Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν πρόβλημα δυσορθογραφίας στο πλαίσιο των ευρύτερων μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας, βρίσκουν ιδιαίτερα δύσκολο να ξεχωρίζουν τα σύμφωνα που συνθέτουν ένα συμφωνικό σύμπλεγμα, όπως για παράδειγμα, στη λέξη "εκστρατεία". Για συναδέλφους εκπαιδευτικούς, αλλά και γονείς που θέλουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να εξασκηθούν στην αναγνώριση και σωστή γραφή των λέξεων που περιέχουν συνδυασμούς συμφώνων, ο παρακάτω πίνακας ίσως φανεί ιδιαίτερα χρήσιμος. Με βάση αυτόν μπορούν να δημιουργηθούν πολύ αξιόλογες και ωφέλιμες δραστηριότητες:
Συνδυασμός άηχου στιγμιαίου ακολουθούμενου από /s/ ή /r/:
ps (ψωμί, ψημένο)
ts (τσιγάρο, τσέπη)
ks (ξύλο, ξανά)
pr (πρέπει, προβλέπω)
tr (τροφή, τρώω)
kr (κρασί, κρέας)
Συνδυασμός άηχου διχειλικού στιγμιαίου /p/ ή άηχου υπερωικού στιγμιαίου /k/, ακολουθούμενου από /l/ ή /n/:
pl (πληρώνω, πλήθος)
pn (πνοή, πνίγομαι)
kl (κλάμα, κλειστό)
kn (οκνηρός, κνησμός)
Συνδυασμός χειλικού έρρινου /m/, ακολουθούμενο από το οδοντικό έρρινο /n/ και άηχο οδοντικό στιγμιαίο ακολουθούμενο από το έρρινο /m/:
mn (μνήμη)
tm (τμήμα)
Συνδυασμός άηχου ή ηχηρού τριβόμενου /f, θ, x, v, δ, γ/ με υγρό /l, r/:
fr (φρίκη, φράση)
fl (φλάουτο, φλέβα)
θl (θλιμμένος, θλάση)
θr (θρυμματίζω, θρούμπα)
xl (χλευάζω, όχλος)
xr (χρώμα, χρειάζομαι)
vl (βλάβη, βλήμα)
vr (βροχή, βρήκα)
δr (δραχμή, δράση)
γl (γλάρος, γλίτσα)
γr (γράμμα, υγρός)
Συνδυασμός άηχου τριβόμενου συριστικού /s/ με άλλο άηχο τριβόμενο ή στιγμιαίο:
sp (σπόρος, σπυρί)
st (στόχος, στέλνω)
sk (σκόνη, σκουριά)
sf (σφυρίζω, σφαίρα)
sθ (σθεναρός, ασθενής)
sx (σχεδόν, άσχετος)
Οι συνδυασμοί /sn/ ή /zn/ και /sl/ ή /zl/ συναντιούνται μόνο σε ξένες λέξεις:
sn / zn (σνομπ)
sl / zl (Σλάβος)
Τα τριβόμενα /γ, θ, x/ συνδυάζονται με το έρρινο /n/, ενώ το ηχηρό /z/ συνδυάζεται με το /m/:
γn (γνώμη, αγνός)
θn (θνητός, θνησιμότητα)
xn (χνάρι, ίχνος)
zm (σμήνος, κόσμος)
Οι μοναδικοί δυνατοί συνδυασμοί ενός άηχου μη συριστικού τριβόμενου με ένα στιγμιαίο είναι /ft/, /fk/ και /xt/:
ft (φτηνός, φτάνω)
fk (φκιάνω- περισσότερο διαλεκτικό)
xt (χτες, χτυπώ)
Οι μόνοι δυνατοί συνδυασμοί ενός ηχηρού τριβόμενου με ένα άλλο ηχηρό τριβόμενο είναι /vδ, vγ, γδ, zv, zγ/:
vδ (εβδομάδα, βδέλλα)
vγ (βγάζω, έβγαλα)
γδ (γδέρνω, Μάγδα)
zv (σβούρα, έσβησα)
zγ (σγουρός)
Συνδυασμοί δύο άηχων τριβόμενων /fθ/, /xθ/ ή δύο άηχων στιγμιαίων /kt/, /pt/ είναι επίσης δυνατοί:
fθ (φθάνω, ελήφθη)
xθ (χθες, προχθές)
kt (κτήμα, λεκτικός)
pt (πτώμα, επτά)
Συνδυασμοί ηχηρών στιγμιαίων που προέρχονται από συνδυασμό έρρινου και άηχου (b, d, g) με υγρό /l, r/, με μόνη εξαίρεση το συνδυασμό [dl]:
bl (μπλε, μπλούζα)
br (μπράβο, μπροστά)
dr (ντροπή, ντριν)
gr (γκρεμός, γκρι)
gl (γκλίτσα, λιπ γκλος)
Τα ουρανικά αλλόφωνα [j], μετά από ηχηρά σύμφωνα, και [x'], μετά από άηχα, συχνά ακολουθούν ένα σύμφωνο στην αρχή της λέξης δημιουργώντας διάφορα συμπλέγματα:
δj (διώχνω, παιδιά)
vj (βιάζομαι, βιαστικός)
px' (πιάνω, λέπια)
Ο ανώτατος αριθμός συμφώνων που μπορούν να εμφανίζονται στην αρχή της λέξης είναι τρία. Οι δυνατοί συνδυασμοί είναι οι εξής:
spl (σπλήνα, σπλάχνα)
spr (άσπρο, σπρώχνω)
skl (σκληρός, σκλάβος)
str (στρώμα, στροφή)
skr (σκρίνιο, σκρατς)
skn (σκνίπα)
sfr (σφραγίδα, σφράγισμα)
Συνδυασμοί από ένα στιγμιαίο ή τριβόμενο ακολουθούμενο από έρρινο:
tn (φάτνη, γειτνίαση)
fn (ξαφνικά, αίφνης)
vn (ευνοϊκός, έυνοια)
θm (σταθμός, βαθμός)
vm (ρεύμα, νεύμα)
Συμπλέγματα των οποίων το πρώτο τεμάχιο είναι υγρό:
rt (άρτος, πάρτι)
rδ (καρδιά, άρδην)
rf (καρφί, πορφυρός)
rk (αρκετός, φούρκα)
rx (άρχοντας, καρχαρίας)
rn (αρνί, παίρνω)
rm (άρμα, αρμύρα)
rγ (αργά, Πάργα)
lm (άλμα, αλμυρός)
lp (ελπίδα, κάλπη)
lk (έλκος, Χαλκίδα)
lt (πελτές, παλτό)
lγ (νοσταλγός, άλγος)
Συμπλέγματα αποτελούμενα από έρρινο ακολουθούμενο από τριβόμενο:
nθ (άνθος, ανθισμένος)
nx (άγχος, λόγχη)
mf (εμφάνιση, λέμφωμα)
ns (ενσωματώνω, ενσάρκωση)
nδ (ενδοιασμός, ένδεια)
mv (εμβόλιο, παρεμβολή)
nγ (έγγαμος, συγγνώμη)
nz (ένζυμο)
Συμπλέγματα με τρία σύμφωνα τα οποία απαντούν μόνο στο μέσο της λέξης:
sxr (αισχρός)
sxn (ισχνός)
sθm (ισθμός)
ptr (κάτοπτρο, διόπτρα)
ktr (εκτροπή)
kst (έκσταση)
kδr (εκδρομή)
ngl (συγκλίνω)
mbr (συμπράττω)
ftr (ευτραφής)
fst (Ευσταθία)
vγl (εύγλωττος)
rtr (υπερτροφικός)
Λόγω της ύπαρξης προθημάτων που λήγουν σε σύμφωνο, σαν αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω, δημιουργούνται συμπλέγματα και με τέσσερα σύμφωνα στο μέσο της λέξης:
kstr (εκστρατεία)
fstr (ευστροφία)
Για τα παραπάνω συμβουλεύτηκα το πολύ αξιόλογο βιβλίο των Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton, Peter Mackridge και David Holton "Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσας" (Εκδόσεις Πατάκη).
Πηγή :http://www.irinivasilaki.com/paidiatros/forum.php
