Η σημασία του κατηχητικού και η σύγχρονη προσέγγισή του

ΠΗΓΗ

 

Η κατήχηση αποτελεί τη γέφυρα που ενώνει την Εκκλησία με το μέλλον, αλλά και  την εκπλήρωση της τελευταίας  παρακαταθήκης του Χριστού, κατά την Ανάληψη:

«πορευθέντες οὖν μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη…» (Μτθ. 28,19).

Κατήχηση δεν είναι τίποτε άλλο από τη μετάδοση της αλήθειας του Ευαγγελίου στις νεότερες γενιές με τρόπο προσαρμοσμένο στις συνθήκες της κάθε εποχής.

Κατά το παρελθόν, η κατήχηση αποτελούσε  ένα γεγονός που αφορούσε και άλλους κοινωνικούς θεσμούς. Βεβαίως, πάντα, σπουδαίο ρόλο έπαιζε το κατηχητικό σχολείο. Το έργο όμως αυτό συμπληρωνόταν και από άλλες πηγές: Πρώτα από το σχολείο, μέσω του μαθήματος των θρησκευτικών, το οποίο μετέδιδε βασικές αλήθειες της πίστεως, αλλά και βασικές πληροφορίες για την ιστορία και τη λατρεία της Εκκλησίας. Κατά  δεύτερον, από την οικογένεια, της οποίας η καθημερινότητα προσέφερε διαρκώς ερεθίσματα βιωματικής κατήχησης, όπως το αναμμένο καντήλι μπροστά στην εικόνα, την προσευχή πριν το κοινό τραπέζι, τα ήθη και τα έθιμα των μεγάλων χριστιανικών εορτών και τόσα άλλα. Αλλά και ολόκληρη η κοινωνία κινείτο στους ρυθμούς του λειτουργικού χρόνου: Τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, ο Δεκαπενταύγουστος και οι άλλες χριστιανικές γιορτές και περίοδοι ρύθμιζαν την καθημερινότητα, ωθούσαν σε κοινές εκδηλώσεις, καθόριζαν, σε περιόδους νηστείας, ακόμη και το κοινό διαιτολόγιο.

Στην εποχή μας, που από χαλάρωση της οικογενειακής συνοχής, την αποθρησκειοποίηση της καθημερινότητας, την αλλαγή του παιδαγωγικού προσανατολισμού του σχολείου, την κατανάλωση και την ατομική επιτυχία ως βασικές προτεραιότητες της κοινωνικής ζωής, η Εκκλησία καλείται να αναλάβει εξ ολοκλήρου την κατήχηση, λαμβάνοντας υπόψη της τα νέα παιδαγωγικά, τεχνολογικά, κοινωνικά, αλλά και αισθητικά δεδομένα.

Σε αυτήν την κλήση και αυτές τις προκλήσεις αποφάσισε να ανταποκριθεί η Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος και Αλμυρού, υλοποιώντας ένα ευρύ και άρτια επεξεργασμένο εκδοτικό έργο κατήχησης. Μέσα σε διάστημα δέκα περίπου ετών, κάλυψε όλες τις κατηχητικές βαθμίδες, προσφέροντας στα παιδιά του κατηχητικού, βιβλία άρτιου περιεχομένου και υψηλής αισθητικής.

Η έκδοση κατηχητικών βιβλίων δεν αποτελεί βεβαίως κάτι πρωτόγνωρο για την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Στην περίπτωση αυτή όμως έχουμε στοιχεία πρωτοποριακά και πρωτόγνωρα για το κατηχητικό έργο της πατρίδας μας:

Πρώτο και βασικό στοιχείο που πρέπει να αναφερθεί είναι πως η Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος, σε καιρούς καταιγισμού του διαδικτύου, επένδυσε και προώθησε το βιβλίο ως βασικό εργαλείο κατήχησης. Αλλά όχι μόνον αυτό: με ποιοτικές πολύχρωμες  εκδόσεις μεγάλου μεγέθους, θέλησε να προσφέρει βιβλία πνευματικής κατάρτισης  σε ολόκληρη την οικογένεια, με την ελπίδα να βρουν μια θέση στη βιβλιοθήκη του σπιτιού και να παραδοθούν  και στις επόμενες γενιές.

Επίσης, βασικό στοιχείο των πρωτοποριακών αυτών βιβλίων υπήρξε η σύνδεση κατήχησης και λογοτεχνίας. Με σκοπό το ενδιαφέρον των παιδιών για θέματα της πίστης μας, από τους συγγραφείς  των βιβλίων δημιουργηθήκαν οικείοι παιδικοί ήρωες με γνώριμο λόγο και συμπεριφορά, οι οποίοι, μέσα από περιπέτειες, ανακαλύπτουν την αλήθεια του Ευαγγελίου και την παράδοση της Εκκλησίας. Αυτό που διαπιστώθηκε είναι πως τα παιδιά αγάπησαν το βιβλίο διότι αγάπησαν τους ήρωές του και, μέσω αυτών, προσέγγισαν θεολογικά θέματα, χωρίς να αισθάνονται πως επιβαρύνονται με ένα ακόμη μάθημα.

Βασικό στοιχείο των εκδόσεων αποτελεί η ενότητα των δραστηριοτήτων που συνοδεύει κάθε κεφάλαιο και έχει ως σκοπό να μεταδώσει την γνώση με τρόπο διαδραστικό, αλλά και να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τους δεσμούς του παιδιού με το βιβλίο.

Παρά την μεγάλη σημασία που η Μητρόπολη έδωσε στην συγγραφική αυτή δραστηριότητα, δεν λησμόνησε πως ο καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας ενός οποιουδήποτε μαθήματος και ιδιαίτερα του κατηχητικού μαθήματος είναι ο ίδιος ο δάσκαλος και, στην περίπτωσή μας, ο κατηχητής. Έτσι, σε κάθε κατηχητικό βιβλίο για τα παιδιά, αντιστοιχεί και ένα βιβλίο για τον κατηχητή, το οποίον περιλαμβάνει πληροφορίες για το κάθε θέμα, σενάρια μαθήματος, προτάσεις δραστηριοτήτων και διαθεματικές προσεγγίσεις με άλλους τομείς της γνώσης (γεωγραφία, ιστορία, λαογραφία κλπ), προσφέροντας παράλληλα εικαστικά και μουσικά ερεθίσματα. Με τον τρόπο αυτό, η ιερά Μητρόπολη θέλησε να εξοπλίσει τον κατηχητή με θεολογικό και παιδαγωγικό υλικό, προκειμένου να εμπλουτίσει πρωτίστως την δική του πνευματική κατάρτιση και, ακολούθως, να οργανώσει το μάθημα του με τέτοιο τρόπο, ώστε να διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον των μαθητών του. Συγχρόνως όμως θέλησε και να τον αναδείξει ως πολύτιμο στέλεχος του πνευματικού  της έργου.

Εμπνευστής του εν λόγω εγχειρήματος και υπεύθυνος του κατηχητικού σχεδιασμού του είναι ο Πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητροπόλεως  Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Κιαμέτης, ο οποίος, με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ.κ. Ιγνατίου, ανέθεσε σε καταξιωμένους συγγραφείς  την δημιουργία σειράς 7 κατηχητικών βοηθημάτων, τα οποία προσέφεραν στην τοπική Εκκλησία ένα πολύτιμο πνευματικό και παιδαγωγικό εργαλείο. Απόδειξη μάλιστα της ποιότητος ολόκληρης της σειράς αποτελεί και η εκδήλωση ενδιαφέροντος εκ μέρους πολλών Μητροπόλεων της Ελλάδος, οι οποίες χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα πολλά από τα βιβλία αυτά.

Όπως ο π. Δαμασκηνός έχει τονίσει επανειλημμένως σε σχετικές εισηγήσεις του σε συνέδρια και συναντήσεις στελεχών νεανικού έργου, η Εκκλησία είναι υποχρεωμένη να συναγωνιστεί, ως προς τα κατηχητικά της μέσα, ποικίλα σύγχρονα ερεθίσματα υψηλής ποιότητας, τα οποία «πολιορκούν» τον νου και την ψυχή των παιδιών μας. Συνεπώς, η πρωτοβουλία αυτή, πέραν της κατηχητικής της συνεισφοράς, καλεί σε μίμηση το σύνολο της Ελληνικής Εκκλησίας, με την ελπίδα, να αποτελέσει η κατήχηση την απάντηση   στις ανάγκες των νέων ανθρώπων, που διψούν σήμερα όσο ποτέ άλλοτε για βαθιές πνευματικές εμπειρίες και νόημα ζωής.

ΠΗΓΗ

Μέθοδος Μοντεσσόρι: Όσα πρέπει να ξέρετε και πώς θα την εφαρμόσετε στο σπίτι

πηγη

 

Συνηθισμένοι μύθοι, άγνωστες αλήθειες και χρήσιμα tips για την εναλλακτική προσέγγιση στην εκπαίδευση των παιδιών

Η γέννηση μιας επαναστατικής εκπαιδευτικής μεθόδου

Όμως, ας πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή. Όλα ξεκίνησαν στα τέλη του 19^ου αιώνα, όταν η Μαρία Μοντεσσόρι, μια από τις πρώτες γυναίκες γιατρούς της Ιταλίας, έκανε μια πολύ σημαντική παρατήρηση καθώς εργαζόταν σε άσυλο με παιδιά με συναισθηματικές και διανοητικές αναπηρίες. Πολλοί από τους μικρούς ασθενείς της έπαιζαν με ψίχουλα, όχι επειδή σκόπευαν να τα φάνε, αλλά γιατί μέσα από το παιχνίδι αυτό εξερευνούσαν την αίσθηση της αφής. Το γεγονός αυτό την έπεισε ότι για την καλύτερη ανάπτυξή τους, η λύση βρισκόταν στην εκπαίδευση και όχι στην ιατρική και άρχισε να διευρύνει τις σπουδές της εστιάζοντας στις κοινωνικές επιστήμες και συνθέτοντας το πρωτοποριακό υλικό που παραμένει επίκαιρο μέχρι και σήμερα.

Η επιτυχία του συστήματος που ανέπτυξε, τόσο στην εκπαίδευση παιδιών με νοητικές αναπηρίες όσο και των παιδιών ομαλής ανάπτυξης, κατέληξε να αναγνωρίζεται τελικά και διεθνώς. Το πρώτο μοντεσσοριανό σχολείο ιδρύθηκε το 1917 και η εκπαιδευτική της φιλοσοφία, που στηριζόταν στη θεώρηση των παιδιών ως αυτόνομων, ισότιμων ατόμων, παραμένει αναλλοίωτη μέχρι και σήμερα στις μοντεσσοριανές αίθουσες διδασκαλίας.

Τα χαρακτηριστικά του μοντεσσοριανού σχολείου

Τα κύρια χαρακτηριστικά μιας μοντεσσοριανής αίθουσας διδασκαλίας είναι:

• Οι μεικτές ηλικιακές τάξεις, με παιδιά από 2 ½ έως 9 ετών, τα οποία βοηθούν το ένα το άλλο.
• Η δυνατότητα των ίδιων των μαθητών να επιλέγουν τις δραστηριότητές τους μέσα από μια γκάμα προκαθορισμένων επιλογών
• Οι αδιάλειπτοι χρονικοί «κύκλοι εργασίας» (η διδασκαλία συνεχίζεται για τρεις ώρες, στη διάρκεια των οποίων τα παιδιά μπορούν και κινούνται ελεύθερα μέσα στην τάξη)
• Το γεγονός ότι η δασκάλα ή ο δάσκαλος δεν στέκεται στην έδρα, αλλά περιφέρεται ανάμεσα στους μαθητές καθώς μαθαίνουν και επεμβαίνει μόνο όταν η βοήθειά της απαιτείται
• Η ενθάρρυνση των μαθητών να αναζητούν τα γνωστικά αντικείμενα που τους ελκύουν και να τα μελετήσουν επειδή πραγματικά το επιθυμούν
• Η ελευθερία με όρια, που μεταξύ άλλων εκφράζεται μέσα από την έλλειψη βαθμών και εργασιών για το σπίτι και την απουσία τεστ
• Η διαμόρφωση των αιθουσών με τρόπο που να είναι θελκτικές, αλλά και λειτουργικές για τα παιδιά (όλα τα αντικείμενα στο κατάλληλο ύψος και μέγεθος, κλπ).

Μοντεσσόρι στο σπίτι

Το πιθανότερο είναι ότι, χωρίς να το ξέρετε, εφαρμόζετε ήδη αρκετές από τις αρχές της μοντεσσοριανής φιλοσοφίας. Ξεκινώντας από τον σεβασμό προς την προσωπικότητα του παιδιού, την ενθάρρυνση της μάθησης μέσω της έρευνας και της θετικής ανταπόκρισης στα καθημερινά του κατορθώματα με τρόπο που να εστιάζει στην απόλαυση που αντλεί το ίδιο το παιδί μέσα από αυτά, και όχι στην εξωτερική επιβράβευσή του από εσάς, τα πράγματα που μπορείτε να κάνετε σε καθημερινή βάση για να ενσωματώσετε τα διδάγματα της μοντεσσοριανής μεθόδου στην ανατροφή του παιδιού σας είναι αμέτρητα.

συνεχεια με ιδέες  και προτάσεις

 ΠΗΓΗ

Έρευνα: Η παιδιάστικη ομιλία στα μωρά δείχνει διαταραχές αυτισμού

ΠΗΓΗ

 

Η προσοχή που δίνουν τα νήπια στην τρυφερή ομιλία των γονιών τους αποτελεί ασφαλή δείκτη για τις διαταραχές αυτισμού, του συναισθηματικού δεσμού με τους γονείς και το νόημα των λέξεων

Μιλάμε στα μωρά μας «μπεμπεκίστικα», για να τους δείξουμε την αγάπη μας, αλλά και για να τα μάθουμε τη γλώσσα, ώστε με το πέρασμα του χρόνου να μπορούμε να επικοινωνούμε μεταξύ μας. Η «μωρουδιακή» … διάλεκτος συναντάται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης και τα μωρά την προτιμούν από οποιονδήποτε άλλο ήχο, καθώς διεγείρει την προσοχή τους, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τη συναισθηματική δέσμευση και αλληλεπίδραση και βοηθά στην εκμάθηση της γλώσσας.

Τώρα οι ερευνητές διαπιστώνουν άλλο ένα χαρακτηριστικό αυτής της τρυφερής γλώσσας επικοινωνίας με τα μωρά: Τα «μπεμπεκίστικα» είναι ασφαλής δείκτης για τη διάγνωση διαταραχών του αυτιστικού φάσματος.

Από καιρό γνωρίζουμε ότι τα παιδιά με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ) εμφανίζουν ασυνήθιστες αντιδράσεις, ενώ μερικές φορές δεν αντιδρούν καν σε ήχους στο περιβάλλον τους. Για παράδειγμα, δεν αντιδρούν στο κάλεσμα με το όνομά τους ή δεν καταλαβαίνουν την έννοια των λέξεων. Σε νευρολογικό επίπεδο, οι μελέτες συνήθως αναφέρουν σημαντικά μειωμένη λειτουργική εγκεφαλική δραστηριότητα ή καθυστερημένη αντίδραση σε ήχους ομιλίας. Χρησιμοποιώντας τεχνικές συμπεριφοράς όπως η στροφή του κεφαλιού προς τους ήχους που βγαίνουν από ένα μαγνητόφωνο, ο Kuhl και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι το 70% των νεογνών με ΔΑΦ προτιμούσε να ακούει ήχους από υπολογιστή, αντί των «μπεμπεκίστικων». Μάλιστα, το ίδιο εύρημα έχει καταγραφεί και από άλλες μελέτες. Ωστόσο, η μειωμένη ανταπόκριση στα «μπεμπεκίστικα» δεν αναφέρεται συχνά σε παιδιά με άλλες καθυστερήσεις που δεν σχετίζονται με αυτισμό, μετατρέποντας αυτή την τρυφερή ομιλία προς το μωρό, ως πιθανό εξειδικευμένο διαγνωστικό δείκτη για ΔΑΦ.

Για την ακρίβεια, σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε το JAMA, από ερευνητές του Κέντρου Αυτισμού του Πανεπιστήμιου της Καλιφόρνιας στο Σαν  Ντιέγκο με 653 νήπια ηλικίας 12 έως 48 μηνών, διαπιστώθηκε ότι τα επίπεδα προσήλωσης στα «μπεμπεκίστικα» ήταν υψηλά σε νήπια χωρίς αυτισμό, ενώ ήταν μειωμένα  σε νήπια με αυτισμό. Εάν ένα νήπιο προσηλωνόταν στη μητρική ομιλία σε ποσοστό 30% ή λιγότερο, η πιθανότητα το νήπιο να διαγνωστεί με διαταραχή του αυτιστικού φάσματος ήταν 94% και επίσης σήμαινε συσχέτιση με μειωμένες κοινωνικές και γλωσσικές ικανότητες.

Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από τον Φεβρουάριο του 2018 έως τον Απρίλιο του 2021 και αναλύθηκαν από τον Απρίλιο του 2021 έως τον Μάρτιο του 2022.

Οι ερευνητές παρακολούθησαν την κινητικότητα των ματιών των μωρών, στη διάρκεια προβολής διαφόρων βίντεο ενός λεπτού με στόχο να διαπιστώσουν πού εστιάζουν τα νήπια και για πόσο χρόνο.

Τα βίντεο είχαν ήχους που προκαλούσαν σύγκριση της μητρικής ομιλίας με τους ήχους της κίνησης στο δρόμο ή με μουσική techno. Τα νήπια αξιολογήθηκαν επίσης διαγνωστικά και ψυχομετρικά από ψυχολόγους. Υπολογίστηκαν τα επίπεδα προσήλωσης σε βίντεο με ή χωρίς μητρική ομιλία, καθώς και ο μέσος αριθμός σακκαδικών κινήσεων των ματιών ανά δευτερόλεπτο (είναι οι γρήγορες κινήσεις των ματιών για την εστίαση στο επόμενο σημείο ενδιαφέροντος).

Τα νήπια αξιολογήθηκαν επίσης για το χρόνο προσήλωσής τους σε κάθε ερέθισμα, αλλά και για τις κοινωνικές ικανότητες και τις γνώσεις της γλώσσας. Το ενδιαφέρον τους στρωματοποιήθηκε σε χαμηλά, μεσαία και υψηλά επίπεδα.

Από τα 653 νήπια μέσης ηλικίας 26,45 μηνών, τα 480 ή το 73,51% ήταν αγόρια.

Τα νήπια χωρίς διαταραχή αυτισμού παρακολουθούσαν σχεδόν ομοιόμορφα τη μητρική ομιλία με μέσο επίπεδο 82,25% και 80,75% στις 2 δοκιμές, ενώ στα νήπια με διαταραχή αυτισμού υπήρχε ένα ευρύ φάσμα, από 0% έως 100%.

Η διάγνωση από τα βίντεο της κυκλοφοριακής κίνησης και της techno μουσικής προκάλεσαν ασφαλή ταξινόμηση.

Τα νήπια με διαταραχή αυτισμού που έδειξαν τα χαμηλότερα επίπεδα προσοχής στη μητρική ομιλία είχαν ασθενέστερες κοινωνικές και γλωσσικές ικανότητες.

 ΠΗΓΗ

 

Χριστούγεννα: Οι επιστήμονες μίλησαν – Ποιο παιχνίδι πρέπει να βρει κάτω από το δέντρο το παιδί

ΠΗΓΗ

 

Πολλοί γονείς αναζητούν το ιδανικό δώρο για τα παιδιά τους τα Χριστούγεννα, τα παιχνίδια εκτός από διασκέδαση παρέχουν ευκαιρία για την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου.

Καθώς τα Χριστούγεννα πλησιάζουν ολοένα και περισσότερο, πολλοί γονείς αναζητούν το ιδανικό παιχνίδι για να πάρουν δώρο στα παιδιά τους, καθώς εκτός από διασκέδαση τα παιχνίδια παρέχουν μια τεράστια ευκαιρία για την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου.

Βέβαια, δεν είναι όλα τα παιχνίδια τα ίδια και όπως είπε μιλώντας στο Newsweek ο Σκοτ Έμπερλ, πρώην αντιπρόεδρος μελετών παιχνιδιού στο Εθνικό Μουσείο Παιχνιδιού «Strong» στη Νέα Υόρκη και εκδότης του The American Journal of Play, «το παιχνίδι είναι ζωτικής σημασίας για την πνευματική, σωματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών σε κάθε στάδιο, διδάσκοντας δεξιότητες που διαρκούν μια ζωή».

«Τα παιδιά μαθαίνουν την ίδια τη γλώσσα μέσα από τις παιχνιδιάρικες εναλλαγές και να εξερευνούν τον κόσμο τους μέσα από το παιχνίδι», προσέθεσε.

Μάλιστα έρευνες δείχνουν ολοένα και περισσότερο ότι το παιχνίδι είναι εξίσου σημαντικό, αν όχι περισσότερο, από την επίσημη εκπαίδευση όσον αφορά την ανάπτυξη του εγκεφάλου. «Το παιχνίδι παρέχει ευκαιρίες στα παιδιά να εξασκηθούν και να μάθουν όλα τα είδη των δεξιοτήτων», δήλωσε στο Newsweek η Σάρα Γκέρσον, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία ειδικεύεται στο παιχνίδι και την παιδική ανάπτυξη. «Είναι πραγματικά το πρωταρχικό εργαλείο μάθησης για τα μικρά παιδιά», υπογράμμισε.

Παιχνίδια διεγείρουν διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου

Μάλιστα υπάρχουν είδη παιχνιδιού που διεγείρουν διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου, επιτρέποντας στα παιδιά να αναπτύξουν μια σειρά από δεξιότητες που θα τους ακολουθούν για το υπόλοιπο της ζωής τους.

«Τα παιδιά μαθαίνουν και αντιλαμβάνονται τις χωρικές σχέσεις μέσα από το παιχνίδι, με παιχνίδια που στοιβάζουν παιχνίδια και τουβλάκια, για παράδειγμα», δήλωσε ο Έμπερλ. «Πρόκειται για μια πολύ βασική και ουσιαστική δεξιότητα. Θυμάστε τον κώνο με τα πολύχρωμα πλαστικά ντόνατς; Τα μικρά παιδιά αρχίζουν να μαθαίνουν την έννοια της αλληλουχίας και μαθαίνουν πώς να ταιριάζουν και να ταξινομούν το μέγεθος και το χρώμα όταν παίζουν με αυτό το παιχνίδι. Είναι επίσης διασκεδαστικό να το μασουλάνε», είπε ακόμα.

«Τα τουβλάκια διδάσκουν την αιτία και το αποτέλεσμα – τα χτίζεις και τα γκρεμίζεις. Και όταν τα παιδιά χειρίζονται τουβλάκια, μαθαίνουν τα σχήματα και πώς ταιριάζουν μεταξύ τους. Τα πιο στοιχειώδη παζλ διδάσκουν και εξασκούν επίσης αυτές τις δεξιότητες», σημείωσε.

Παιχνίδια για ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων

Τα πιο κατασκευαστικά παιχνίδια έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη δεξιοτήτων που θα χρειαστούν αργότερα στη ζωή, όπως είναι η ανάπτυξη της χωρικής αντίληψης, της ανάγνωσης και των μαθηματικών. Άλλα παιχνίδια, εν τω μεταξύ, μπορεί να είναι σημαντικά για την ανάπτυξη των κοινωνικών μας δεξιοτήτων.

«Στην έρευνά μας διαπιστώσαμε ότι όταν τα παιδιά παίζουν με παιχνίδια όπως οι κούκλες με άλλους και μόνα τους, σε σύγκριση με το να παίζουν μόνοι τους με παιχνίδια tablet, ενεργοποιεί μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την κοινωνική επεξεργασία», δήλωσε στο Newsweek ο Σαλίμ Χασμί, λέκτορας ψυχολογίας στο King’s College του Λονδίνου.

«Αυτό το μοτίβο της εγκεφαλικής δραστηριότητας εξηγείται από τα παιχνίδια που οξύνουν τον προβληματισμό της εσωτερικής κατάστασης του χαρακτήρα και άλλων καταστάσεων σε μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με τα ψηφιακά παιχνίδια», υπογράμμισε.

Τελικά, τα καλύτερα παιχνίδια είναι αυτά που καλλιεργούν τη φαντασία του παιδιού

Η Γκέρσον και το εργαστήριό της διαπίστωσαν ότι το παιχνίδι με τις κούκλες μπορεί να προκαλέσει το ίδιο επίπεδο κοινωνικής επεξεργασίας και ανάπτυξης με το παιχνίδι με άλλα παιδιά. «Διαπιστώσαμε ότι μια περιοχή κοινωνικής επεξεργασίας του εγκεφάλου ενεργοποιείται με παρόμοιο τρόπο όταν τα παιδιά παίζουν μόνα τους με κούκλες ή με ένα άλλο άτομο», δήλωσε η ίδια.

«Αυτό υποδηλώνει ότι οι κούκλες μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να εξασκήσουν δεξιότητες όπως η αντίληψη, η ενσυναίσθηση και η εξέταση των άλλων ανθρώπων, ακόμη και όταν παίζουν μόνα τους», ανέφερε ακόμα.

Τα στερεότυπα των παιχνιδιών για αγόρια και κορίτσια

Ένα σημαντικό ζήτημα που πρέπει να τεθεί υπόψιν εδώ είναι τα στερεότυπα των παιχνιδιών για αγόρια και κορίτσια. Ωστόσο, η Γκέρσον δήλωσε ότι το παιχνίδι με κούκλες προκαλεί παρόμοια επίπεδα κοινωνικής επεξεργασίας και στα δύο φύλα. «Εάν τα στερεότυπα φύλου αποθαρρύνουν τα παιδιά από το να παίζουν με ορισμένα είδη παιχνιδιών (ή τους γονείς από το να τα αγοράζουν), αυτό θα μπορούσε να αποτρέψει τις ευκαιρίες για μάθηση από και με αυτά», υπογράμμισε.

Αλλά σε ποιο στάδιο της ανάπτυξης ενός παιδιού θα πρέπει να εισάγουμε αυτούς τους διαφορετικούς τύπους παιχνιδιών; «Εγώ θα το κρατούσα απλό, ξεκινώντας με τον κώνο που στοιβάζει ντόνατς», δήλωσε ο Έμπερλ.

«Στη συνέχεια, όταν τα παιδιά είναι λίγο μεγαλύτερα, θα έβαζα μέσα φιγούρες δεινοσαύρων και κούκλες – και τα δύο είναι εξαιρετικά για παιχνίδι φαντασίας που ενθαρρύνει την αφήγηση ιστοριών. Στη συνέχεια, κραγιόνια και βιβλία ζωγραφικής, επειδή τα παιδιά μαθαίνουν τον συντονισμό ματιού-χεριού καθώς συσχετίζουν το χρώμα και το χώρο. (Ένας μαυροπίνακας είναι εξίσου καλός). Και αυτά, επίσης, ενθαρρύνουν την αφήγηση ιστοριών», προσέθεσε.

«Να μάθετε τι αρέσει στο παιδί σας»

«Παρατηρήστε ότι δεν συμπεριέλαβα κανένα ηλεκτρονικό παιχνίδι. Αλλά αν έπρεπε να διαλέξω ένα, αυτό θα ήταν το είδος που προσφέρει μια σειρά από φωτιζόμενα κουμπιά που συνοδεύονται από ηχητικά σήματα και επιτρέπουν ένα παιχνίδι που ενισχύει τη μνήμη των ακολουθιών ήχου και φωτός», είπε ακόμα.

Αυτές οι συστάσεις αποτελούν μόνο έναν οδηγό και δεν ταιριάζουν απαραίτητα σε όλα τα παιδιά. «Η γενική μου συμβουλή είναι να μάθετε τι αρέσει στο παιδί σας και να ακολουθήσετε το παράδειγμά του», δήλωσε η Γκέρσον.

«Αν το ίδιο ηγείται του παιχνιδιού και του δίνει χαρά και κίνητρο, θα προσελκύσει τους γονείς και τους άλλους σε αυτό και θα δημιουργήσει θετικές εμπειρίες. Οι γονείς μπορεί να μην βλέπουν την αξία ενός παιχνιδιού που προτιμά το παιδί τους, αλλά αν το παιδί το βλέπει ως πολύτιμο, αυτό μπορεί να δημιουργήσει θετικές ευκαιρίες μάθησης και κοινωνικές εμπειρίες που υπερβαίνουν το ίδιο το παιχνίδι», είπε ακόμα.

Δεν χρειάζεται να αναγκάσετε το παιδί σας να παίξει με παιχνίδια που εστιάζουν σε δεξιότητες

Αυτό σημαίνει επίσης ότι δεν χρειάζεται να αναγκάσετε το παιδί σας να παίξει με παιχνίδια που εστιάζουν σε δεξιότητες όπως η ανάγνωση και τα μαθηματικά. «Μερικές φορές οι γονείς δίνουν μεγάλη βαρύτητα στο αν ένα παιχνίδι διδάσκει συγκεκριμένα στο παιδί τους μια ακαδημαϊκή δεξιότητα», δήλωσε ο Γκέρσον.

«Στην πραγματικότητα, τα παιδιά είναι πραγματικά ειδικοί στο να δημιουργούν μαθησιακές εμπειρίες με τρόπους που ούτε καν θα σκεφτόμασταν ως ενήλικες. Και οι θετικές σχέσεις και εμπειρίες που προκύπτουν από αυτό το είδος παιχνιδιού είναι πραγματικά πολύτιμες», συμπλήρωσε.

Τα καλύτερα παιχνίδια είναι αυτά που καλλιεργούν τη φαντασία

Είναι επίσης σημαντικό οι γονείς να δίνουν στα παιδιά τους αρκετό χρόνο για να παίξουν και να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες. «Το να μην παρέχετε αρκετό χρόνο για ελεύθερο παιχνίδι, όπου τα παιδιά ασκούν το σώμα τους και τη φαντασία τους και καταλαβαίνουν πού ταιριάζουν στις μικρές τους κοινωνίες είναι κακό», δήλωσε ο Έμπερλ. «Και μετά υπάρχει και η παρεμβολή. Όσο περισσότερο το παιχνίδι διαχειρίζεται και καθορίζεται, είναι κατευθυνόμενο και περιορίζεται, τόσο λιγότερο μοιάζει με παιχνίδι και τόσο περισσότερο με δουλειά».

Τελικά, τα καλύτερα παιχνίδια είναι αυτά που καλλιεργούν τη φαντασία του παιδιού σας. Ο Έμπερλ είπε: «Το παιχνίδι είναι το καλύτερο που μπορεί να κάνει κάποιος για να οξύνει τη φαντασία του. Να ένας γενικός κανόνας: αποφύγετε το παιχνίδι που παρέχει πάρα πολλά και αφήνει ελάχιστο χώρο για τη φαντασία»

ΠΗΓΗ

 

 

 

Έρευνα: Άραγε τα δίδυμα παιδιά μπορούν να βρίσκονται στην ίδια τάξη;

ΠΗΓΗ

 

Πολλά σχολεία στο εξωτερικό, αλλά και στην Ελλάδα, έχουν παραδοσιακά την τάση να τοποθετούν τα δίδυμα αδέλφια σε ξεχωριστή τάξη. Είναι κάτι που απασχολεί χιλιάδες γονείς για το τι πρέπει να κάνουν;

Πολλοί διευθυντές σχολείων έχουν την πεποίθηση ότι είναι πιο ευεργετικό για την ανάπτυξη ξεχωριστών ταυτοτήτων. Υπάρχει επίσης η συχνά (ιδιαίτερα για τα πανομοιότυπα δίδυμα) ότι είναι ευκολότερο για τους δασκάλους και τους μαθητές για να τους… ξεχωρίσουν.

Στην Αυστραλία, τα δίδυμα αντιπροσωπεύουν περίπου μία στις 80 εγκυμοσύνες. Σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία στην Αυστραλία, το 1,4% (4.286) των κυήσεων ήταν πολύδυμες το 2022, με τη συντριπτική τους πλειονότητα να είναι δίδυμες.

Σύμφωνα με την Αυστραλιανή επίκουρη καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σουίνμπερν Κάθριν Γουντ, που επικαλείται έρευνες, φαίνεται να είναι η μύθος.

Με άρθρο της στο Τhe Conversation, η κλινική ψυχολόγος που ειδικεύεται στα δίδυμα, υποστηρίζει ότι η παραπάνω προσέγγιση βασίστηκε σε ατεκμηρίωτη εμπειρία, λανθασμένες αντιλήψεις και πεποιθήσεις ή/και περιορισμένη έρευνα που υποδηλώνει ότι η απόσταση μεταξύ των διδύμων ήταν καλύτερη για την ανάπτυξη και την σχολική τους επίδοση.

«Εξετάζοντας την έρευνα για τα δίδυμα στο σχολείο, τα ευρήματα μας λένε μια διαφορετική ιστορία. Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα δίδυμα αποδίδουν καλύτερα σχολείο όταν βρίσκονται σε ξεχωριστές τάξεις. Η εξαίρεση μπορεί να είναι όταν ένα δίδυμο έχει ειδικές ανάγκες ή όταν υπάρχει ένας ανθυγιεινός ανταγωνισμός μεταξύ των διδύμων».

Σύμφωνα με μελέτη του 2022, που επικαλείται η επιστήμονας, η διδασκαλία διδύμων ηλικίας δημοτικού σχολείου στην ίδια τάξη είχε κάποιο θετικό αντίκτυπο στη συμπεριφορά τους και στον τρόπο που σχετίζονται με τα άλλα παιδιά.

«Αυτό είναι λογικό αν σκεφτούμε ότι πολλά δίδυμα είχαν περιορισμένη εμπειρία να είναι μακριά το ένα από το άλλο πριν ξεκινήσουν το σχολείο. Επομένως, είναι πιθανό να αισθάνονται πιο ασφαλείς εάν τοποθετηθούν μαζί σε αυτά τα πρώτα χρόνια μετάβασης» αναφέρει.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

Για το τι πρέπει λοιπόν να κάνουν οι γονείς και τα σχολεία, η Γουντ, τους παραπέμπει στην ΜΚΟ Αυστραλιανή Ένωση Πολλαπλών Γεννήσεων (Australian Multiple Birth Association) η οποία αναφέρει:

• Δεν υπάρχει μια ενιαία απάντηση για όλους
• Οι γονείς «είναι στην καλύτερη θέση» για να καθορίσουν τι ταιριάζει στα παιδιά τους
• Τα σχολεία θα πρέπει να συμβουλεύονται τους γονείς κάθε χρόνο για το πού πρέπει να πάνε τα παιδιά τους.

Η Γουντ μάλιστα πιστεύει ότι οι γονείς μπορούν να ρωτάνε και τα ίδια τα δίδυμα τι θέλουν. Βέβαια, η ίδια προειδοποιεί ότι αυτό που λέει ένας δίδυμος μπορεί να μην είναι αυτό που πραγματικά θέλει ή χρειάζεται.

Για παράδειγμα, το δίδυμο που λέει ότι θέλει να είναι σε μια ξεχωριστή τάξη από το δίδυμο του μπορεί στην πραγματικότητα να θέλει να είναι μαζί του.

«Τέτοιο είναι το αίνιγμα της σχέσης των διδύμων!» αναφέρει η Γουντ.

«Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό να συλλέξετε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες πριν λάβετε μια απόφαση. Για τα σχολεία, το μήνυμα είναι ότι δεν υπάρχει σταθερή πολιτική είναι το καλύτερο όταν πρόκειται να καλωσορίσετε τα δίδυμα στο σχολείο».

ΠΗΓΗ

 

Δεν θέλει το παιδί να πάει στο σχολείο. Τι συμβαίνει;

πηγη

 

Δυσκολίες και πώς τις ξεπερνάμε όταν το παιδί μας αρνείται να πάει σχολείο.

Όλοι μας θυμόμαστε μία εποχή που δεν θέλαμε να πάμε σχολείο. Σε κάποιους αυτό διαρκεί μερικές ημέρες, σε άλλους μερικές βδομάδες και μετά αρχίζει το πρόβλημα: όταν το παιδί έχει οξεία άρνηση που μπορεί να κρατήσει μέχρι και 1-1,5 μήνα ή χρόνια που μπορεί να το ταλαιπωρήσει ολόκληρη τη σχολική χρονιά.

Αλλά ας το δούμε λίγο από την αρχή. Η επιστροφή στα θρανία περνάει από μία μεταβατική περίοδο καθότι προηγείται ένα χαλαρό καλοκαίρι που κανένας κανόνας δεν εφαρμόζεται, όπως και η ρουτίνα που πρέπει να στηθεί εξαρχής. Αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό για όλους, ανεξαρτήτου ηλικίας που επιστρέφουμε στην κανονικότητα.

Το ζήτημα είναι ότι στην περίπτωση των παιδιών όπου το συναίσθημα είναι πιο διογκωμένο και αμφίρροπο, μπορεί να το δυσκολέψει παραπάνω από ό,τι χρειάζεται και εκεί μπορούμε να βοηθήσουμε εμείς.

Μην ξεχνάμε άλλωστε την επίδραση των αλλαγών στα παιδιά, είτε πηγαίνοντας πρώτη φορά σχολείο, είτε αλλάζοντας σχολείο, είτε ακόμα αλλάζοντας σχολική βαθμίδα. Το νέο περιβάλλον, οι απαιτήσεις των καθηγητών και των γονιών μπορούν να αγχώσουν αρνητικά ένα παιδί που μπορεί να αργήσει να αποδεχτεί τη νέα του μαθητική ρουτίνα.

Σε κάθε περίπτωση το κάθε παιδί είναι μοναδικό και οι γενικές κατευθύνσεις που μπορείτε να βρείτε διαβάζοντας σχετική αρθρογραφία θα σας δώσουν κάποιες βασικές συμβουλές για το πως να κινηθείτε. Αν το πρόβλημα δείχνει να γίνεται χρόνιο, μην αμελήσετε να το πάτε σε κάποιον ειδικό.

Αυτό που χρειάζεται σίγουρα σε αυτή τη μετάβαση είναι να αισθάνεται ασφαλές μέσα στο σπίτι του. Καταλλητικός παράγοντας είναι οι σχέσεις σας μαζί του που σημαίνει ότι θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο υποστηρικτικές, όπως και οι σχέσεις όλων των μελών της οικογένειας που επηρεάζουν το γενικότερο κλίμα. Το παιδί αν αισθάνεται ότι μπορεί να μοιραστεί όλους τους προβληματισμούς του από το σχολείο, τότε η προσαρμογή θα γίνει πολύ πιο εύκολα και γρήγορα.

Είναι σημαντικό να μπορείτε να διακρίνετε αν η άρνηση που έχει είναι προϊόν φοβίας ή απλής δικής του ανησυχίας ή ακόμα και πλήξης για το νέο περιβάλλον. Σε περίπτωση που το παιδί φοβάται θα πρέπει να εντοπιστεί η πηγή. Πολλές φορές αυτός ο φόβος εκφράζεται ψυχοσωματικά ως κοιλιακός πόνος, ζάλη, μέχρι και κρίση πανικού.

Οπότε, ξεκινάει η αναζήτηση της αιτίας: Έχει να κάνει με συμπεριφορά από κάποιο συγκεκριμένο άτομο από το σχολείο (είτε μαθητή ή ακόμα και δάσκαλο); Όταν το παιδί δεν πάει σχολείο, προτιμάει να μένει μόνο στο σπίτι; Το μπούλινγκ δυστυχώς είναι συχνό φαινόμενο στα σχολεία και θέλει μεγάλη προσοχή από δασκάλους, σχολικούς ψυχολόγους και γονείς.

Η ψυχολογική και σωματική κακοποίηση θα πρέπει να εντοπισθεί στην αρχή πριν γίνει επικίνδυνη για την υγεία του παιδιού.

Για αυτό μιλήστε ανοιχτά μαζί του και με πολλή κατανόηση και υπομονή βρείτε την πηγή του φόβου.

Οι δυσκολίες όμως δεν έχουν να κάνουν μόνο με τέτοιου είδους φόβους.

Ένας μαθητής μπορεί να ανησυχεί υπέρ του δέοντος για τις επιδόσεις του και τα διαγωνίσματα. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να κατανοήσει με τη βοήθειά σας ότι το σχολείο δεν είναι συνώνυμο του άγχους και της αριστείας αλλά ένα ταξίδι μάθησης, ανακαλύψεων και νεών φίλων.

Σε αυτό το σημείο, διαπιστώνεται ότι κάποια παιδιά έχουν δυσκολία στο να κάνουν φίλους και να συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες. Σε αυτό θα πρέπει να υπάρχει συνεννόηση και με τους εκπαιδευτικούς, ώστε να μπορέσει να υποστηριχτεί η κοινωνική ενσωμάτωσή τους.

Σε όλα τα παραπάνω ο κοινός παρονομαστής των λύσεων είναι η ανοικτή, χωρίς κριτική διάθεση και υποστηρικτική επικοινωνία με το παιδί. Όταν οι δίαυλοι επικοινωνίας είναι ζωντανοί και ουσιαστικοί, τότε όλες οι δυσκολίες δείχνουν πιο μικρές και προσπελάσιμες.

Γονείς, οπλιστείτε με υπομονή και κατανόηση και όλα και όλοι θα πάρουν τον δρόμο τους.

Ειδήσεις Σήμερα:

 Πηγη

Οθόνη: Η χρήση της από μικρά παιδιά συνδέεται με φτωχότερες γλωσσικές ιδιότητες

πηγη

 

Ο χρόνος που περνούν οι γονείς μπροστά σε μια οθόνη επηρεάζει και τον αντίστοιχο χρόνο των παιδιών

Τα μικρά παιδιά, των οποίων οι γονείς χρησιμοποιούν πολύ οθόνες, περνούν και αυτά πολύ χρόνο σε οθόνες και φαίνεται να δυσκολεύονται στις γλωσσικές δεξιότητες, όπως προκύπτει από έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Frontiers in Developmental Psychology».

Επιστήμονες στην Εσθονία εξέτασαν με τη βοήθεια ερωτηματολογίων τους γονείς περισσότερων από 420 παιδιών, ηλικίας 2,5-4 ετών, σχετικά με τη χρήση της οθόνης από τους ίδιους και από τα παιδιά τους, καθώς και τις γλωσσικές δεξιότητες των παιδιών.

Τα παιδιά που χρησιμοποιούσαν λιγότερο τις οθόνες είχαν υψηλότερη βαθμολογία τόσο στη γραμματική όσο και στο λεξιλόγιο

Στη συνέχεια ταξινόμησαν τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες σε τρεις ομάδες χρήσης οθόνης: υψηλή, μέτρια και χαμηλή. Αναλύοντας τα δεδομένα διαπίστωσαν ότι οι γονείς που χρησιμοποιούν πολύ τις οθόνες έχουν επίσης παιδιά που χρησιμοποιούν πολύ τις οθόνες.

Λεκτική αλληλεπίδραση γονέα – παιδιού

Επίσης, εντόπισαν ότι ο μεγαλύτερος χρόνος χρήσης οθόνης από τα παιδιά συνδέεται με φτωχότερες γλωσσικές δεξιότητες. Τα παιδιά που χρησιμοποιούσαν λιγότερο τις οθόνες είχαν υψηλότερη βαθμολογία τόσο στη γραμματική όσο και στο λεξιλόγιο, ενώ επιπλέον καμία μορφή χρήσης οθόνης δεν είχε θετική επίδραση στις γλωσσικές δεξιότητες των παιδιών.

«Ενώ η ανάγνωση ηλεκτρονικών βιβλίων και το παιχνίδι ορισμένων εκπαιδευτικών παιχνιδιών μπορεί να προσφέρουν ευκαιρίες γλωσσικής εκμάθησης, ιδίως για τα μεγαλύτερα παιδιά, η έρευνα δείχνει ότι ο παράγοντας με τη μεγαλύτερη επιρροή κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους είναι η καθημερινή λεκτική αλληλεπίδραση γονέα-παιδιού», εξηγεί η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τάρτου, Τίια Τούλβιστε.

Πηγή

 

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η Δυσλεξία μέσω χωροταξικών αλλαγών στη σχολική αίθουσα;

πηγη

 

Η δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία, με δυσχέρεια στην ανάγνωση (Δυσαναγνωσία), στην ορθογραφία (Δυσορθογραφία, σε ποσοστό 60%), στον προφορικό και γραπτό λόγο και στα μαθηματικά (Δυσαριθμησία, σε ποσοστό 20%). Τα δυσλεκτικά παιδιά έχουν υψηλό δείκτη ευφυίας και συνήθως υστερούν σε μεμονωμένα μαθήματα, στα προφορικά ή στα γραπτά.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, σε μια τάξη 20 παιδιών, τουλάχιστον τα 5 είναι διαγνωσμένα με δυσλεξία. Με τη διαπίστωση των δυσκολιών, είτε από τον δάσκαλο της τάξης, είτε από τον γονέα, γίνεται η αξιολόγηση από δημόσιους ή και από ιδιωτικούς φορείς και τα παιδιά παίρνουν την αντίστοιχη κατεύθυνση. Ο ειδικός παιδαγωγός, αρμόδιος για θέματα δυσλεξίας και μαθησιακών δυσκολιών, ετοιμάζει το πρόγραμμα παρέμβασης σύμφωνα με το μαθησιακό προφίλ και τις δυσκολίες του μαθητή. Αυτό το εξατομικευμένο πρόγραμμα  μπορεί να γίνει ιδιωτικά ή σε κάποιο τμήμα ένταξης μέσα στο σχολείο. Μήπως, όμως, υπάρχει κάποιος διαφορετικός τρόπος, με ειδικούς διαμορφωμένους χώρους μέσα στα σχολεία που φοιτούν τα παιδιά, να γίνει μια πιο ουσιαστική και δομημένη διδασκαλία;

Και όμως, υπάρχει!

Οι χώροι μπορούν να είναι μικροί. Τα θρανία να είναι το ένα δίπλα στο άλλο, αλλά σε κάθετη γραμμή. Αριστερά και δεξιά της γραμμής να βρίσκονται οι καρέκλες όπου θα κάθονται τα παιδιά. Ένας πίνακας, μια βιβλιοθήκη με βιβλία που να ανταποκρίνονται στις μαθησιακές ανάγκες των παιδιών, μια μικρή γωνιά για ανάγνωση αυτών των βιβλίων, υπολογιστές, επιτραπέζια και διαδραστικά παιχνίδια και το απαραίτητο υλικό παρέμβασης στελεχώνουν το υπόλοιπο χώρο της τάξης.

Ο αριθμός των μαθητών μπορεί να μην ξεπερνάει τα 6 παιδιά. Η επιλογή τους δεν γίνεται σύμφωνα με την ηλικία που βρίσκονται ή την τάξη, αλλά με τις δυσκολίες που διαγνώστηκαν. Για παράδειγμα, κάποια παιδιά αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα στην ορθογραφία ή στον γραπτό λόγο ανεξαρτήτως ηλικίας (Δυσορθογραφία).

Ο Ειδικός Παιδαγωγός σε συνεργασία με τον ψυχολόγο και τον δάσκαλο, διαμορφώνει το πρόγραμμα παρέμβασης ανάλογα με το επίπεδο της τάξης, κάνοντας μόνο κάποιες μικρές αλλαγές που αφορούν την ηλικία που βρίσκεται το κάθε παιδί. Για παράδειγμα, στην υπαγόρευση λέξεων, ένα μικρότερο παιδί τις γράφει στην άμμο, ενώ ένα μεγαλύτερο παιδί τις πλάθει με την πλαστελίνη.

Αυτός ο εναλλακτικός τρόπος παρέμβασης, μπορεί να γίνεται στα σχολεία μετά τη λήξη του υποχρεωτικού προγράμματος. Είναι σημαντικό τα παιδιά να μην ξεφεύγουν από το καθημερινό σχολικό τους πρόγραμμα.

Τα οφέλη της συγκεκριμένης πρότασης είναι πολλά. Το παιδί με δυσλεξία και μαθησιακές δυσκολίες βρίσκεται μέσα στο χώρο του σχολείου του, ακολουθεί το πρόγραμμα του σχολείου και σε συνέχεια αυτού του προγράμματος, γίνεται το πρόγραμμα παρέμβασης. Έτσι, παίρνει μια κοινή γραμμή με αυτή που ακολουθεί το σχολείο του, χωρίς να παρεκκλίνει από τους στόχους του.

Σύμφωνα με τους Conway, C., Greene, L. και Bell, N. ο τρόπος που γίνεται η διδασκαλία των παιδιών με δυσλεξία και μαθησιακές δυσκολίες μέσα στο σχολείο, αποτελεί τον καθρέφτη ενός σχολείου. 

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

ΠΗΓΗ

Γιατί κάποια παιδιά με αυτισμό έχουν αυξημένες μαθηματικές ικανότητες;

ΠΗΓΗ

Περίπου το 75% των παιδιών με αυτισμό παρουσιάζει νοητική υστέρηση. Υπάρχει, και μια κατηγορία παιδιών με αυτισμό,
η οποία παρουσιάζει φυσιολογική νοημοσύνη. Γενικά, όμως, παρουσιάζουν μια πολύ καλή εικόνα σε διάφορους τομείς, όπως σε τομείς που αφορούν, τη μουσική, τη ζωγραφική και τους μαθηματικούς υπολογισμούς.

Σε μια έρευνα που έγινε και δημοσιεύτηκε στο Nature Neuroscience (17 Αυγούστου 2017), βρέθηκε πως η περιοχή του εγκεφάλου, η οποία είναι υπεύθυνη για τη μνήμη, τον ιππόκαμπο (παίρνει μέρος στο να μεταφέρει πληροφορίες από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη), σχετίζεται με τις στρατηγικές πάνω στις οποίες τα παιδιά θα στηριχτούν για να φτάσουν στη λύση των μαθηματικών. Μάλιστα, η ίδια ομάδα παιδιών που εξετάστηκε πάλι μετά από έναν χρόνο, έδειξε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη σε μνημονικές τεχνικές. Αυτό έγινε γιατί, υπήρχε αυξημένη ενεργοποίηση του ιππόκαμπου και ωρίμασε περισσότερο ο εγκέφαλος.

Όμως, τι γίνεται με τον εγκέφαλο των παιδιών με αυτισμό σε σχέση με τις μαθηματικές τους ικανότητες; Σε μια έρευνα που έγινε στο Stanford University Medical School, έδειξε πως ο εγκέφαλος των παιδιών με αυτισμό σε σχέση με τον εγκέφαλο των παιδιών χωρίς αυτισμό, παρουσίασε ισχυρές μαθηματικές ικανότητες. Τα παιδιά που έλαβαν μέρος στην έρευνα ήταν 36, ηλικίας 7 έως 12 ετών, είχαν φυσιολογική νοημοσύνη και αρκετά καλές αναγνωστικές δεξιότητες. Τα μισά από αυτά είχαν αυτισμό. Τα παιδιά με και χωρίς αυτισμό, τα οποία στηρίχτηκαν στην αναλυτική μέθοδο επίλυση προβλημάτων, επικεντρώθηκαν περισσότερο στο να χωρίσουν τα προβλήματα σε μέρη και με διαδοχικά βήματα να φτάσουν πιο γρήγορα στη λύση. Ενώ τα παιδιά, χωρίς αυτισμό, στηρίχτηκαν, κυρίως, στη μέτρηση με τα δάχτυλα και στη μνήμη για να φτάσουν στη λύση των προβλημάτων (καθώς έχουν αυξημένη ενεργοποίηση του ιππόκαμπου).

Επίσης, την ώρα που τα παιδιά με αυτισμό έλυναν τα προβλήματα, ο εγκέφαλός τους, με τη χρήση σαρωτή μαγνητικού τοπογράφου, έδειχνε αυξημένη δραστηριότητα στον κοιλιακό κροταφικό κνημιαίο φλοιό, μια περιοχή του εγκεφάλου η οποία είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία των προσώπων, των οπτικών αντικειμένων και των αριθμών. Αυτή η αυξημένη δραστηριότητα, σύμφωνα με την Teresa Luculano, υπεύθυνη της συγκεκριμένης μελέτης, κάνει τα παιδιά με αυτισμό να ξεχωρίζουν στις μαθηματικές τους δεξιότητες σε σχέση με την επίλυση προβλημάτων.

Ίσως, αυτή η μελέτη να αποτελέσει την αρχή για μελλοντικές έρευνες, οι οποίες να αποδείξουν περισσότερα πράγματα σε σχέση με τη μαθηματική ικανότητα των παιδιών με αυτισμό, σύμφωνα, πάντα με την Teresa Luculano.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ 

ΠΗΓΗ

 

Τι είναι η Καθρεπτική Δυσλεξία και πως σχετίζεται με τους αριστερόχειρες

ΠΗΓΗ

 

Η καθρεπτική ή κατοπτρική δυσλεξία αναφέρεται στην ικανότητα ενός παιδιού να διαβάζει ή να γράφει από τα δεξιά προς τα αριστερά (σαν να διαβάζει ή να γράφει τα γράμματα και τους αριθμούς από έναν καθρέφτη). Δηλαδή, η ανάγνωσή και η γραφή του γίνεται σε αντίθετη κατεύθυνση από την κανονική. Μπορεί να σχηματίζει σωστά τα γράμματα μέσα στις λέξεις και τους αριθμούς, αλλά να τα εκτελεί προς λανθασμένη κατεύθυνση.

Ο καθρεπτισμός στην ανάγνωση και στη γραφή, συνήθως, εμφανίζεται από την προσχολική ηλικία (περίπου στην ηλικία των 5 χρόνων). Στην ηλικία αυτή, το παιδί έρχεται σε επαφή, για πρώτη φορά, με τους ήχους και τις μορφές των γραμμάτων και με τον σχηματισμό των αριθμών. Λόγω μη ωρίμανσης ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου, υπεύθυνα για τις αναγνωστικές και γραφοκινητικές δεξιότητες, με το που έρχεται το παιδί σε επαφή με την ανάγνωση και τη γραφή, εμφανίζει μια αδυναμία στην κατεύθυνση γραφής των γραμμάτων και των αριθμών. Ο καθρεπτισμός, συνήθως, ολοκληρώνεται μέχρι την ηλικία των 7 χρονών (όταν το παιδί είναι στη Β' τάξη του Δημοτικού).

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, οι αριστερόχειρες μαθητές τείνουν να έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν καθρεπτισμό, κυρίως, στον τομέα της γραφής (περίπου το 13,06% του σχολικού πληθυσμού). Αυτό συμβαίνει, γιατί τα αριστερόχειρα παιδιά παρουσιάζουν περισσότερες ελλείψεις στις οπτικο-χωρικές (π.χ. δεν μπορούν να αξιολογήσουν το χώρο μέσα στον οποίον θα γράψουν τα γράμματα) και στις οπτικο – κινητικές δεξιότητες (π.χ. να συναρμολογήσουν τα puzzles) και αυτά έχει ως αποτέλεσμα να αντιλαμβάνονται τα γράμματα, τους αριθμούς και τα σχήματα με ένα ιδιαίτερο τρόπο.

Το παιδί που τείνει να εμφανίσει καθρεπτική ή κατοπτρική δυσλεξία, μπορεί να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

Να γράφει ανάποδα το όνομά του.

Να γράφει ορισμένα γράμματα, π.χ. το λ, το μ, το ε, με την αντίθετη φορά.

Να μπερδεύει: π. χ.) το α – ο, το ε – 3, το 6-8-θ, το Γ-7, το ρ-9, και κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης και κατά τη διάρκεια της γραφής.

Να δυσκολεύεται να ξεχωρίζει, οπτικά, τα γράμματα από τους αριθμούς και το αντίστροφο, τα οποία μοιάζουν μεταξύ τους (π.χ. το γ – χ, το 6 – 9, το 8 - θ).

Να παρουσιάζει δυσκολίες στην ομαδοποίηση των χρωμάτων και των γεωμετρικών σχημάτων.

Να δυσκολεύεται στις έννοιες του χώρου, όπως αριστερά – δεξιά και πάνω – κάτω.

Ως ένα σημείο είναι φυσιολογικό ένα παιδί να παρουσιάσει τα παραπάνω χαρακτηριστικά καθρεπτισμού σε γράμματα και αριθμούς. Πράγματι, μπορεί με το χρόνο να ξεπεραστούν από μόνα τους. Όμως, αν ένα παιδί, με το χρόνο και την εξάσκηση από το σχολείο, επιμένει στα χαρακτηριστικά του καθρεπτισμού, καλό είναι ο γονιός να συμβουλευτεί κάποιον ειδικό θεραπευτή ( έναν Εργοθεραπευτή και έναν Ειδικό Παιδαγωγό), καθώς ο καθρεπτισμός μπορεί να αποτελέσει σύμπτωμα της Δυσλεξίας.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ 

ΠΗΓΗ

Πως η Δυσγραφία, μπορεί να αντιμετωπιστεί με την… καλλιγραφία!

ΠΗΓΗ

 

Η Δυσγραφία είναι μια μαθησιακή δυσκολία η οποία επηρεάζει τη γραφή. Εμφανίζεται μια αδυναμία στην αποκωδικοποίηση γραπτών μηνυμάτων και δυσκολία στον σχηματισμό γραμμάτων.

Εμφανίζεται περίπου στην ηλικία των 7 χρόνων ως 9 χρόνων, σε ποσοστό 20% του σχολικού πληθυσμού και επηρεάζει κυρίως τα αγόρια.

Η Δυσγραφία συνυπάρχει με τη Δυσαριθμησία σε ποσοστό 50%, με τη Δυσλεξία σε ποσοστό 20% και με τη Δυσορθογραφία σε ποσοστό 70%.

Τα κύρια χαρακτηριστικά των παιδιών με Δυσγραφία είναι τα εξής:

• Το παιδί συμπληρώνει τις γραπτές του εργασίες με δυσανάγνωστα και δυσανάλογα στο μέγεθος γράμματα.
• Γράφει εκτός των ορίων των γραμμών του τετραδίου, δηλαδή πάνω ή κάτω από αυτές.
• Δεν ολοκληρώνει τις εργασίες του στην ώρα τους.
• Χρησιμοποιεί πολύ συχνά τη γομολάστιχα.
• Παρουσιάζει σχετική αδεξιότητα κινητικού συντονισμού.
• Έχει κακή στάση του σώματος.
• Τοποθετεί κεφαλαία γράμματα ανάμεσα σε μικρά μέσα στις λέξεις.
• Το γραπτό του είναι γεμάτο μουντζούρες, με σχετική ακαταστασία.
• Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη και στο θέμα και
  κυρίως στην κατάληξη των λέξεων.
• Κάνει λάθη αντιγραφής.
• Παρουσιάζει καθρεπτική γραφή (π.χ. Γράφει 3 αντί για ε)
• Παρουσιάζει αβεβαιότητα στην προτίμηση χεριού (αριστερό ή δεξί).
• Στο γραπτό του λόγο δε χρησιμοποιεί παραγράφους και παραλείπει τα σημεία στίξης.
• Μέσα στις λέξεις προσθέτει ή παραλείπει γράμματα.
• Δε συμμετέχει ενεργά στις γραφοκινητικές δραστηριότητες.
• Ξεκινάει να γράφει από δεξιά προς τα αριστερά (παρατηρείται πιο έντονα στα αριστερόχειρα παιδιά)
• Πιέζει το μολύβι.
• Συνήθως δεν αφήνει ή αφήνει ελάχιστα κενά μεταξύ των λέξεων.
• Κουράζεται πολύ εύκολα στο να γράφει.

• Μπορεί να βοηθήσει στο πρόβλημα αυτό η καλλιγραφία;

  Η καλλιγραφία είναι μια ξεχασμένη, αλλά πολύ ωφέλιμη γραμματοσειρά. Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες που έγιναν, με τη συμμετοχή του British Dyslexia Association (2016), η καλλιγραφία (cursive handwriting) βοηθάει σε μεγάλο βαθμό τα παιδιά με δυσλεξία που εμφανίζουν χαρακτηριστικά δυσγραφίας.

  Τα αποτελέσματα των ερευνών έδειξαν πως η καλλιγραφία (cursive handwriting) βοηθάει τα παιδιά να ξεχωρίζουν τα γράμματα που μπερδεύουν οπτικά (π.χ. γ-χ), να ξεχωρίζουν τα γράμματα που γράφονται πάνω και κάτω από τη γραμμή, να συνδυάζουν πιο εύκολα τους ήχους με τα αντίστοιχα γράμματα, να γράφουν πιο σωστά τις λέξεις, κυρίως το θέμα των λέξεων, να κάνουν πιο ευανάγνωστα και στρογγυλά γράμματα, να θυμούνται τις σωστές μορφές των γραμμάτων και να διαβάζουν και να κατανοούν πιο εύκολα τα κείμενα. Επίσης, με το σύστημα της καλλιγραφίας (cursive handwriting), τα παιδιά καταβάλουν λιγότερη γραφοκινητική προσπάθεια καθώς δε χρειάζεται να σηκώνουν το μολύβι, ενισχύεται η οπτική τους μνήμη, η αντίληψη καθώς και τα μέρη του εγκεφάλου, υπεύθυνα για τις γλωσσικές και γραφοκινητικές δραστηριότητες.

  Αποδεικνύεται, λοιπόν, πως η καλλιγραφία μπορεί να αποτελέσει έναν από τους τρόπους αντιμετώπισης της Δυσγραφίας.

  Τα υλικά που χρειάζονται για να ξεκινήσει η εκπαίδευση είναι τα εξής:

• Μια πένα, ειδική για καλλιγραφία (6.0 mm) και μελάνι αντικατάστασης.
• Χοντρό, λευκό, λείο χαρτόνι για να γράφει η πένα πιο απαλά και να μην κουράζεται το χέρι (in my closet.gr)
• Οι κάρτες με τα καλλιγραφικά γράμματα.
• Μολύβι για να σχηματιστούν δύο πιο έντονες γραμμές, όπου ανάμεσά τους να υπάρχει και μια διακεκομμένη γραμμή, για να γράφονται οι λέξεις. 

Η εκμάθηση των καλλιγραφικών γραμμάτων δεν βοηθάει μόνο τα παιδιά με δυσγραφία, αλλά και όλα τα παιδιά που ασχολούνται με τις γραφοκινητικές δραστηριότητες. Μήπως, θα πρέπει να αρχίζει να διδάσκεται πάλι στα σχολεία;

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

•  ΠΗΓΗ

Δυσλεξία και Μαθησιακές Δυσκολίες: Ποιά είναι η καλύτερη ηλικία για διάγνωση

ΠΗΓΗ

 

Η Δυσλεξία αποτελεί μια σοβαρή μαθησιακή δυσκολία, με νευροβιολογική βάση, η οποία επηρεάζει τις γλωσσικές ικανότητες του παιδιού, κυρίως στο κομμάτι της ανάγνωσης και της κατανόησης (Δυσαναγνωσία), τον γραπτό λόγο (Δυσγραφία – Δυσορθογραφία) και πολλές φορές και τη μαθηματική σκέψη (Δυσαριθμησία).

Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν πως η βάσιμη ηλικία για την αξιολόγηση της Δυσλεξίας και των Μαθησιακών Δυσκολιών είναι όταν το παιδί βρίσκεται στην ηλικία των 8 χρόνων (στη Γ΄ Δημοτικού) και πως απλά νωρίτερα θεωρείται "υπόθεση".Σε αυτήν την ηλικία το παιδί μπαίνει σε μαθήματα απομνημόνευσης (Ιστορία και Θρησκευτικά), αυξάνεται ο βαθμός δυσκολίας στα μαθήματα της Γλώσσας, όπου τα αναγνωστικά κείμενα γίνονται πιο απαιτητικά και τα παιδιά μαθαίνουν πια, να δουλεύουν σύμφωνα με τους γραμματικούς κανόνες, των Μαθηματικών και της Έκθεσης. Τα παιδιά, πλέον, σε αυτήν την ηλικία έχουν ολοκληρώσει τους μηχανισμούς ανάγνωσης και γραφής ( αν και αυτά ολοκληρώνονται, συνήθως, μέχρι τα τέλη της Β΄ Δημοτικού). Οπότε, οι όποιες μαθησιακές δυσκολίες είναι πλέον εμφανείς και τότε η διάγνωση θα είναι πιο εμπεριστατωμένη.

Άλλοι, πάλι ειδικοί υποστηρίζουν πως η πιο κατάλληλη ηλικία για τη διάγνωση της Δυσλεξίας και των Μαθησιακών Δυσκολιών ε?ναι από την ηλικία των 6 χρόνων, όταν το παιδί βρίσκεται στα μέσα της Α΄ Δημοτικού. Υποστηρίζουν πως τα παιδιά, που ενδέχεται να έχουν Δυσλεξία, μέχρι τα μέσα της Α΄ Τάξης, έχουν ήδη εμφανίσει δυσκολίες στην οπτική και ακουστική διάκριση των γραμμάτων της αλφαβήτου και των ήχων τους, αδυνατούν να χωρίσουν τις λέξεις σε συλλαβές, δεν μπορούν να κατανοήσουν το νόημα των απλών προτάσεων, δυσκολεύονται να παραμείνουν συγκεντρωμένα κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης και αντιδρούν στο κομμάτι της γραφής. 

Τέλος, υπάρχουν και οι ειδικοί οι οποίοι πιστεύουν πως καλύτερα ένα παιδί να αξιολογηθεί δυσλεκτικό πριν την ηλικία των 7 χρόνων παρά το αντίθετο. Ακόμα και αν είναι λανθασμένη η αξιολόγηση, λόγω της πρέπουσας προσοχής που θα έχει δοθεί στο παιδί, τα θετικά αποτελέσματα θα είναι ταχύτερα στην πρόοδο του παιδιού. ΣΥΝΕΧΕΙΑ

ΠΗΓΗ

Πρώτη Ανάγνωση: Μαθησιακές Ευκολίες

ΠΗΓΗ

Ένας εύκολος και πρακτικός τρόπος για την κατάκτηση της αναγνωστικής δεξιότητας για μαθητές και μαθήτριες με μαθησιακές δυσκολίες.
Από το φώνημα στη συλλαβή, από τη συλλαβή στη λέξη και από τη λέξη στην πρόταση. Περιλαμβάνει συχνόχρηστες και οικείες στους μαθητές και τις μαθήτριες πρωτοσχολικής ηλικίας, λέξεις αλλά και ψευδολέξεις για την κατάκτηση του μηχανισμού της ανάγνωσης!!!

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

ΔΥΣΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

πηγη

 Ένας μεγάλος αριθμός μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες
φαίνεται να αντιμετωπίζει προβλήματα στην ορθογραφία,
εμφανίζοντας χαμηλή ορθογραφική επίδοση.
• Ορθογραφία είναι η δεξιότητα της γραπτής απεικόνισης των
λέξεων ακολουθώντας μια σειρά από αποδεκτούς κανόνες ΣΥΝΈΧΕΙΑ

Επιστήμονες διέγνωσαν αυτισμό και ΔΕΠΥ με πρωτοποριακό τεστ

ΠΗΓΗ

Μπορούν τα μάτια των παιδιών να αποκαλύψουν διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού και ελλειμματική προσοχή; Μία πρωτοποριακή νέα έρευνα υποστηρίζει πως ναι -μια ανακάλυψη που θα βοηθήσει παιδιά και γονείς να κερδίσουν πολύτιμο χρόνο. 

Όσο νωρίτερα διαγνωστούν τόσος περισσότερος χρόνος κερδίζεται για τη θεραπεία και τη διαχείριση των συμπτωμάτων, ενώ συχνά η διάγνωση μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους στην καλύτερη κατανόηση του εαυτού τους.

Ωστόσο, η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) και οι Διαταραχές του Φάσματος του Αυτισμού (ΔΑΦ), όπως άλλωστε πολλές ψυχικές διαταραχές δεν είναι εύκολο να διαγνωστούν με ένα απλό τεστ.

Νέα έρευνα προτείνει μια δυνητικά γρήγορη, αξιόπιστη εναλλακτική λύση για την ανίχνευση τέτοιων καταστάσεων: ένα οφθαλμικό τεστ.

Οι επιστήμονες μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν ένα τεστ που ονομάζεται ηλεκτροαμφιβληστροειδογράφημα (ERG), το οποίο μετρά την ηλεκτρική δραστηριότητα του αμφιβληστροειδούς ως απόκριση στο φως, για να ανιχνεύσει διαφορετικά μοτίβα δραστηριότητας σε άτομα με ΔΕΠΥ και ΔΑΦ.

«Η ΔΑΦ και η ΔΕΠΥ είναι οι πιο συχνές νευροαναπτυξιακές διαταραχές που διαγιγνώσκονται στην παιδική ηλικία», λέει ο ερευνητής οπτομέτρης Πολ Κονστάμπλ, από το Πανεπιστήμιο Flinders στην Αυστραλία. «Ωστόσο η διάγνωση και για τις δύο καταστάσεις μπορεί να είναι χρονοβόρα και περίπλοκη».

«Η έρευνά μας στοχεύει να το βελτιώσει αυτό. Διερευνώντας πώς τα σήματα στον αμφιβληστροειδή αντιδρούν στα ελαφρά ερεθίσματα, ελπίζουμε να αναπτύξουμε πιο ακριβείς και πρώιμες διαγνώσεις για διαφορετικές νευροαναπτυξιακές καταστάσεις».

Συνολικά 226 νέοι συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα – 55 με ΔΑΦ, 15 με ΔΕΠΥ και 156 εθελοντές χωρίς καμία από τις διαταραχές. Οι σαρώσεις έδειξαν ότι τα παιδιά με ΔΕΠΥ έδειξαν υψηλότερη συνολική ενέργεια ERG, ενώ εκείνα με ΔΑΦ έδειξαν λιγότερη ενέργεια ERG.

Οι ερευνητές προτείνουν ότι οι διαφορές στον τρόπο με τον οποίο συνδέονται οι εγκέφαλοι των ατόμων με ΔΕΠΥ και ΔΕΠ – οι διαφορετικές συνάψεις και τα διαφορετικά επίπεδα χημικών αγγελιοφόρων όπως η ντοπαμίνη, για παράδειγμα - αντανακλώνται στη συνέχεια στα μάτια.

Προηγούμενες μελέτες έχουν επίσης τονίσει πώς τα μάτια μπορούν να αντανακλούν αυτό που συμβαίνει στον εγκέφαλο.

Καθώς αυτή είναι η πρώτη μελέτη του είδους, οι επιστήμονες βρίσκονται ακόμα σε προκαταρκτικό στάδιο. Ωστόσο, τα αποτελέσματα είναι αρκετά για να προτείνουν πρότυπα συμπεριφοράς των ματιών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό της ΔΕΠΥ και της ΔΑΦ στα παιδιά και για τη διάκρισή τους μεταξύ τους.

Η ΔΑΦ, η οποία επηρεάζει περίπου 1 στα εκατό παιδιά, οδηγεί σε διαφορές στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται τα παιδιά: αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το πώς αλληλεπιδρούν με τον κόσμο, για παράδειγμα, και πώς επικοινωνούν με άλλους ανθρώπους.

Η ΔΕΠΥ πιστεύεται ότι επηρεάζει μεταξύ 5-8% των παιδιών. Όπως και η ΔΑΦ, έχει να κάνει με την ανάπτυξη του εγκεφάλου, αλλά σε αυτή την περίπτωση χαρακτηρίζεται από υπερβολική δραστηριότητα, δυσκολία στον έλεγχο των παρορμητικών ενεργειών και δυσκολία συγκέντρωσης.

ΠΗΓΗ

 

Τα στάδια ανάπτυξης -και γήρανσης- του εγκεφάλου

ΠΗΓΗ

Γερνάει ο εγκέφαλος; Κι αν ναι, με τι ρυθμό; Πότε φτάνει στην κορύφωση της ακμής του; Και μπορεί ένας 65χρονος να κρατήσει νεανικό τον εγκέφαλό του; 

Παρότι μετρήσεις, όπως ύψους και βάρους, δίνουν μια σχετικά σαφή εικόνα της ανθρώπινης σωματικής ανάπτυξης, πολύ λιγότερα είναι μετρήσιμα και άρα γνωστά στην περίπτωση της εγκεφαλικής ανάπτυξης. 

Για να κατανοήσουν καλύτερα τη λειτουργία του, μια διεθνής ομάδα ερευνητών συνέλεξε δεδομένα εγκεφαλικής σάρωσης από πλήθος μεμονωμένων ερευνών, με ένα συνολικό δείγμα 101.457 εγκεφάλων σε κάθε ηλικιακό στάδιο της ζωής. Η τομογραφία του νεότερου εγκεφάλου ανήκε σε ένα έμβρυο 16 εβδομάδων, και του γηραιότερου σε έναν αιωνόβιο.

Από το τεράστιο αυτό εύρος δεδομένων προέκυψαν κάποια εντυπωσιακά στοιχεία. 

• Το πάχος του εγκεφαλικού φλοιού, του γεμάτου πτυχώσεις εξωτερικού στρώματος του εγκεφάλου που ευθύνεται για διαδικασίες όπως η γλώσσα, η αντίληψη και η συνείδηση, φτάνει στην κορύφωσή του στην ηλικία των δύο χρόνων. 
• Ο όγκος της φαιάς ουσίας που αποτελείται από κυτταρικά σώματα των νεύρων, κορυφώνεται όταν είμαστε παιδιά, σε ηλικία περίπου επτά χρόνων. 
• Η λευκή ουσία, που αποτελείται από συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων που επιτρέπουν στις περιοχές του εγκεφάλου να επικοινωνούν γρήγορα, φτάνει στο αποκορύφωμά της περίπου στην ηλικία των τριάντα, και αρχίζει να φθίνει αργότερα στην ενήλικη ζωή. 
• Το μέγεθος των κοιλιών, των γεμάτων με υγρό κοιλοτήτων του εγκεφάλου, αυξάνεται ραγδαία σε μεταγενέστερη ηλικία – με το μεγαλύτερο μέγεθος να σχετίζεται με κάποιες νευροεκφυλιστικές νόσους. 

«Οι απόλυτες διαφορές στο μέγεθος αυτών των χαρακτηριστικών είναι κάπως επουσιώδεις. Είναι χρήσιμες όσον αφορά τη χαρτογράφηση μιας αναφοράς για κάθε ηλικία, δεδομένες της δυναμικότητας αυτών των διαδικασιών» εξηγεί ο Τζέικομπ Ζάιτλιτς, εκ των επικεφαλής της έρευνας και ερευνητικός επιστήμονας στο Ινστιτούτο Ζωής Εγκεφάλου του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια. 

Η ανάπτυξη του εγκεφάλου γίνεται όλο και πιο ευμετάβλητη όσο μεγαλώνουμε. Ακόμη και διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου, όπως οι περιοχές που ορίζουν την όραση ή τον λόγο, φτάνουν στα δικά τους ορόσημα σε διαφορετικές ηλικίας, σημειώνει ο Σαχάρ Αχμάντ, ερευνητής στο Ιατρική Σχολή UNC με εξειδίκευση στη νευροαπεικόνιση της εγκεφαλικής ανάπτυξης. 

Βρεφική ηλικία

Οι εγκέφαλοι των μωρών είναι σα σφουγγάρια, ρουφώντας κάθε είδος πληροφορίας από τον κόσμο που τα περιβάλλει. 

Για παράδειγμα, τον πρώτο χρόνο ζωής τους, τα μωρά μπορούν να μάθουν οποιαδήποτε γλώσσα, παρότι η ικανότητα αυτή περιορίζεται γρήγορα με βάση τους ήχους ή τα σημάδια που ακούν ή βλέπουν. 

Επιπλέον, σε εξέλιξη βρίσκονται σημαντικές κυτταρικές και γενετικές διαδικασίες. Ενώ οι περισσότεροι νευρώνες δημιουργούνται με τη γέννηση, άλλα είδη κυττάρων στον εγκέφαλο, όπως τα γλοία, αναπτύσσονται και ωριμάζουν ραγδαία κατά τα πρώτα χρόνια ζωής. Τα νευρογλοιακά κύτταρα συνεχίζουν να ωριμάζουν για πολλές δεκαετίες. 

2-10 χρόνων 

Ξεκινώντας περίπου στους 18 μήνες του μωρού, ο εγκέφαλος στρέφεται προς τη μάθηση, που περιλαμβάνει τόσο την ενίσχυση σημαντικών συνδέσεων, όσο και τη μείωση αυτών που δε χρησιμοποιούνται. 

Τα μωρά χάνουν περίπου το ήμισυ των εγκεφαλικών συνάψεων που είχαν μόλις δημιουργηθεί, σε μια διαδικασία που ονομάζεται «συναπτικό κλάδεμα» και τους επιτρέπει να προτάξουν πιο βασικές και περίπλοκες λειτουργίες. Παράλληλα συντελείται και η μυελίνωση, η διαδικασία κατά την οποία τμήματα των νευρώνων μονώνονται από μια λιπαρή πρωτεΐνη, τη μυελίνη που αυξάνεται ραγδαία στην παιδική ηλικία και μετά.

Εφηβεία, 10-19 

Από την ηλικία των 10 έως τα 19, υπάρχουν δυναμικές αλλαγές στα εγκεφαλικά δίκτυα που εμπλέκονται στην εκμάθηση του τρόπου επεξεργασίας των συναισθημάτων και των κινήτρων, καθώς οι έφηβοι αρχίζουν να απομακρύνονται από την ασφάλεια της οικογενειακής εστίας.

«Κατά την εφηβεία, πρέπει να μάθεις να τα βγάζεις πέρα μόνος σου καθώς δεν έχεις την ίδια προστασία από τους γονείς όπως είχες σε νεότερη ηλικία. Μαθαίνοντας τα όρια των κοινωνικών κανόνων είναι ακριβώς αυτό που ορίζει την εφηβεία, προετοιμάζοντας το άτομο να γίνει ένας λειτουργικός ενήλικας» εξηγεί ο Μ.Τ Κάσεϊ, καθηγητής νευροεπιστημών στο Barnard College. 

20-39 

Από τα 25 έως τα 29 θεωρείται συχνά πως η εγκεφαλική εξέλιξη έχει φτάσει στην κορύφωσή της. Ο μύθος αυτός εδράζεται εν μέρει στην παρατήρηση πως η λευκή ουσία, υποκατάστατο «ταχύτητας» στην επεξεργασία πληροφοριών φτάνει σε αυτές τις ηλικίες στο αποκορύφωμά της. 

Ωστόσο, λένε οι επιστήμονες, ο εγκέφαλος δεν έχει τελειώσει με την ανάπτυξή του. 

Καθώς ο εγκέφαλος περνά στα 30 και τα 40, η συναπτική πλαστικότητα, η ικανότητα  του νευρικού συστήματος να αλλάζει τη δομή και τη λειτουργία του καθ ‘όλη τη ζωή του ως απάντηση στις αλλαγές της ζωής, πιστεύεται πως επαναπροσδιορίζεται, κάθε άλλο παρά μειώνεται. 

«Το σύστημα απλώς αρχίζει να λειτουργεί διαφορετικά. Μετακινείται σε κάτι ίσως λίγο πιο στρατηγικό και μακροπρόθεσμο σε σχέση με το “πρέπει να θυμάμαι ακριβώς τι είναι αυτό και να είμαι γρήγορος και έξυπνος όπως ήμουν στα 20 μου”» εξηγεί ο Μαρκ Χάρνετ, αναπληρωτής καθηγητής εγκεφαλικών και γνωστικών επιστημών στο ΜΙΤ, ο οποίος μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι νευρώνες επικοινωνούν σε κυκλώματα και δίκτυα που διέπουν σύνθετες συμπεριφορές.

40 και άνω

Όταν χάνουμε τα κλειδιά μας ή ξεχνάμε ένα όνομα, ενδέχεται να αγχωθούμε πως ο εγκέφαλός μας δε λειτουργεί όπως πριν. Ωστόσο, νέα έρευνα καταρρίπτει την πεποίθηση ότι η πλαστικότητα, η ικανότητα του εγκεφάλου να ανταποκρίνεται στις αλλαγές, μειώνεται στον εγκέφαλο των ενηλίκων και των γηραιότερων. 

Μελέτη του Χάρνετ έδειξε πρόσφατα την παρουσία «σιωπηλών συνάψεων», συνδέσεων δηλαδή που παραμένουν ανενεργές μέχρι να ενεργοποιηθούν για τη διαμόρφωση νέων αναμνήσεων σε ενήλικα ποντίκια. Οι συνάψεις αυτές έχουν συνδεθεί με την πρώιμη ανάπτυξη, ωστόσο ο Χάρνετ και οι συνεργάτες του επιβεβαιώνουν την ευρεία παρουσία τους στους ανθρώπινους εγκεφάλους ενηλίκων σε διάφορες ηλικίες. 

Τα ευρήματα αυτά, που καταδεικνύουν πως ο εγκέφαλος μπορεί να αλλάξει δυναμικά στην ενήλικη ζωή, αλλάζει τον τρόπο που οι επιστήμονες βλέπουν την εγκεφαλική γήρανση. 

«Όλοι νιώθουν πως η πλαστικότητα εξαφανίζεται καθώς μεγαλώνουμε και οι νευρώνες απλώς πεθαίνουν. Εδώ διαπιστώνουμε κάτι πραγματικά ισχυρό. Υπάρχουν όλες αυτές οι σιωπηλές συνάψεις και όλη αυτή η επιπλέον δυνατότητα πλαστικότητας στον εγκεφαλικό φλοιό των ενηλίκων. Αυτό είναι απίθανο, δεν γνωρίζαμε πως υπήρχε, είναι συναρπαστικό» δηλώνει ο Χάρνετ. 

Από τα 40 και μετά, η ζωή στρέφεται σε πιο απαιτητικούς ρόλους της ενηλικίωσης – καριέρα, οικογένεια και προσφορά στην επόμενη γενιά. Εμπειρίες όπως η έκθεση στο άγχος και οι αυξημένες τοξίνες μπορούν να επηρεάσουν δραστικά την ανάπτυξη και τη γήρανση του εγκεφάλου. 

Ένας 50χρονος που έχει έντονη κοινωνική ζωή και ασκείται τακτικά, ταξιδεύει ή εμπλέκεται σε δραστηριότητες εθελοντισμού ίσως έχει «νεότερο» εγκέφαλο από έναν 50χρονο πιο απομονωμένο από το σύνολο που σπανίως συμμετέχει σε κοινές διαδικασίες. 

65 και μετά 

Αργότερα στη ζωή, ο εγκέφαλος συρρικνώνεται σε μέγεθος και μπορεί να αρχίσει να φθίνει σε λειτουργία. Ωστόσο, πολλά άτομα μεγαλύτερης ηλικίας έχουν τη ευχέρεια μεγαλύτερης σοφίας, βασισμένης σε μια ολόκληρη ζωή εμπειριών. 

Πηγή: Washington Post

ΠΗΓΗ

 

Αυξανόμενος αριθμός διαγνώσεων της ΔΕΠΥ σε ενήλικες και παιδιά, ποιος ο λόγος;

ΠΗΓΗ

 

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) βρίσκεται στο προσκήνιο εδώ και πολύ καιρό. Συζητήθηκε την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, όταν αθλητές μίλησαν για τη ζωή τους με τη νευροαναπτυξιακή διαταραχή, τραγουδήθηκε από τον Kendrick Lamar έως την Paris Hilton, πρωταγωνίστησε σε αμέτρητα βίντεο στα social media και πλέον προβληματίζει έναν στους τέσσερις ενήλικες, που υποψιάζεται ότι την έχει χωρίς ωστόσο να έχει διαγνωστεί.

Οι πιθανότητες είναι πολλές: εκτιμάται ότι 1 στα 9 παιδιά έχει ΔΕΠΥ, η οποία δεν υποχωρεί με την ενηλικίωση. «Για μεγάλο χρονικό διάστημα υπολογιζόταν στο 5 με 6%των παιδιών. Στην πράξη, όμως, τα ποσοστά είναι συχνά υψηλότερα. Τα Αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) καταγράφουν αυξημένο επιπολασμό στο 11,4% των παιδιών για το 2022. Το Σουηδικό Συμβούλιο Υγείας και Πρόνοιας αναφέρει ότι το 2022 το 10,5% των αγοριών και το 6% των κοριτσιών διαγνώστηκαν με ΔΕΠΥ, δηλαδή 50% περισσότερο από ό,τι το 2019. Και το συμβούλιο προβλέπει ότι τα ποσοστά θα φτάσουν εν τέλει στο 15% για τα αγόρια και στο 11% για τα κορίτσια» παρατηρεί ο Sven Bölte, Καθηγητής Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής Επιστήμης στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα, παραθέτοντας σε άρθρο του τα πιθανότερα αίτια.

1. Πολλαπλές διαγνώσεις. «Παλαιότερα, η ψυχιατρική εκτίμηση ενός ατόμου περιοριζόταν στη διάγνωση μίας κυρίαρχης διαταραχής, χωρίς δυνατότητα πολλαπλών διαγνώσεων, π.χ., αυτισμός και ΔΕΠΥ» αναφέρει και σημειώνει πως σήμερα τα κριτήρια έχουν αλλάξει: οι πολλαπλές διαγνώσεις αποτελεί κλειδί για την πλήρη αποτύπωση της ψυχικής υγείας κάθε ατόμου.
2. Αυξημένη γνώση και ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών. Μια νέα γενιά επαγγελματιών ψυχικής υγείας, με μεγαλύτερη ενημέρωση και γνώση σχετικά με τη ΔΕΠΥ, έχει συμβάλει στη διάγνωση της διαταραχής σε ενήλικες καθώς και άλλες πληθυσμιακές ομάδες που προηγουμένως θεωρούνταν ως χαμηλού κινδύνου, ιδίως γυναίκες και κορίτσια.
3. Μείωση του στίγματος. Ο στιγματισμός των ατόμων με ΔΕΠΥ έχει εν πολλοίς εξαλειφθεί. «Οι γιατροί έχουν λιγότερες αμφιβολίες σχετικά με τη διάγνωση και τα άτομα που τη λαμβάνουν αισθάνονται λιγότερο στιγματισμένα» σημειώνει ο καθηγητής, παρατηρώντας πως, σήμερα, η διαταραχή γίνεται αντιληπτή ως ένα φυσιολογικό κομμάτι της ταυτότητας των ανθρώπων που την έχουν.
4. Αυξημένες απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας στις γνωστικές δεξιότητες. «Η ΔΕΠΥ δεν είναι ασθένεια, αλλά μια μη λειτουργική σύνθεση γνωστικών χαρακτηριστικών που στον γενικό πληθυσμό λειτουργούν εύρυθμα, όπως η συγκέντρωση και οι ικανότητες οργάνωσης και αυτορρύθμισης» αναφέρει ο Bölte. Στον γρήγορο και πολύπλοκο κόσμο του σήμερα, όπου οι απαιτήσεις για αυτές τις γνωστικές λειτουργίες είναι αυξημένες, πολλά άτομα που δυσκολεύονται ή αδυνατούν να ανταποκριθούν πιθανώς θα αναζητήσουν τον λόγο και θα λάβουν διάγνωση. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με μαθητές που δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με τους γρήγορους ρυθμούς που έφερε η εισαγωγή ψηφιακών και άλλων τεχνολογικών στην εκπαίδευση.
5. Μεγαλύτερες προσδοκίες για την υγεία και την απόδοση. Οι σύγχρονοι ρυθμοί έχουν αυξήσει τις απαιτήσεις για καλύτερη απόδοση και υγεία, τόσο από τον εαυτό μας όσο και τους άλλους. Κατά τον παραπάνω τρόπο, οι άνθρωποι που προβληματίζονται θα αναζητήσουν ευκολότερα τη βοήθεια κάποιου ειδικού.

Η ΔΕΠΥ στους ενήλικες

Τον περασμένο Οκτώβριο, μήνα αφιερωμένο στη ΔΕΠΥ στις ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο των Συρακουσών συνομίλησε με τον Kevin Antshel, καθηγητή ψυχολογίας και επικεφαλής ερευνητή του ερευνητικού προγράμματος «ADHD Lifespan, Treatment and Education Research» (ΔΕΠΥ Προσδόκιμο ζωής, Θεραπεία και Εκπαιδευτική Έρευνα) του πανεπιστημίου, για τη διαταραχή στους ενήλικες και τα σημάδια που πιθανώς υποδεικνύουν την παρουσία της. «Προτείνω η λειτουργικότητα, όχι τα συμπτώματα, να καθοδηγούν τις όποιες εκτιμήσεις αξιολόγησης. Με άλλα λόγια, αν ένας ενήλικας είναι ανήσυχος και δυσκολεύεται να φέρει εις πέρας διάφορες εργασίες, αλλά είναι λειτουργικός, δεν βλέπω την ανάγκη για αξιολόγηση. Ωστόσο, εάν αυτά τα συμπτώματα παρεμποδίζουν τη αντιληπτή λειτουργικότητά του (και/ή άλλοι γύρω του έχουν υποδείξει κάτι τέτοιο), τότε θα άξιζε η αξιολόγηση» ανέφερε.

ΠΗΓΗ