Αυτισμός. Πώς να αναγνωρίσετε τα πρόωρα σημάδια

Καλύτερη Οργάνωση - Βοήθεια για όλους!

Γενική εικόνα της ΔΕΠ-Υ

Έχει το παιδί μου ΔΕΠ-Υ ;

Το παιδί μου έχει ΔΕΠ-Υ τι πρέπει να κάνω;

Οι περισσότεροι γονείς όταν έχουν ένα παιδί με διαταραχή ελλειματικής προσοχής, ρωτούν τι πρέπει να κάνουν για να το βοηθήσουν.
Παρακάτω ακολουθούν πρακτικές συμβουλες.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

Η σταθερή- κοινή πορεία αντιμετώπισης και συμπεριφοράς και από τους δυο γονείς είναι καθοριστική.
Θέστε σαφή όρια και κανόνες (το παιδί έχει ανάγκη να γνωρίζει μέχρι που μπορεί να φτάσει και ποια θα είναι τα αποτελέσματα της συμπεριφοράς του)
Η συνέπεια και η σταθερότητα από μέρους σας στους κανόνες είναι σημαντική.
Ο χώρος μελέτης πρέπει να είναι συγκεκριμένος, μεγάλος και αφαιρετικός.
Στο γραφείο τοποθετείται μόνο ένα μάθημα τη φορά και μόνο τα απαραίτητα αντικείμενα.
Η μελέτη στο σπίτι πρέπει να είναι οργανωμένη και γεμάτη διαλείμματα.
Ξεκινήστε με τα μαθήματα που απαιτούν απομνημόνευση.
Επανατροφοδοτείτε το παιδί συχνά και άμεσα.
Επαινείτε τη συγκεκριμένη λειτουργική συμπεριφορά άμεσα.
Οι τιμωρίες πρέπει να διατυπώνονται σε ήρεμο τόνο, να είναι άμεσες και κατανοητές στο παιδί.
Οι σωματικές τιμωρίες δεν έχουν καμία αποτελεσματικότητα.
Εστιαστείτε στην επιθυμητή συμπεριφορά, όχι σε αυτή που θέλετε να σταματήσει.
Οι απαιτήσεις σας πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στις δυνατότητες του παιδιού όχι στις δικές σας.
Πρέπει να είστε ακριβείς σε αυτό που ζητάτε από το παιδί. Ποτέ δεν δίνουμε πολύπλοκές οδηγίες. Στα μικρότερα παιδιά μια εντολή τη φορά.
Προσέχω τη διατύπωση των οδηγιών- εντολών. Ποτέ με ερωτηματικό τρόπο και ποτέ με την τηλεόραση- υπολογιστή ανοιχτό.
Διασπάστε το παιδί πριν από μια δύσκολη δραστηριότητα. Αν δεν το κάνετε εσείς, θα το κάνει μόνο του.
Οι εξωσχολικές δραστηριότητες του πρέπει να είναι όσο τον δυνατόν πιο ομαδικές.
Καλό είναι να εκτονώνεται το παιδί φυσικά (κολύμπι, στάδιο,..)
Το ωράριο του ύπνου και της διατροφής πρέπει να είναι σταθερό.
Παζλ, σκάκι, και γενικότερα παιχνίδια και δραστηριότητες που ασκούν την συγκέντρωση της προσοχής ενδείκνυνται.
Αναθέστε του δουλειές στο σπίτι (καθάρισμα δωματίου, πλύσιμο πιάτων,..)
Το δωμάτιο του παιδιού πρέπει να είναι οργανωμένο με συγκεκριμένες θέσεις για τα αντικείμενα.
Η ύπαρξη πίνακα ανακοινώσεων μέσα στο δωμάτιο, όπου τοποθετούνται σημαντικά χαρτιά ή υπενθυμίσεις δραστηριοτήτων είναι βοηθητική για την οργάνωση του παιδιού.
Ασκήσεις υπευθυνότητας και οργάνωσης πρέπει να αποτελούν μέρος της καθημερινότητας των παιδιών (λίστα με ψώνια στο σούπερ μάρκετ, επιλογή από το προηγούμενο βράδυ των ρούχων, προετοιμασία τσάντας βάση του προγράμματος του,.. )
Ασκήσεις προσανατολισμού και κατευθύνσεων στο χώρο όπου δραστηριοποιείται το παιδί και γενίκευση των ασκήσεων σε άγνωστα περιβάλλοντα είναι απαραίτητες για τη βελτίωση της οπτιχωρικής του αντίληψης.
Η θεατρική – μουσική έκφραση και ο χορός ενδείκνυνται για τη βελτίωση της αυτοέκφρασης και του οπτικο-κινητικού συντονισμού.
Η ύπαρξη κάρτας αυτοδιαχείρησης συμπεριφοράς ( σχολείο- σπίτι) είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική.
Απαραίτητη είναι η συχνή επικοινωνία με τον εκπαιδευτικό ( συνέχεια προγράμματος στο σχολείο και αντίθετα)
Αν τα μαθήματα και οι φωτοτυπίες είναι φορτωμένα, τα χωρίζω σε μικρότερες ενότητες.
Τα μαθήματα τα μαθαίνουμε με σχεδιαγράμματα. Την έκθεση το ίδιο. Μεγάλα κεφάλαια τα διαβάζουμε τμηματικά υπογραμμίζοντας τα κύρια σημεία.
Τεστάκια απομνημόνευσης και σειροθέτησης είναι ιδιαίτερα ευεργετικά.
Ασκήσεις απομαγνητοφώνησης, καραόκε για τα Σαββατοκύριακα είναι πολύ καλές για την ενίσχυση της οπτικής και ακουστικής μνήμης και συγκέντρωσης.
Ενισχύστε τον επικοινωνιακό τομέα. Η ύπαρξη φίλων είναι σημαντική.
Απενοχοποιείστε τον εαυτό σας, δεν ευθύνεστε για την ύπαρξη της ΔΕΠΥ!
Απενοχοποιείστε και το παιδί (ούτε εκείνο ευθύνεται για την δυσλειτουργική του συμπεριφορά)
Κάθε παρέμβαση ξεκινάει από την αλλαγή των δικών σας αντιλήψεων, του παιδιού και των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται με το παιδί για τη φύση της διαταραχής και τα εν γένει προβλήματα του.
· Μην πέφτετε στην παγίδα όσων σας υπόσχονται πλήρη αποθεραπεία από τη ΔΕΠΥ. Καμιά θεραπεία από μόνη της δεν θεραπεύει τη ΔΕΠΥ. Να θυμάστε δεν υπάρχει ένας αιτιολογικός παράγοντας που δημιουργεί τη ΔΕΠΥ. Η αιτιολογία της ΔΕΠΥ είναι πολυπαραγοντική αλλά και ΑΓΝΩΣΤΗ. Βελτιώνοντας λοιπόν έναν πιθανό αιτιολογικό παράγοντα δεν εξαμφανίζουμε τη διαταραχή.

Δρ. Μαριάννα Σκουντή, Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης
Πηγή http://dictyo.gr/

Δυσλεξία και Αγγλικά

Δυσλεξία και Αγγλικά, άραγε μπορούν να συνυπάρξουν;
Ενα παιδί που έχει δυσλεξία, μπορεί να παρακολουθήσει και το μάθημα των Αγγλικών;
Παρακάτω μπορούν να σας λυθούν όλες σας οι απορίες πάνω σε αυτό το θέμα, παρακολουθώντας το βίντεο.

 

Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα; Ερώτηση που κάνουν όλοι οι γονείς.

Η Έλλη πηγαίνει στη B΄ Δημοτικού. Είναι ένα παιδί αρκετά καλά ενταγμένο στο σχολείο, τόσο από μαθησιακή όσο και από κοινωνική άποψη. Καμιά φορά μόνο παραπονιέται ότι 1-2 συμμαθήτριες, που τις θαυμάζει και θα ήθελε να τις έχει φίλες, δεν την κάνουν πολύ παρέα και προτιμούν ένα άλλο κορίτσι. Την καθιερωμένη ημέρα που οι γονείς συναντούν τους δασκάλους για να μιλήσουν για τα παιδιά, η μητέρα της πέφτει από τα σύννεφα, όταν ακούει τη δασκάλα να τη ρωτάει πώς τα πάνε τώρα που ο άνδρας της λείπει. Διαπιστώνει τότε πως η Έλλη έχει διηγηθεί στην τάξη της ότι ο μπαμπάς της έπιασε δουλειά στην Αυστραλία κι έχει φύγει και ότι το καλοκαίρι θα πάνε να τον βρούνε. Έχει, μάλιστα, περιγράψει και διάφορες λεπτομέρειες της «πολύ όμορφης» πόλης που μένει ο μπαμπάς της, λέγοντας ότι έχει έναν τεράστιο ζωολογικό κήπο (η Έλλη λατρεύει τα ζώα) και πολύ ωραία πάρκα...
Η μητέρα της Έλλης είναι αποσβολωμένη, αισθάνεται ντροπή απέναντι στη δασκάλα και μεγάλη ανησυχία: τι συμβαίνει με το παιδί μου, γιατί να εφεύρει όλο αυτό το παραμύθι, τι έχουμε κάνει λάθος;


« Φτιάχνω τον κόσμο όπως μου αρέσει... »
Ένα από τα ωραιότερα -πιο αστεία, τρυφερά, βαθιά φιλοσοφημένα και ­διεισδυτικά- παιδικά βιβλία που έχουν γραφτεί είναι οι ιστορίες της Πίπης Φακιδομύτης, της σουηδής συγγραφέως Astrid Lindgren. Κι ενώ τα βιβλία της (όχι μόνο η Πίπη Φακιδομύτη, αλλά και όλα τα υπόλοιπα) ξεχειλίζουν από χιούμορ, περιπέτεια, χαρά της ζωής και παιδική ξεγνοιασιά, ταυτόχρονα, τα περισσότερα από αυτά έχουν ως κύριο στοιχείο τους τον παιδικό πόνο: της απώλειας, του θανάτου, της μοναξιάς και της περιθωριοποίησης. Μόνο που, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στα κλασικά παιδικά μυθι­στορήματα, όπως είναι ο «Όλιβερ Τουίστ», η δικαίωση, η ευτυχία και το happy end δεν έρχονται από μια συγκυρία της τύχης που φέρνει κάποιους καλούς ανθρώπους στο δρόμο του άτυχου παιδιού, αλλά μέσα από το ίδιο το παιδί, από τις δικές του «θετικές δυνάμεις».
Η Πίπη, λοιπόν, είναι ένα παιδί ορφανό που ζει μόνο του σε ένα μισοερειπωμένο σπίτι. Μόνο που η ίδια έχει για σύνθημά της τη φράση «Φτιάχνω τον κόσμο μου όπως μου αρέσει να είναι». Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η Πίπη ζει μέσα σε ένα τεράστιο «ψέμα»: O πατέρας της είναι καπετάνιος κι έχει γίνει βασιλιάς μιας πρωτόγονης φυλής στις Νότιες Θάλασσες, η ίδια είναι τόσο δυνατή που μπορεί να σηκώσει ένα φορτηγό στα χέρια της και να νικήσει τους πιο επικίνδυνους ληστές και, επιπλέον, είναι πάρα πολύ πλούσια, γιατί ο μπαμπάς της της έχει αφήσει ένα σεντούκι γεμάτο χρυσά νομίσματα. Λυπάται, αισθάνεται μοναξιά, νοσταλγεί τους γονείς της, ζηλεύει τα άλλα παιδιά που έχουν πιο κανονικές ζωές, αλλά η χωρίς όρια φαντασία της τη βοηθά κάθε φορά να ξαναβρεί το δικό της νόημα και τη χαρά στη ζωή της όπως είναι.
Ίσως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να προσεγγίσει κανείς τα παιδικά ψέματα από αυτόν της Lindgren. Πέρα από αυτά που επιτάσσει η ηθική της ενήλικης ζωής, την υποχρέωση, δηλαδή, της προσαρμογής στην πραγματικότητα και την αποδοχή της όπως είναι «αντικειμενικά», η παιδική φαντασία έχει ακόμη τη δύναμη να φτιάχνει το δικό της κόσμο ή, μάλλον, να φέρνει τον κόσμο στα μέτρα της, να του αφαιρεί πράγματα δύσκολα και να του προσθέτει ευχάριστα. Μπορεί πάλι, όμως, και να τα διαλύσει όλα αυτά, όταν παύει να τα χρειάζεται ή όταν συγκρουστεί με την πραγματικότητα: τους γονείς που θυμώνουν με το ψέμα, τους φίλους που ­κοροϊδεύουν, τις ηθικές παραινέσεις του κοινωνικού περίγυρου.

Γλώσσα και «μαγική σκέψη» Μπορούμε να πούμε ότι η εποχή του «ψέματος» έρχεται στα παιδιά ταυτόχρονα με την κατάκτηση της γλώσσας. Η γλώσσα, αυτό το καταπληκτικό «όχημα» των σκέψεων και των συναισθημάτων, είναι ένα θαυμάσιο μέσο για να κατακτήσει κανείς τον κόσμο και χαρίζει, στο παιδί που την κατακτά, μεγάλη ελευθερία. Του επιτρέπει να εκφράσει με το δικό του τρόπο αυτά που συμβαίνουν μέσα του και γύρω του, αλλά και να τα «πλάσει» σύμφωνα με τις ανάγκες του, να δοκιμάσει τα όριά του και τα όρια των άλλων.
Όταν ένα παιδί 4 ετών λέει στη μητέρα του για τη δασκάλα που αντιπαθεί πιο πολύ στο νηπιαγωγείο ότι «είναι πολύ καλή, πάρα πολύ καλή, με όλα τα παιδάκια, τα τραβάει, τα σπρώχνει... », δεν λέει ψέματα, δεν αντιλαμβάνεται καν την αντίφαση που υπάρχει στα λόγια του. Η γλώσσα, όμως, το βοηθά να «χωρέσει» αντιφατικά συναισθήματα: «Θέλω να αγαπάω τη δασκάλα μου», «Η μητέρα μου περιμένει να αγαπάω τη δασκάλα μου» και «Η δασκάλα αυτή είναι τέτοια που δεν μπορώ να την αγαπήσω». Oύτως ή άλλως, έως την ηλικία των 6-7 ετών, δεν μπορούμε να μιλάμε για «ψέματα», αφού τα παιδιά βρίσκονται ακόμη στη φάση της «μαγικής σκέψης».

Ο δρόμος προς την... αλήθεια
Τι συμβαίνει, όμως, σε μια περίπτωση όπως της Έλλης που περιγράψαμε στην αρχή; Αν και βρίσκεται ακόμη στο όριο της μαγικής σκέψης, παρ’ όλα αυτά, η Έλλη έχει συνείδηση του ότι δεν λέει την αλήθεια. Η ανάγκη της, όμως, να προκαλέσει το ενδιαφέρον στα άλλα παιδιά και να νιώσει ότι «ανήκει» στην ομάδα τους, σε συνδυασμό με την πραγματική ιστορία ενός αγαπημένου θείου που έφυγε για να ζήσει στην Αυστραλία, την οδηγούν κάποια μέρα, χωρίς προσχεδιασμό ή πονηρή πρόθεση, στο να «αναμείξει» λίγο τις ­πραγματικότητες και να φτιάξει τη δική της ιστορία. O σκοπός οποιουδήποτε ψέματος των παιδιών, τις περισσότερες φορές, είναι η αναζήτηση της αγάπης, της αναγνώρισης και της αποδοχής των άλλων, είτε των γονιών είτε των συνομηλίκων. Επομένως, αντιδρώντας με πανικό και απέχθεια μπροστά σε αυτό που μας φαίνεται «τερατώδες» ή σπεύδοντας να ερμηνεύσουμε στο παιδί την πράξη του («Ξέρω ότι το έκανες για να μη σε τιμωρήσω ή για να μη με στενοχωρήσεις»), κάνουμε συχνά το λάθος να παραβλέπουμε εντελώς την πραγματική ανάγκη που κρύβεται πίσω από το ψέμα του.

 Πώς να αντιδράσουμε;
› Η εμπιστοσύνη είναι το θεμέλιο της σχέσης. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο, από τη μια να είμαστε εμείς όσο πιο ειλικρινείς γίνεται, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα παιδιά μας, και από την άλλη να μην τα αμφισβητούμε πριν καν ακούσουμε τη δική τους εκδοχή της αλήθειας. Όσο απίστευτη κι αν ακούγεται η αλήθεια τους, αξίζει να τη σεβαστούμε.
› Τα «μικρά» ψέματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με ελαφρότητα και χιούμορ. Το παιδί που λέει ότι έπλυνε τα χέρια του, ενώ τα βλέπουμε άπλυτα, θα σκάσει στα γέλια αν μυρίσουμε τα χέρια του και σουφρώνοντας τη μύτη τού πούμε: «Πάλι το βρομοσάπουνο πήρες, γιατί δεν δοκιμάζεις και το μοσχοσάπουνο;».
› Ένα «μεγάλο ψέμα» καλό είναι να συζητιέται, γιατί σίγουρα δεν ειπώθηκε χωρίς λόγο. Η μητέρα της Έλλης θα πρέπει να μιλήσει το συντομότερο με την κόρη της, ήρεμα, χωρίς ύφος κηρύγματος, να της πει ότι έμαθε για το ψέμα της, να δεχτεί τις όποιες εξηγήσεις και να διευκρινίσει για ποιους λόγους δεν είναι καλό να λέμε τέτοια ψέματα. Αυτό, άλλωστε, είναι κάτι που δεν έχει γενικευμένους κανόνες. Κάθε οικογένεια έχει το δικό της μέτρο για το αν και σε ποιο βαθμό ανέχεται το ψέμα κι αυτό θα μεταδώσει και στα παιδιά. Από εκεί και πέρα, αυτό που αποκαλύπτεται ως βαθύτερη συναισθηματική αιτία, η οποία έκανε το παιδί να πει ένα τέτοιο ψέμα, δεν θα λυθεί εκείνη τη στιγμή, αλλά απαιτεί την περαιτέρω διακριτική προσοχή των γονιών.
› Oρισμένα πιο «σκόπιμα» ψέματα, ιδιαίτερα μεγαλύτερων παιδιών, μπορεί να απαιτούν εκτός από τη συζήτηση και κάποιου είδους τιμωρία, ώστε τα παιδιά να καταλάβουν ότι τα ψέματα μπορεί να έχουν δυσάρεστες συνέπειες.
› Δεν χρειάζεται να δραματοποιούμε τα πράγματα. Τα περισσότερα παιδιά λένε ψέματα, άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο, ανάλογα με την προσωπικότητα και τις περιόδους της ζωής τους. Πριν πανικοβληθούμε, λοιπόν, κι αρχίσουμε να βλέπουμε το παιδί μας σαν μελλοντικό εγκληματία, καλό είναι να λάβουμε υπόψη μας κι άλλα «σημάδια»: όταν «κάτι σοβαρό τρέχει με το παιδί», τότε συνήθως τα ψέματα συνοδεύονται κι από άλλα προβλήματα, όπως ένταση, επιθετικότητα ή, αντίθετα, κλείσιμο στον εαυτό του, θλιμμένη διάθεση ή φόβοι, μαθησιακές δυσκολίες κλπ.

Άλλο το ψέμα του νηπιαγωγείου και άλλο το ψέμα του... λυκείου!

● Από 0 έως 6-7 ετών:
Τα παιδιά «μπερδεύουν» την πραγματικότητα με τον κόσμο της φαντασίας τους, γι’ αυτό και δεν μπορούμε, στη φάση αυτή, να μιλάμε για ψέματα. Η περιοχή του εγκεφάλου (προμετωπιαίος λοβός) που μας επιτρέπει να ξεχωρίζουμε το πραγματικό από το φανταστικό δεν έχει ωριμάσει ακόμη. Γι’ αυτό, τα μικρά παιδιά πιστεύουν συχνά ότι έχουν ζήσει πραγματικά κάτι που είδαν στον ύπνο τους ή φαντάστηκαν ή τα εντυπωσίασε.

● Από 6-7 έως 12 ετών:
Τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας γίνονται αισθητά στα παιδιά, οπότε ξέρουν πότε λένε ψέματα και πότε αλήθεια. Παρ’ όλα αυτά, τα ψέματα εξακολουθούν να είναι ένα προσιτό μέσο για να «επηρεάσουν» τα πράγματα και να αποφύγουν ή να αποτρέψουν δυσάρεστες καταστάσεις. Δεν έχουν το ίδιο ηθικό βάρος όπως στην ενήλικη ζωή και πρέπει να αντιμετωπίζονται με επιείκεια. Ωστόσο, απαιτούν ευαισθησία και προσοχή από τους γονείς, ειδικά όταν επαναλαμβάνονται, γιατί μπορεί να κρύβουν κάποιο πρόβλημα.

● Από 12 ετών:
Στην εφηβεία, τα ψέματα λέγονται εντελώς συνειδητά πια και συνήθως με ξεκάθαρο σκοπό. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι όλα τα ψέματα των εφήβων ίδια. Καθώς μεγαλώνει η ανάγκη των παιδιών για αυτονομία και ιδιωτικότητα, τα ψέματα μπορεί να είναι ένας τρόπος να ξεφύγουν από την αυστηρή επιτήρηση και τον έλεγχο των γονιών.

Η κ. Λουίζα Βογιαζή είναι συμβουλευτική ψυχολόγος
http://www.vita.gr/html/ent/893/ent.6893.asp

Υπερκινητικότητα

Πρακτικές Οδηγίες για Εκπαιδευτικούς και Γονείς

 

Εισαγωγή

 

Ο όρος ‘διαταραχή ελλειμματικής προσοχής / υπερκινητικότητα’ (ΔΕΠ-Υ) αναφέρεται σε παιδιά και ενήλικες, που αντιμετωπίζουν σοβαρές συμπεριφορικές και γνωστικές δυσκολίες σε σημαντικούς τομείς της ζωής τους, όπως στις διαπροσωπικές σχέσεις, στο σχολείο, στην εργασία και στην οικογένεια, εξαιτίας υπερβολικής κινητικής δραστηριότητας και προβλημάτων στον έλεγχο της προσοχής και των παρορμήσεων. 

    Διακρίνονται η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- υπερκινητικότητα και διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, ανάλογα με τα συμπτώματα που κυριαρχούν. Πρόκειται για χρόνια διαταραχή: 30% ~ 70% των παιδιών με ΔΕΠΥ συνεχίζουν να παρουσιάζουν δυσκολίες και ως ενήλικες. Στις ΗΠΑ, 3% έως 5% του γενικού πληθυσμού και 7% του παιδικού πληθυσμού παρουσιάζει ΔΕΠΥ.  Σε τάξη 30 παιδιών, τουλάχιστον 1 παιδί παρουσιάζει ΔΕΠΥ.

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ δυσκολεύονται να ανταποκριθούν σε καταστάσεις στις οποίες τα περισσότεροι από τους συνομηλίκους τα καταφέρνουν πολύ εύκολα. Διαφέρουν από τα περισσότερα παιδιά του ίδιου αναπτυξιακού επιπέδου ως προς την ικανότητα:

     1) να εστιάσουν την προσοχή τους

     2) να ελέγξουν τις παρορμήσεις τους και σε μερικές περιπτώσεις

     3) να ελέγξουν την κινητικότητά τους

 

Αιτιολογία

 

Η ΔΕΠΥ οφείλεται σε νευρολογική δυσλειτουργία και είναι κατά βάση κληρονομική. Τα χαρακτηριστικά προβλήματα οφείλονται σε χαμηλά επίπεδα δραστηριότητας των νευροδιαβιβαστών στο μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου, που ελέγχει τις παρορμήσεις και ρυθμίζει τον τρόπο με τον οποίο   κατευθύνουμε την προσοχή μας.

Δεν είναι πρόβλημα κινήτρου: πρόκειται για ακούσιες αλλαγές της προσοχής, ακούσια εκδήλωση των παρορμήσεων και ακούσια κινητική δραστηριότητα. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα παιδιά με ΔΕΠΥ ‘δεν έχουν κίνητρο να  προσέξουν’ επειδή υπολειτουργεί το νευρολογικό σύστημα που διεγείρει και εστιάζει την προσοχή.

Οι αιτίες της δυσλειτουργίας αυτής κληρονομούνται στο 70% των περιπτώσεων, ενώ στο 20% έως 30% οφείλονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως νόσος του εγκεφάλου (εγκεφαλίτιδα), εγκεφαλική βλάβη από τραύμα, έκθεση σε τοξικές ουσίες (αλκοόλ, κάπνισμα, μόλυβδος).   

 

 

Τα Παιδιά με ΔΕΠΥ στην Τάξη

 

•           Οι γνωστικές/νοητικές δεξιότητες είναι, συνήθως, αντίστοιχες του μέσου όρου προς υψηλές, αλλά η απόδοση παρουσιάζει διακυμάνσεις. Συχνά η απόδοση είναι χαμηλότερη από το αναμενόμενο, σε σύγκριση με το επίπεδο των γνωστικών ικανοτήτων του παιδιού.

•           Το παιδί συχνά δείχνει αφηρημένο, ότι τεμπελιάζει ή ότι δεν έχει κίνητρο

•           Δίνει την εντύπωση ότι σπαταλά τις ικανότητες του στο να διασπά και να αντιτίθεται στους άλλους: δεν κάθεται στη θέση του, ενοχλεί τους συμμαθητές, δεν ολοκληρώνει τα καθήκοντά του. 

 

Α .   Δυσκολίες Προσοχής:

•           Τα παιδιά με ΔΕΠΥ διαφέρουν από τους συμμαθητές ως προς την ικανότητα διατήρησης της προσοχής σε καθήκοντα μάθησης και στο παιχνίδι. Διασπώνται πιο εύκολα.

•           Δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό  να αρχίσουν και να ολοκληρώσουν τη σχολική εργασία ή άλλες δραστηριότητες.

•           Είναι πιο απρόσεχτα από τους συμμαθητές, αγνοούν οδηγίες ή δυσκολεύονται να τις ακολουθήσουν.

•           Δείχνουν να είναι υπερβολικά ανοργάνωτα, ξεχνούν πολύ εύκολα σε σχέση με την ηλικία.  

 

Β. Υπερδραστηριότητα:

•           Παρουσιάζουν υπερβολική νευρικότητα και κινητικότητα που δεν επιτρέπεται, στην τάξη ή σε καταστάσεις που απαιτούν συμμόρφωση.

•           Είναι συνεχώς σε κίνηση, ‘υπ’ ατμόν’, σε υπερβολικό βαθμό σε σύγκριση με τους συνομηλίκους.

•           Κάνουν συνεχώς θόρυβο και μιλούν πολύ, σε σύγκριση με τους συνομηλίκους.

 

Γ. Παρορμητικότητα:

•           Διακόπτουν συνεχώς τους άλλους και δυσκολεύονται να περιμένουν τη σειρά τους στο παιχνίδι ή σε ερωτήσεις μέσα στην τάξη.

 

    Μερικά συμπτώματα εμφανίζονται πριν από την ηλικία των 7 χρόνων. Το παιδί δεν είναι συνήθως στη θέση του, δεν κάνει ότι κάνουν τα άλλα παιδιά, δεν ακολουθεί τις οδηγίες και τους κανόνες, μιλά χωρίς να είναι η σειρά του ή φωνάζει όταν δεν επιτρέπεται. Είναι επιθετικό προς τους συμμαθητές ή τους ενοχλεί, έχει φτωχή συγκέντρωση προσοχής, διασπάται εύκολα, μιλά ή παρεμβαίνει στην εργασία τους, είναι αφηρημένο, χάνει ή ξεχνά τα πράγματά του και το υλικό, παραδίδει τελευταίο τις εργασίες του ημιτελείς ή δεν τις παραδίδει καθόλου.

 

Πώς Νοιώθει το Παιδί με ΔΕΠΥ;

 

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ βιώνουν τον κόσμο ως εχθρικό:

•           Πρώιμη νηπιακή ηλικία: μπορεί να κλαίνε υπερβολικά χωρίς προφανή λόγο, μπορεί να δυσφορούν στη σωματική επαφή.

•           Μπορεί να είναι υπερευαίσθητα σε άλλα αισθητηριακά ερεθίσματα, όπως στο θόρυβος ή στο φως.

•           Η ανάπτυξη της κατανόησης των συναισθημάτων των άλλων μπορεί να είναι φτωχή (βίαια προς ζώα, συμμαθητές, χωρίς πρόθεση, έτσι δεν κατανοούν την τιμωρία ή την απόρριψη από τους άλλους).

 

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ:

•           Καθώς μεγαλώνουν και αναμένεται να ανταποκρίνονται σε πιο πολύπλοκες οδηγίες, αποτυγχάνουν επειδή αδυνατούν να αντιληφθούν και να ανακαλέσουν, ακόμη και σχετικά σύντομες ακολουθίες οδηγιών.

•           Παρουσιάζουν δυσκολία στην επεξεργασία των ακουστικών ερεθισμάτων και στην κατανόηση, παρά τη φυσιολογική ακοή.

•           Ξεχνούν και διασπώνται εύκολα. Συνεπώς:

- Το παιδί με ΔΕΠΥ είναι σαν να βρίσκεται συνεχώς στην ‘ομίχλη’: αντιλαμβάνεται ότι συμβαίνουν διάφορα τριγύρω, αλλά αδυνατεί να τα  διακρίνει  και να τα κατανοήσει πλήρως.

      - Ή, νιώθει σαν να είναι ανοιχτό το ραδιόφωνο σε κάποιο σταθμό που δεν πιάνει καλά τη συχνότητα, με αποτέλεσμα να μεταδίδονται ταυτόχρονα διάφορα, που είναι τελικά ακατανόητα.

 

Στην τάξη:

•           Το παιδί για ένα λεπτό ακούει τις οδηγίες τους δασκάλου

•           διασπάται από κάτι που συνήθως οι άλλοι μαθητές αγνοούν

•           αν είναι υπερκινητικό, κινείται νευρικά, σηκώνεται από τη θέση του

 

Ο δάσκαλος τελειώνει τις οδηγίες:

•           το παιδί ξανα-διασπάται από την κίνηση των άλλων παιδιών στην τάξη, τα περισσότερα από τα οποία συμμορφώνονται στις οδηγίες

•           επειδή το παιδί προσέλαβε μέρος των οδηγιών δεν είναι βέβαιο, είναι σε σύγχυση για το τι πρέπει να κάνει

•           δεν μπορεί να κάνει τη δραστηριότητα. Μπορεί να τιμωρηθεί ! 

 

Πρωτογενείς και Δευτερογενείς Επιπτώσεις

 

Πρωτογενείς επιπτώσεις στη γνωστική και κοινωνική λειτουργικότητα στην τάξη και στις δραστηριότητες με τους άλλους:

•           Το παιδί με ΔΕΠΥ αποτυγχάνει συνεχώς να συμμορφωθεί και αδυνατεί να ανταποκριθεί στις οδηγίες, τις οποίες ακολουθούν εύκολα τα άλλα παιδιά.

•           ‘Συνεχώς καταστρέφει οτιδήποτε’, σε καταστάσεις που τα περισσότερα παιδιά μαθαίνουν να συνεργάζονται.

•           Ωστόσο, μπορεί να είναι το παιδί που ποτέ δεν το προσέχει κανείς: το παιδί του οποίου μπορεί να μην θυμάστε καν το όνομα, το παιδί που ‘ονειρεύεται συνεχώς’.

•           Τα παιδιά με ΔΕΠΥ απογοητεύουν δασκάλους, γονείς και συμμαθητές. Απορρίπτονται, αγνοούνται. Προκαλούν μεγάλη πίεση σ’ αυτούς με τους οποίους αλληλεπιδρούν.

Δευτερογενείς επιπτώσεις: οφείλονται στον τρόπο με τον οποίο οι άλλοι χειρίζονται /συμπεριφέρονται στο παιδί. Συχνά βιώνει απόρριψη, συναισθηματικά προβλήματα, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απόσυρση, που μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές διαγωγής.

 

Συνύπαρξη ΔΕΠΥ με Άλλες Διαταραχές

 

•           60% των παιδιών με ΔΕΠΥ παρουσιάζουν εναντιωτική/προκλητική διαταραχή

•           45% παρουσιάζουν σοβαρή διαταραχή διαγωγής

•           25% εκδηλώνουν αντικοινωνική και παραπτωματική συμπεριφορά

•           30% εμφανίζουν χρόνιες αγχώδεις διαταραχές

•           33% παρουσιάζουν μείζονα κατάθλιψη

•           50% και περισσότερα παρουσιάζουν συναισθηματικά προβλήματα

•           50% και περισσότερα παρουσιάζουν προβλήματα στις κοινωνικές δεξιότητες

•           90% δεν παράγουν στη σχολική εργασία

•           90% δεν αποδίδουν στη σχολική εργασία

•           20% έχουν προβλήματα στην ανάγνωση

•           60% έχουν σοβαρά προβλήματα στη γραφή

•           30% στις ΗΠΑ σταματούν το σχολείο

 

Σκεφθείτε:

 

1. Ποιες είναι:

•           οι προσωπικές σας απόψεις σχετικά με τη ΔΕΠΥ

•           η αξία της κατανόησης της ΔΕΠΥ για τον εκπαιδευτικό

•           προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει στον εκπαιδευτικό η χρήση και η πιθανή κατάχρηση της διάγνωσης

2. Αν 5 στα 100 άτομα παρουσιάζουν ΔΕΠΥ:

•           πόσα παιδιά στο σχολείο σας μπορεί να παρουσιάζουν τη διαταραχή;

•           πόσα μέλη του προσωπικού;

3. Ποια χαρακτηριστικά του σχολείου σας (και των σχολείων γενικά) μπορεί να επιδεινώνουν τις δυσκολίες των παιδιών με ΔΕΠΥ;

4. Τι θα μπορούσε να γίνει στο σχολείο σας ή στα σχολεία γενικά για να βοηθηθεί το παιδί με ΔΕΠΥ, για να προωθηθεί η μάθηση του ίδιου και των συμμαθητών;

 

Αξιολόγηση του Παιδιού με ΔΕΠΥ

 

Περιλαμβάνει την εκτίμηση πολλών παραγόντων, βιολογικών, ψυχολογικών, κοινωνικών και πολιτισμικών, που αλληλεπιδρούν και προκαλούν προβλήματα στο παιδί. Σκοπός είναι η εκτίμηση των ‘βιοψυχοκοινωνικών’ δυνατοτήτων και ικανοτήτων του παιδιού.

Το σχολείο και η τάξη είναι καθοριστικής σημασίας στην εκδήλωση και εντόπιση των συμπτωμάτων, αλλά και στην παροχή εξατομικευμένης βοήθειας, με την μετατροπή των αρνητικών εμπειριών του παιδιού σε θετικές.

Η αναγνώριση της ΔΕΠΥ στηρίζεται στην αντικειμενική, συστηματική συλλογή ποιοτικών και ποσοτικών πληροφοριών από διαφορετικές πηγές που έχουν άμεση γνώση του παιδιού.

Σκοπός της αξιολόγησης είναι:

   α) η αναγνώριση και αντιμετώπιση δυσκολιών που δεν είναι ΔΕΠΥ και

   β) ο καθορισμός των ειδικών αναγκών, των δυνατοτήτων και δυσκολιών   του παιδιού.

 

 

Αναγνώριση των κοριτσιών με ΔΕΠΥ

 

Η ΔΕΠΥ δεν αναγνωρίζεται εύκολα στα κορίτσια επειδή δεν εμφανίζουν υπερκινη-τικότητα και επιθετικότητα όπως τα αγόρια. Οι διαφορές στην επίπτωση της διαταραχής αποδίδονται στα εξής: α) Τα συμπτώματα των αγοριών προκαλούν μεγαλύτερη διάσπαση, δυσφορία κι απειλή από τα συμπτώματα εσωτερίκευσης των κοριτσιών. Β) Ιστορικά, οι ρόλοι στην οικογένεια, στο σχολείο και στις εμπειρίες ζωής για τα δύο φύλα καθορίζονται πολύ διαφορετικά. Έτσι οι ακαδημαϊκές, συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες των κοριτσιών θεωρούνται ατομικό παρά κοινωνικό πρόβλημα. Γ) Μπορεί στα κορίτσια να απαιτείται μεγαλύτερη βιολογική βλάβη για να θεωρηθεί ως πρόβλημα από τους παρατηρητές.    

 

Στάδια της Αξιολόγησης

 

1.         Συνέντευξη  με το παιδί, τους γονείς, τους δασκάλους και αν είναι δυνατόν τα αδέλφια, ακόμη και συμμαθητές.

2.         Ερωτηματολόγια αξιολόγησης της συμπεριφοράς προς γονείς και δασκάλους (Rutter Child Behavior Checklist, Achenbach Child Behavior Checklist, Ελληνική Κλίμακα Αξιολόγησης της ΔΕΠΥ-IV).

3.         Ψυχομετρικές δοκιμασίες

4.         Αξιολόγηση λόγου και μαθησιακών δεξιοτήτων

5.         Νευρολογική εξέταση

6.         Άλλες ιατρικές εξετάσεις ( για την αξιολόγηση της γενικής υγείας του παιδιού).

 

Η αποτελεσματική αξιολόγηση στηρίζεται στη δημιουργία και διατήρηση στενής σχέσης συνεργασίας μεταξύ γονέων και δασκάλων. Η εξέλιξη του παιδιού περιορίζεται αν οι γονείς δεν είναι συνεργάτες, δεδομένου ότι γνωρίζουν το παιδί τους καλύτερα από τον καθένα.

 

Ο Ρόλος του Εκπαιδευτικού στην Αξιολόγηση

 

Η αλληλεπίδραση του δασκάλου με το παιδί παρέχει τη δυνατότητα παρατήρησης της ιδιοσυγκρασίας και της γενικής του υγείας, των προβλημάτων και δυνατοτήτων του στον ακαδημαϊκό και κοινωνικό τομέα, στις σχέσεις με συνομηλίκους.

 

Ο εκπαιδευτικός:

1. Εντοπίζει τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

2. Ενημερώνει τους γονείς και το παιδί για τις ανησυχίες του

3. Ενημερώνει το σχολικό σύμβουλο

4. Συγκεντρώνει πληροφορίες για το παιδί σε συνεργασία με το σύμβουλο

5. Δουλεύει στενά και εξατομικευμένα με το παιδί στην τάξη

6. Ελέγχει και κατευθύνει την πρόοδο του παιδιού

 

Ο εκπαιδευτικός αποτελεί μέλος της ομάδας που αναλαμβάνει την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση των δυσκολιών.  

 

Ο Ρόλος του Γιατρού στην Αξιολόγηση

 

Η ιατρική εξέταση περιλαμβάνει:

•           Πλήρη οργανική (παιδιατρική) εξέταση

•           Πλήρη ψυχιατρική και ψυχολογική εξέταση

•           Ερωτηματολόγια από γονείς και δασκάλους

 

Σκεφθείτε:

 

1.         Ποιες είναι οι πεποιθήσεις σας, οι κοινωνικές αξίες και οι στάσεις που μπορεί να υποστηρίξουν ή να επηρεάσουν αρνητικά την αποτελεσματικότητά σας στην αξιολόγηση και αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ;

2.         Ποια χαρακτηριστικά του ήθους του σχολείου σας μπορεί να ενισχύσουν ή να αποτρέψουν την αποτελεσματικότητά σας;

3.         Ποια είναι τα αποτελέσματα, θετικά και αρνητικά, της επικοινωνίας μεταξύ του προσωπικού στην αξιολόγηση των αναγκών των μαθητών;

                α) σκεφθείτε τρόπους που δίνουν έμφαση στο θετικό (αναγνώριση

                    δυνατοτήτων και δεξιοτήτων), καθώς και στο αρνητικό

                 β) σκεφθείτε τρόπους που μειώνουν τις αρνητικές απόψεις για τις δεξιότητες    ή τις προσπάθειες των μαθητών

4.         Πως αντιμετωπίζονται οι γονείς από το σχολείο;

                α) ως μέλη της ομάδας με σημαντική συμβολή;

               β) ως απαιτητικοί;

               γ) ως αδιάφοροι;

 

Η Προσέγγιση της ΔΕΠΥ από τον Εκπαιδευτικό

 

•           Να θυμάστε: Δεν υπάρχουν υπερκινητικά παιδιά. Υπάρχουν ΠΑΙΔΙΑ  με υπερκινητικότητα.

•           Εντοπίστε τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις σας προς τη διαταραχή

•           Μιλήστε με το παιδί και τους γονείς: Είναι σημαντική η επικοινωνία μεταξύ γονέων, παιδιού και ο δασκάλου

•           Μη χρησιμοποιείται τη διάγνωση ως εξήγηση γιατί δεν μπορεί να κάνει το παιδί κάποια πράγματα, αλλά ως πηγή πληροφοριών για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες του

•           Σκοπός είναι η συσχέτιση της κατανόησης των δυσκολιών με το σχέδιο αντιμετώπισης και σαφείς προσδοκίες για την προτεινόμενη αντιμετώπιση.

  

 

 

 

Σχέδιο Αντιμετώπισης της ΔΕΠΥ

 

Περιλαμβάνει:

1. Σαφή, συγκεκριμένη αναφορά των δυσκολιών του παιδιού

2. Συγκεκριμένες, έγκυρες παρεμβάσεις και παροχές, αναγκαίες για το χειρισμό αυτών των δυσκολιών

3. Ξεκάθαρους ρόλους των επαγγελματιών που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση

4. Σαφή κριτήρια για την αξιολόγηση των παρεμβάσεων

5. Συγκεκριμένη πρόβλεψη για το χρόνο που απαιτεί το σχέδιο παρέμβασης, με λεπτομέρειες για τον έλεγχο της πορείας και τις διαδικασίες ανασκόπησης και αναθεώρησης.

 

Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα

Στάδιο Α

1. Καταγραφή των μαθησιακών δυσκολιών του παιδιού

2. Καταγραφή των απαιτούμενων ενεργειών (τι υποστήριξη θα παρέχεται, ειδικές παρεμβάσεις, προγράμματα, υλικό, κ.λ.π.)

3. Ενημέρωση των γονέων για τους χειρισμούς

4. Συγκεκριμένοι στόχοι που θα επιτευχθούν, σε πόσο χρόνο

5. Έλεγχος της πορείας και αξιολόγηση

6. Ανασκόπηση 

Στάδιο Β

Στο στάδιο αυτό απαιτείται Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα που στηρίζεται στα εξής:

1. Αξιολόγηση: μαρτυρίες των δασκάλων, ερωτηματολόγια, ιατρικές εξετάσεις, άλλες εξετάσεις

•           Περιγραφή των δυσκολιών

•           Περιγραφή των υποκείμενων δυσκολιών που μπορεί να επιδεινώσουν το πρόβλημα (τρόπος μάθησης, τρόπος και μέθοδος διδασκαλίας, οργάνωση σχολείου, χειρισμός στην τάξη, κοινωνικές δεξιότητες, οικογενειακοί παράγοντες, επίδραση συνομηλίκων).

2. Παρέμβαση: συγκεκριμένοι στόχοι και συγκεκριμένες στρατηγικές

 

Η Επιτυχής Εκπαίδευση Παιδιών με ΔΕΠΥ:

 

•           Ο δάσκαλος λειτουργεί ως διαμεσολαβητής μεταξύ περιβάλλοντος μάθησης- καθηκόντων και του παιδιού.

•           Η επιτυχής εκπαίδευση απαιτεί δημιουργία συνθηκών στο περιβάλλον που διευκολύνουν το μαθητή να αξιοποιήσει στο μέγιστο τις δυνατότητες του στις δραστηριότητες μάθησης. Ταυτόχρονα η επιτυχής εκπαίδευση ελαχιστοποιεί τις δυσκολίες του.

•           Όταν υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες μάθησης, η κατάκτηση δεξιοτήτων για να ξεπεραστούν αποτελούν μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος.

•           Τα παιδιά με ΔΕΠΥ μαθαίνουν, συνήθως, πιο εύκολα όταν εμπλέκονται σε παιχνίδι ρόλων ή δραστηριότητες που στηρίζονται στην αφή και στην κιναισθητική.

•           Στόχοι της επιτυχημένης εκπαίδευσης: ενίσχυση των δυνατοτήτων, κατάκτηση βασικών δεξιοτήτων, διατήρηση της αυτοεκτίμησης, ενίσχυση της κοινωνικότητας, προφύλαξη των άλλων παιδιών ώστε να μην παραμεληθούν. 

 

Μερικές Αρχές Χειρισμού των Προβλημάτων

 

•           Εντοπίστε τις αιτίες που μπορεί να επηρεάζουν την επιθυμία του παιδιού να εμπλακεί θετικά στα μαθήματα

•           Δημιουργήστε ευκαιρίες για θετική προσοχή (αξιοποιείστε τα ενδιαφέροντα του παιδιού)

•           Εντοπίστε τις περιπτώσεις στις οποίες το παιδί αποδίδει καλύτερα

•           Να είστε σαφείς-συγκεκριμένοι σ’ αυτό που ζητάτε. Το βοηθάτε έτσι να εστιάσει την προσοχή του

•           Οργανώστε και δομήστε τις δραστηριότητες, τους κανόνες, τη ρουτίνα της τάξης

•           Ελαττώστε τις διασπάσεις αυξάνοντας τα επιθυμητά ερεθίσματα, ελαττώνοντας τα ανεπιθύμητα, λάβετε υπόψη τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει το συγκεκριμένο παιδί

•           Προστατέψτε και ενισχύστε την αυτοεκτίμηση του παιδιού δημιουργώντας ευκαιρίες για επιτυχία, επικοινωνώντας με ζεστασιά και αποδοχή. Χρησιμοποιείστε επιβραβεύσεις

•           Αποφύγετε την επανάληψη δραστηριοτήτων

•           Σπάστε τις δραστηριότητες σε στάδια (σύντομες δραστηριότητες): Τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται πιο συχνή και πιο άμεση επανατροφοδότηση

•           Μικρές και άμεσες επιβραβεύσεις είναι πιο αποτελεσματικές

•           Ήπιες τιμωρίες μπορεί να είναι αποτελεσματικές όταν χρησιμοποιούνται αραιά και όταν είναι πολύ συγκεκριμένες

•           Για την επιβράβευση λάβετε υπόψη τι προτιμά το παιδί (π.χ. Η/Υ)

•           Ενημέρωση και ανασκόπηση των δραστηριοτήτων βοηθά το παιδί να κατανοήσει τι αναμένεται από το ίδιο και να καταλάβει τι κάνει

•           Μην επαναλαμβάνετε με απόγνωση, ξανά και ξανά το ίδιο πράγμα στο παιδί !!!

•           Τα παιδιά αποδίδουν καλύτερα σε ομάδες των δύο, παρά μεγαλύτερες.

 

ΔΕΠΥ και Γνωστικό Στυλ

 

Ο όρος αναφέρεται στους τρόπους με τους οποίους το άτομο μαθαίνει νέες πληροφορίες και δεξιότητες. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ προτιμούν συνήθως τον ενεργό πειραματισμό και τη μάθηση μέσω συγκεκριμένων εμπειριών. 

 

Χαρακτηριστικά του Σχολείου

 

Προσοχή στα παρακάτω:

1.         Διασπάσεις στο σχολείο

2.         Πολλές αλλαγές μαθημάτων

3.         Ισορροπία μεταξύ σωματικών και γνωστικών αναγκών

4.         Μαθήματα που απαιτούν μεγάλη συγκέντρωση γίνονται νωρίς το πρωί

5.         Υποστήριξη-συμβουλευτική προς το δάσκαλο

6.         Υποστήριξη-συμβουλευτική του παιδιού σε θέματα του σχολείου

7.         Θετική εμπλοκή των γονέων

8.         Συνεργασία μεταξύ των μελών του προσωπικού του σχολείου

9.         Όλα τα παιδιά επωφελούνται από τη στάση του σχολείου που:

•           αποδέχεται και δεν στιγματίζει τη διαφορά

•           επιτρέπει στους μαθητές να κατακτήσουν υψηλή αυτοεκτίμηση μέσα από μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων

•           παρέχει αποτελεσματική μάθηση και συναισθηματική-συμπεριφορική υποστήριξη, όταν οι μαθητές την έχουν ανάγκη.

•          

 

Ερωτήσεις

 

1. Τι προβλήματα (αν υπάρχουν), δημιουργεί το αναλυτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην κάλυψη των αναγκών των παιδιών με ΔΕΠΥ;

2. Πώς μπορούν να ξεπεραστούν;

3. Τι μπορεί να γίνει στο περιβάλλον της τάξη σας ώστε να προκαλεί λιγότερο άγχος στο παιδί με ΔΕΠΥ;

4. Τι μέτρα λαμβάνονται στο σχολείο σας ώστε να νιώθουν όλοι οι μαθητές α) ασφαλείς, β) ότι τους φροντίζουν και γ) ότι αναγνωρίζεται η αξία τους;

5. Τι θα μπορούσε να γίνει για τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένο το σχολείο ώστε να ελαττωθεί ή πίεση στα α) παιδιά με ΔΕΠΥ κυρίως και β) σε όλα τα παιδιά γενικά; 

 

 

 

Βιβλιογραφία

 

1.         Κάκουρος, Ε. (2001). Το Υπερκινητικό Παιδί. Οι δυσκολίες του στη μάθηση και στη συμπεριφορά. Εκδ. Ελληνικά Γράμματα.

2.         Κάκουρος, Ε. & Μανιαδάκη, Κ. (2000). Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα. Β΄ έδκοση. Εκδ. Ελληνικά Γράμματα.

3.         Καλαντζή-Αζίζι, Αγγελή, Κ., Ευσταθίου, Γ. (2005). Ελληνική Κλίμακα Αξιολόγησης της ΔΕΠ/Υ-IV. Κλίμακα για Γονείς – Κλίμακα για Εκπαιδευτικούς. Εκδ. Ελληνικά Γράμματα.

4.         Παπαγεωργίου, Β. (2005). Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα. Στο: Β. Παπαγεωργίου (Εκδ.) Ψυχιατρική Παιδιών και Εφήβων. University Studio Press, Θεσσαλονίκη. Σελ. 142-148.

5.         Power, T.J., Karustis. J.L., & Habboushe, D.F. (2001). Homework Success for Children with ADHD. A Family-School Intervention Program. The Guilford Press: New York – London.

 

Βάγια A. Παπαγεωργίου - Παιδοψυχίατρος

Παράλληλη στήριξη, πόρισμα Συνηγορου του πολίτη

Ένα πολύ σημαντικό πόρισμα έχει εκδώσει ο Συνήγορος του πολίτη σχετικά με την παράλληλη στήριξη μαθητών με δυσκολίες σας το παραθέτω παρακάτω:
http://www.autismgreece.gr/images/stories/porisma.pdf
Πραγματικά αξίζει να το διαβάσετε και να βγάλετε τα συμπεράσματά σας.
 

ΠΑΙΔΙΚΟ ΙΧΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΙΧΝΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ.   Το παιδικό ιχνογράφημα αποτελεί μια εκφραστική διαγωγή με καθαρά δικό της ύφος, που δεν είναι εύκολο να το αναπαράγει αυθεντικά ο ενήλικας. Αυθόρμητη και παγκόσμια, υπακούει σε ορισμένους δικούς της νόμους και διαγράφει μια δική της εξέλιξη. Περνώντας από μερικά χαρακτηριστικά στάδια.   Ποια είναι τα στάδια αυτά; Πολλοί είναι εκείνοι που προσπάθησαν να τα προσδιορίσουν και γιαυτο είναι μεγάλη η ποικιλία των κατατάξεων που επιχειρήθηκαν στο σημείο αυτό. Το παιδί αρχίζει την ιχνογραφική του δραστηριότητα από την στιγμή που είναι σε θέση να κρατήσει στα δάχτυλα του όργανο που να αφήνει γραμμικά ίχνη επάνω σε επιφάνειες ικανές να τα δείξουν : χαρτιά, έπιπλα, τοίχους, πάτωμα. Το αποτέλεσμα, αυτής της δραστηριότητας του είναι ένα σύνολο από γραμμές που αποκαλύπτουν την κίνηση των μυών των μπράτσων του. Λίγο αργότερα το αποτέλεσμα είναι ένα συνονθύλευμα από γραμμές ποικίλες προς όλες τις κατευθύνσεις και μερικές κυκλικές, άκλειστες ή και κλειστές. Γύρω στο 3ο έτος εμφανίζεται η πρώτη απλή αναπαράσταση του ανθρωπάκου που αποτελείται από : έναν κύκλο για κεφάλι (δυσανάλογο σε σχέση με το υπόλοιπο σύνολο) μέσα από το οποίο δυο γραμμές κατεβαίνουν για ποδιά και άλλες δυο απλώνονται για χέρια, δεξιά και αριστερά. Τα υπόλοιπα γνωρίσματα είναι στοιχειώδη : συνήθως τα μάτια και το στόμα. Η φιγούρα του ανθρώπου απασχολεί έντονα το παιδί, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, και διαγράφει μια ιδιομορφική εξέλιξη. Σε ηλικία, των 4 ετών, το ανθρωπάκι γυρίνος γίνεται σιγά-σιγά ένας μικρός ανθρωπάκος, με δυο ωοειδή σχήματα (ένα για κεφάλι κι ένα, μεγαλύτερο, για σώμα). Τώρα πια το σχέδιο του νήπιου των τεσσάρων ετών μοιάζει περισσότερο με άνθρωπο, και αποτελεί τον γνωστό ανθρωπάκο (Bonhomme), όπου όμως το κεφάλι είναι συχνά ατελές. Σιγά- σιγά προστίθενται μαλλιά, η μορφή του ανθρωπάκου γίνεται πιο συμμετρική, τα χέρια και τα ποδιά τοποθετούνται σε σχετικά συμμετρική θέση, ενώ το κεφάλι αποκτά πλέον και αυτιά. Στην ηλικία  των 6 ετών το παιδί πλέον αρχίζει να ντύνει τον ανθρωπάκο του, ανθρωπάκο που αν του ζητήσουμε να τον προσδιορίσει θα τον ταύτιση με κάποιο πρόσωπο της οικογένειας του. Με της είσοδο του στο Δημοτικό σχολειο το παιδί θα «διανθίσει» το σχέδιο του με λόγια, θα προσπαθήσει δηλαδή να περιγράψει αυτό που θέλει να αναπαραστήσει. Κατά την διάρκεια των πρώτων τάξεων του Δημοτικού σχολείου το παιδικό σχέδιο εμπλουτίζεται και αποκτά κίνηση, απεικονίζει με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πιστότητα την πραγματικότητα, ούτως ώστε με το τέλος του Δημοτικού πλέον να περνάμε από το στάδιο του συγκεκριμένου ρεαλισμού ( απεικόνισης ) στο στάδιο της αφαίρεσης. ΤΟ ΙΧΝΟΓΡΑΦΗΜΑ ΩΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΜΕΣΟ. Σύμφωνα με τον Piaget, το ιχνογράφημα αποτελεί μια από τις μορφές της συμβολικής λειτουργίας, γιαυτο και πρέπει να τοποθετηθεί ανάμεσα στο συμβολικό παιχνίδι και στην νοητική εικόνα. Το ιχνογράφημα είναι ένα μέσω επικοινωνίας του παιδιού, μια γλώσσα πιο αυθεντική, πιο εύπλαστη και πιο άμεση από αυτή που χρησιμοποιεί συνήθως. Λόγος και σχέδιο είναι βασικά δυο διαγωγές επικοινωνίας που ενσωματώνονται στον ίδιο γενικό τομέα συμπεριφοράς. Από αυτά γίνεται φανερό ότι η αποκωδικοποίηση του ιχνογραφήματος είναι δυνατόν να αποφέρει στον ενήλικο γραφολογικές και συμβολικές πληροφορίες σχετικά με την ψυχική κατάσταση του παιδιού.  Κατά την αναπαραστατική του ιδιότητα το παιδί αποδίδει τα διάφορα αντικείμενα όπως τα εννοεί δηλαδή απογυμνωμένα από τα ατομικά χαρακτηριστικά τους και κρατώντας μόνο ότι είναι πιο γενικό και πιο εκφραστικό. Το παιδικό ιχνογράφημα μπορεί να ταξινομηθεί σε μεγάλες κατηγόριες : Α) το ιχνογράφημα ως μελέτη των ικανοτήτων Β) το ιχνογράφημα ως αξιολόγηση της προσωπικότητας. Το ιχνογράφημα στην πρώτη κατηγόρια αποσκοπεί στην μέτρηση του νοητικού επιπέδου, γιαυτο και ορισμένοι το ονομάζουν εξελικτικές κλίμακες. Ένα τέτοιο τεστ είναι αυτό του Goofenough, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί τόσο ατομικά όσο και ομαδικά. Το πηλίκο του νοητικού επιπέδου μεταφράζεται σε έτη και μήνες και αφορά παιδία με ηλικία από 3-13 ετών. Το συγκεκριμένο τεστ δεν επηρεάζεται από την μάθηση, είναι δυνατόν να επαναλαμβάνεται το πέρασμα του αρκετά συχνά, γεγονός που επιτρέπει την περιοδική παρακολούθηση της νοητικής ανάπτυξης του παιδιού. Η αξιολόγηση της προσωπικότητας μέσω του ιχνογραφήματος βασίζεται σε ορισμένους έγκυρους τρόπους ερμηνείας. Η ερμηνεία είναι μια δομική ανάλυση του σχεδίου που έχει σκοπό να απομονώσει όλες εκείνες τις ενδείξεις οι οποίες θεωρούνται άμεσα σημαντικές από τον παρατηρητή. Σύμφωνα με τον Widlocher, ερμηνεύω σημαίνει μεταφράζω : η ερμηνεία προϋποθέτει την δυνατότητα μεταφοράς στο πεδίο του προφορικού λόγου ενός μηνύματος που βρίσκεται μέσα στην εικόνα. Με βάση την ερμηνεία ο ερευνητής θα διαμορφώσει και θα διατύπωση γνώμη ως προς την παρούσα ψυχολογική κατάσταση του ατόμου και επιχείρηση την ανάγωγη σε ορισμένες κύριες πλευρές της προσωπικότητας του, τόσο θετικές όσο και αρνητικές. Οι πρώτες μουτζούρες αποτελούν για το παιδί την αναπαράσταση των αγαπημένων του στοιχείων του περιβάλλοντος η ακόμα της πρώτες απόπειρες του να μιμηθεί το γράψιμο των ενήλικων (την υπογραφή του, σύμφωνα με τον Gardner). Το που τοποθετείται η ζωγραφιά ενός παιδιού πάνω στο χαρτί, τα χρώματα που χρησιμοποιούνται καθώς και τα σχέδια που προτιμά θεωρείται ότι αναδεικνύουν και διευκολύνουν την κατανόηση της προσωπικότητας του. Όταν το παιδί ζωγραφίζει στην μέση της κολλάς του χαρτιού, χαρακτηρίζεται από ασφάλεια, ενώ, αντίθετα, ένα μικροσκοπικό σχέδιο σε κάποια γωνία του μπορεί να αναδεικνύει ένα παιδί συνεσταλμένο, δείχνει υποκείμενο που συναντάει δυσκολίες στην προσαρμογή του, κυρίως μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον. Αντίστοιχα, η σειρά των προσώπων της οικογένειας μέσα στο παιδικό σχέδιο αναδεικνύει την εσωτερική αξιολόγηση που κάνει για αυτά καθώς επίσης τις μεταξύ τους σχέσεις. Το πρώτο πρόσωπο που απεικονίζεται συνήθως είναι αυτό με το οποίο το παιδί είναι περισσότερο δεμένο και ταυτίζεται, ενώ όσο οι μορφές απομακρύνονται από τα αριστερά προς τα δεξιά τόσο λιγότερο σημαντικές είναι για το παιδί και τόσο λιγότεροι είναι οι δεσμοί που έχει μαζί τους. Γιάννης Πάξινος κλινικός ψυχολόγος, διδάκτωρ πανεπιστήμιου Αθηνών. Σύγχρονο νηπιαγωγείο. τεύχος 69. Μάιος-Ιούνιος 2009. Σελίδες 62-63.

  Πηγή: www.bizeli.com

10 κόλπα για να διαβάσουν τα παιδιά πιο ευχάριστα

1. Διάβασε στο παιδί σου κάθε βράδυ, έστω και λίγες σελίδες. Μερικές φορές θα είναι το τελευταίο πράγμα που θα θές να κάνεις, αλλά είναι ένας πολύ σημαντικός τρόπος να το κάνεις να θέλει να διαβάσει. Όλα τα παιδιά λατρεύουν να τους διαβάζουν βιβλία.
2. Καθώς διαβάζετε δείξτε του τη λέξη με το δάχτυλο. Με την πάροδο του χρόνου το παιδί θα την λέει μόνο του.  Επιλέξτε εύκολες λέξεις για να τσεκάρετε ότι σας ακολουθούν. Ή πείτε λάθος λέξη και το παιδί μπορεί να σας διορθώσει. Στη συνέχεια μπορεί να διαβάζει μια φράση σε κάθε σελίδα. Μην ξεχνάτε οτι εσείς του διαβάζετε και μην το παρακάνετε με το τεστάρισμα.
3. Ρωτήστε το παιδί σας εαν θέλει να σας διαβάζει την ώρα του πρωϊνού.  Θα μπορούσε να είναι η εργασία που έχει για το σπίτι ή όποιο βιβλίο επιλέξει το ίδιο. Τα παιδιά είναι πιο φρέσκα το πρωί, ειδικά εκείνα που δυσκολεύονται. Μπορεί να σας φαίνεται δύσκολο αλλά εαν κάνετε το διάβασμα πρωινή ρουτίνα τα βράδια σας θα είναι λιγότερο αγχωτικά.
4. Κάντε έναν εβδομαδιαίο πίνακα και τσεκάρετε καθημερινά όταν το διάβασμα έχει ολοκληρωθεί. Κάντε καθημερινά σχόλια και καταγράψτε την άποψή σας. Να είστε πάντα Να είστε ήρεμες και χαμογελαστές. Εαν είστε απογοητευμένες το αισθάνται αμέσως. Επιβραβεύστε τα στο τέλος κάθε εβδομάδας.
5. Η ποικιλία είναι διασκεδαστική. Ένα καινούργιο βιβλίο κάθε εβδομάδα είναι μια υπέροχη ανταμοιβή. Η βόλτα για την επιλογή του είναι μέρος της διαδικασίας της ανάγνωσης. Ενθαρρύνετε το να επιλέξει διαφορετικά είδη βιβλίων όσο το δυνατόν συχνότερα.
6. Ένας σελιδοδείκτης μπορεί να κάνει το βιβλίο που διαβάζετε πολύ ιδιαίτερο.
7. Διαβάστε και εσείς το βιβλίο σας την ώρα που το κάνει και το παιδί. Τα παιδιά μαθαίνουν από αντιγραφή, είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα. Προσπαθήστε έστω και με περιοδικό. Καθίστε αναπαυτικά στον καναπέ και πείτε και στο παιδί να κάνει το ίδιο, έστω για δέκα λεπτά. Είναι μια πολύ ωραία ήρεμη στιγμή.
8. Κόψτε άρθρα από εφημερίδες ή περιοδικά που μπορεί να προκαλέσουν το ενδιαφέρον του παιδιού σας. Αστεία ή σοβαρά, αθλητικά, για ζώα, μέρη που μπορείτε να επισκεφθείτε. Διαβάστε τα μαζί και ακολουθήστε τις λέξεις με το δάχτυλό σας. Συζητήστε μαζί του για το θέμα, είναι ένας πολύ καλός τρόπος να βελτιώσει το λεξιλόγιο του.
9. Μιλήστε με τη δασκάλα ή τον δάσκαλο του παιδιού. εάν ανησυχείτε ότι το παιδί σας δεν διαβάζει όπως θα έπρεπε. Μπορείτε επίσης να πάρετε μια γνώμη από ειδικούς για πιθανή δυσλεξία ή οφθαλμολογική εξέταση. Αλλά θυμηθείτε πολλά παιδιά απλά μαθαίνουν να διαβάζουν αργά.
10. Παίξτε παιχνίδια με λέξεις όταν είστε έξω από το σπίτι (στο αυτοκίνητο, στο εστιατόριο ή σε μια αίθουσα αναμονής). Φτιάξτε μια πρόταση χρησιμοποιώντας τα γράμματα της πινακίδας του αυτοκινήτου που είναι εμπρός σας.                                                                                 
     Πηγή: http://www.4moms.gr/2012-05-25/10-%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CF%80%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%B1-%CE%B2%CE%BF%CE%B7%CE%B8%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CE%BF-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%AF-%CF%83%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%84/

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ-ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας είναι μία διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στη συγκέντρωση για την εκτέλεση ενός έργου και την έντονη σωματική κινητικότητα. Η διαταραχή είναι εγγενούς φύσης, δηλαδή είναι μία συνθήκη που το άτομο φέρει από τη γέννησή του και που έχει για το υπόλοιπο της ζωής του. Με την πάροδο του χρόνου τα συμπτώματα της διαταραχής αλλάζουν και η έντασή τους τείνει να μετριάζεται.

Διεθνώς αναφέρονται τρεις τύποι της διαταραχής:

• ΔΕΠ-Υ Συνδυασμένος τύπος,  όπου τα συμπτώματα της διάσπασης και της υπερκινητικότητας συνυπάρχουν στον ίδιο βαθμό.
• ΔΕΠ-Υ Με προεξάρχοντα τον απρόσεκτό τύπο, όπου τα συμπτώματα της ελλειμματικής προσοχής υπερισχύουν εκείνα της υπερκινητικότητας.
• ΔΕΠ-Υ Με προεξάρχοντα τον υπερκινητικό τύπο, όπου τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας υπερισχύον των συμπτωμάτων της ελλειμματικής προσοχής.
   

Τα βασικά συμπτώματα είναι τα εξής:
- Απόσπαση-Διάσπαση Προσοχής
- Παρορμητική συμπεριφορά
- Ψυχική και σωματική εγρήγορση

Κατά τον Δρ. Χάλογουελ η συμπτωματολογία που εμφανίζει το παιδί είναι:
Α. Ελλειμματική προσοχή
Συχνά:
- Δεν μπορεί να εστιάσει την προσοχή του σε λεπτομέρειες, κάνει λάθη από απροσεξία στιε εργασίες του σχολείου
- Δεν μπορεί να οργανώσει τις εργασίες του
- Αδιαφορεί για τις οδηγίες που του δίνονται όσον αφορά τις σχολικές εργασίες, καθημερινές εργασίες και γενικά καθήκοντα που έχει αναλάβει (χωρίς όλα αυτά να οφείλονται σε αντιδραστική συμπεριφορά ή αδυναμία κατανόησης των οδηγιών)
- Δίνει την εντύπωση ότι δεν ακούει, όταν κάποιος του απευθύνει τον λόγο
- Δεν κρατά εύκολα την προσοχή του όταν ασχολείται με κάτι ή όταν παίζει
- Ξεχνάει στις καθημερινές του δραστηριότητες
- Χάνει αντικείμενα που του είναι απαραίτητα για εργασίες-δραστηριότητες
- Αποσπάται εύκολα η προσοχή του εξαιτίας εξωτερικών ερεθισμάτων
- Δεν δείχνει προθυμία να ασχοληθεί με εργασίες που απαιτούν έντονη διανοητική δραστηριότητα

Β. Υπερκινητικότητα
Συχνά:
- Τρέχει και κινείται υπερβολικά σε χώρους όπου τέτοιου είδους συμπεριφορά κρίνεται ακατάλληλη (οι έφηβοι-ενήλικες περιορίζονται σε ψυχική εγρήγορση)
- Σηκώνεται από τη θέση ή το θρανίο του σε χώρους όπου δεν πρέπει να μετακινηθεί
- Παίζει νευρικά με τα χέρια του, στριφογυρίζει αμήχανα στη θέση του, κουνάει τα πόδια του
- Μιλάει υπερβολικά
- Δυσκολεύεται να πάρει μέρος σε δραστηριότητες ή να παίξει με ηρεμία
- Δεν θέλει να μένει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ένα μέρος

Γ. Παρορμητικότητα
Συχνά:
- Διακόπτει ή θέλει να επιβάλλει την παρουσία του π.χ. σε ομαδικά παιχνίδια
- Έχει δυσκολία να περιμένει τη σειρά του
- "Πετάγεται" δίνοντας απαντήσεις προτού ολοκληρωθεί η ερώτηση
 Πηγή:  http://www.dikepsy.gr/index.php/services?type=1&cid=10

ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & ΦΟΒΙΕΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Όλα, σχεδόν τα παιδιά εκδηλώνουν άγχος ή φόβους κατά την πορεία της ανάπτυξής τους, για διαφορετικούς λόγους. Η σοβαρότητα και η διάρκεια αυτών των συναισθημάτων, όμως, ποικίλλει, καθώς διαφοροποιούνται ως προς τη μορφή και τη ποιότητα, ανάλογα με την ηλικία. Θεωρούνται παθολογικά όταν δημιουργούν προβλήματα στην καθημερινή λειτουργικότητα και στη συναισθηματική ηρεμία του παιδιού.

Αγχώδεις διαταραχές
Το άγχος βιώνεται από το παιδί σαν ένα δυσάρεστο συναίσθημα αόριστου/ απροσδιόριστου κινδύνου που επίκειται και συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα, όπως:

• Κεφαλαλγία, ναυτία, έμετοι
• Αναπνευστική δυσφορία, ταχυκαρδίες
• Πόνος στο στομάχι
• Εφίδρωση
• Απώλεια αυτοελέγχου
• Αίσθημα αστάθειας
• Δυσκολίες, στη συγκέντρωση/προσοχή του παιδιού και στον ύπνο (π.χ αϋπνίες, εφιάλτες)

Οι πιο συνήθεις αγχώδεις διαταραχές που διαγιγνώσκονται κατά την παιδική και εφηβική ηλικία είναι η διαταραχή άγχους αποχωρισμού, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η διαταραχή πανικού (κυρίως κατά την εφηβεία) και σε περιπτώσεις στρεσογόνων γεγονότων η αγχώδης διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό στρες.

Τα παιδιά είναι ευαίσθητα και ευερέθιστα, κλαίνε εύκολα, παρουσιάζουν ξεσπάσματα νεύρων και δυσκολίες στη σχέση με τα άλλα παιδιά.
Επίσης, μπορεί να εκδηλώσουν υπερβολικό και αβάσιμο άγχος/ ανησυχία για διάφορες καταστάσεις (όπως, η απόδοση στο σχολείο ή για γεγονότα/ατυχίες στο παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον) και φοβικές αντιδράσεις σε διαφορετικά ερεθίσματα, όπως στους ξένους, στον αποχωρισμό από τους γονείς (κυρίως από την μητέρα), στους δυνατούς θορύβους, στο σκοτάδι ή/και σε φανταστικά όντα.

Επιπλέον, το βίωμα τραυματικών εμπειριών (όπως σεισμοί, θάνατος, κίνδυνος θανάτου ή τραυματισμού του ίδιου ή των άλλων) μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις υπερβολικού άγχους, φόβου και απελπισίας στα παιδιά μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.

Η συχνότητα των αγχωδών διαταραχών κατά την παιδική ηλικία κυμαίνεται μεταξύ 5% και 10% του πληθυσμού.
Στην αιτιολογία, σύμφωνα με έρευνες, έχει φανεί ότι παίζουν σημαντικό ρόλο γενετικοί, ιδιοσυγκρασιακοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Συχνά, εκλυτικά αίτια μπορεί να συμβάλλουν στην εκδήλωση των συμπτωμάτων. Τα συνηθέστερα είναι κάποια απώλεια ή αποχωρισμός, διαζύγιο των γονιών, αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος ή σχολική αποτυχία, μια χειρουργική επέμβαση, η υπερπροστατευτική στάση των γονέων, η ένταση και οι οικονομικές/κοινωνικές δυσκολίες στην οικογένεια.
Η θεραπεία περιλαμβάνει ατομικές ψυχοθεραπείες υποστηρικτικού ή γνωσιακού – συμπεριφοριστικού τύπου με κύριους στόχους:

• τη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων
• την ελαχιστοποίηση της δυσλειτουργίας σε όλα τα επίπεδα που είναι συνέπεια της διαταραχής και
• την ενίσχυση των προσαρμοστικών μηχανισμών του παιδιού.

Παράλληλα παρέχεται συμβουλευτική εργασία με την οικογένεια ώστε να γίνει κατανοητή η φύση των δυσκολιών που δημιουργούν το άγχος στο παιδί. Σε σπάνιες περιπτώσεις συμπεριλαμβάνεται η φαρμακευτική αγωγή με τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και βενζοδιαζεπίνες.

Φοβίες στα παιδιά
Η φοβία είναι ένας επίμονος, έντονος, διαρκής και παράλογος φόβος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, χώρο, κατάσταση ή δραστηριότητα που έχει ως αποτέλεσμα μια συμπεριφορά αποφυγής του παιδιού και έντονη υποκειμενική ενόχληση – το παιδί επιθυμεί έντονα την αποφυγή αυτού που φοβάται.
Οι πιο συνήθεις φοβίες που διαγιγνώσκονται κατά την παιδική και εφηβική ηλικία είναι οι ειδικές φοβίες και η κοινωνική φοβία.

• Ειδική φοβία: η έκθεση στο φοβικό αντικείμενο προκαλεί άμεση αντίδραση έντονου άγχους ή/ και δυσφορίας που συνήθως εκφράζεται με κλάματα, εκρήξεις θυμού, γκρίνια και προσκόλληση του παιδιού σε σημαντικά πρόσωπα της ζωής του. Σε παιδιά μικρότερα των 18 χρονών η φοβική διαταραχή αναγνωρίζεται όταν τα συμπτώματα διαρκούν τουλάχιστον για 6 μήνες.
• Κοινωνική φοβία: το παιδί μπορεί να εκδηλώσει υπερβολικό και παράλογο άγχος μπροστά σε κοινωνικές καταστάσεις (όπως, συνομιλία/φαγητό σε δημόσιους χώρους), εξαιτίας του φόβου ότι μπορεί να κάνει κάτι ανάρμοστο στη συμπεριφορά του με συνέπεια την αποφυγή αυτών των καταστάσεων.
  
  Η συχνότητα των φοβικών διαταραχών στο γενικό πληθυσμό των παιδιών και των εφήβων κυμαίνεται μεταξύ 2,6% και 9,1%.

Στην αιτιολογία συμβάλλουν γενετικοί, ιδιοσυγκρασιακοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Η θεραπεία περιλαμβάνει κυρίως συμπεριφοριστικές τεχνικές με στόχο την χαλάρωση και την ενίσχυση των συμπεριφορών που διατηρούν το παιδί σε αυξανόμενη επαφή με το φοβικό αντικείμενο/ κατάσταση.
πηγή : http://www.dikepsy.gr/index.php/services?type=1&cid=21