Πρακτικές οδηγίες για τη διδασκαλία παιδιών με ΔΕΠΥ

πηγη

 

Οργανώστε τη σχολική τάξη

• Είναι σημαντικό ο μαθητής με ΔΕΠΥ να κάθεται όσο το δυνατόν πιο κοντά στο δάσκαλο, στο πρώτο θρανίο για να μην έχει στο οπτικό του πεδίο τα άλλα παιδιά. Δεν πρέπει όμως να διαχωρίζεται από την υπόλοιπη τάξη.
• Το θρανίο του μαθητή είναι προτιμότερο να βρίσκεται μακριά από τον διάδρομο, τα παράθυρα και γενικά πηγές μηχανικού
  θορύβου για να αποφεύγονται οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα που του αποσπούν την προσοχή.
• Καλό είναι το παιδί με ΔΕΠΥ να κάθεται μαζί με έναν καλό μαθητή που να λειτουργεί σαν μοντέλο οργάνωσης και θετικής
  συμπεριφοράς.

Οργανώστε την παράδοση του μαθήματος με τρόπο που και να βοηθά το μαθητή με ΔΕΠΥ και να είναι χρήσιμη στα άλλα παιδιά.

• Πριν από τη παράδοση δώστε την κεντρική ιδέα ή λέξεις κλειδιά.
• Κάνετε σύντομες παρουσιάσεις ή σπάστε την ύλη σε μικρότερα κομμάτια.
• Απλοποιείστε τις σύνθετες έννοιες
• Αποφεύγετε τις σύνθετες εντολές
• Χρησιμοποιείστε όπου μπορείτε οπτικοακουστικό ή φωτογραφικό υλικό
• Επιδιώξτε την ενεργή συμμετοχή του μαθητή με ΔΕΠΥ στην παράδοση του μαθήματος, π.χ. μπορεί να γράφει τις λέξεις κλειδιά ή την κεντρική ιδέα του μαθήματος στον πίνακα.
• Όταν παραδίδετε ή δίνετε εξηγήσεις πρέπει να στέκεστε κοντά στο μαθητή με ΔΕΠΥ και να τον καθοδηγείτε σταθερά και
  διακριτικά.
• Διατηρείτε οπτική επαφή με τον μαθητή με ΔΕΠΥ και επικοινωνείτε μαζί του κατά τη διάρκεια της παράδοσης.   Μπορείτε να χρησιμοποιείτε το όνομά του ή να του δίνετε σημειώσεις σχετικά με τα βασικά σημεία του μαθήματος.
• Όταν γράφετε στον πίνακα μεγάλο όγκο πληροφοριών χρησιμοποιείστε εντονότερα χρώματα για τις βασικές έννοιες.

Προετοιμάστε ασκήσεις και διαγωνίσματα

• Τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται βοήθεια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με το μέσο μαθητή. Τα περισσότερα όμως διστάζουν να τη ζητήσουν και είναι σημαντικό να τα ενθαρρύνετε να ζητούν.
• Σιγουρευτείτε ότι έχει καταλάβει τις οδηγίες πριν αρχίσει να γράφει.
• Αν χρειάζεται επαναλαμβάνετε τις οδηγίες με ήρεμο και θετικό τρόπο ή μπορείτε να βάλετε τον μαθητή με ΔΕΠΥ να τις
  επαναλάβει για σας.
• Είναι προτιμότερο να βάζετε σύντομα τεστ και να αποφεύγετε τα μεγάλα διαγωνίσματα.
• Χρησιμοποιείστε όπου είναι δυνατόν σχήματα και χρώματα.
• Δώστε στο μαθητή με ΔΕΠΥ μεγαλύτερο χρόνο για να ολοκληρώσει την εργασία του. Τον χρειάζεται.
• Επιβραβεύστε την ακρίβεια και όχι την ποσότητα.

Ενισχύστε την οργανωμένη συμπεριφορά

• Τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται ένα εξαιρετικά δομημένο περιβάλλον προκειμένου να ανταποκριθούν θετικά. Καθιερώστε μια καθημερινή ρουτίνα στην τάξη.
• Γράψτε καθημερινά το πρόγραμμα στον πίνακα.
• Δείξτε στα παιδιά πόσο σημαντική θεωρείτε την οργάνωση, δίνοντάς τους 5 λεπτά την ημέρα, προκειμένου να οργανώσουν το θρανίο και τα βιβλία τους. Επιβραβεύστε καθημερινά την πιο οργανωμένη σειρά μαθητών.
• Επιβραβεύστε άμεσα τη σύμφωνη με τους κανόνες συμπεριφορά. Η επιβράβευση πρέπει να είναι συχνότερη από την τιμωρία.
• Υιοθετείστε ένα σύστημα ανταμοιβής για την ολοκλήρωση των εργασιών.
• Οι κανόνες συμπεριφοράς στην τάξη πρέπει να είναι σαφείς και απλοί.
• Παραμείνετε ήρεμοι, επαναλάβετε τον κανόνα όποτε χρειάζεται, αποφεύγοντας να έλθετε σε αντιπαράθεση με τον μαθητή.
• Μπορείτε επίσης να κάνετε μια συμφωνία σε ατομική βάση, με τη μορφή "συμβολαίου" με το μαθητή.
• Μπορείτε να θέσετε εβδομαδιαίους ή μηνιαίους στόχους, ανάλογα με τις ανάγκες του συγκεκριμένου μαθητή.
• Επαινέστε συγκεκριμένες συμπεριφορές, πχ πείτε συγχαρητήρια, έγραψες σωστά όλη την ορθογραφία, αντί να πείτε μπράβο.
• Να είστε σε επιφυλακή για την κίνηση που μπορεί να χρειάζεται ο μαθητής. Αν τον βλέπετε σε ανησυχία, μπορείτε να τον στέλνετε στο γραφείο να φέρει ορισμένα υλικά, πχ κιμωλίες. Η ολιγόλεπτη αυτή έξοδος από την τάξη λειτουργεί σαν βαλβίδα αποσυμπίεσης.
• Πριν φύγει, βεβαιωθείτε ότι έχει καταγράψει τις εργασίες που έχει για το σπίτι.
• Οι μαθητές με ΔΕΠΥ απογοητεύονται εύκολα. Το άγχος, η πίεση, η κούραση μπορούν να αναστείλουν τον αυτοέλεγχό τους και να οδηγήσουν σε κακή συμπεριφορά.

Ενισχύστε την κοινωνικοποίηση

• Είναι σημαντικό να συζητάτε στην τάξη για το σωστό τρόπο επίλυσης των διαφορών και των συγκρούσεων.
• Ενισχύστε τη σχέση του μαθητή με ΔΕΠΥ με τους συμμαθητές του.
• Μην τον μειώνετε μπροστά σε άλλους. Τόσο αυτός όσο και οι άλλοι ξέρουν ότι είναι σε μειονεκτική θέση και θα θεωρήσουν ότι τους δίνετε την άδεια να τον μειώσουν κι εκείνοι.
• Αποφύγετε να του θυμίζετε μπροστά σε άλλους ότι πρέπει να πάρει φάρμακο σε περίπτωση που βρίσκεται σε φαρμακευτική αγωγή.

Πηγη

Αδερφικός ανταγωνισμός: Τι κάνει τα αδέλφια να τσακώνονται και πώς αντιμετωπίζεται

πηγη

 

Ο ανταγωνισμός είναι ένα ισχυρό συναίσθημα που το συναντάμε σε όλες τις σχέσεις, στοχεύοντας σε μια υπεροχή του ατόμου έναντι κάποιου άλλου, χωρίς κανόνες και όρους.

Οι καβγάδες, οι συγκρούσεις και οι ζήλιες ανάμεσα στα αδέλφια συχνά απασχολούν πολλούς γονείς, παρόλο που είναι κάτι φυσιολογικό, όταν φυσικά υπάρχουν τα σχετικά όρια. Δεν χρειάζεται η παρουσία τους να προβληματίζει πάντα και έντονα τους γονείς, παρά μόνο όταν ο θυμός τους δεν ξεθυμαίνει γρήγορα και συμπεριφέρονται εκδικητικά, με ακραίες συμπεριφορές ακόμα και ώρες ή μέρες μετά τον τσακωμό.

Αιτίες που μαλώνουν τα αδέλφια

• Η διεκδίκηση της αγάπης και της προσοχής των γονιών είναι η πιο συχνή αιτία διενέξεων. Η ανταγωνιστικότητα και η αντιπαλότητα μεταξύ των αδελφών ξεκινάει από την πρώτη, τρυφερή ηλικία. Είναι πιθανόν, τα παιδιά που έχουν εξαιρετικά αναπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες, από τον πρώτο κιόλας χρόνο της ζωή τους, να αναπτύσσουν αντιπαραθέσεις με τα αδέλφια τους. Μόλις, από την ηλικία των 15 ή 17 μηνών είναι ικανά να παρακολουθούν την σχέση που υπάρχει μεταξύ της μητέρας τους και των αδελφών τους. Όσο μεγαλύτερη διαφορά διαισθανθούν να είναι η μητρική τρυφερότητα και προσοχή, τόσο περισσότερη επιθετικότητα και σύγκρουση αρχίζει σταδιακά να γεννιέται απέναντι στα αδέλφια τους.

• Η «ετικετοποίηση», δηλαδή οι χαρακτηρισμοί που συχνά χρησιμοποιούν οι γονείς για να περιγράψουν τα παιδιά όπως, «καλός μαθητής», «υπάκουος», «ταραξίας» δημιουργεί υποσυνείδητα μια αντιπαλότητα και έναν ανταγωνισμό ανάμεσα στα αδέλφια. Έτσι, πολλά παιδιά νιώθουν ότι εισπράττουν λιγότερη αγάπη και φροντίδα από τους γονείς τους συγκριτικά με τα αδέρφια τους.

• Το χτίσιμο της ταυτότητας και η ανεξαρτησία μπορεί να οδηγήσει σε αντιπαλότητα και να αυξήσει τα συναισθήματα αμφιθυμίας και άγχους του παιδιού. Κάθε παιδί μεγαλώνοντας μέσα σε μια οικογένεια αγωνίζεται να βρει την δική του ξεχωριστή θέση αλλά και να διαφοροποιηθεί από τα αδέλφια του.

• Η επίλυση των οικογενειακών διαφορών με επιθετικές συμπεριφορές, διδάσκει τα παιδιά να υιοθετούν αυτές τις τεχνικές διαχείρισης. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί μια οικογένεια μπορεί να επηρεάσει αρνητικά, αλλά και θετικά τις αδερφικές σχέσεις.

Η ηλικία και το φύλο ανάμεσα στα αδέρφια

Παρατηρείται συχνά ότι αδέλφια που έχουν μικρή διαφορά ηλικίας ή είναι του ίδιου φύλου εκφράζουν περισσότερες επιθετικές συμπεριφορές. Αυτό συμβαίνει διότι νιώθουν ότι έχουν περισσότερα κοινά, παρόμοιες ανάγκες και υποχρεώσεις, καθώς και επειδή η αγάπη των γονιών τους μοιράστηκε νωρίς, πριν προλάβουν να την απολαύσουν.
Τα κορίτσια αναπτύσσουν καλύτερες σχέσεις μεταξύ τους, ενώ αντίθετα τα αγόρια είναι πιο ανταγωνιστικά. Βέβαια, σημαντικό ρόλο σε αυτό διαδραματίζει και ο τρόπος διαπαιδαγώγησης που συνήθως δίνουν οι γονείς στα αγόρια, καθώς συχνά τα οδηγούν σε δραστηριότητες και συμπεριφορές πιο «αρρενωπές».

Το πρώτο παιδί βιώνει τον ερχομό του μικρότερου ως μια απειλή και του δημιουργεί θυμό, αλλά και ενοχές ταυτόχρονα για τα συναισθήματά του. Έτσι, μπορεί συχνά να αντιδρά είτε με επιθετικότητα σε αυτό το νέο μέλος, είτε να προσπαθεί να εδραιώσει τη δική του θέση μέσα στην οικογένεια. Από την άλλη πλευρά η ψυχολογία του μικρότερου παιδιού βρίσκεται σε μια αντιφατική κατάσταση, δηλαδή μπορεί να δέχεται προσοχή και χάδια από τους γονείς αλλά και την κοροϊδία ή την αμφισβήτηση από τον μεγαλύτερο αδελφό.

Ο ρόλος των γονέων μέσα στην οικογένεια

Κάθε παιδί έχει πράγματι διαφορετική προσωπικότητα, ενδιαφέροντα και ανάγκες. Οι γονείς πρέπει να αμβλύνουν τις πάλες που δημιουργούνται μεταξύ των παιδιών τους, καθώς ο ανταγωνισμός εμφανίζεται σπανιότερα σε οικογένειες που οι γονείς μαθαίνουν στα παιδιά να λύνουν τα προβλήματα και τις διαφωνίες της καθημερινής ζωής με τρόπους που είναι παραγωγικοί και δεν περιλαμβάνουν βία. Επίσης, η εύνοια που μπορεί να δείξει, ακόμα και χωρίς να το συνειδητοποιεί, ο γονιός στο ένα του παιδί δημιουργεί ένταση ανάμεσα στα αδέρφια και ο ευνοημένος αποτελεί πάντα τον «αδύναμο κρίκο» που προκαλεί συναισθήματα αγανάκτησης, ζήλιας και άγχους.

Σε οικογένειες που κάθε παιδί ευνοείται και επιβραβεύεται για διαφορετικά στοιχεία της προσωπικότητάς του, δεν εμφανίζονται στοιχεία ανταγωνισμού και δεν διαφαίνεται σε κανένα παιδί η ανάγκη να επισκιάζει το άλλο.

Τα προσωπικά βιώματα των γονιών λειτουργούν συχνά επιβαρυντικά στον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι γονείς αυτούς τους καυγάδες. Για παράδειγμα, μια μητέρα που οι γονείς της τιμωρούσαν πολύ αυστηρά εκείνη και τον αδερφό της όταν μάλωναν, ενδεχομένως να αποφεύγει να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι τα παιδιά της δημιουργούν καυγάδες μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να επιτρέπει την φυσική βία και η κατάσταση να γίνεται ανεξέλεγκτη.

Tips για τους γονείς:

• Να ορίζονται κανόνες συμπεριφοράς με σαφή και ξεκάθαρα όρια που πρέπει να τηρούνται απ’ όλους. Οι κανόνες να διαμορφώνονται κυρίως από τους γονείς, αλλά και με μερική συμμετοχή των παιδιών.
• Δεν χρειάζεται εμπλοκή του γονιού στον καβγά των παιδιών. Χρειάζεται να τον παρακολουθεί αποστασιοποιημένος με προσοχή όμως, για να εντοπίζει τα «κακά» σημάδια και σε δεύτερο χρόνο να προσκαλέσει το κάθε παιδί ξεχωριστά για να συζητηθεί.
• Ο γονιός να μαθαίνει τα παιδιά να διεκδικούν αυτό που θέλουν με τον κατάλληλο τρόπο και να εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους χωρίς να πληγώνουν τους άλλους.
• Καλό είναι ο γονιός να μην επεμβαίνει αμέσως μόλις αρχίζει ο καβγάς των αδελφών, ενδεχομένως να καταφέρουν να επιλύσουν τη διαφωνία μόνοι τους.

• Αν ο καβγάς γίνεται πιο έντονος, χωρίστε τα και βάλτε το καθένα σε άλλο δωμάτιο μέχρι να ηρεμήσουν.
• Επίσης με τις φωνές και τις απειλές ο γονιός δεν θα πετύχει παρά να γίνει ένα κακό πρότυπο για το παιδί του, το οποίο θα χρησιμοποιήσει τους ίδιους ακριβώς τρόπους για να επιβληθεί στα αδέρφια του.
• Η υπερβολική αυστηρότητα και οι χαρακτηρισμοί-ταμπέλες έχουν προσωρινό μόνο αποτέλεσμα στο σταμάτημα ενός καυγά, ενώ πληγώνουν ανεπανόρθωτα τα παιδιά, τα οποία συνήθως, όταν τους δίνεται συνεχώς ένας χαρακτηρισμός, π.χ. «καυγατζής», «ζηλιάρης», τον αφομοιώνουν.
• Αναγνωρίστε τις ιδιαίτερες κλίσεις και ενδιαφέροντα του κάθε παιδιού σας και δώστε τους χώρο να τα αναπτύξουν. Η αυτοεκτίμηση ενός παιδιού χτίζεται σταδιακά μέσα από την εκτίμηση και αποδοχή που εισπράττει από το περιβάλλον του.
• Αποφύγετε τις συγκρίσεις. Όταν συγκρίνουμε ή επαινούμε τις συμπεριφορές κάποιου παιδιού σε σχέση με το άλλο, συχνά καλλιεργούμε τις εντάσεις μεταξύ τους και το αίσθημα μειονεξίας.

Φραντζέσκα Καράγιαννη
MSc. Κλινική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

 

Πηγη

 

Νηπιακή υπερκινητικότητα: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα

 

πηγη

 

Η νηπιακή υπερκινητικότητα είναι μια συχνή ασυμπτωματική πάθηση σε παιδιά κάτω των 5 ετών, και προκαλεί την κίνηση των αρθρώσεων πέραν των συνηθισμένων ορίων. Προκαλείται όταν τα επίπεδα κολλαγόνου στους τένοντες και τους συνδέσμους αλλάζουν, κάνοντας πιο λεπτές και λιγότερο δύσκαμπτες τις ίνες.

Συμβαίνει, κατά μέσο όρο, στο 30% των παιδιών, είναι πιο συχνή στα κορίτσια απ’ ό,τι στα αγόρια σε αναλογία 3 προς 1. Παρότι μειώνεται όσο μεγαλώνει το παιδί, στο 2% των περιπτώσεων, παρατείνεται.

Σε αυτό το άρθρο, θα αποκαλύψουμε ορισμένα χαρακτηριστικά που επιτρέπουν τη διάγνωση της πάθησης. Ταυτόχρονα, θα ρίξουμε μια ματιά στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της νηπιακής υπερκινητικότητας και, το σημαντικότερο, θα σας πούμε αν πρέπει ν’ ανησυχείτε.

Τι προκαλεί την υπερκινητικότητα;

Η νηπιακή υπερκινητικότητα έχει γενετική φύση. Μελέτες δείχνουν ότι προέρχεται από μια μετάλλαξη στις ίνες που συνθέτουν τους τένοντες, τους μύες, και το δέρμα.

Αυτοί έχουν την ιδιαιτερότητα να τεντώνονται και να επιστρέφουν στην αρχική τους μορφή, ή να προσαρμόζονται σε μια νέα, κάτι που είναι γνωστό ως πλαστικότητα.

Εδώ γίνεται η σύνθεση των πρωτεϊνών που σχηματίζουν τους ιστούς: του κολλαγόνου και της ελαστίνης. Όταν υπάρχει περισσότερη ελαστίνη απ’ ό,τι κολλαγόνο, οι μυς γίνονται πιο ελαστικοί και, έτσι, οι σύνδεσμοι πιο εύθραυστοι. Γι’ αυτό, μπορούν να προκληθούν εύκολα τραυματισμοί στο μυοσκελετικό σύστημα.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα;

Οι φυσικές δραστηριότητες όπως γυμναστική, μπαλέτο, χορός, ή ακροβατικά, μπορούν να θεωρηθούν πλεονεκτήματα της υπερκινητικότητας καθώς αυτή προσφέρει μια ευλυγισία που αγγίζει τα όρια του συγκλονιστικού. Επίσης, είναι ωφέλιμη για μουσικά όργανα, όπως φλάουτο, βιολί, ή πιάνο, τα οποία απαιτούν μια ειδική ευκινησία των δακτύλων.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση των ατόμων με υπερκινητικότητα, η διαστολή και η συνεχής ένταση των επαναλαμβανόμενων κινήσεων δεν προκαλούν πόνο όπως σε άτομα με λιγότερη ευλυγισία.

Νηπιακή υπερκινητικότητα – Τα μειονεκτήματα

Η νηπιακή υπερκινητικότητα μπορεί να μεταφραστεί ως ένα πλεονέκτημα για τις προαναφερθείσες φυσικές δραστηριότητες, ακόμη και αν οι ειδικοί συνιστούν προσοχή. Η μυϊκή αδυναμία και η αδεξιότητα των κινήσεων μπορούν να μετατραπούν σε προβλήματα, και να καθυστερήσουν ακόμη και την ψυχοκινητική ανάπτυξη.

Οι εξαρθρώσεις, η τενοντίτιδα, ο πόνος στην πλάτη, η σκολίωση, η οστεοαρθρίτιδα των γονάτων, και, σύμφωνα με έρευνες, άγχος, και κατάθλιψη είναι ορισμένα από τα προβλήματα που μπορεί να εμφανιστούν. Αυτά δε σχετίζονται με την υπερκινητικότητα των αρθρώσεων συνήθως. Ορισμένα συμπτώματα απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή.

Μυϊκή υποτονία

Η μυϊκή αδυναμία προκαλεί καθυστέρηση της ψυχοκινητικής ανάπτυξης, της περιστροφής, του καθίσματος, του μπουσουλίσματος, και του περπατήματος. Αυτά τα παιδιά έχουν πολύ ευλύγιστες αρθρώσεις, και ο μυϊκός τόνος τους δεν αντιστέκεται στην κίνηση.

Αυτά τα μωρά δεν κλωτσούν και τα άκρα τους είναι πιο τεντωμένα απ’ ό,τι συνήθως. Μπρούμυτα, αγανακτούν καθώς δε μπορούν να υποστηρίξουν τον εαυτό τους με τα μπράτσα τους ή να σηκώσουν το κεφάλι τους. Όταν τελικά σηκωθούν, προσπαθούν να ανοίξουν τα πόδια τους, τα κάτω άκρα γυρνούν προς τα έξω, και τα γόνατά τους προς τα πίσω.

Η αναστολή της μυϊκής δραστηριότητας

Λόγω του πόνου προκαλείται αναστολή η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη μυϊκή ατροφία. Αυτή, με τη σειρά της, μειώνει την αντοχή στην άσκηση και, κατ’ επέκταση, μειώνεται η συμμετοχή του παιδιού σε αθλήματα και παιχνίδια. Οι καθυστερήσεις στην ψυχοκινητική ανάπτυξη και στο περπάτημα είναι επίσης πιθανές.

Σκολίωση και άλλα προβλήματα της στάσης του σώματος

Μελέτες δείχνουν μια στατιστική σχέση μεταξύ της υπερκινητικότητας των αρθρώσεων και της σκολίωσης, λόγω των αλλαγών στη στάση του σώματος. Αυτό προκαλεί κυρτότητες στο πίσω μέρος της σπονδυλικής στήλης, γνωστές και ως κύφωση, και αυξημένη καμπυλότητα στην οσφυϊκή περιοχή.

Πολλά άτομα έχουν επίπεδες πατούσες, καθώς επίσης και τα γόνατά τους είναι πιο κοντά το ένα στο άλλο και γυρνούν προς τα πίσω.

Συμβουλές και συστάσεις προς τους γονείς

Ένα παιδί με υπερκινητικότητα θα πρέπει να γνωρίζει την πάθησή του ώστε ν’ αποτραπούν οι συνεχείς, επαναλαμβανόμενες κινήσεις των αρθρώσεων έξω από το φυσιολογικό πλαίσιο. Αυτή η φυσική υπερκινητικότητα δε μπορεί να ελεγχθεί εύκολα και το παιδί είναι πολύ πιθανό να προσελκύσει ένα κοινό με τις ακροβατικές του δεξιότητες.

Τώρα, καθώς το αφύσικο λύγισμα των αρθρώσεων δεν είναι απαραίτητα κάτι καλό, όπως δηλώνουν οι γιατροί, θα σας προσφέρουμε ορισμένες συστάσεις που θα σας χρησιμεύσουν:

• Εφόσον δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία, οι γονείς θα πρέπει να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους ώστε να προστατεύουν τις αρθρώσεις τους από παρατεταμένες υπερεκτάσεις.
• Προσπαθήστε να οδηγήσετε το παιδί προς αθλήματα και ασκήσεις που δουλεύουν τους μύες και βελτιώνουν την ισορροπία, τη σταθερότητα, και την κινητική επιδεξιότητα.
• Αν το παιδί έχει διαγνωστεί με υπερκινητικότητα από βρέφος, οι γονείς θα πρέπει να προσπαθήσουν να δυναμώσουν τον μυϊκό τόνο του παιδιού. Για να γίνει αυτό, καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν φυσικοθεραπευτή.
• Ανάμεσα στις προτεινόμενες ασκήσεις για το σπίτι βρίσκονται εκείνες που διατηρούν το μωρό μπρούμυτα, μια στάση την οποία, δεδομένης της κατάστασης, δεν συμπαθούν καθόλου τα μωρά. Αυτές βοηθούν το μωρό να δυναμώσει την πλάτη, τον αυχένα, και τους γοφούς του. Όμως, καθώς το μωρό ενοχλείται, θα χρειαστεί να το δελεάσετε με παιχνίδια ή ήχους για να σηκώσει το κεφάλι του.

Πότε ν’ αναζητήσετε ιατρική βοήθεια για τη νηπιακή υπερκινητικότητα;

Η νηπιακή υπερκινητικότητα μπορεί να είναι διασκεδαστική μέχρι να εμφανιστεί ο πόνος. Δεν είναι συχνός καθώς μόλις το 5% με 10% αυτών των ατόμων υποφέρουν από δυσφορία. Αν συμβεί αυτό, θα πρέπει να πάτε στον γιατρό επειδή μπορεί να υπάρχει το σύνδρομο υπερκινητικότητας των αρθρώσεων.

Η κλίμακα Beighton είναι αυτή που χρησιμοποιείται περισσότερο για να δούμε αν ένα άτομο είναι υπερκινητικό. Παραδείγματος χάρη, ανάμεσα στις κινήσεις περιλαμβάνεται το άγγιγμα του πήχη με τον αντίχειρα, η έκταση των δακτύλων πέραν των 90 μοιρών, ή το άγγιγμα του πατώματος με τις παλάμες των χεριών χωρίς να λυγίζουν τα γόνατα. Αν το παιδί έχει βαθμολογία 6 από 9 βαθμούς σε αυτή την κλίμακα, τότε υποφέρει από υπερκινητικότητα των αρθρώσεων.

Αυτή η ενοχλητική διαταραχή προκαλεί πόνο στις αρθρώσεις και τα οστά, ακόμη και όταν κρατάτε ένα μολύβι. Συνοδεύεται, επίσης, από δυσφορία στους γοφούς και τα γόνατα, από επίπεδες πατούσες, από βρουξισμό, κόπωση, και αδυναμία.

Το καλοήθες σύνδρομο υπερκινητικότητας διαφέρει από το σύνδρομο Ehlers-Danlos, το οποίο είναι επίσης συγγενές και επηρεάζει και αυτό τους συνδετικούς ιστούς. Το EDS προκαλεί αγγειακά και οπτικά προβλήματα και υπερευαισθησία του δέρματος. Επίσης, συνοδεύεται από τακτικές εξαρθρώσεις, δυσμορφίες της σπονδυλικής στήλης, μυϊκή υποτονία, και εκροή αρθρικού υγρού.

Η νηπιακή υπερκινητικότητα απαιτεί συνεχή άσκηση

Οι γονείς θα πρέπει να προσέχουν για εκδηλώσεις που ίσως αποκαλύψουν μεγαλύτερα προβλήματα. Η πάθηση δε διαγιγνώσκεται εύκολα επειδή τα συμπτώματα είναι αόριστα. Ωστόσο, ο πόνος είναι ένα ανησυχητικό σημάδι.

Μόλις διαγνωστεί με καλοήθη υπερκινητικότητα το παιδί, θα πρέπει να ακολουθήσει τις οδηγίες για την αντιμετώπισή της. Αυτές περιλαμβάνουν μια ισορροπημένη διατροφή, άσκηση, συμμετοχή σε σχολικές δραστηριότητες, και ποιοτικό ύπνο. Θα πρέπει ν’ αποφευχθεί η υπερφόρτωση των αρθρώσεων (π.χ. οι βαριές σχολικές τσάντες) και τα ακραία αθλήματα ή τα αθλήματα επαφής.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι περίοδοι αδράνειας αυξάνουν τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας. Υπό αυτό το πρίσμα, ένα πρόγραμμα ασκήσεων αντοχής το οποίο επικεντρώνεται σε συγκεκριμένους μυς είναι προτιμότερο. Τέλος, η ποδηλασία και η κολύμβηση βρίσκονται ανάμεσα στις πρώτες επιλογές υγιεινών ασκήσεων.

 

Πηγη

 

 

 

 

 

 

 

Τα 3 αντιπροσωπευτικά χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ που παραβλέπουμε

πηγη

 

Τα τυπικά χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ — έλλειψη προσοχής, υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα — δεν αντικατοπτρίζουν αρκετά από τα πιο δυνατά χαρακτηριστικά της. Αυτά που διαμορφώνουν τις αντιλήψεις, τα συναισθήματα και τα κίνητρα. Εδώ, ο Dr. William Dodson εξηγεί πώς να αναγνωρίσουμε και να διαχειριστούμε πραγματικά καθοριστικά χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ, όπως η ευαισθησία στην απόρριψη, η συναισθηματική υπερδιέγερση και η υπερσυγκέντρωση.

Το DSM-V – η βίβλος των ψυχιατρικών διαγνώσεων – απαριθμεί 18 διαγνωστικά κριτήρια για τη διάσπαση ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ ή ΔΕΠ). Οι κλινικοί χρησιμοποιούν αυτά τα χαρακτηριστικά της ΔΕΠ για να αναγνωρίσουν συμπτώματα, οι ασφαλιστικές τα χρησιμοποιούν για να καθορίσουν την κάλυψη και οι ερευνητές για να προσδιορίσουν τους τομείς που θα άξιζε να μελετηθούν.

Το πρόβλημα: Αυτά τα κριτήρια περιγράφουν μόνο πώς η ΔΕΠΥ επηρεάζει παιδιά ηλικίας 6-12 και αυτό έχει οδηγήσει σε λανθασμένες διαγνώσεις, παρανοήσεις και αποτυχημένες θεραπείες για εφήβους, ενηλίκους και ηλικιωμένους.

Οι περισσότεροι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων των κλινικών, έχουν μια αόριστη εικόνα του τι σημαίνει η ΔΕΠΥ. Υποθέτουν ότι ισοδυναμεί με υπερκινητικότητα και κακή εστίαση προσοχής, κυρίως στα παιδιά. Κάνουν λάθος.
Εάν κάνουμε ένα βήμα πίσω και θέσουμε το ερώτημα: «Τι κοινό έχουν όλοι οι ΔΕΠΥτες που δεν βιώνουν οι άνθρωποι χωρίς ΔΕΠΥ;» διαμορφώνεται μια διαφορετική δέσμη συμπτωμάτων.

Από αυτή την οπτική, προκύπτουν τρία χαρακτηριστικά στοιχεία της ΔΕΠΥ που εξηγούν πολλές πτυχές αυτής της συνθήκης:
1. Νευρικό σύστημα ειδικού ενδιαφέροντος
2. Συναισθηματική υπερδιέγερση
3. Ευαισθησία στην απόρριψη

1. Νευρικό σύστημα ειδικού ενδιαφέροντος

Τι είναι το νευρικό σύστημα ειδικού ενδιαφέροντος;

Παρά την ονομασία της, η ΔΕΠΥ στην πραγματικότητα δεν δημιουργεί έλλειμμα στην προσοχή. Στην ουσία ευθύνεται για μια ασυμφωνία προσοχής, η οποία ενεργοποιείται μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Οι άνθρωποι με ΔΕΠΥ συχνά χρησιμοποιούν εκφράσεις όπως χρειάζεται «να μπω στο νόημα» ή «να βρω ρυθμό». Αυτές οι εκφράσεις περιγράφουν μια κατάσταση υπερσυγκέντρωσης – έντονη επικέντρωση σε μια συγκεκριμένη εργασία, κατά την οποία το άτομο νοιώθει ότι μπορεί να πετύχει τα πάντα. Στην πραγματικότητα, μπορεί να επικεντρωθεί τόσο πολύ, που ο ενήλικας με ΔΕΠΥ ενδέχεται να χάσει την αίσθηση του χρόνου.

Αυτή η συνθήκη δεν ενεργοποιείται από την εργασία που βάζει ο δάσκαλος ή το αίτημα που έχει ο διευθυντής. Προκύπτει από τη στιγμιαία αίσθηση ενδιαφέροντος, ολοκλήρωσης, καινοτομίας ή επείγοντος που δημιουργεί μια εξαιρετικά πιεστική προθεσμία.

Το νευρικό σύστημα της ΔΕΠΥ λειτουργεί βάσει ενδιαφέροντος, παρά βάσει σημασίας ή προτεραιότητας.

Πώς αναγνωρίζω ένα νευρικό σύστημα ειδικού ενδιαφέροντος;

Οι κλινικοί συχνά ρωτούν «Μπορείς να συγκεντρωθείς;» και η απάντηση συνήθως είναι «Μερικές φορές».

Αυτή είναι λάθος απάντηση. Οι γονείς, οι αγαπημένοι και οι δάσκαλοι που απαντούν συχνά εκφράζουν την απόγνωσή τους διότι έχουν δει την εστίαση σε κάτι απολαυστικό -όπως τα video games- επί ώρες, αλλά και την ανικανότητα να επέλθει το ίδιο επίπεδο συγκέντρωσης σε άλλες δραστηριότητες ή πρότζεκτ, γεγονός που ερμηνεύεται ως ανυπακοή ή εγωισμός.
Αντ’ αυτού, οι κλινικοί θα έπρεπε να ρωτούν «Έχεις καταφέρει ποτέ να δεσμευτείς και να διατηρήσεις τη δέσμευση;» Και στη συνέχεια, «Αφού δεσμεύτηκες, υπήρξε κάτι που δεν μπόρεσες να φέρεις εις πέρας;»

Όλοι οι ΔΕΠΥτες θα απαντήσουν κάτι τύπου: «Πάντα μπορούσα να κάνω οτιδήποτε ήθελα εφόσον μπορούσα να δεσμευτώ βρίσκοντας κάτι ενδιαφέρον, προκλητικό, καινοτόμο, επείγον ή διεγερτικό.»

«Ποτέ δεν μπόρεσα να αξιοποιήσω τα τρία χαρακτηριστικά που φαίνεται να οργανώνουν και να κινητοποιούν όλους τους υπόλοιπους: σημασία, επιβράβευση και συνέπειες.»

Πώς διαχειρίζομαι ένα νευρικό σύστημα ειδικού ενδιαφέροντος;

Ένα αποτελεσματικό πλάνο διαχείρισης της ΔΕΠΥ χρειάζεται δύο σκέλη:

• Φαρμακευτική παρέμβαση για εξισορρόπηση του νευρολογικού πεδίου
• Καινούριους κανόνες που διδάσκουν πώς να δεσμευόμαστε κατ’ εντολή

Οι διεγερτικές ουσίες είναι πολύ βοηθητικές στο να συγκρατούν τους ΔΕΠΥτες από την απόσπαση μόλις δεσμευτούν, αλλά δεν βοηθούν στο αρχικό στάδιο της δέσμευσης.

Τα περισσότερα συστήματα προγραμματισμού και οργάνωσης είναι βασισμένα σε νευροτυπικούς εγκεφάλους που χρησιμοποιούν τη σημασία και τον χρόνο για να πυροδοτήσουν το κίνητρο. Αντ’ αυτού, θα πρέπει να δημιουργήσετε το δικό σας προσωπικό εγχειρίδιο ενεργοποίησης του ενδιαφέροντος, επικεντρωνόμενοι στο πώς και πότε αποδίδετε ώστε να δημιουργείτε τις συνθήκες εξ αρχής.

Αυτή η δουλειά είναι ιδιαίτερα προσωπική και μεταλλάσσεται με τον καιρό. Μπορεί να περιλαμβάνει στρατηγικές όπως «body-doubling» ή να ζητήσουμε από κάποιον άλλο να κάτσει δίπλα μας, ενώ εργαζόμαστε. Ή να «εισάγουμε τεχνητά το ενδιαφέρον» μεταμορφώνοντας μία κατά τα άλλα βαρετή εργασία σε κάτι ενδιαφέρον χρησιμοποιώντας τη φαντασία μας. Για παράδειγμα, ένας φοιτητής ανατομίας που βαριέται το διάβασμα, μπορεί να φανταστεί ότι μαθαίνει ανατομία για να σώσει τη ζωή ενός ειδώλου του.

2. Συναισθηματική υπερδιέγερση

Τι είναι η συναισθηματική υπερδιέγερση;

Οι περισσότεροι άνθρωποι περιμένουν από τη ΔΕΠΥ να δημιουργεί μια εμφανή υπερκινητικότητα. Αυτό συμβαίνει μόνο στο 25% των παιδιών και το 5% των ενηλίκων. Οι υπόλοιποι βιώνουν μια εσωτερική αίσθηση υπερδιέγερσης. Όταν ζητώ από ΔΕΠΥτες να μου το εξηγήσουν, μου λένε:

• «Είμαι πάντα στην τσίτα. Δεν μπορώ να χαλαρώσω ποτέ.»
• «Δεν μπορώ απλά να κάτσω εκεί και να δω τηλεόραση με την υπόλοιπη οικογένεια.»
• «Δεν μπορώ να κλείσω τον γενικό του μυαλού και του σώματός μου για να κοιμηθώ το βράδυ.»

Οι ΔΕΠΥτες έχουν παθιασμένες ιδέες και συναισθήματα που είναι πιο έντονα από του μέσου ανθρώπου. Στα καλά τους είναι πιο πάνω και στα κακά τους πιο κάτω από τους υπόλοιπους. Αυτό σημαίνει ότι βιώνουν και τη χαρά και την κριτική πιο έντονα από τους συνομηλίκους και τους αγαπημένους τους.

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ γνωρίζουν ότι είναι «διαφορετικά», γεγονός που σπάνια το βιώνουν ως θετικό. Μπορεί να αναπτύξουν χαμηλή αυτοεκτίμηση διότι αναγνωρίζουν ότι αποτυγχάνουν στη δέσμευση και στην ολοκλήρωση αυτού που ξεκίνησαν καθώς και γιατί τα παιδιά σπάνια κάνουν διαχωρισμό μεταξύ αυτού που κάποιος κάνει και αυτού που είναι. Η ντροπή αναδεικνύεται σε κυρίαρχο συναίσθημα κατά την ενηλικίωση, όσο εδραιώνονται οι αμείλικτοι εσωτερικοί διάλογοι ή η κριτική των γύρω.

Πώς αναγνωρίζω τη συναισθηματική υπερδιέγερση;

Οι κλινικοί είναι εκπαιδευμένοι να αναγνωρίζουν τις συναισθηματικές διαταραχές, αλλά όχι την αυξημένη ένταση των συναισθημάτων που συνοδεύουν τη ΔΕΠΥ. Πολλοί άνθρωποι με ΔΕΠΥ συχνά λαμβάνουν πρώτα μια εσφαλμένη διάγνωση συναισθηματικής διαταραχής. Κατά μέσω όρο, ένας ενήλικας θα δει 2,3 κλινικούς και θα περάσει 6,6 δοκιμές αντικαταθλιπτικών προτού διαγνωστεί με διάσπαση ελλειμματικής προσοχής.

Οι συναισθηματικές διαταραχές χαρακτηρίζονται από διαθέσεις που έχουν αποκτήσει δική τους υπόσταση, ξέχωρα από τα περιστατικά στη ζωή του ανθρώπου και συχνά κρατούν πάνω από δύο εβδομάδες. Οι διαθέσεις που δημιουργεί η ΔΕΠΥ συχνά πυροδοτούνται από γεγονότα ή αντιλήψεις και κατευνάζονται πολύ γρήγορα. Είναι φυσιολογικές διαθέσεις σε κάθε τους υπόσταση, εκτός από την ένταση.

Οι κλινικοί θα πρέπει να ρωτήσουν «Όταν έχεις αναστατωθεί, συχνά το ξεπερνάς γρήγορα;», «Νιώθεις ότι δεν μπορείς να απαλλάξεις το μυαλό σου από μια συγκεκριμένη σκέψη ή ιδέα που θέλεις;»

Πώς μπορώ να διαχειριστώ τη συναισθηματική υπερδιέγερση;

Για την αντιμετώπιση των συναισθημάτων της ντροπής και της χαμηλής αυτοεκτίμησης, οι ΔΕΠΥτες χρειάζονται τη στήριξη άλλων ανθρώπων που πιστεύουν ότι είναι καλοί ή σημαντικοί άνθρωποι. Αυτοί μπορεί να είναι ένας γονιός, ένας μεγαλύτερος αδερφός/ή, ένας δάσκαλος, ένας προπονητής ή ακόμη και ένας στοργικός γείτονας. Ουσιαστικά ο οποιοσδήποτε, όσο πιστεύει ότι είστε καλοί, συμπαθείς και ικανοί – ιδίως όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Αυτού του είδους το ‘τσιρλίντινγκ’ θα πρέπει να είναι αυθεντικό, καθώς οι περισσότεροι ΔΕΠΥτες έχουν εξαιρετικούς αισθητήρες ψεύδους.

Ένα τέτοιο μήνυμα θα μπορούσε να είναι «Σε ξέρω, είσαι καλός άνθρωπος. Εάν κάποιος μπορεί να ξεπεράσει αυτά τα προβλήματα με σκληρή δουλειά και ικανότητες, αυτός είσαι εσύ. Άρα αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι εδώ υπάρχει κάτι που δεν έχουμε αντιληφθεί και σε εμποδίζει. Θέλω να ξέρεις ότι εγώ θα μείνω εδώ μαζί σου μέχρι να βρούμε τι είναι αυτό και να λύσουμε το πρόβλημα».

Το πραγματικό κλειδί για την αντιμετώπιση της χαμηλής αυτοεκτίμησης και της ντροπής είναι να βοηθήσουμε έναν ΔΕΠΥτη να ανακαλύψει πώς μπορεί να επιτύχει με το δικό του μοναδικό νευρικό σύστημα. Έτσι, το άτομο με ΔΕΠΥ δε μένει μόνο με τα συναισθήματα ντροπής ή ανεπάρκειας.

3. Ευαισθησία στην απόρριψη

Τι είναι η ευαισθησία στην απόρριψη;

Η ευαισθησία στην απόρριψη είναι μια έντονη ευαλωτότητα στην αντίληψη –όχι απαραίτητα στην πραγματικότητα- ότι το άτομο απορρίπτεται, κοροϊδεύεται ή κριτικάρεται από κάποιον σημαντικό άλλο στη ζωή του. Αυτό δημιουργεί εξαιρετικά μεγάλο συναισθηματικό πόνο που μπορεί επίσης να πυροδοτηθεί από την αίσθηση της αποτυχίας ή την έλλειψης επάρκειας – αδυναμία είτε να ανταποκριθείτε στα υψηλά πρότυπα που έχετε θέσει στον εαυτό σας είτε στις προσδοκίες των άλλων.

Αποτελεί μια αρχέγονη αντίδραση που οι άνθρωποι με ΔΕΠΥ συχνά δυσκολεύονται να περιγράψουν. Λένε «Δεν μπορώ να βρω τις λέξεις να σου εξηγήσω πώς το νιώθω, αλλά δεν το αντέχω». Συχνά, οι άνθρωποι βιώνουν την ευαισθησία στην απόρριψη ως φυσικό πόνο, σαν να τους μαχαίρωσαν ή να τους πέτυχαν απευθείας στην καρδιά.

Αυτή η έντονη συναισθηματική αντίδραση πολλές φορές αποκρύπτεται από τους γύρω. Οι άνθρωποι που τη βιώνουν δεν θέλουν να μιλούν γι’ αυτή, λόγω της ντροπής που νιώθουν για την έλλειψη ελέγχου τους ή γιατί δεν θέλουν να γνωρίζουν οι άλλοι γι’ αυτή τη μεγάλη ευαλωτότητά τους.

Πώς αναγνωρίζω την ευαισθησία στην απόρριψη;

Η ερώτηση που μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό της ευαισθησίας στην απόρριψη είναι «Σε όλη σου τη ζωή ήσουν πάντοτε πιο ευαίσθητος/η από άλλους ανθρώπους στην απόρριψη, το πείραγμα, την κριτική ή τη δική σου αντίληψη περί δικής σου αποτυχίας;»

Όταν το άτομο εσωτερικεύει τη συναισθηματική αντίδραση της ευαισθησίας στην απόρριψη, μπορεί να δώσει την εικόνα μιας ξαφνικής διαταραχής της διάθεσης. Μπορεί να φορτωθεί χαρακτηρισμούς όπως «ανισόρροπος» που πρέπει να «κατευναστεί». Όταν η συναισθηματική αντίδραση της ευαισθησίας στην απόρριψη εξωτερικεύεται, μπορεί να μοιάζει με στιγμιαία έκρηξη. Ο μισός πληθυσμός που λαμβάνει δικαστική εντολή για εκπαίδευση στη διαχείριση θυμού είχε μη αναγνωρισμένη ΔΕΠΥ.

Ορισμένοι άνθρωποι αποφεύγουν την απόρριψη προσπαθώντας να ικανοποιούν τους πάντες. Άλλοι απλά αποσύρονται πλήρως και επιλέγουν να μην δοκιμάζουν τίποτε, καθώς η όποια προσπάθεια προκαλεί άγχος.

Πώς διαχειρίζομαι την ευαισθησία στην απόρριψη;

Το 98-99% των εφήβων και των ενηλίκων με ΔΕΠΥ αναγνωρίζουν βιώματα ευαισθησίας στην απόρριψη. Για το 30%, η ευαισθησία στην απόρριψη είναι η πιο δύσκολη πτυχή της ΔΕΠΥ, εν μέρει γιατί δεν ανταποκρίνεται σε θεραπεία.

Οι αγωνιστές α- υποδοχέων, όπως η γουανφασίνη και η κλονιδίνη, μπορούν να δράσουν θεραπευτικά. Μόλις ένας στους τρεις βιώνουν ανακούφιση από τη φαρμακευτική αγωγή, αλλά το 60% βιώνει σημαντικά οφέλη όταν δοκιμάζονται και τα δύο. Με επιτυχημένη θεραπεία, τα άτομα με ευαισθησία στην απόρριψη δηλώνουν συναισθήματα «ηρεμίας» ή ότι νιώθουν «συναισθηματικά προστατευμένοι». Εξακολουθούν να συμβαίνουν τα ίδια πράγματα που προηγουμένως τους πλήγωναν, ωστόσο τώρα επανέρχονται χωρίς τραύματα. Δηλώνουν επίσης, ότι αντί των δύο ή τριών παράλληλων σκέψεων που είχαν συνήθως, τώρα έχουν μόνο μια σκέψη τη φορά.

Πηγή: https://www.additudemag.com/ Συγγραφέας: William Dodson, M.D.
Ελεύθ. μετάφραση: Μαριαλένα Κατσούρα, MSc in Person-Centered Counseling and Psychotherapy
Cos-P Facilitator, P.E.T./T.E.T. Trainer, Focusing Companion, EFT trained, ADHD Professional

ΠΗΓΗ

Προγραφή - Φύλλα εργασίας

πηγη

Φύλλα εργασίας με ασκήσεις για την προγραφή

Πατήστε πάνω στον τίτλο

1. ΠΡΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

2. Μαθαίνω σωστά να γράφω  

3. Προγραφικές ασκήσεις γάτες

4. Πρώτη Γραφή και Ανάγνωση 

5. Προγραφικές ασκήσεις 

6. ΠΡΟΓΡΑΦΗ 

Συμπτώματα ειδικών μαθησιακών δυσκολιών

πηγη

 

Είδη μαθησιακών δυσκολιών
• Ειδική μαθησιακή δυσκολία στην Ανάγνωση
• Ειδική μαθησιακή δυσκολία στη Γραπτή Έκφραση
• Ειδική μαθησιακή δυσκολία στα Μαθηματικά

Συμπτώματα ειδικών μαθησιακών δυσκολιών
 

Ειδική μαθησιακή δυσκολία στην Ανάγνωση
• Έλλειψη ευχέρειας στην ανάγνωση, όχι αρκετά γρήγορος ρυθμός
• Το παιδί δείχνει με το δάχτυλο το σημείο που διαβάζει
• Το παιδί κινεί το κεφάλι καθώς διαβάζει, για να μη χάσει το σημείο στο οποίο βρίσκεται
• Αντικατάσταση, επανάληψη, αντιστροφή γραμμάτων και συλλαβών που συνθέτουν μια λέξη (ξήνω/ψήνω, τρέεχω/τρέχω, πάτνα/πάντα)
• Καθρεπτική ανάγνωση
• Δυσκολία στην ανάγνωση και την προφορά ασυνήθιστων ή/και πολυσύλλαβων λέξεων
• Παράλειψη φθόγγων σε απλές λέξεις (πόρτα/πότα)
• Παράλειψη συλλαβών (καράβι/κάβι)
• Λανθασμένη προφορά λέξεων (αστέρι/ασκέρι)
• Προβλήματα κατανόησης κειμένου
• Παραλείπει, επαναλαμβάνει ή προσθέτει λέξεις στο κείμενο όταν διαβάζει
• Δεν αναγνωρίζει γνωστές λέξεις
• Πηδάει σειρές, διαβάζει την ίδια σειρά δύο φορές
 

Ειδική μαθησιακή δυσκολία στη Γραπτή Έκφραση
• Αντικατάσταση, επανάληψη, αντιστροφή γραμμάτων και συλλαβών που συνθέτουν μια λέξη (ξήνω/ψήνω, τρέεχω/τρέχω, πάτνα/πάντα)
• Καθρεπτική γραφή γραμμάτων ή λέξεων (ε/3)
• Κακή ακουστική διάκριση φωνηέντων
• Αντικατάσταση φθόγγων (ε/α, χ/θ, μ/ν)
• Παράλειψη φθόγγων σε απλές λέξεις (πόρτα/πότα)
• Παράλειψη συλλαβών (καράβι/κάβι)
• Παράληψη καταλήξεων (-ς)
• Δυσκολία στην αντιστοιχία συμβόλων-ήχων (γραφημάτων-φωνημάτων)
• Η αυθόρμητη γραφή είναι δυσανάγνωστη
• Προσπάθεια αποφυγής του γραψίματος
• Ακαταστασία στο φύλλο και γενικότερα στο τετράδιο
• Χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα μικρά (πΑράΘυρο)
• Ανορθογραφία
• Ασχημος γραφικός χαρακτήρας
 

Ειδική μαθησιακή δυσκολία στα Μαθηματικά
Παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες:
• Σε δραστηριότητες, που αφορούν την αντίληψη ποσότητας, ομαδοποιήσεις, σειροθετήσεις, ταξινομήσεις, διάκριση των αριθμών, γνώση της σειράς των αριθμών, αρίθμηση-μέτρηση αντικειμένων.
• Αριθμητικά δεδομένα, χρήσιμα σε πολλές αριθμητικές διαδικασίες, αγνοούνται ή υπάρχει ελλιπής και λανθασμένη χρήση τους. Έτσι είναι δύσκολη η χρήση της αυτοματοποιημένης για άλλους διαδικασίας του ανεβαίνω δύο-δύο, πέντε-πέντε, δέκα-δέκα κλπ., καθώς και η κατανόηση της ποσότητας μηδέν.
• Στις πράξεις πρόσθεσης στο επίπεδο υπέρβασης της δεκάδας.
• Σε κάθετες πράξεις γίνεται λανθασμένη τοποθέτηση των αριθμών και οι αριθμοί προστίθενται ή αφαιρούνται όπως «βολεύει» καλύτερα.
• Στις πράξεις πολλαπλασιασμού και διαίρεσης, ανυπέρβλητες δυσκολίες προκαλούν τόσο η ελλιπής γνώση της προπαίδειας, όσο και τα ελλείμματα στις πράξεις της πρόσθεσης και αφαίρεσης.
• Δυσκολία στην κατανόηση συνολικά του προβλήματος. Δεν εντοπίζονται και δεν αξιολογούνται επαρκώς οι χρήσιμες για τη λύση πληροφορίες, ούτε επιλέγεται μια συγκεκριμένη ακολουθία ενεργειών, αλλά κάποια από τα νούμερα χρησιμοποιούνται τυχαία, για την εκτέλεση πράξεων, χωρίς να μπορεί να αιτιολογηθεί η σκοπιμότητά τους.
• Προβλήματα μνήμης όταν δε μπορούν να ανακαλέσουν γρήγορα και αυτόματα αριθμητικές πράξεις.
 

Ορισμένες γενικότερες δυσκολίες
• Δυσκολία στη διάκριση αριστερής και δεξιάς πλευράς τόσο του σώματος του ιδίου όσο και του σώματος του ατόμου που βρίσκεται απέναντι.
• Σύγχυση ως προς το κυρίαρχο μάτι, χέρι, πόδι.
• Δυσκολία με τις έννοιες της σειροθέτησης και του προσανατολισμού (π.χ. δυσκολία του παιδιού να μάθει τη σωστή σειρά των μηνών του έτους, των ημερών της εβδομάδας, δυσκολία να διακρίνει το βορρά από το νότο).
• Δυσκολία στην αντίληψη της έννοιας του χρόνου (πότε έγινε ένα γεγονός, τις έννοιες του «πριν» και «μετά»).

• Πιθανή οπτικο-αντιληπτική ανεπάρκεια που δυσχεραίνει την αντίληψη και τη διάκριση μορφών, συμβόλων, σχημάτων.
• Χρησιμοποιούν περισσότερο οπτικό λεξιλόγιο.
• Δυσκολίες πρόσληψης και επεξεργασίας πληροφοριών.
• Δυσκολίες απομνημόνευσης (αδύναμη Βραχυπρόθεσμη Μνήμη)
• Δυσκολίες με αυτορρυθμιστικούς μηχανισμούς, όπως ο αυτοέλεγχος, ο σχεδιασμός, η δοκιμή, η αναθεώρηση και η ενεργητική προσπάθεια για μνημονική λειτουργία.
• Δυσκολίες σε έργα που απαιτούν διαδικασίες γενικού ελέγχου και στρατηγικών επίλυσης προβλημάτων.
• Δυσκολίες στην αντίληψη, προσοχή, κωδικοποίηση, συγκράτηση και στην ανάσυρση των πληροφοριακών ερεθισμάτων.
• Δεν κατέχουν επαρκείς γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές.
 

Αυτά τα παιδιά χαρακτηρίζονται επίσης από:
• Δυσκολίες συγκέντρωσης
• Συναισθηματικές απώλειες
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Υψηλά επίπεδα άγχους και φόβου
• Κοινωνική απομόνωση
• Απόρριψη από τους συνομηλίκους και μοναξιά
• Διαταραχή διαγωγής, παραβατικότητα
• Έλλειψη οργάνωσης γενικότερα στη σχολική τσάντα, στα παιχνίδια, στα ρούχα

Διάγνωση ειδικών μαθησιακών δυσκολιών
Η έγκαιρη διάγνωση βοηθάει στη σωστή αντιμετώπιση αυτών των δυσκολιών. Μια ψυχολογική εξέταση σε βάθος (νοημοσύνη, μνήμη, μαθησιακό προφίλ, συναίσθημα) σε συνεργασία με άλλες ιατρικές ειδικότητες εντοπίζει τη συγκεκριμένη φύση, το βάθος και την έκταση του προβλήματος. Ειδικευμένοι ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί ή λογοθεραπευτές καταρτίζουν ατομική βοήθεια καθώς και ολοκληρωμένα προγράμματα για τη σωστή αντιμετώπιση της μαθησιακής δυσκολίας.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι εκπαιδευτικοί στην τάξη;
• Τοποθετήστε τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες σε θέσεις όπου θα είναι εφικτή η εποπτεία και παροχή βοήθειας από τον εκπαιδευτικό της τάξης. Είναι καλό να κάθονται σε μπροστινό θρανίο και κοντά σε ήσυχους και καλούς μαθητές, ώστε να μην αποσπάται η προσοχή τους και να τους βοηθούν και αυτοί όταν χρειάζεται.
• Επιβραβεύετε συχνά για τη δουλειά τους και ενθαρρύνετε να προσπαθούν ακόμα και αν δυσκολεύονται.
• Να αξιολογούν την εργασία τους με βάση την προσπάθειά και όχι την ορθογραφία, την έκταση και το αποτέλεσμα.
• Να τους αναθέτουν υπευθυνότητες (π.χ. μοίρασμα τετραδίων).
• Να επιστήνεται η προσοχή τους πριν αρχίσουν οι δραστηριότητες στην τάξη και πριν ξεκινήσει η λύση ασκήσεων.
• Διευκολύνετε τη συνεργατική μάθηση των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες με μαθητές χωρίς μαθησιακά προβλήματα.
• Επιστρατεύστε τη βοήθεια της μουσικής σε αντιστοιχία με το διδασκόμενο μάθημα.
• Να δίνετε διαφοροποιημένη κατ’ οίκον εργασία (μειωμένη) και να την τροποποιείτε ανάλογα με την πρόοδό τους.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;
• Να δοθεί έμφαση σε δραστηριότητες που βοηθούν τον μαθητή να αναπτύξει το λεξιλόγιό του, όπως παιχνίδια λεκτικού εμπλουτισμού.
• Στο σπίτι να γίνονται συζητήσεις με τον μαθητή σχετικά με καθημερινά θέματα και τις εμπειρίες του, κατά τις οποίες να ενθαρρύνεται να τις περιγράψει λεκτικά.
• Να ενθαρρύνεται να διαβάζει βιβλία με εικόνες και να συζητά με τους γονείς του για επίκαιρα γεγονότα ώστε να αναπτυχθούν οι γενικές του γνώσεις.
• Οι εργασίες στο σπίτι είναι καλό να σπάζουν σε μικρά κομμάτια και να επεξηγούνται με παραδείγματα.
• Να βοηθηθεί ο μαθητής να αναπτύξει πρωτοβουλία και υπευθυνότητα όσον αφορά τη μελέτη και την εκτέλεση των κατ’οίκον εργασιών του.
• Οι γονείς να επιβραβεύουν λεκτικά συχνά τη συμπεριφορά του παιδιού τους.
• Οι προσδοκίες των γονιών να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και το επίπεδο ικανοτήτων του παιδιού.
• Να ενθαρρύνουν το παιδί τους να εμπλέκεται σε διάφορες δραστηριότητες που το ενδιαφέρουν, όπως η ενασχόληση με κάποια αθλήματα, τέχνη, ζωγραφική.
• Να ενθαρρύνουν το παιδί τους να μιλά θετικά για τον εαυτό του και να το αποθαρρύνουν να ασκεί αρνητική κριτική στον εαυτό του.
• Να παρακολουθείται όταν διαβάζει στο σπίτι, και να επιστήνεται η προσοχή του όταν δείχνει ότι αφαιρείται. Να επικρατεί ησυχία στο σπίτι όταν διαβάζει.
• Να γίνονται συχνά ολιγόλεπτα διαλείμματα.

Πηγη

Πρόσθεση - Ιδέες με φύλλα εργασίας για την πρόσθεση (Μικρές τάξεις)

 Πρόσθεση - Ιδέες με φύλλα εργασίας για την πρόσθεση (Μικρές τάξεις)

πηγη

πηγη

 

πηγη

πηγη

πηγη

 

 

 

 

 

Προμαθηματικές - πρώτες μαθηματικές έννοιες δραστηριότητες

 Φύλλα εργασίας για προμαθηματικές έννοιες

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

Προπαίδεια - Ιδέες για διασκεδαστικά παιχνίδια

 Προπαίδεια - Ιδέες για διασκεδαστικά παιχνίδια

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

 

πηγη

πηγη

 

 

 

 

 

 

 

Μαθαίνω την ώρα : Ιδέες με φύλλα εργασίας

 Μαθαίνω την ώρα

Ιδέες με φύλλα εργασίας

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

πηγη

 

 

Δυσκολία στα μαθηματικα; Πώς θα καταλάβετε ότι το παιδί σας έχει δυσαριθμησία;

 

πηγη

Δυσαριθμησία είναι η ειδική μαθησιακή δυσκολία που παρουσιάζουν ορισμένα παιδιά στα Μαθηματικά. Η Δυσαριθμησία δε σχετίζεται με τη νοημοσύνη του ατόμου, με τις γενικότερες ικανότητές του και με το πολιτισμικό περιβάλλον, την ψυχική του υγεία ή με την ύπαρξη αισθητηριακών προβλημάτων. Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες και μελέτες, υπάρχει σε μεγάλο ποσοστό συσχέτιση μεταξύ των δυσκολιών στο λόγο (γραπτό και προφορικό) και δυσκολιών στην αριθμητική. Εξάλλου και για την ανάπτυξη των μαθηματικών δεξιοτήτων είναι απαραίτητη η πρόσληψη, επεξεργασία, κωδικοποίηση και αποκωδικοποίηση γλωσσικού υλικού (μαθηματικές έννοιες).

Τα παιδιά με Δυσαριθμησία παρουσιάζουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

o Δεν κατέχουν βασικές προμαθηματικές δεξιότητες (ταξινόμηση, σειροθέτηση, αναγνώριση μεγεθών, αντίληψη ποσότητας, ομαδοποιήσεις, γνώση της σειράς των αριθμών, απαρίθμηση-μέτρηση αντικειμένων)
o Δυσκολεύονται στην κατανόηση των μαθηματικών εννοιών
o Αδυνατούν να αναγνωρίσουν ή και να διακρίνουν τα αριθμητικά σύμβολα (+ - ? ?).
o Μπερδεύουν τους μηχανισμούς των πράξεων.
o Ξεχνούν να υπολογίσουν τα κρατούμενα.
o Αδυνατούν να διακρίνουν και να στοιχίσουν σωστά σε μια πράξη τις μονάδες, τις δεκάδες.
o Μπερδεύουν τη σειρά που ακολουθούμε κατά την εκτέλεση μιας πράξης.
o Αδυνατούν να βρουν το μηχανισμό που χρειάζεται για την επίλυση των προβλημάτων
o Ξεχνούν και, ενώ κάνουν μια συγκεκριμένη πράξη (αφαίρεση), συνεχίζουν κάποια άλλη (πρόσθεση).
o Δυσκολεύονται στην εκτέλεση μαθηματικών πράξεων από μνήμης
o Συναντάνε δυσκολίες στη χρήση των χρημάτων

Διάγνωση Δυσαριθμησίας

Όσον αφορά την διάγνωση της Δυσαριθμησίας, είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς ότι όσο πιο έγκαιρη είναι η αξιολόγηση της μαθησιακής αυτής δυσκολίας, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι η αντιμετώπισή της. Η έγκαιρη διάγνωση θα βοηθήσει τόσο στη μη παρεμπόδιση της προόδου του παιδιού, όσο και στη μη υπονόμευση της ψυχολογικής του κατάστασης. Η αξιολόγηση των μαθηματικών δεξιοτήτων του παιδιού πρέπει να γίνεται από Εκπαιδευτικό Ψυχολόγο για αξιολόγηση των νοητικών ικανοτήτων του παιδιού και από Ειδικό Παιδαγωγό, ειδικευμένο στις μαθησιακές δυσκολίες (Δυσλεξία, Δυσαριθμησία, Δυσγραφία κλπ.). Αν συνυπάρχουν και άλλες δυσκολίες συμπεριφοριστικού χαρακτήρα, τότε συστήνεται η αξιολόγηση από άλλους ειδικούς, όπως π.χ. Κλινικός Ψυχολόγος ή Παιδοψυχίατρος.

Πηγη

 

Πώς να μιλήσω στο παιδί μου για δύσκολα ζητήματα;

πηγη

Συμβαίνουν αρκετά άσχημα πράγματα γύρω μας για να αισθανόμαστε άσχημα κι εμείς. Πώς το εξηγούμε όμως αυτό σε ένα παιδί;

Δεν είναι απίθανο το παιδί σας να έχει απορίες σχετικά με τα (πολλά, ας μην κρυβόμαστε) άσχημα πράγματα που συμβαίνουν στον πλανήτη τελευταία. Δεν είναι καθόλου απίθανο, επίσης, να έχετε επηρεαστεί εσείς σε τέτοιο βαθμό, που να μην μπορείτε να το κρύψετε από το παιδί σας. Και δεν είναι ανάγκη: Υπάρχουν τρόποι να συζητήσετε για σοβαρά ζητήματα, χωρίς να κάνετε περισσότερο κακό παρά καλό.

 Ξεκινήστε με το παιδί

Ρωτήστε το πρώτα τι γνωρίζει για το θέμα αυτό, ώστε να απαντήσετε χωρίς να προσθέσετε πολλές νέες πληροφορίες, αλλά και να διορθώσετε τυχόν ανακρίβειες. Να είστε ειλικρινείς, αλλά περιορίστε πόσα θα μοιραστείτε, ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά και όταν αισθάνεστε πολύ αναστατωμένοι για να παραμείνετε ψύχραιμοι. Ο στόχος είναι να παρέχουμε γεγονότα χωρίς να τους δίνουμε περισσότερες πληροφορίες από αυτές που μπορούν να χειριστούν αμέσως.

 Αποφύγετε την κενή αισιοδοξία

Ανεξάρτητα από το πόσο θέλετε να καθησυχάσετε το παιδί σας, συνήθως δεν βοηθάει να λέτε πράγματα όπως "Όλα θα πάνε καλά" ή "Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να μας συμβεί ποτέ". Αυτό θα δημιουργήσει όντως πρόβλημα.

 Αποφύγετε να ρίχνετε ευθύνες

Εάν αισθάνεστε θυμωμένοι για όλα αυτά που συμβαίνουν, είναι εντελώς κατανοητό. Αλλά το να κατηγορείτε συγκεκριμένα άτομα, ομάδες ή πολιτικούς μπροστά στο παιδί σας δεν θα αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο πρόβλημα, ούτε θα βοηθήσει το παιδί σας να καταλάβει μόνο του καλύτερα τι συμβαίνει.

 Η ειλικρίνεια βοηθά

Η ειλικρίνεια είναι σχεδόν πάντα η καλύτερη οδός, ακόμα και όταν πρόκειται για τρομακτικά νέα. Προφανώς, πρέπει να λάβετε υπόψη την ηλικία και τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού σας όταν αποφασίζετε πώς μοιράζεστε πληροφορίες.

Εάν δεν μπορείτε να απαντήσετε σε όλα όσα ρωτά το παιδί σας, είναι πάντα εντάξει να το λέτε. Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι θα σας σεβαστούν επίσης περισσότερο αν παραδεχτείτε ότι δεν ξέρετε κάτι αντί να δώσετε μια ασαφή ή παραπλανητική απάντηση.

Πηγη

 

Το πρώτο video game για παιδιά με ΔΕΠΥ είναι γεγονός

 

Έχει σχεδιαστεί σε συνεργασία με νευροεπιστήμονες ώστε να διεγείρει και να βελτιώνει περιοχές του εγκεφάλου που παίζουν βασικό ρόλο στη λειτουργία της προσοχής

O Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων έχει προχωρήσει στην έγκριση ενός video game με θεραπευτικό χαρακτήρα για τα παιδιά με Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας/ (ΔΕΠΥ).

Το παιχνίδι, το οποίο θα κατεβαίνει ως εφαρμογή σε κινητή συσκευή, πήρε την έγκριση για την κυκλοφορία, αφού ο FDA εξέτασε πέντε κλινικές μελέτες που περιελάμβαναν περισσότερα από 600 παιδιά. Οι παρενέργειες που αναφέρθηκαν, όπως πονοκέφαλοι, ζαλάδες ή συναισθηματικές αντιδράσεις, δεν θεωρούνται σοβαρές.

Όταν τα παιδιά θα παίζουν με το παιχνίδι που λέγεται EndeavorRx, καθοδηγούν ένα άβαταρ μέσα από μία πορεία με εμπόδια και συλλέγουν στόχους για να κερδίσουν πόντους. Η Akili, η εταιρεία που σχεδίασε το EndeavorRx, τόνισε ότι τα παιδιά θα είναι καλό να παίζουν με το παιχνίδι για μισή ώρα καθημερινά, πέντε ημέρες την εβδομάδα σε έναν κύκλο θεραπειών ενός μηνός.

«Είμαστε περήφανοι γιατί σήμερα γράψαμε ιστορία μετά από αυτήν την απόφαση», δηλώνει ο γενικός διευθυντής της Akili, Eddie Martucci.

Πώς ακριβώς λειτουργεί το EndeavorRx

πηγη

Όταν οι γιατροί συνταγογραφούν το παιχνίδι, στους γονείς του παιδιού αποστέλλεται ένας σύνδεσμος ενεργοποίησης που απαιτείται πριν από την έναρξη του παιχνιδιού. Εκ πρώτης όψεως, μοιάζει με όλα τα υπόλοιπα κοινά παιχνίδια. Το συγκεκριμένο όμως έχει σχεδιαστεί σε συνεργασία με νευροεπιστήμονες ώστε να διεγείρει και να βελτιώνει περιοχές του εγκεφάλου που παίζουν βασικό ρόλο στη λειτουργία της προσοχής.

Η κεντρική ιδέα είναι πως οι παίκτες ελέγχουν έναν μικρό εξωγήινο που τρέχει με ένα διαστημόπλοιο μέσα σε διαφορετικούς κόσμους και πρέπει να συλλέξει ορισμένα πράγματα. Στόχος του είναι να εκπαιδεύσει τα παιδιά με ΔΕΠΥ να κάνουν πιο αποτελεσματικά ορισμένες δραστηριότητες, αγνοώντας τους περισπασμούς, ενώ παράλληλα είναι προγραμματισμένο με έναν αλγόριθμο που μετρά τις επιδόσεις του παίκτη και προσαρμόζει τη δυσκολία του παιχνιδιού σε πραγματικό χρόνο.

Ωστόσο, οι γιατροί που συμμετείχαν στις διάφορες κλινικές έρευνες τονίζουν πως δεν μπορεί να αποτελέσει υποκατάστατο άλλων θεραπευτικών μεθόδων, φαρμακευτικών αγωγών ή εκπαιδευτικών προγραμμάτων, λειτουργεί όμως αποτελεσματικά ως συμπληρωματικό τους.

Τα σημάδια ότι το παιδί σας έχει ΔΕΠΥ

Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί  

Είναι ένα από τα κύρια συμπτώματα της ΔΕΠΥ. Το παιδί σας μπορεί να δυσκολεύεται να ακούσει έναν ομιλητή, να ακολουθήσει οδηγίες, να ολοκληρώσει εργασίες ή να παρακολουθεί τα πράγματά του. Μπορεί να ονειρεύεται πολλά και να κάνει απρόσεκτα λάθη. Ή μπορεί να αποφεύγει δραστηριότητες που χρειάζονται συγκέντρωση.

Είναι υπερδραστήριο

Ένα άλλο σημάδι είναι όταν το παιδί δεν μπορεί να καθίσει ακίνητο. Μπορεί να τρέχει και να σκαρφαλώνει όλη την ώρα, ακόμη και όταν βρίσκεται σε εσωτερικό χώρο. Όταν κάθεται, τείνει να είναι συνέχεια σε υπερδιέγερση. Μπορεί επίσης να παρατηρήσετε ότι μιλάει πολύ και δυσκολεύεται να παίξει ήσυχα.

Είναι παρορμητικό

Θα παρατηρήσετε ότι το παιδί σας μπορεί να δυσκολευτεί να περιμένει τη σειρά του. Μπορεί να διακόπτει συνέχεια τους άλλους, ή να δίνει απαντήσεις πριν ο δάσκαλος ολοκληρώσει μια ερώτηση.

 Πηγη