Προβλήματα συμπεριφοράς των παιδιών: Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

πηγη

Ένα παιδί ανυπάκουο, αντιδραστικό, επιθετικό, μη συνεργατικό, θα μπορούσαμε να πούμε ότι παρουσιάζει προβλήματα συμπεριφοράς.

Οι συμπεριφορές των παιδιών θεωρούνται προβληματικές όταν δεν είναι λειτουργικές για το ίδιο το παιδί, την οικογένεια, το σχολείο και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο στο οποίο ανήκει.

Ποια είναι τα πιο συνήθη προβλήματα συμπεριφοράς; Πολύ σύντομα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε 5 κατηγορίες, στις οποίες ανήκουν τα εξής:

1)    Διάσπαση προσοχής-Υπερκινητικότητα
2)    Αντικοινωνική συμπεριφορά (Επιθετικότητα, Ξεσπάσματα θυμού, Μη συνεργατικότητα, Εναντίωση, Απομόνωση, Προβλήματα με συνομηλίκους, Σχολικός εκφοβισμός)
3)    Διαταραχές όπως το υπερβολικό άγχος, η παρατεταμένη θλίψη, οι φοβίες, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση και οι απότομες αλλαγές της διάθεσης.
4)    Αναπτυξιακές διαταραχές (μαθησιακές δυσκολίες, νοητική υστέρηση, αυτισμός)
5)    Προβληματικές συμπεριφορές που μπορεί να οφείλονται σε σωματικές ασθένειες

Γιατί τα παιδιά υιοθετούν αυτές τις συμπεριφορές;

Οι αιτίες για την εμφάνιση των προβληματικών συμπεριφορών στα παιδιά μπορεί να είναι ποικίλες. Οικογενειακά προβλήματα ή/και αλλαγές, όπως ένα διαζύγιο, κάποια μετακόμιση, κάποια απώλεια ή η γέννηση ενός νέου μέλους στην οικογένεια. Η αναζήτηση προσοχής. Τα μικρά παιδιά αναζητούν την προσοχή γονέων και δασκάλων με οποιοδήποτε τρόπο, κάτι που συχνά τα κάνει να συμπεριφέρονται άσχημα, αφού συνήθως οι μεγάλοι ασχολούνται και δίνουν προσοχή περισσότερο στις άσχημες συμπεριφορές των παιδιών παρά στις καλές. Επιπλέον, πρότυπα τα οποία μιμούνται τα παιδιά, ίσως οι γονείς, οι παρέες ή κάποια είδωλα της τηλεόρασης, μπορεί να είναι προβληματικά και να υποκινήσουν μια αντίστοιχη αντιγραφή συμπεριφοράς από τα παιδιά . Συχνά επίσης η ύπαρξη ασθενειών κάνει τα παιδιά να απομονώνονται, να χάνουν την αυτοπεποίθησή τους, να συμπεριφέρονται ανήσυχα ή και εναντιωτικά. Οι ενδεχόμενες δυσκολίες στο σχολείο, οι οποίες συνήθως αναφέρονται σαν μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να προκαλέσουν προβληματικές συμπεριφορές όπως η επιθετικότητα ή η απομόνωση, χαμηλή αυτοεκτίμηση κ.α. Τέλος διάφορα κοινωνικά ή και οικονομικά προβλήματα μέσα στην οικογένεια και  διακρίσεις λόγω πολιτισμικών ή και άλλων διαφορών ενδέχεται να αποτελέσουν αφορμή για προβληματικές αντιδράσεις.

Γιατί δεν αλλάζει?

Οι προβληματικές συμπεριφορές συχνά εγκλωβίζουν τα παιδιά σε ένα φαύλο κύκλο από τον οποίο δεν μπορούν εύκολα να ξεφύγουν. Ο φαύλος αυτός κύκλος δημιουργείται από τους άλλους. Π.χ.: Η Αννούλα έχει μαθησιακές δυσκολίες, δεν τα παει καλά στο σχολείο και η κακή σχολική επίδοση συνήθως οδηγεί σε κακή συμπεριφορά στην τάξη και αυτή οδηγεί αντίστοιχα σε φτωχή αλληλεπίδραση με το δάσκαλο και τους συμμαθητές. Αυτή με τη σειρά της οδηγεί στην ανάπτυξη λανθασμένων υποθέσεων σε σχέση με την επίδοση, που έρχονται να προστεθούν σε αυτές που ήδη υπάρχουν λόγω των μαθησιακών δυσκολιών. Έτσι οι λανθασμένες αυτές απόψεις συνεισφέρουν σε μεγαλύτερα προβλήματα συμπεριφοράς και διάσπασης προσοχής και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος αποτυχίας. Άρα μήπως τελικά η απάντηση στο πρόβλημα βρίσκεται στο πώς εμείς οι «μεγάλοι», οι γονείς αλλά και οι εκπαιδευτικοί, τα αντιλαμβανόμαστε και πώς αντιδρούμε σε αυτά? Τι πιστεύετε? Πώς πιστεύετε ότι μπορούν να λυθούν τέτοια προβλήματα όπως τα προβλήματα συμπεριφοράς?

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

Σε μια προβληματική κατάσταση αν αντιδράσουμε και βλέπουμε πως η αντίδρασή μας δεν αλλάζει την κατάσταση ή τη συμπεριφορά, τότε τη βοηθά να ΔΙΑΤΗΡΗΘΕΙ! Και συνεπώς αφού η συμπεριφορά του παιδιού δεν αλλάζει, τότε πρέπει να αλλάξουμε τη δική μας αντίδραση σα γονείς απέναντι στο παιδί.

•    Αναρωτηθείτε, σε ποια περίπτωση η συμπεριφορά αυτή του παιδιού θα ήταν αποδεκτή; Μήπως συμβαίνει κρύβεται κάτι άλλο πίσω από αυτήν και πρέπει εκεί να εστιάσω; Να προσελκύσω το παιδί διαφορετικά;
•    Θα πρέπει να κατευθύνουμε το παιδί προς τη αποδεκτή συμπεριφορά. Πάντα του λέμε τι να μην κάνει και γιατί δεν πρέπει να φέρεται έτσι αλλά σπάνια του λέμε ποια είναι η συμπεριφορά την οποία του προτείνουμε να υιοθετήσει, εστιάστε λοιπόν στο τι και πώς να το κάνει, προσφέροντάς του εναλλακτικές συμπεριφορές δράσης τις οποίες μπορεί και να μην τις ξέρει ή να μην τις έχει σκεφτεί.
•    Προσπαθήστε να ενισχύετε την καλή συμπεριφορά και να αγνοείτε τη άσχημη όσο είναι εφικτό.
•    Επαφή με το παιδί. Δείξτε του ότι το αγαπάτε, ότι το συμπαθείτε και το αποδέχεστε ως προσωπικότητα. Κάντε του μια αγκαλιά παραπάνω, έτσι αυξάνεται και το αίσθημα της ασφάλειας που πολλές φορές η έλλειψή του μπορεί να προκαλέσει επιθετικότητα και νευρικότητα.
•    Μίμηση. Πρέπει να γίνουμε πρότυπο ταύτισης για το παιδί με τη συμπεριφορά μας, αφού γνωρίζουμε την τεράστια επίδραση των πράξεων γονέων κι εκπαιδευτικών στα παιδιά.
•    Οριοθέτηση. Τα παιδιά χρειάζονται όρια μέσα στα οποία πρέπει να κινούνται και να συμπεριφέρονται και ταυτόχρονα να γνωρίζουν ότι η παραβίαση αυτών των ορίων έχει συνέπειες όπως και στην ευρύτερη κοινωνική ζωή.
•    Σταθερότητα. Όταν υποστηρίζουμε μία θέση πρέπει με την συμπεριφορά μας να την τηρούμε, δείχνοντας ότι εμείς θέτουμε τα όρια στο σπίτι κι όχι το παιδί, κι όχι τελικά λόγω της κούρασης ή των υποχρεώσεών μας άλλα να λέμε και άλλα να κάνουμε. Αν δεν αφήσουμε στο Γιαννάκη να φάει σοκολάτα, θα πρέπει να διατηρήσουμε τη θέση μας αυτή ακόμα κι αν ο Γιαννάκης καταφύγει σε διάφορους τρόπους για να μας πείσει να την φάει. Ειδάλλως καλύτερα ας του δώσουμε εξαρχής να φάει αν πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να μείνουμε σταθεροί στην άποψή μας.
•    Σύγκλιση απόψεων των γονέων. Το παιδί παρατηρεί και υιοθετεί συμπεριφορές κυρίως των γονιών. Ο μπαμπάς και η μαμά πρέπει να πορεύονται στον ίδιο δρόμο όσον αφορά την διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Όταν ο ένας υποστηρίζει το άσπρο και ο άλλος το μαύρο, τότε το παιδί δεν γνωρίζει ποιος είναι ο σωστός δρόμος.

πηγη