Οι λέξεις αποτελούνται
από μορφήματα, από μικρά κομματάκια, γλωσσικές μονάδες, όπως λέγονται.
Το κάθε ένα κομματάκι μέσα στη λέξη είτε έχει κάποια σημασία (π.χ. το
χρωμ- μας φέρνει αμέσως στον νου τις λέξεις «χρώμα», «χρωματίζω» κ.λπ.)
είτε προσδίδει σημασία στη λέξη (π.χ. το –ικ- στη λέξη «φανταστικός»
προσδίδει την έννοια της ιδιότητας). Η σημασία όμως που έχουν μέσα στη
λέξη τα μορφήματα εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο είναι γραμμένα,
δηλαδή από την ορθογραφία. Διότι είναι κάτι διαφορετικό το υπ- από το
«υπό» και κάτι εντελώς διαφορετικό το ιππ- από το «ίππος». Είναι άλλη η
έννοια του προ- στη λέξη «προχθές» και άλλη η έννοια του πρω- στη λέξη
«πρωταθλητής». Άλλο πράγμα το –ω της κατάληξης στο «παίζω» και άλλο
πράγμα το –ο στη λέξη «πεζό».
Επιπλέον, οι λέξεις δεν είναι
ανεξάρτητες μεταξύ τους× συνδέονται με στενούς δεσμούς, συγγενεύουν
ετυμολογικά δηλαδή, και ανήκουν σε οικογένειες. Οι συγγένειες αυτές
άλλοτε είναι πολύ εμφανείς (όπως για παράδειγμα στις λέξεις «χρώμα»,
«χρωματιστός») και άλλοτε όχι («ανοίγω», «άνοιξη»).
 |
| πηγη |
Γίνεται λοιπόν σαφές ότι ένας καλός
ορθογράφος, που έχει αντιληφθεί τους δεσμούς και τις ετυμολογικές
συγγένειες των λέξεων και τη γραμματική, κατανοεί βαθύτερα το κείμενο
που διαβάζει, είτε πρόκειται για το μάθημα της Ιστορίας, είτε πρόκειται
για ένα άρθρο σε ένα περιοδικό, είτε πρόκειται για ένα επίσημο έγγραφο
στο οποίο θα βάλει την υπογραφή του. Η καλύτερη και βαθύτερη κατανόηση
του κειμένου συνεπάγεται δηλαδή μεγαλύτερη διευκόλυνση στην εκμάθηση των
μαθημάτων, γενικότερη βελτίωση της εικόνας του μαθητή σε όλα τα
μαθήματα του σχολείου αλλά και διευκόλυνση στην καθημερινότητα, τώρα και
στην ενήλικη ζωή του, καθώς θα είναι ευχερέστερη η ανάγνωση και η
κατανόηση όλων των κειμένων που καλείται ή επιθυμεί να διαβάσει. Και
βέβαια, ο μαθητής θα είναι ικανός να παράγει κείμενα που θα είναι σε
βάθος κατανοητά από αυτόν που θα τα διαβάσει.
Αναμφισβήτητα η καλή ορθογραφία δεν
είναι απλή ούτε εύκολη υπόθεση. Αν ένας μαθητής χωρίς Μαθησιακές
Δυσκολίες κοπιάζει για να μάθει ορθογραφία, μπορούμε να φανταστούμε πόσο
χρειάζεται να κοπιάσει ένας μαθητής με Μαθησιακές Δυσκολίες για να
απομνημονεύσει, να μάθει να εφαρμόζει και να αυτοματοποιήσει ένα σωρό
γραμματικούς κανόνες, θέματα λέξεων, εξαιρέσεις και τόσα άλλα!
Από τα πιο πάνω προκύπτει ότι αφενός
υπάρχει μεγάλη δυσκολία στην εκμάθηση της ορθογραφίας όταν υπάρχουν
Μαθησιακές Δυσκολίες, αφετέρου είναι σίγουρα αναγκαίο να γνωρίζει
κάποιος ορθογραφία. Τι σημαίνει τελικά αυτό για τον μαθητή με Μαθησιακές
Δυσκολίες; Ότι πρέπει να μάθει ορθογραφία με κάθε τρόπο ή μήπως είναι
καλύτερο να μην επιβαρύνουμε ένα παιδί που ήδη δυσκολεύεται σε τόσα
άλλα;
Οπωσδήποτε δεν αγνοούμε την ορθογραφία,
γι’ αυτό δεν υπάρχει αμφιβολία. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος που θα
διδαχθεί. Εδώ έρχεται να μας βοηθήσει ο ειδικός εκπαιδευτικός που
παρακολουθεί τον μαθητή, ο οποίος θα δομήσει ένα εξατομικευμένο
πρόγραμμα διδασκαλίας. Μέσα από αυτό, με τρόπο συστηματικό και
ακολουθώντας τον ρυθμό του κάθε παιδιού, θα το βοηθήσει να μάθει
ορθογραφία «χτίζοντας» επάνω σε όσα μαθαίνει καλά και αυτοματοποιεί.
Ταυτόχρονα το κάθε παιδί δημιουργεί και στη συνέχεια εμπλουτίζει το δικό
του προσωπικό λεξικό με τις λέξεις την ορθογραφία των οποίων ήδη
γνωρίζει.
Όπως είδαμε, η ορθογραφία δεν είναι μια
πολυτέλεια στον γραπτό λόγο. Αξίζει να της δώσουμε προσοχή και να
στηρίξουμε τα παιδιά που δυσκολεύονται να την κατακτήσουν. Η γνώση και η
αυτοματοποίηση, σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό, της ορθογραφημένης
γραφής είναι το κλειδί για την καλύτερη σχολική επίδοση αλλά και για τη
διευκόλυνση της καθημερινής επικοινωνίας.
