Οι ομόηχες λέξεις υλικό για εκμάθηση ορθογραφίας.

πηγη

Στη γλώσσα μας παρατηρούνται πολλές ομόηχες λέξεις (ομόηχα  ή ομώνυμα). 

πηγη

Έτσι  ονομάζονται οι λέξεις που προφέρονται όμοια αλλά έχουν διαφορετική σημασία και συχνά ορθογραφία.

• αίτημα  –  έτοιμα
• ακόλλητος   ( < κολλώ ) – ακώλυτος ( < κωλύω )
• άφιλος ( < φίλος )  – άφυλλος ( < φύλλο )
•  βάζο – βάζω
• (ο) βόλος (μπίλια) – Βόλος (η πόλη)
• γλείφω ( με τη γλώσσα )  – γλύφω ( με εργαλείο )
• δανεικός  ( < δανείζω ) – δανικός ( < Δανία )
• διάλειμμα (< διαλείπω )   –  διάλυμα ( < διαλύω )
• δῆμος – δεῖμος ( < η προσωποποίηση του τρόμου)
• δίνει ( δίνω )  – δίνη ( στρόβιλος )
• δίστιχο ( δύο στίχοι ) –  δύστυχο ( το ) (κακότυχο )
• (το) δράμα (θεατρικό έργο) – Δράμα (πόλη)
• έγγειος  – έγκυος
• έκκληση  – έκλυση ( ηθών )
• εξάρτηση ( < εξαρτώμαι ) – εξάρτιση ( πλοίου )  – εξάρτυση ( στρατιώτη )
• ετοιμολογία  –  ετυμολογία ( της λέξης )
• ευφορία  – εφορία
• εύηχα-έβηχα
• ήρα ( του σιταριού )   – Ήρα ( θεά )
• ήττα  – ήτα ( το γράμμα )
• θαλάμη ( όπλου )  – θαλάμι ( φωλιά χταποδιού )
• θύρα ( πόρτα ) – θήρα ( κυνήγι )  – Θήρα ( το νησί Σαντορίνη )
• ίλη ( λόχος ιππικού )  – ύλη
• ιός  ( γρίπης )  – υιός ( γιός )
• Ιωνικός ( < Ιωνία )  – Ιονικός ( < Ιόνιο )
• καινός ( καινούριος)  – κενός
• κάλλος  – κάλος
• κάππα ( το ) γράμμα – κάπα ( η ) πανωφόρι
• (το) κερί – (οι) καιροί
• κήτος ( θαλάσσιο )  – κύτος ( πλοίου , αμπάρι )
• κλίνει-κλείνει-κλίνη
• κλήση-κλίση-κλείσει
• κλήμα  –  κλίμα
• κόλλημα  – κώλυμα
• κόμη ( μαλλιά )  – κώμη ( κωμόπολη )
• κόμμα ( πολιτικό, σημείο στίξης )   – κώμα
• Κρητικός – κριτικός
• κρήνη – κρίνοι – κρίνει
• Κρητικὸς –  κριτικὸς
• κινώ – κοινό
• λήμμα ( λέξη )  – λύμα ( απόβλητο )  – λίμα ( < λιμάρω )
• λιμός ( πείνα )  – λοιμός ( ασθένεια)
• λήθη – λίθοι
• λίπη ( τα ) – λύπη ( η ) – λείπει ( ρήμα )
• λίρα ( νόμισμα )  λύρα ( μουσικό όργανο )
• λιτός – λυτός ( < λύνω )
• μέλι-μέλη-μέλλει-μέλει ( ενδιαφέρει ) 
• (τα) μέρη (τοποθεσίες) – Μαίρη (όνομα)
• Μήλος ( το νησί )  – μύλος ( ο )
• μήτρα ( γυναίκας )  – μίτρα ( δεσποτική )
• μοιχός ( άπιστος σύζυγος ) – μυχός ( κόλπου )
• μηλιά  – μιλιά ( < μιλώ )
• νίκη – νοίκι
• νότα  – νώτα ( τα )
• ξηρός – ξυρός ( το ξυράφι ) βλ. επί ξυρού ακμής
• όμως (σύνδεσμος) – (ο) ώμος (σώμα)
• όρος ( βουνό)  – όρος ( συμφωνία )
• οι πότες – ιππότες
• πάλι, πάλη, πάλλει
• πήρα (παίρνω) – πείρα (γνώσεις που έχει αποκτήσει κάποιος από μια δραστηριότητα που ασκεί)
• πύθων,  πείθων
• Πολύ, πολλοί, πολλή, πωλεί
• πιάνο – πιάνω ( ρήμα )
• πείρα – πήρα ( παίρνω )
• ποιά (αντων .)    –  πιά ( επίρρ. )
• (ο) πόρος (του δέρματος) –  Πόρος (νησί)
• (ο) πύργος (κτίριο) – Πύργος (πόλη)
• παράλειψη ( < παραλέιπω) – παράληψη (  < παραλαμβάνω )
• ρήμα ( το ) – ρίμα ( η )
• σατυρικός ( που ταιριάζει σε Σάτυρο )  – σατιρικός ( <σατιρίζω )
• σήκω – σύκο
• σκηνή -σκοινί
• σορός ( η )  – σωρός ( ο )
• στίχος ( ποιήματος) – στοίχος (σειρά , αράδα)
• (η) στήλη (μνημείο) – (οι) στύλοι (στηρίγματα)
• ταινία (κινηματογραφικό έργο) – ταινία (παράσιτο που ζει στα έντερα των θηλαστικών) – ταινία (μακρόστενη λωρίδα από χαρτί, πλαστικό ή άλλο υλικό/κορδέλα)
• τείχος ( το ) – τοίχος ( ο )
• τόπι ( το )  – τόποι ( οι )
• τόνος ( ψάρι )  – τόνος ( οξεία )  – τόνος ( 1000 κιλά )
• τύχη  –  τοίχοι  – τείχη  – τύχει ( ρήμα )
• τυρί  – τηρεί ( τηρώ ) 
• φύλλο ( δέντρου ) – φύλο – φίλο
• φυτό  – φοιτώ
• φυλὴ –  φιλὶ
• χήρος  –  χοίρος
• χορικός ( < χορός ) – χωρικός ( < χωριό )
• χοίρων, χήρων, χείρον, χείρων, Χείρων (ο κένταυρος, όνομα)
• ψηλός (ύψος) – ψιλός (λεπτός)
• ωράριο-οράριο (λειτουργικό άμφιο του διακόνου)

 Διαβάστε περισσότερα

Πηγη

Αυτισμός: Δυσκολία στην επικοινωνία - στρατηγικές ανάπτυξης δεξιοτήτων επικοινωνίας.

πηγη

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που ανησυχεί πολύ τους γονείς είναι η δυσκολίες που μπορεί να έχει ένα παιδί στην επικοινωνία και τον λόγο.

Αυτός είναι πολλές φορές ο λόγος για τον οποίο απευθύνονται στους ειδικούς.

Στις περιπτώσεις των παιδιών με αυτισμό η προσοχή των  επαγγελματιών, ως επί το πλείστον, επικεντρώνεται στην δυσκολία κατανόησης και στην ιδιόρρυθμη μορφή ομιλίας, παραβλέποντας ή αγνοώντας την σχέση αυτού του προβλήματος με τις άλλες μειονεξίες – διαταραχές.

Ο λόγος ενέχει ένα μεγάλο αριθμό ικανοτήτων όπως :

α) η πραγματολογία – η ικανότητα να χρησιμοποιούμε το λόγο για τον σκοπό της επικοινωνίας,

β) η σημασιολογία – η ικανότητα που μας επιτρέπει να κατανοούμε και να σχηματίζουμε ένα νόημα,

γ) η φωνολογία – η ικανότητα που μας επιτρέπει να χειριζόμαστε τους ήχους της γλώσσας,

δ) το συντακτικό – η ικανότητα να χειριζόμαστε τους κανόνες γραμματικής.

Η ανάπτυξη της επικοινωνίας στα παιδιά με αυτισμό ακολουθεί την ίδια πορεία με την ανάπτυξη των παιδιών, που αναπτύσσονται χωρίς προβλήματα, αλλά εμποδίζεται στα διάφορα αναπτυξιακά στάδια από τον βαθμό της διαταραχής του αυτισμού και από την νοητική ικανότητα τους.

πηγη

Οι τομείς του λόγου, οι οποίοι επηρεάζονται από την διαταραχή ιδιαίτερα, τόσο στη κατανόηση όσο και την έκφραση είναι αυτοί που σχετίζονται με :

      -          τα παραλεκτικά στοιχεία του λόγου, δηλαδή με την προσωδία του  (χροιά φωνής, ένταση, δύναμη, επιτονισμός),

-          τα μη λεκτικά του στοιχεία (στάση σώματος, απόσταση, εκφράσεις προσώπου κλπ),

-          τον πραγματολογικό χαρακτήρα του λόγου, δηλαδή με τη χρήση του στην καθημερινή επικοινωνιακή πρακτική.

Για την διάγνωση, τη διαφορική διάγνωση και αξιολόγηση των διαταραχών οι λογοπεδικοί χρησιμοποιούν ειδικά διαγνωστικά, αξιολογητικά εργαλεία.
Η έγκυρη και ολοκληρωμένη  διάγνωση, αξιολόγηση καθορίζει την στρατηγική της θεραπευτικής – εκπαιδευτικής παρέμβασης.

πηγη

Ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των παιδιών με αυτισμό στο λόγο,  την ομιλία, την επικοινωνία.

Τα «φυσιολογικά» παιδιά κατορθώνουν να κατακτήσουν τη γλώσσα που ομιλείται γύρω τους εύκολα διότι συνδέουν τις νέες λέξεις με τα «σχετικά» θέματα και τον κατάλληλο χρόνο. Αντιθέτως τα παιδιά με αυτισμό συναντούν δυσκολίες σ΄ αυτό.

Υπάρχουν πολλά παιδία με αυτισμό που δεν μιλούν. Αυτά τα παιδιά παρουσιάζουν ή όχι σημασιολογικές, πραγματολογικές, συντακτικές, φωνολογικές διαταραχές ;

Σίγουρα είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί η γλωσσική τους ικανότητα , συμβαίνει όμως, όλως τυχαία να ανακαλύπτονται σ΄ αυτά,  μερικές φορές, εκπληκτικές γλωσσικές ικανότητες.

Υπάρχουν παιδιά με αυτισμό, που δεν τα έχουμε ακούσει να μιλάνε ποτέ και κάποια στιγμή, σε ανύποπτο χρόνο, προφέρουν ολόκληρες φράσεις.

Αρκετά παιδιά συνεχώς ηχολαλούν, όμως σπανίως λένε κάτι από μόνα τους.

Κάποια παιδιά δεν είχαν χρησιμοποιήσει ποτέ στο παρελθόν τον λόγο, όταν όμως τους δόθηκε η ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας, αποδείχτηκαν ικανότατα στην επικοινωνία.

Ακόμη και σε παιδιά με αυτισμό, τα οποία έχουν πολύ καλές ή ικανοποιητικές γραμματικές, συντακτικές ικανότητες, μπορεί να παρουσιαστούν  χαρακτηριστικές γλωσσικές ιδιορρυθμίες, οι οποίες είναι :

-          η ηχολαλία

-          ο λεγόμενος «μεταφορικός λόγος»

-          η αντιστροφή των αντωνυμιών ‘’εγώ’’ και ‘’εσύ’’.

Τα παιδιά με αυτισμό, που έχουν χαμηλό νοητικό δυναμικό, όπως και αυτά με νοητική καθυστέρηση, παρουσιάζουν συχνά επιβράδυνση της ανάπτυξης της ομιλίας και των γλωσσικών ικανοτήτων. Αυτό είναι αναμενόμενο. Εκείνο που δεν είναι αναμενόμενο είναι ότι ένα ποσοστό αυτών των παιδιών με αυτισμό μαθαίνουν να διαβάζουν σε ικανοποιητικό βαθμό. Ορισμένα μπορούν να διαβάζουν χωρίς λάθη και μπορούν να συμπληρώσουν ατελείς προτάσεις με τη σωστή γραμματική τους μορφή.

Αντιθέτως πολλά παιδιά με αυτισμό, τα οποία είναι ικανότατα και έχουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης, όταν υποβάλλονται σε κάποιες δοκιμασίες (τέστ) αποτυγχάνουν παταγωδώς, συγκριτικά με τα ‘’φυσιολογικά’’ παιδιά, στο να μαντέψουν τη λέξη που λείπει από μια φράση, από  μια ιστορία  ή να εντοπίσουν όσες λέξεις χωρίς νόημα παρεμβάλαμε.

Η διαταραχή της επικοινωνίας στον αυτισμό είναι εμφανής αλλά ταυτόχρονα και αδιόρατη.

Αν δεχτούμε ότι υπάρχουν δύο είδη επικοινωνίας :

α) «η πλήρως ηθελημένη επικοινωνία», δηλαδή αυτή που συνδέει τις πληροφορίες με νοητικές, ψυχοσυναισθηματικές  καταστάσεις, επεξεργάζεται και αξιολογεί τις μεταβιβαζόμενες πληροφορίες και β) η μεταβίβαση στοιχειωδών μηνυμάτων, θα διαπιστώσουμε ότι η επικοινωνιακή ανεπάρκεια συνήθως υπάρχει και στα δύο είδη, όμως παρουσιάζει τα σημαντικότερα ελλείμματα στο πρώτο.

Στη πιστή μεταβίβαση πληροφοριών πολλά άτομα με αυτισμό τα καταφέρνουν περίφημα, όμως στη καθημερινή επικοινωνία αυτό που έχει σημασία είναι η ουσία του μηνύματος και όχι το ίδιο το μήνυμα. Όταν επικοινωνούμε με κάποιον ή κάποιους γνωρίζουμε ότι τα μηνύματα δεν εμπεριέχουν μόνο τη σημασία που κυριολεκτικά μεταφέρουν αλλά συνήθως και κάτι περισσότερο. Αυτό είναι ένα από τα αδύναμα σημεία των ατόμων με αυτισμό, όπως επίσης και το ότι με δυσκολία γίνονται κύριοι του πλήθους των εργαλείων, που επιτρέπουν στην επικοινωνία ν΄ αναπτυχθεί σε εξαιρετικά ‘’εκλεπτυσμένο’’ επίπεδο.

Τα άτομα με αυτισμό συχνά παραμένουν υπερβολικά προσκολλημένα στον κυριολεκτικό τρόπο έκφρασης.

Έχει διαπιστωθεί ότι τα παιδιά με αυτισμό δεν μπορούν εύκολα να κατανοήσουν τον ‘’χιουμορίστικο’’ λόγο.

Μερικές φορές τα σχόλια τους είναι ακατάλληλα για την περίσταση ή διατυπώνονται με ακατάλληλο τρόπο.

 Το παράλογο βέβαια της υπόθεσης είναι ότι η απλοικότητα και η απέριττη φυσικότητα ορισμένων ατόμων με αυτισμό εκλαμβάνεται ενίοτε ως σοφία ή ανώτερη ΄΄πνευματική΄΄ ικανότητα. Στην περίπτωση αυτή η ΄΄αυτιστική κυριολεκτικότητα΄΄ λειτουργεί σαν καθρέπτης γι αυτούς που ΄΄αποδίδουν προθέσεις΄΄ αδιάκριτα και που βλέπουν σε κάθε μήνυμα ακριβώς εκείνο που αναζητούν.

Η αντιμετώπιση των διαταραχών επικοινωνίας και λόγου

Η αντιμετώπιση των διαταραχών γίνεται από τους λογοπεδικούς  σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη μιας θεραπευτικής ομάδας, τους δασκάλους, τους γονείς και γενικώς όποιον εμπλέκεται στην υλοποίηση του εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος του παιδιού ή αλληλεπιδρά κοινωνικά με το παιδί.

Την ανάπτυξη και βελτίωση της  επικοινωνιακής ικανότητας βοηθά και η εκπαιδευτική προσέγγιση της δομημένης διδασκαλίας. Πιο συγκεκριμένα βοηθά :

α) στο πρώτο επίπεδο της πραγματολογίας, δηλαδή στην αντίληψη του περιβάλλοντος,

β) στην αντίληψη των απαιτήσεων που έχει το περιβάλλον από το παιδί, μέσω της δόμησης της καθημερινότητας, της δόμησης των εργασιών, και την οπτική πληροφόρηση,

γ) στη μείωση των ακατάλληλων συμπεριφορών που εκδηλώνονται για επικοινωνιακούς λόγους και την προώθηση της ανεξαρτησίας.

Για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας υπάρχουν εναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας.

Μορφές υποστηρικτικής – εναλλακτικής επικοινωνίας

α) Εναλλακτικές μορφές

      -          διευκόλυνση επικοινωνίας

-          νοηματική γλώσσα

-          πολυαισθητηριακή επικοινωνία

-          ολική επικοινωνία

-          Bliss

-          συστήματα νοηματικής ( Rebus, Piaget Gorman)

-          γλωσσικό πρόγραμμα MAKATON

-          PECS , Σύστημα Επικοινωνίας μέσω της Ανταλλαγής Εικόνων.

β) Υποστηρικτικές μορφές

-         υποστηρικτική επικοινωνία με τη χρήση όλων των παραπάνω συστημάτων, τα οποία υποστηρίζουν τη βασική μορφή επικοινωνίας,

-         υποστηριζόμενη προφορική επικοινωνία.

 Επίλογος

Τη σύντομη αυτή αναφορά στο θέμα της επικοινωνίας θα κλείσω με ένα άψογο δείγμα γραφής, χωρίς καμιά ένδειξη σημασιολογικής μειονεξίας, ενός ικανότατου ατόμου με αυτισμό, της Temple Grandin.

« Είμαι επιτυχημένη στη δουλειά μου. Ταξιδεύω παντού στις Η.Π.Α., την Ευρώπη, τον Καναδά και την Αυστραλία σχεδιάζοντας εγκαταστάσεις για την οικονομικότερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση και διαχείριση του ζωικού δυναμικού σε αγροκτήματα και εργοστάσια παραγωγής κρέατος. Οι εμπειρίες μου με έχουν κάνει να αισθάνομαι κατανόηση για τα ζώα που περνούν από τις εγκαταστάσεις αυτές και με βοηθούν στον καλύτερο σχεδιασμό του απαραίτητου εξοπλισμού. Π.χ. οι διάδρομοι και οι φράχτες, που σχεδιάζω είναι στρογγυλοί. Η αιτία γι  αυτό είναι ότι τα βοοειδή ακολουθούν ευκολότερα μια καμπύλη διαδρομή. Υπάρχουν δύο λόγοι γι αυτό : πρώτον τα βοοειδή δεν μπορούν να δουν το άλλο άκρο της διαδρομής και φοβούνται, δεύτερον η καμπυλωτή διάταξη εκμεταλεύεται τη φυσική κυκλική συμπεριφορά των ζώων.

Ο κανόνας είναι να ακολουθείς τη συμπεριφορά των ζώων και όχι να πηγαίνεις εναντίον τους. Νομίζω η ίδια αρχή ισχύει και για τα αυτιστικά παιδιά – να πηγαίνεις μαζί τους και όχι εναντίον τους».    

   Στέργιος Νότας

 

Βιβλιογραφία

S. Baron – Coen (1988), “ Social and pragmatic deficits in autism : cognitive or affective?”, Journal of Autism and Developmental Disorders,18, pp379-402.

Γ. Βογινδρούκας, (2002), ΄΄Διαταραχές Επικοινωνίας – Αυτισμός΄΄, ανεκδ.

U. Frith (1994) “ Αυτισμός ‘’, Ελληνικά Γράμματα

U. Frith (editor) (1991) “ Autism and Asperger Syndrome “, Cambridge University Press

T. Grandin, M. Scariano. (1995), ΄΄Διάγνωση: Αυτισμός΄΄, Ελληνικά Γράμματα.

R. Paul (1987) “ Communication “ in D.J. Donnellan and R. Paul (eds), Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders, New York : Wiley

E. Shopler and G. Mesibov (eds) (1985) “ Communication Problems in Autism”, New York Plenum Press.    

Πηγη

Τα λάθη στην πειθαρχία του παιδιού

πηγη

Το παιδί βλέπει το θυμό σας, τρέφεται και σας τον επιστρέφει 

Όταν τα παιδιά κάνουν κάτι, τα ανταμείβουμε, τους αφαιρούμε προνόμια ή δοκιμάζουμε τις κλασικές λογικές συνέπειες. Ίσως έχετε νιώσει ότι παρ’όλες τις προσπάθειες και τις στρατηγικές που ακολουθείτε, το παιδί συνεχίζει να φέρεται άσχημα, να αντιμιλά και να σας σαμποτάρει. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάνετε κάποιο από τα ακόλουθα λάθη στην πειθαρχία του.

πηγη

1. Το μαλώνετε δημόσια. Αν κάνει κάτι επικίνδυνο, όπως το να τρέξει στο δρόμο, πρέπει να του το πείτε άμεσα. Αλλά δεν βοηθά να του φωνάξετε και να το μαλώσετε μπροστά στον κόσμο γιατί έτσι θα ενοχληθεί με αυτό που συμβαίνει και δεν θα ακούσει αυτό που του λέτε. Βρείτε ένα ήσυχο σημείο για να του μιλήσετε για αυτό που μόλις συνέβη ή ενημερώστε το ότι θα το συζητήσετε στο σπίτι.
2. Δίνετε μη συγκεκριμένες οδηγίες. Μπορεί να νομίζετε ότι λέτε κάτι εκατό φορές, αλλά δεν σημαίνει ότι το παιδί έχει καταλάβει πλήρως. Αν του λέτε απλώς να φέρεται καλά, δεν ξέρει τι είναι αυτό που περιμένετε από εκείνο. Πρέπει να είστε σαφής και συγκεκριμένη. Το ίδιο ισχύει και για τις επιπλήξεις. Μην του λέτε απλά να μην κάνει κάτι. Εξηγήστε τι θεωρείτε επιτρεπτό.
3. Δωροδοκείτε για γρήγορα αποτελέσματα. Αυτή η στρατηγική λειτουργεί μόνο στιγμιαία. Είναι σαν να ανταμείβετε την κακή συμπεριφορά. Επομένως, την επόμενη φορά ξανασκεφτείτε το και δώστε του χρόνο να καταλάβει ποια είναι η κατάλληλη συμπεριφορά.
4. Αμελείτε την πείνα του. Δεν γίνεται ένα παιδί να φέρεται καλά όταν πεινάει. Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί και έτσι επιδεινώνεται η κακή συμπεριφορά.



πηγη

5. Συνεχίζετε να φωνάζετε ξανά και ξανά. Όταν κάνει κάτι κακό, απλώς βάζετε τις φωνές. Όταν κάνει κάτι, μπορείτε να του εξηγήσετε εν συντομία γιατί ήταν λάθος, να ξεκαθαρίσετε ότι δεν πρέπει να το ξανακάνει και να συνεχίσετε τη ζωή σας κανονικά.
6. Φρικάρετε. Το παιδί βλέπει το θυμό σας, τρέφεται και σας τον επιστρέφει. Θέλει χρόνο για να βρείτε την ψυχραιμία σας και να δείτε αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού.
7. Το παίρνετε προσωπικά. Τα παιδιά φέρονται άσχημα για διάφορους λόγους. Δεν έχουν ακόμα αυτοέλεγχο, χρειάζονται την προσοχή σας και τους αρέσει να τεστάρουν τα όριά σας. Δεν σημαίνει ότι δεν σας αγαπά. Απλώς εξερευνά τα πάντα με διάφορους τρόπους. Εσείς φροντίστε να του δείχνετε πάντα την αγάπη σας αλλά ενημερώνοντάς το για τις συνέπειες των πράξεών του.

Πηγη

 

Γραφοκινητικές Ασκήσεις, ιδέες για φύλλα εργασίας

Γραφοκινητικές Ασκήσεις, ιδέες για φύλλα εργασίας

Η λεπτή κινητικότητα σχετίζεται με το πόσο ικανό είναι το παιδί σας να χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του για να χειρίζεται με επιδεξιότητα διάφορα αντικείμενα.

πηγη

Ενδεικτικές δραστηριότητες

Μπορούμε να κολλήσουμε όσπρια για να γεμίσουμε μια ζωγραφιά. Αυτό εκλεπτύνει την δεξιότητα και τους λεπτούς χειρισμούς.

Ζητάμε από το παιδί να βάλει μανταλάκια γύρω από ένα κουτί με συνδυασμούς δαχτύλων. Γίνεται για ενδυνάμωση δαχτύλων.

Το παιδί πρέπει να κυλήσει ένα νόμισμα ή πούλι από τάβλι, στο τραπέζι με την βοήθεια δείκτη και αντίχειρα.

Ρίχνουμε νομίσματα σε κουμπαρά.

Ιδέες για γραφοκινητικές ασκήσεις 

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

Oδηγίες για την εύκολη εκμάθηση του πολλαπλασιασμού

 

πηγη

Oδηγίες για την εύκολη εκμάθηση του πολλαπλασιασμού

Εύκολος τρόπος εκπαίδευσης 

Για να μπορέσετε να δείτε ή να κατεβάσετε τις οδηγίες πατήστε 

πηγη

Oδηγίες για την εύκολη εκμάθηση του πολλαπλασιασμού

Παθολογική Αποφυγή Απαιτήσεων : Τι είναι και ποια η σχέση της με τον Αυτισμό;

πηγη

Η Παθολογική Αποφυγή Απαιτήσεων αναφέρεται, για πρώτη φορά από την Elizabeth Newson, την δεκαετία του ’80, με σκοπό να περιγραφεί το προφίλ μιας ομάδας παιδιών που η ίδια είχε αξιολογήσει στα πλαίσια του Ερευνητικού Προγράμματος για το Παιδί, στο Νότιγχαμ της Αγγλίας. Πρόκειται λοιπόν, για ένα προφίλ συμπεριφοράς που συναντάται συχνά σε άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.

---

Κάποιες από τις κοινές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό αφορούν την κοινωνική αλληλεπίδραση, τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές καθώς και την δυσκολία επεξεργασίας πληροφοριών. Ωστόσο τα άτομα με ΠΑΑ διακρίνονται επιπλέον από ακραία αποφυγή καθημερινών απαιτήσεων και προσδοκιών. Αυτού του είδους η συμπεριφορά οφείλεται σε έντονο άγχος προερχόμενο από την ανάγκη για έλεγχο.
Πρόκειται για μια όχι πολύ συχνή συνθήκη ωστόσο είναι σημαντικό να την κατανοήσουμε προκειμένου να αποφευχθεί η λανθασμένη διάγνωση, καθότι πολύ συχνά στον Αυτισμό μπορεί να υπάρχει συννοσηρότητα. Η σωστή διάγνωση και κατανόηση οδηγεί και στην κατάλληλη υποστήριξη του ατόμου με αυτισμό*.

πηγη

Χαρακτηριστικά της ΠΑΑ

Η ΠΑΑ μπορεί να επηρεάσει το άτομο σε διάφορους τομείς της ζωής του και πολύ συχνά δημιουργεί έντονο στρες και ματαίωση στους γονείς και περιβάλλον του ατόμου. Πολύ συχνά, άτομα με ΠΑΑ και Αυτισμό Υψηλής Λειτουργικότητας μπορεί να μην λαμβάνουν διάγνωση καθότι έχουν εξαιρετικά υψηλό δείκτη νοημοσύνης, φαίνεται να κατανοούν το κοινωνικό τους περιβάλλον και να έχουν εξαιρετικές επικοινωνιακές δεξιότητες συγκριτικά με άλλους στο φάσμα του αυτισμού, ωστόσο η πραγματικότητα δεν είναι έτσι ακριβώς όπως φαίνεται καθότι επί της ουσίας παρουσιάζουν πρόβληματα στην κατανόηση ουσιαστικών κοινωνικών ζητημάτων και καταστάσεων.

Ένα υποκείμενο με ΠΑΑ παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Αντιστέκεται και αποφευγεί τις καθημερινές απαιτήσεις της ζωής
• Χρησιμοποιεί κοινωνικές στρατηγικές ως μέρος της αποφυγής (δικαιολογίες, αποπροσανατολισμός κτλ)
• Φαίνεται κοινωνικό αλλά υστερεί κατανόησης
• Βιώνει υπερβολικές διακυμάνσεις διάθεσης
• Είναι έντονα παρορμητικό
• Έχει την τάση να παίζει ρόλους και να προσποιείται
• Παρουσιάζει εμμονική συμπεριφορά συχνά στοχοποιώντας συγκεκριμένα άτομα.

Τα υποκείμενα με το παραπάνω προφίλ μπορεί συχνά να παρουσιάζονται ως αυταρχικά και ελεγκτικά, κυρίως όταν αισθάνονται έντονο άγχος. Ωστόσο μπορεί να είναι αινιγματικά και γοητευτικά όταν νιώθουν ασφάλεια και επίσης όταν νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο των πραγμάτων. Κρίνεται  απαραίτητο να αναγνωρίσουμε ότι τα συγκεκριμένα άτομα κρύβουν μια αναπηρία και επομένως χρήζουν υποστήριξης. Όσο πιο σύντομα αναγνωριστεί η ΠΑΑ στο άτομο τόσο το καλύτερο, όσον αφορά την κατάλληλη μέθοδο υπόστηριξης του.
Σύμφωνα με το Elizabeth Newson Centre, τα άτομα με ΠΑΑ συχνά παρουσιάζουν ένα παθητικό ιστορικό. Πιο συγκεκριμένα;

• Δεν έφταναν
• Πετούσαν παιχνίδια
• Απλά παρακολουθούσαν
• παρουσιάζαν καθυστέρηση στα επιτεύγματα τους

Καθώς μεγαλώνουν τα άτομα με ΠΑΑ έχουν την απαίτηση τα πάντα να γίνονται με τους δικούς τους όρους και αρχίζουν ενεργητικά να αποφεύγουν ο,τιδήποτε τους ζητείται. Συνήθως, οι γονείς  νιώθουν ότι έχουν αποτύχει στην ανατροφή των παιδιών τους λόγω της αδυναμίας τους να κατανοήσουν την συμπεριφορά τους. Συνεπώς, οι γονείς χρειάζονται συστηματική υποστήιξη καθώς τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν σοβαρές συμπεριφορικές προκλήσεις.
Ενώ συχνά η αποφυγή απαιτήσεων και υπακοής μπορεί να συναντάται στην φυσιολογική ανάπτυξη των παιδιών αυτό που την καθιστά παθολογική σε παιδιά με αυτισμό είναι ο τρόπος που αυτή εκδηλώνεται. Η φύση της αποφυγής στη ΠΑΑ μπορεί συχνά να φτάνει σε σοκαριστικά επίπεδα που προκαλούν έντονα προβλήματα στο άτομο και τον περίγυρό του.
Τα άτομα με ΠΑΑ συνήθως εκλαμβάνουν μια απλή απαίτηση, όπως για παράδειγμα το να βγούνε από το σπίτι ή να συμμετάσχουν σε μια δραστηριότητα ως απαίτηση.
Επίσης, τα άτομα αυτά μπορεί να χρησιμοιποιούν τις παρακάτω κοινωνικές δεξιότητες προκείμενου να απόφυγουν μια κοινωνική απαίτηση:

• Αποπροσανατολίζοντας το άτομο που προτείνει η απαιτεί κάτι
• Αναγνωρίζοντας την απαίτηση αλλά δικαιολογώντας τον εαυτό τους
• Με αναβλητικότητα και διαπραγμάτευση
• Καθιστώντας τον εαυτό τους φυσικά ανήμπορο
• Αποσυρόμενοι στην φαντασία
• Με έντονες εκρήξεις επιθετικότητας

Το άγχος τους προέρχεται από την αίσθηση ότι δεν ελέγχουν την κατάσταση, γεγονός που τους κάνει να νιώθουν εξαιρετικά ανασφαλείς.
Τα επίπεδα της κατανόησής του ατόμου με ΠΑΑ είναι τέτοια ώστε το άτομο να είναι ικανό  να προσαρμόσει τις στρατηγικές του στον συνομιλήτή του. Οι γονείς συνήθως χαρακτηρίζουν αυτήν την συμπεριφορά ως χειριστική.
Προκειμένου να απόφυγουν τις καθημερινές απαιτήσεις μπορεί να φτάσουν και σε σημεία ακραίας επιθετικότητας. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε έντονο πανικό, όταν όλες οι άλλες στρατηγικές έχουν αποτύχει. Σε μια τέτοια στιγμή έκρηξης το άτομο μπορεί να αρχίσει ξαφνικά να φωνάζει, να πετάει αντικείμενα ή να ασκεί σωματική βία.

πηγη

Τα άτομα με ΠΑΑ μπορεί:

• εξαρχής να εμφανίζονται κοινωνικά
• να έχουν μάθει αρκετές κοινωνικές δεξιότητες για να επιτύχουν τους στόχους τους
• να υϊοθετούν τακτικές οι οποίες μπορεί να είναι αποτελεσματικές με συγκεκριμένο πρόσωπο
• να είναι αδιάκριτα και να στερούνται βάθος
• Μπορεί να παραπλανούν, να επιδεικνύουν υπεροχή και δύναμη και ίσως να αντιδρούν υπερβολικά σε εμφανώς ασήμαντα γεγονότα.
• Να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αντίληψη ορίων και στην κατανόηση των κοινωνικών υποχρεώσεων, όπως επίσης και στην ανάληψη ευθύνης των πράξεών τους
• Η συμπεριφορά τους συγχέει και διακρίνονται από αντιφάσεις στην διάθεσή τους πχ. Ένα παιδί που αγκαλιάζει τους γονείς τους ενώ συγχρόνως λέει πως τους μισεί
• Ως παιδιά, να μην έχουν το αίσθημα της ντροπής ή υπηρεφάνιας και να συμπεριφέρονται ατίθασα
• Να αποτυγχάνουν να κατανοήσουν τους άγραφα κοινωνικούς κανόνες μεταξύ παιδιών και ενηλίκων
• Να συμπεριφερόνται με υπερβολικά φιλικό ή ακόμη και με υπερβολικά αυταρχικό τρόπο.  

Συναισθήματα

Τα παιδιά με ΠΑΑ μπορεί να αλλάξουν διάθεση από την μια στιγμή στην άλλη. Οι αντιδράσεις τους και τα συναισθήματα μπορεί να φαίνονται στους γύρω τους υπερβολικά και δραματικά, συχνά χωρίς προφανής αιτία.
Ωστόσο αυτή η εναλλαγή διάθεσης μπορεί να είναι η απάντηση σε μια αντιλαμβανόμενη πίεση η απαίτηση προερχόμενη από την ανάγκη για έλεγχο. Το γεγονός αυτό μπορεί να κάνει τα παιδιά με ΠΑΑ πολύ απρόβλετα και συνήθως για τα περισσότερα άτομα η δυσκολία αυτή συνεχίζεται και μετά την ενηλικίωσή τους.
Τα υποκείμενα με ΠΑΑ κυρίως τα παιδιά παρουσιάζουν συνήθως έντονο ενδιαφέρον στην προσποίηση και στο παιχνίδι ρόλων και κάποιες φορές με ακραίο τρόπο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτό μπορεί να αποτελεί μια στρατηγική αποφυγής των απαιτήσεων ή ανάγκη άσκησης ελέγχου. Συνήθως σε κάθε παρόμοια κατάσταση θα προσπαθήσουν να έχουν τον πρώτο ρόλο γεγονός που μπορεί να τους φέρει σε σύγκρουση με άλλα παιδιά. Κάτι που συχνά παρατηρούμε σε παιδιά με ΠΑΑ είναι η τάση να μιμούνται έντονα και να αναλαμβάνουν ρόλους άλλων, υιοθετώντας το στυλ τους και επιπλέον αναπαράγοντας επανειλημμένα σκηνές που είδαν η άκουσαν.

Ομιλία

Τα περισσότερα παιδιά με το συγκεκριμένο προφίλ θα παρουσιάσουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας. Σε αντίθεση με άλλα υποκείμενα στο φάσμα του αυτισμού τα άτομα με ΠΑΑ παρουσιάζουν μια καλύτερη χρήση της βλεμματικής επαφής και καλύτερο συγχρονισμό στην συνομιλία με τους άλλους.  Ωστόσο, έχουν την τάση να αποφεύγουν την βλεμματική επαφή όταν αγνοούν απαιτήσεις που μπορεί να απευθύνονται σε εκείνους.
Γενικότερα, τείνουν να έχουν δυσκολία στην κατανόηση μη λεκτικής επικοινωνίας ενώ μπορεί να μην διακρίνουν τον σαρκασμό ή το πείραγμα ως τέτοια αλλά να τα εκλαμβάνουν ως κυριολεξία.
Ενώ συνήθως καταφέρνουν να χρησιμοποιούν την γλώσσα άνετα και μπορεί να διακρίνονται από ευφράδεια λόγου, ωστόσο η γνωστική κατανόηση δεν βρίσκεται σε αντίστοιχο επίπεδο και συχνά δυσκολεύονται να καταλάβουν τα όσα λέγονται καθώς χρείαζονται πολύ περισσότερο χρόνο στο να επεξεργαστούν την πληροφορία.
Οι παραπάνω δυσκολίες μπορεί να εντείνουν την σύγχυσή που νιώθουν και κατ’επέκταση το έντονο άγχος τους.

Εμμονική συμπεριφορά, συχνά επικεντρωμένη σε άλλους ανθρώπους.

Τα υποκείμενα με ΠΑΑ, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αποκτούν μεγάλο ενδιαφέρον με το να προσποιούνται χαρακτήρες και να αναπαράγουν σενάρια. Συνήθως τα θέματα της εμμονής τους μπορεί να περιλαμβάνουν συγκεκριμένα υποκείμενα με τα οποία αλληλεπιδρούν. Η συγκεκριμένη ενασχόληση όταν γίνεται σε έντονο εμμονικό βαθμό μπορεί να οδηγήσει σε ενοχές, σε θυματοποίηση ή και παρενόχληση προκαλώντας μεγάλο πρόβλημα στις κοινωνικές σχέσεις και στις σχέσεις με τους συνομήλικους

Αισθητηριακές διαφορές

Τα άτομα με ΠΑΑ υποφέρουν επιπλέον από δυσκολίες στην επεξεργασία αισθητηριακών ερεθισμάτων και πληροφοριών όπως συμβαίνει και με άλλα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Τέτοιες δυσκολίες μπορεί να συνδέονται με τον ήχο π.χ. Υπερευαισθησία ή υποευαισθήσια ή δυσκολίες στην γεύση. Επιπλέον τα άτομα με ΠΑΑ μπορεί να αντιμετωπίζουν και σοβαρά θέματα με την  επίγνωση του σώματός τους.

Σοβαρές συμπεριφορικές δυσκολίες

Μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων με ΠΑA μπορεί να αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην επεξεργασία και ρύθμιση των συναισθημάτων τους, κυρίως του θυμού. H κατάρρευση είναι ένας όρος που συνήθως χρησιμοποιείται όταν το άτομο κατακλύζεται από πληροφορίες ή συναισθήματα σε μια δεδομένη στιγμή (από τον αγγλικό όρο meltdown). Όταν το άτομο λοιπόν βρίσκεται βιώνει έντονο άγχος ή κρίσεις πανικού μπορεί να απαντήσει με “κατάρρευση” η οποία μπορεί να οδηγήσει είτε σε λεκτική είτε σε σωματική βία. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι πολύ σημαντικό να προσπαθούμε να ηρεμήσουμε το άτομο διαβεβαιώνοντάς το ότι είναι ασφαλές και ότι είμαστε εκεί για να το προστατέψουμε και όχι να το τιμωρήσουμε. Τεχνικές χαλάρωσης και αποφόρτισης είναι το κλειδί για να επαναφέρουμε το άτομο στην κανονική του κατάσταση. Αυτές οι εκρήξεις μπορεί να συμβαίνουν επιλεκτικά είτε στο σπίτι είτε στο σχολείο. Σε πολλές περιπτώσεις το άγχος μπορεί να είναι τόσο έντονο ώστε να οδηγήσει σε εθελούσια αποχή από το σχολείο.

Η διάγνωση

Η ΠΑΑ θεωρείται τύπος συμπεριφοράς του φάσματος του αυτισμού και συνήθως διερευνάται η πιθάνοτητα ύπαρξής του εφόσον το άτομο έχει διαγνωσθεί με αυτισμό. Στην διαδικασία της διάγνωσης συμμέτεχουν διάφοροι επαγγελματίες όπως παιδιάτροι, σχολικοί ψυχολόγοι, εργασιοθεραπευτές και λογοθεραπευτές.
Οι δυσκολίες της διάγνωσης καθώς και η ενδεχόμενη λανθασμένη διάγνωση αποτελούν συχνά φαινόμενα, με αποτέλεσμα οι γονείς να συγχέονται και να προβληματίζονται καθώς διαπιστώνουνε ότι μπορεί να μην ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Μια ακριβής και σωστή διάγνωση

• βοηθάει τα άτομα με ΠΑΑ και τις οικογένειές τους να κατανοήσουν τα συναισθήματά και δυσκολίες που βιώνουν
• Διευκόλυνει την πρόσβαση σε κατάλληλες δομές και υπηρεσίες καθώς και την χρήση σωστών στρατηγικών
• Αποτρέπει λανθασμένες υποθέσεις και διαγνώσεις όπως για παράδειγμα αυτή της Διαταραχής Προσωπικότητας και ΔΕΠΥ.
• Προετοιμάζει τις τοπικές αρχές και σχολείο προκειμένου να χρησιμοποιηθούν τα κατάλληλα μέσα και στρατηγικές που θα αποτρέψουν τον αποκλεισμό του ατόμου από το σχολείο και την κοινωνία.

Στην διαδικασία της διάγνωσης είναι σημαντικό να ακούσουμε το παιδί και να εντοπίσουμε όχι μόνο τις αδυναμίες και δυσκολίες του αλλά και τα δυνατά του σημεία και χαρίσματα.
Το εργαλείο που χρησιμοποιείται στη Μεγάλη Βρετανία για την διάγνωση του συγκεκριμένου προφίλ είναι το DISCO, The Diagnostic Interview for Social and Communication Disorders. Είναι σημαντικό το παιδί να λαμβάνει τη σωστή μάθηση και με κατάλληλες εκπαιδευτικές μεθόδους καθώς τα παιδιά με ΠΑΑ συνήθως δεν ανταποκρίνονται στην δομή και στην ρουτίνα. Μια έμμεση μέθοδος διαπράγματευσης είναι πιο πιθανό να τους κάνει να νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο αυτών που μαθαίνουν.

Τι προκαλεί ΠΑΑ;

Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη απάντηση ως προς τι προκαλεί την Παθολογική Αποφυγή Απαιτήσεων ενώ οι έρευνες συνεχίζονται. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι μπορεί να εμφανιστεί στον ίδιο βαθμό τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες και επηρεάζει άτομα ανεξαρτήτου προέλευσης και εθνικότητας.
* Το παραπάνω άρθρο είναι ελεύθερη μετάφραση από το σχετικό άρθρο στο National Autistic Society της Μεγάλης Βρετανίας.

---

Βιβλιογραφία
Autism.org.uk. (2017). Pathological demand avoidance - NAS. [online] Available at: http://www.autism.org.uk/about/what-is/pda.aspx [Accessed 16 Oct. 2017].

Πηγη